الهام احمدی- امسال نیز همانند سال‌های گذشته حضور پررنگ برخی از خیریه‌های فعال زنجان در مراسم عزاداری به ویژه در زمان برپایی دسته‌های عزاداری مشهود بود که وجوه قابل توجهی نیز جمع‌آوری کردند به طوری که انجمن کلیوی به عنوان یکی از این خیریه‌ها در گزارشی به میزان کمک‌های مردمی جمع‌آوری شده در مراسم عزاداری پرداخته و مجموع کمک‌های مردمی به صندوق‌ها و حساب‌های انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی زنجان در طول ایام ماه محرم را بیش از ۴۲۰ میلیون ریال دانسته و اعلام کرده نذورات مردمی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۹۰ درصد افزایش دارد.

محمدرضا طهماسبی، رئیس انجمن خیریه کلیوی زنجان در گزارش اعلامی خود همچنین به توزیع تعداد یک هزار و۲۸۰ قلک در بین عموم مردم اشاره داشته و در ادامه عنوان کرده بود این نذورات مردمی، در هفت پایگاه ثابت انجمن کلیوی مستقر در مسیر عزاداران زنجانی جمع‌آوری شد و در این امر خیریه بیش از ۷۰ همیار افتخاری انجمن کلیوی همکاری داشتند با حضور فعال خود در پایگاه‌های جمع‌آوری نذورات مردمی ضمن برپایی ایستگاه سلامت به کنترل فشار خون و تست قند خون مراجعه‌کنندگان کردند.

حال سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این‌که این خیریه‌ها و موسسات آیا مجوزی برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی در مراسم و مسیر دسته‌های عزاداری دارند یا خیر و این مجوز از سوی چه نهادی صادر می‌شود؟ آیا نظارتی بر میزان کمک‌های جمع‌آوری شده و نیز محل هزینه کرد آن‌ها وجود دارد یا خیر؟ برای پیگیری این موضوع به سراغ نهادهای صادرکننده مجوز برای این خیریه‌ها از قبیل بهزیستی، علوم پزشکی، نیروی انتظامی می‌رفتیم.

جمع‌آوری کمک‌های مردمی در خیابان‌ها ممنوع است/ هیچ مجوزی صادر نکردیم

محمد محمدی قیداری، مدیرکل بهزیستی استان ادعا کرد که بهزیستی برای هیچ خیریه‌ای مجوز جمع‌آوری کمک‌های مردمی را صادر نمی‌کند چرا که این کار ممنوع است از همین رو بهزیستی صرفاً برای جمع‌آوری زکات و فطره که موضوع مشخصی است صرفاً برای یک یا دو موسسه که اعلام همکاری کنند به پیشنهاد بهزیستی از سوی فرمانداری و استانداری و نیروی انتظامی مجوز صادر می‌شود.

وی ضمن تأکید بر این مطلب که موسسات خیریه تحت نظارت بهزیستی برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی باید مجوز داشته باشند و با اطلاع بهزیستی اقدام به چاپ قبض کنند، معتقد است خیریه‌هایی که در دسته‌های عزاداری به جمع‌آوری اعانات و نذورات مردمی می‌پرداختند و قبض ارائه می‌کردند از جمله خیریه‌هایی نیستند که بهزیستی به آنان مجوز صادر کرده باشد.

وی با اشاره به این‌که موسسات خیریه تحت نظارت بهزیستی باید با اجازه ما اقدام به چاپ قبض و جمع‌آوری کمک‌های مردمی و هزینه‌کرد آن کنند، بیان کرد: این موسسات باید در سال بیلان کاری به بهزیستی ارائه ‌کنند تا بدانیم این کمک‌های مردمی به چه میزان و در چه اموری هزینه شده است.

این مسئول با بیان این‌که موسسات خیریه تحت نظارت بهزیستی بیشتر با خود این سازمان و در راستای فعالیت‌‌های این نهاد در تلاشند و بنده ندیدم که اقدام به جمع‌آوری اعانه در دسته‌های عزاداری کرده باشند، گفت: مشارکت‌های انجام شده به مراکز بهزیستی غیرنقدی بوده و مشارکت نقدی بسیار کمتر اتفاق می‌افتد.

