الهام احمدی- ترافیک چند سالی است که در زنجان نیز به معضل تبدیل شده و مشکلات زیادی را برای همشهریان به بار آورده و بسیاری از آنان از تشدید این معضل به ویژه در بافت مرکزی شهر گله‌مند بوده و از مسئولان به ویژه مدیران شهر انتظار برطرف کردن آن را دارند ولی تاکنون پس از چند سال از طرح این معضل نه تنها راهکار عملیاتی و جدی به اجرا در نیامده بلکه با اجرایی شدن پروژه‌هایی در بافت مرکزی شهر همانند سبزه میدان و به تبع آن تغییر الگوی تردد در این محدوده این معضل را تشدید کرده و داد ساکنان را درآورده است.

آخرین راهکار شهرداری و شورای شهر برای برطرف کردن و یا به حداقل رساندن این معضل ترغیب همشهریان به استفاده از حمل و نقل عمومی همانند اتوبوس‌ها برای کاهش خودروهای شخصی در بافت مرکزی به ویژه خودروهای تک سرنشین و افزایش بهره‌وری ناوگان عمومی، کاهش ترافیک در هسته مرکزی شهر، حفظ هویت بافت مرکزی است که برای عملیاتی کردن آن به فکر تغییر مسیر اتوبوس‌های درون شهری و ایجاد خطوط ویژه برای سرعت بخشیدن به حمل و نقل با هزینه حداقلی و کمترین زمان افتادند.

آغاز عملیات عمرانی تغییر خطوط ناوگان اتوبوس‌رانی

اجرای طرح خطوط ویژه اتوبوس‌های درون شهری از اوایل سال گذشته مطرح شد و در تابستان مورد بررسی جدی قرار گرفت و در نهایت در مرداد ماه برای آخرین بار در جلسه شورای شهر بر ضرورت اجرایی شدن آن پیش از آغاز مدارس از سوی کاظم افشارچی، رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر زنجان تأکید شد ولی با وجود گذشت هفت ماه و پایان یافتن سال 97 این امر عملیاتی نشد تا این‌که در سال جدید سمانه شاددل، سرپرست حوزه ترافیک و حمل‌ونقل شهرداری زنجان خبر از در حال اجرا بودن طرح هم زمان با آغاز سال جدید داد و تغییر مسیر اتوبوس‌ها را انقلابی در سیستم حمل و نقل عمومی دانست.

این مسئول در توضیح روند عملیاتی اجرای طرح به انجام عملیات عمرانی خطوط ویژه از سوی میدان ارتش و نیز بلوار آزادی اشاره داشته و به مشکلات مطرح در طول انجام کار اشاره کرد و گفت: متأسفانه با آغاز عملیات اجرایی با مقاومت کسبه مواجه شدیم و اجازه فعالیت را نمی‌دهند در حالی که طرح مذکور برای کل شهر و همه شهروندان بوده و حتی برای کسبه نیز مزایای قابل توجهی دارد چرا که در حال حاضر وجود ترافیک سنگین مانعی برای حضور مردم در هسته مرکزی شهر شده در حالی که با اجرایی شدن طرح مذکور مردم به راحتی می‌توانند وارد بافت مرکزی شهر شود.

هیچ محوری مسدود نمی‌شود

سرپرست حوزه ترافیک و حمل ونقل  شهرداری در پاسخ به این سوال صدای زنجان که آیا در طول انجام عملیات عمرانی طرح مسیر و با محوری مسدود شده و یا طرح ترافیکی خاصی در مسیرهای بافت مرکزی اعمال خواهد شد یا خیر، تصریح کرد: در طول اجرای طرح تغییر مسیر اتوبوس‌ها و ایجاد خطوط ویژه هیچ مسیری مسدود نمی‌شود.

این مسئول به دغدغه جدی همشهریان در ترافیک هسته مرکزی شهر اشاره داشته و عنوان می‌کند که حمل و نقل عمومی و اتوبوس‌ها در مرکز شهر با کندی حرکت روبرو هستند از همین رو در جهت رفع این مشکل ایجاد تقاطع‌های غیر هم سطح، ایجاد معابر و خیابان در بافت مرکزی شهر نیز نمی‌تواند این مشکل را برطرف کند.

شاددل مرکز شهر را هویت هر شهر دانسته و معتقد است ایجاد بافت جدید در مرکز شهر سبب از بین رفتن هویت هر شهر می‌شود از همین رو با مدیریت تقاطع، محدودیت‌های ترافیکی، تمرکززدایی و انتقال مراکز پزشکی، تجاری و خدماتی به حاشیه شهر در کاهش ترافیک نقش مهمی دارد.