به گفته این مسئول در حال حاضر 100 موسسه خیریه در استان داریم که از نهادهای مختلف از جمله نیروی انتظامی، فرمانداری و علوم پزشکی مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند، افزود: نظارت بهزیستی بر موسساتی که از این نهاد مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند بسیار دقیق‌تر از دیگر ارگان‌هاست از همین رو بسیاری از این خیریه‌ها تمایلی به دریافت مجوز از بهزیستی ندارند.

وی معتقد است در هر فعالیتی احتمال خطا و انحراف وجود دارد از همین رو ممکن است خیریه‌ای قبل از دریافت مجوز به توزیع قبض برای دریافت مشارکت‌های مردمی اقدام کند.

بهزیستی در تخلفات خیریه‌هایی که از نهادهای دیگر مجوز فعالیت دارند ورود نمی‌کند

به گفته محمدی اگر موسسه خیریه متخلف، از بهزیستی مجوز فعالیت دریافت نکرده باشد نمی‌توانیم ورود کرده و برخورد کنیم چرا که باید نهاد صادرکننده مجوز بر موسسات خیریه خود نظارت داشته باشد.

پس از این‌که بهزیستی اعلام کرد جمع‌آوری پول در خیابان از سوی موسسات خیریه تحت نظارت خود ممنوع بوده و هیچ مجوزی برای جمع‌آوری اعانات و کمک‌های مردمی  به هیچ خیریه‌ای نداده است به سراغ علوم پزشکی دیگر نهاد صادرکننده مجوز برای خیریه‌‌های سلامت رفتیم.

فقط به فعالیت درمانی موسسات مجوز می‌دهیم نه جمع‌آوری کمک‌های مردمی

پاسخ مقتدا شعوری، جانشین رئیس دانشگاه علوم پزشکی در امور اجتماعی به صدای زنجان این بود که دانشگاه برای موسسات خیریه‌ای که در حوزه سلامت فعالیت دارند همانند انجمن حمایت از بیماران کلیوی و یا انجمن حمایت از بیماران سرطانی مهرانه صرفاً از بُعد درمانی مجوز صادرکرده و به هیچ عنوان در بحث جمع‌آوری اعانات و کمک‌های مردمی این انجمن‌ها ورود پیدا نمی‌کنند.

به گفته این مسئول موسسات خیریه سلامت محور برای جمع‌آوری اعانات و کمک‌های مردمی از استانداری و بهزیستی مجوز دریافت می‌کنند و دانشگاه علوم پزشکی نقشی در این بین ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که بهزیستی عنوان می‌کند که نظارتی بر موسساتی که از نهادهای دیگر مجوز دریافت کردند نداشته و به تبع مجوزی برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی را نیز صادر نمی‌کند، گفت: صرفاً بخش درمانی این موسسات خیریه به دانشگاه علوم پزشکی مرتبط است هر چند در این بین خلأهایی نیز وجود دارد چرا که فقط صدور مجوز و نظارت برای فعالیت درمانگاه‌های این موسسات با دانشگاه است و موضوعات دیگر به ما مرتبط نیست.

تنوع مجوزهای صادره برای انجمن‌ها مشکل‌ساز شده است

این مسئول معتقد است تنوع سازمان‌ها در صدور مجوز برای فعالیت خیریه‌ها خود مشکل‌ساز شده است از همین رو به دنبال ساماندهی درست در این بخش هستیم.

به گفته این مسئول کنترل فشار خون و قند که در پایگاه‌های جمع‌آوری اعانات انجمن بیماران کلیوی در مسیر دسته‌های عزاداری انجام می‌شد مربوط به طرح ملی کنترل قند بود که در آن علاوه بر همه ادارات و ارگان‌ها حتی داروخانه‌‌ها و مطب‌های خصوصی خیریه‌ها نیز از جمله کلیوی به عنوان وظیفه ملی خود در این بخش فعالیت داشتند.

ما مجوز ندادیم

نیروی انتظامی استان دیگر نهاد صادرکننده مجوز برای موسسات خیریه است از همین رو در تماس با سرهنگ مقدم، رئیس پلیس امنیت عمومی نیروی انتظامی استان نیز در پاسخ به صدای زنجان عنوان کرد که نیروی انتظامی هیچ مجوزی به موسسات خیریه خود برای جمع ‌آوری اعانات در مسیرهای عزاداری و غیره را نداده است.

در حالی نهادهای مجوزدهنده به خیریه‌های استان موضوع صدور مجوز برای جمع آوری کمکهای مردمی و اعانات را فرمانداری عنوان می‌کنند که عسگری فرماندار زنجان معتقد است که نهادهای صادرکننده مجوز به این خیریه‌ها خود باید مجوز جمع آوری کمکها در تجمعات مردمی نظیر دسته های عزاداری و نظایر آن را صادر کنند و فرمانداری هیچ دخالتی در این بخش ندارد.

فرمانداری فقط برای جمع‌آوری زکات و فطریه مجوز صادر می‌کند

این مسئول ضمن تاکید بر این مطلب که فرمانداری در ایام محرم امسال هیچ مجوزی به هیچ نهاد خیریه‌ای برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی نداده است، گفت: فرمانداری جمع‌آوری صرفا زکات و فطریه مجوز صادر می‌کند.

فرماندار زنجان مدعی شد نهادهای صادرکننده مجوز برای فعالیت این خیریه‌ها خود باید نظارت لازم را بر فعالیتشان هم داشته باشند و فرمانداری تنها زمانی میتواند وارد

به گفته این مسئول نظارت بر جمع آوری نذریه‌ها و کمکهای مردمی از سوی دسته جات و هئیت‌های مذهبی توسط اوقاف و امور خیریه انجام می‌شود، بیان کرد: نهادهای صادر کننده پروانه فعالیت بر خیریه‌ها در صورتی که تخلفی از سوی آن‌ها رخ دهد به هیئت نظارت در شهرستان و یا استان گزارش دهد به تخلفات آنان رسیدگی می‌شود.

وی با تاکید بر این‌که مجوز داشتن و یا نداشتن خیریه‌ها برای جمع‌آوری اعانات و کمکهای مردمی در مراسم‌ عزاداری و دسته‌ها با نهاد صادر کننده پروانه فعالیت برای این خیریه‌هاست، بیان کرد: نهادهای صادرکننده پروانه فعالیت بر موسسات خیریه اشرافیت کافی بر دستورالعمل‌های آنان دارند از همین رو در صورت بروز تخلف باید موضوع به هیئت نظارت در شهرستان و یا استان گزارش کنند تا برخورد لازم صورت گیرد.

عسگری خاطرنشان کرد که اگر نهادهای صادرکننده پروانه فعالیت برای خیریه‌ها معتقدند که خیریه مربوط به آن‌ها مجوزی برای جمع آوری کمکهای مردمی نداشتند باید موضوع را به هیئت نظارت گزارش کنند تا در صورت داشتن پروانه فعالیت شهرستانی هیئت نظارت شهرستان و پروانه فعالیت استانی هیئت نظارت استان بر تخلف رخ داده رسیدگی کند.

جمشید وفا به عنوان رئیس مجمع خیرین سلامت استان نیز در اظهار نظر خود در مورد مجوزهای صادر شده برای موسسات و انجمن‌های خیریه به منظور جمع‌آوری اعانات مردمی به خلاء‌های قانونی برای نظارت بر آن‌ها اشاره داشته و گفت: این موسسات خیریه و انجمن‌ها موظف‌اند در سال بیلان کاری خود را به هر شهروندی ارائه کنند.

بسیاری از موسسات خیریه بیلان ندارند

به گفته این مسئول بسیاری از موسسات و انجمن‌های خیریه هیچ بیلانی ندارند که ارائه کنند سازمان بازرسی نیز مشخص نکرده که نهاد مجوزدهنده به این انجمن‌ها موظف به پیگیری و نظارت بر فعالیت‌های آن‌ها هستند.

وی با اشاره به این‌که وقتی این انجمن‌ها در حوزه سلامت فعالیت دارند باید از وزارت بهداشت مجوز دریافت کنند نه نیروی انتظامی ولی متأسفانه قانونی در این زمینه وجود ندارد، تصریح کرد: برخی از این نهادهای خیریه در ایامی همانند روزهای محرم در شرایطی که مردم احساسی و عاطفی هستند ورود کرده و اعانات خود را جمع‌آوری می‌کنند هر چند اشکال هر در اینجا نبود نظارت است نه جمع‌آوری کمک‌های مردمی.