تعریض و بازگشایی معابر در هسته مرکزی شهر راهکار فرسوده‌ای است

وی رویکرد فعلی در سیستم شهری را حرکت به سوی انسان محوری و توجه به هویت شهری عنوان کرد و پیاده راه سبزه میدان را طرح موفقی دانست که با این هدف ایجاد شده است، افزود: برای حل ترافیک هسته مرکزی شهر نخستین رویکردی که به ذهن افراد می‌رسد تعریض خیابان، بازگشایی معابر جدید و یا احداث تقاطع‌های غیرهمسطح در هسته مرکزی شهر است ولی این راهکارها برای مدت محدودی پاسخگوی نیازها بوده همانند بسیاری از شهرها که این تجارب را داشتند ولی با شکست مواجه شدند و شاهد ترافیک در معابر دو طبقه خود هستند از سوی دیگر تعریض و بازگشایی معابر در هسته مرکزی شهر نیز هویت و اصالت بافت قدیمی را از بین می‌برد.

سرپرست حوزه ترافیک و حمل ونقل  شهرداری زنجان با بیان این‌که باید به سمت سیاست مدیریت تقاضا از طریق افزایش بهره‌وری  ناوگان حمل و نقل عمومی پیش برویم، خاطرنشان کرد: هوشمند‌سازی، آی تی اف، مدیریت پارک حاشیه‌ای، نرخ گذاری در جهت تردد در معابر بافت مرکزی و سایر روش‌ها نیز در مدیریت تقاضا موثر است.

ساخت پارکینگ راه‌گشاست

سرپرست حوزه ترافیک و حمل ونقل شهرداری زنجان به راه‌گشا بودن ساخت پارکینگ در مرکز شهر اشاره داشته و افزود: ساخت پارکینگ نه تنها مشکل ترافیک را حل می‌کند بلکه باعث جذب سفر به مرکز شهر می‌شود.

وی توجه به ناوگان حمل و نقل عمومی و سوق دادن مردم به استفاده از این ناوگان در سفرهای درون شهری خود را در کاهش ترافیک مرکز شهر موثر دانست و در ادامه به مشکلات اساسی این ناوگان حمل و نقل عمومی که خود سبب بروز ترافیک در هسته مرکزی شده است اشاره کرد.

به گفته این مسئول در حال حاضر 140 دستگاه اتوبوس درون شهری وارد هسته مرکزی شهر می‌شوند چند مشکل اساسی دارد که خود سبب ایجاد ترافیک در مرکز شهر شده است چرا که برای نمونه در خیابان سعدی می‌توان هم زمان شاهد چند اتوبوس با تعداد مسافر محدود بود در حالی که می‌توان این مسافران را در یک اتوبوس تجمیع کرد تا بهره‌وری ناوگان نیز افزایش یابد، بیان کرد: زمانی که همپوشانی خطوط افزایش یافته و مسافر در خطوط محتلف توزیع شود سبب کاهش درآمد رانندگان که متعلق به بخش خصوصی هستند، شده و راننده برای تأمین هزینه‌ها با سرعت پایین حرکت و مسافر را خارج از ایستگاه‌ها نیز سوار کند که همین سرعت پایین سبب کاهش تقاضا و به تبع آن کاهش درآمد رانندگان شده و نوسازی ناوگان نیز صورت نگرفته و با یک ناوگان فرسوده دودزا مواجه هستیم.

وی با تأکید بر این‌که در طرح فعلی باید نگاه سیستماتیک به موضوع داشته باشیم به طوری که هم درآمد راننده، ترافیک، بهره‌وری ناوگان، زمان سفر برای مردم و مطلوبیت ناوگان هم زمان مورد توجه قرار گیرد، خاطرنشان کرد: متأسفانه در گذشته نگاه سیستماتیک به حوزه ناوگان اتوبوس‌رانی وجود نداشته و همین عامل سبب بروز مشکلات فعلی شده است.

شاددل اضافه کرد: برای برطرف شدن این مشکلات تدابیر ویژه‌ای در طرح تغییر مسیر اتوبوس‌های درون شهری اندیشیده شده است که از جمله آن می‌توان به انتقال پایانه مسافربری به حاشیه مرکز شهر از قبیل بلوار آزادی، میدان ارتش و سه راه امجدیه، برطرف شدن همپوشانی مسیرها، کاهش زمان و طول سفر و مهم‌تر از همه قطع وابستگی درآمد راننده به تعداد مسافر اشاره کرد که مشکل ترافیک مرکز شهر را حل می‌کند.