وی با اشاره به این‌که اگر در عنوان انجمن خیریه کلمه «حمایت» قید شده باشد دستگاه صادرکننده مجوز بهزیستی است، افزود: اگر فعالیت این موسسات به صورت «سازمان مردم نهاد» باشد باید از سوی وزارت کشور مجوز دریافت کنند و اگر «خیریه» باشد دستگاه صادرکننده مجوز نیروی انتظامی است.

وفا با بیان این‌که هیچ کدام از خیریه‌های سلامت از وزارت بهداشت مجوز دریافت نکردند بنابراین نظارتی هم نمی‌تواند بر آن‌ها داشته باشد، افزود: برای انجمن‌های خیریه نیروی انتظامی مجوز صادر کرده است آن هم در حدی که صرفاً یک انگشت‌نگاری کرده و سوء‌سابقه آن را بررسی می‌کند و سازو کارنظارتی در اختیار نیروی انتظامی نیست و نمی‌تواند آسیب‌شناسی کند چرا که فعالیت آن‌ها در حوزه سلامت است.

این مسئول به بیان آسیب‌هایی که این‌گونه فعالیت‌ها در بر دارد اشاره کرد و یادآور شد: به طور کلی هر فردی حتی نهاد دولتی با وجود قوانین و تبصره‌های متعدد به سازمان بازرسی نظارت دارد ولی در مورد خیریه‌ها این‌گونه نیست و تنها 7 نفر به عنوان اعضای هیئت مدیره یک تصمیمی را می‌گیرند و آن را عملی می‌کنند و هیچ نظارتی هم نیست.

رئیس مجمع خیرین سلامت استان با اشاره به این‌که نه تنها نظارت‌هایی بر فعالیت خیریه‌ها نیست بلکه اولویت‌بندی خاصی نیز در مورد فعالیت‌های آن‌ها وجود ندارد، افزود: نه تنها این خیریه‌ها موظف به رعایت اولویت‌های بهداشتی کشور نیستند بلکه موازی‌کاری‌هایی هم بین فعالیت خیریه‌ها و نهادهای دولتی وجود دارد.

کمک مردمی برای درمان بیماران صرف ساخت سالن همایش می‌شود/ خیریه‌های سلامت محور از وزارت بهداشت حتی استعلام هم نشدند

وفا معتقد است نهادهای خیریه می‌توانند در یک ساختمان متمرکز شوند در حالی که هر کدام از این خیریه‌ها چندین ساختمان با مساحت‌های بالا دارند و پولی که برای درمان بیمار مبتلا به فلان به خیریه می‌پردازند صرف ساخت سالن همایش می‌شود.

وی با تأکید این مطلب که خیریه‌ها نباید آزاد بوده و هر کاری که می‌خواهند انجام دهند، بیان کرد: باید نظارت لازم وجود داشته باشد که لازمه آن تدوین قانون مشخص است هر چند پنج سال پیش معاونت مشارکت‌های بهداشتی ایجاد شد که ذیل آن کارگروهی مسئول مستقیم فعالیت مشارکت‌های مردمی در حوزه سلامت شکل گرفت ولی متأسفانه این کارگروه نیز نمی‌تواند بر خیریه‌ها امر و نهی کند چون مجوز آن‌ها از سوی وزارت بهداشت صادر نشده است.

ضرورت صدور مجوز فعالیت برای خیریه‌ها از یک نهاد مشخص راهکاری بود که رئیس مجمع خیرین سلامت استان برای نظارت بیشتر بر آن تأکید داشته و می‌گوید: خیریه‌های فعال در حوزه سلامت در زمان دریافت مجوز حتی از وزارت بهداشت استعلام هم نشدند.

نیاز به اخذ مجوز نداریم

صدای زنجان پس از شنیدن اظهارات نهادها به سراغ یکی از خیریه‌هایی که حضور فعالی در مراسم عزاداری از جمله دسته‌ها داشتند رفته و موضوع مجوز را پیگیر شد که در پاسخ فرزانه حسینیان، مدیر روابط عمومی انجمن خیریه کلیوی عنوان کرد که به گفته واحد قلک، انجمن خیریه کلیوی و خیریه‌های دیگر برای جمع‌آوری اعانات نیازی به اخذ مجوز ندارند.