کاهش 140 دستگاه اتوبوس به 10 دستگاه

این مسئول خبر از کاهش تعداد اتوبوس‌های ناوگان از 140 دستگاه به حدود 10 دستگاه داد و یادآور شد: این 10 دستگاه اتوبوس به صورت منظم و سیستمی فعالیت داشته و مردم را به هسته مرکزی شهر بر روی خط ویژه و خارج از ترافیک منتقل می‌کنند، طبق طرح ارائه شده قرار است الگوی حمل و نقل عمومی شهر زنجان از یک پایانه‌ای بودن به 3 پایانه‌ای تغییر کند و برخی از مسیرهای اتوبوس نیز تغییر پیدا کند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: برای قطع درآمد راننده به تعداد مسافران در ناوگان اتوبوس‌رانی نیز قراردادی با میزان ماهانه 7 میلیون تومان با رانندگان منعقد کردیم که این میزان در ازای جابه‌جایی مسافر با رعایت زمانبندی، سرعت و برخی از آیتم‌های دیگر برگرفته از خروجی  دستگاه جی پی اس نصب شده بر روی دستگاه‌های اتوبوس پرداخت می‌شود چرا که در این طرح شهرداری ماهانه یک میلیارد تومان یارانه به حوزه حمل و نقل اختصاص می‌دهد.

سرپرست حوزه ترافیک و حمل ونقل شهرداری زنجان با بیان این‌که تغییر مسیر حمل و نقل عمومی انقلابی در سیستم اتوبوسرانی ایجاد می‌کند که با اجرایی شدن آن می‌توان شاهد کوتاه شدن طول مسیرها، طی مسیر هسته مرکزی شهر در مدت زمان کم توسط اتوبوس‌ها و قرار گرفتن خطوط بیشتری تحت پوشش ناوگان حمل و نقل عمومی بود، یادآور شد: در تغییرات ایجاد شده اولویت تردد در هسته مرکزی شهر با ناوگان حمل و نقل عمومی است که بر روی خط ویژه ای در مرکز شهر تردد می‌کند و طرف دیگر خیابان  برای بهره‌مندی خودروهای سواری  است.

به گفته این مسئول تمام اتوبوس‌ها مجهز به سیستم «جی پی اس» بوده و در جهت جلب اعتماد مردم در استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی سعی کردیم با دید سیستماتیک و مکانیزه کردن اتوبوس‌ها سرعت، زمان سفر و توقف اتوبوس‌ها را کنترل کنیم .

 سرپرست حوزه ترافیک و حمل ونقل شهرداری زنجان اظهار کرد: با مدیریت علمی و حمایت همه شهروندان از حمل و نقل عمومی می‌توانیم، در داشتن شهر پاک و انسان‌محور الگو باشیم از همین رو در جهت تحقق این هدف با نگاه همه جانبه سعی کردیم هویت مرکز شهر را به بهترین شکل حفظ کنیم.

تأخیر در اتمام عملیات عمرانی به دلیل کارشکنی کسبه

وی در پاسخ به بازه زمانی پیش‌بینی شده برای اتمام عملیات اجرایی طرح تغییر مسیر اتوبوس‌ها و ایجاد خطوط ویژه نیز این‌گونه عنوان کرد که با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده عملیات عمرانی طرح باید در طول دو هفته به پایان می‌رسید ولی با وجود مشکلات به وجود آمده از سوی کسبه اتمام عملیات عمرانی با تأخیر مواجه می‌شود.

گفتنی است «خط ویژه» اتوبوس به مسیرهایی در معابر و خیابان‌های شهرها اشاره دارد که مختص عبور اتوبوس‌های عمومی مربوط به ناوگان شهری است به طوری که در«خط ویژه» پیش‌بینی شده تنها اتوبوس‌های شهری وابسته به شهرداری یا سازمان‌های مجاز، قادر به تردد بوده و البته برای مواقع اضطراری اجازه عبور وسایل نقلیه دیگری مانند خودروی پلیس، آمبولانس و دوچرخه نیز از خط ویژه داده می‌شود.

در حال حاضر در برخی از شهرهای کشور طرح «خط ویژه» راه‌اندازی شده و در تعدادی از شهرها نیز به علل ترافیکی مختلف این طرح لغو شده و پس از مدتی اجرا دیگر ادامه داده نشده است و باید دید سرانجام این طرح در زنجان چه می‌شود.

#تغییر خطوط اتوبوس‌رانی، شهرداری زنجان، سمانه شاددل، کسبه چچهارراه سعدی و سبزه‌میدان