لیلا محمدی- در پی انتشار گزارشی پیرامون آتش‌سوزی در مراتع طارم که در شماره 1554 روزنامه صدای زنجان منتشر شد، اداره کل منابع طبیعی استان در قالب جوابیه‌ای تاکید کرد کمبود نیروی منابع انسانی در یگان حفاظت منابع طبیعی استان، با درایت مدیرکل منابع طبیعی و مسئولان مدیریت بحران استانداری با ورود هماهنگ‌شده نیروهای سپاه، ارتش و شهرداری و نیروهای ستادی اداره کل منابع طبیعی استان و شهرستان طارم جبران شد و در زمان اطفای حریق تمامی تجهیزات از جمله آتشکوب و بیل در اختیار نیروها قرار گرفت و اگر این هماهنگی‌ها نبود آتش به نقاط دیگری سرایت می‌کرد و خسارات قابل توجهی به عرصه‌ها وارد می‌شد اما بلافاصله پس از درج این جوابیه، یکی از کارشناسان حوزه منابع طبیعی در تماس با صدای زنجان اعلام کرد «هیچ شخص کاربلدی که بتواند 400 نیروی موجود در منطقه را برای اطفای حریق بسیج کند وجود نداشت و تمامی افراد صرفا برای تماشای آتش وارد منطقه شده بودند.»

فضل‌اله دوست‌محمدی عامل اصلی آتش‌سوزی روز سه‌شنبه، 26 شهریورماه سال جاری را سوء مدیریت مسئولان اداره کل منابع طبیعی استان دانست و گفت: این آتش‌سوزی توسط افراد خاطی در چفتان و بادامستان برافروخته شد و خساراتی را هم به بار آورد و سبب نابودی پوشش گیاهی ارزشمند منطقه شد اما اگر مدیران و مسئولان اداره کل به هشدارهای یگان حفاظت منابع طبیعی مبنی بر بحرانی بودن منطقه و احتمال بالای آتش‌سوزی در فصول گرم سال توجه می‌کردند این اتفاق ناخوشایند هیچ‌گاه رخ نمی‌داد.

وی که سابقه 26 سال خدمت در حوزه منابع طبیعی استان را دارد، تصریح کرد: از این 26 سال، حدود 14 سال در بخش یگان حفاظت منابع طبیعی مشغول بودم اما حدود 2 سال پیش برای اینکه مشکلات یگان را نبینم و کمتر عذاب بکشم کنار کشیده‌ام و در بخش دیگری فعالیت می‌کنم.

وی اضافه کرد: چفتان از نقاط بحرانی اداره کل منابع طبیعی است که هر ساله قسمت‌هایی از آن دچار آتش سوزی می‌شود که عمده آن به صورت عمدی و توسط اشخاص بومی و رهگذران انجام می‌شود.

عدم تعامل بین‌بخشی در اداره کل منابع طبیعی

دوست‌محمدی با اشاره به اینکه حدود سه سال پیش به مسئولان اداره کل که قصد انعقاد قراردادهای کپه‌کاری و جنگل‌کاری در منطقه برای افزایش پوشش گیاهی را داشتند، اعلام کردیم با توجه به بحرانی بودن نقطه به نقطه چفتان، نگهداری و حفظ منطقه برای در امان بودن از آتش بسیار دشوار است اما توجهی نشد و سال به سال نیز قراردادها را تمدید کردند، ادامه داد: آتش قابل پیش‌بینی نیست اما می‌توان از وقوع آن تا حدودی پیشگیری کرد، معتقدیم این قراردادهای سلیقه‌ای در نقاط بحرانی سبب تشدید آسیب‌ها به عرصه‌های ملی و طبیعی شده است که در آینده منابع طبیعی را با مشکل مواجه می‌کند.

بنا به اظهارات مسئولان اداره محیط زیست طارم، در این آتش‌سوزی که بعداز ظهر سه‌شنبه 26 شهریورماه آغاز و حوالی ساعت 3 بامداد چهارشنبه 27 شهریورماه مهار شد، علاوه بر نابودی تعدادی از گونه های جانوری کندرو از جمله مارها، لاک پشت‌ها، سوسمارهای جثه کوچک، موش‌های کنترل کننده طبیعت و همچنین حشرات، تعدادی از درختان اُرس کشت شده که در جلوگیری از فرسایش خاک نقش مهمی ایفا دارند و دارای ارزش حیاتی ویژه‌ای هستند طعمه حریق شدند.

کارشناس اداره کل منابع طبیعی استان ضمن ابراز تاسف از این موضوع اعلام کرد: منابع مالی که برای آبیاری عرصه‌های هدف برای افزایش پوشش گیاهی صرف شده بود در کنار صدها هکتار از مراتع ارزشمند در سایه این سوء ‌مدیریتی‌ها از بین رفت.

گل به خودی

دوست‌محمدی با اشاره به برگزاری سالیانه کلاس‌ها و دوره‌های توجیهی اطفای حریق ابراز کرد: در این دوره‌ها که با حضور مسئولان و مدیران ادارات منابع طبیعی در شهرستان‌های استان برگزار می‌شود نحوه پیشگیری از حریق و اطفای آن به شرکت‌کنندگان به صورت مشروح آموزش داده می‌شود.

وی با بیان اینکه در دوره‌های توجیهی به مسئولان گفته می‌شود که اگر خواهان عدم وقوع آتش‌سوزی در ماه‌های مرداد و شهریور (فصول گرم سال که عمده آتش‌سوزی‌ها در آن بازه زمانی رخ می‌دهد) در مناطق تحت حفاظت خود هستند باید اقدامات پیشگیری نظیر ایجاد آتش‌بر و پاکسازی راه‌های روستایی را در ماه‌های خرداد و تیر در دستور کار جدی قرار دهند، اما متاسفانه با وجود هشدارها و آموزش‌های مکرر این مهم از سوی مسئولان منابع طبیعی در شهرستان طارم جدی گرفته نشده بود و در چفتان و بادامستان هیچ آتش‌بری ایجاد نشده بود.

بکارگیری نیروهای اداری منابع طبیعی در یگان حفاظت

دوست‌محمدی، کارشناس اداره کل منابع طبیعی استان با بیان اینکه متاسفانه اعتبارات را یا در جای دیگری خرج می‌کنیم یا شیوه استفاده از منابع مالی برای صرف در پروژه‌ها کاملا نادرست و غلط است، عنوان کرد: با توجه به حساسیت موضوع بهتر است اداره کل منابع طبیعی بخش یگان حفاظت را هم در تخصیص اعتبارات ببیند تا هزینه‌های سنگین ناشی از آتش‌سوزی و از بین رفتن عرصه‌ها را متحمل نشود. در حال حاضر یگان حفاظت منابع طبیعی شهرستان زنجان که تعداد آنها به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد تنها با سربازان وظیفه امورات خود را می‌گذراند، البته در کشیک‌های این یگان که در مواقع خاصی از سال انجام می‌شود، نیروهای اداری از جمله حسابدار، کارشناس، بایگانی و حتی آبدارچی که هیچ تخصصی در حوزه یگان حفاظت و کار میدانی به شیوه اصولی ندارند بکار گرفته می‌شوند. شاید به این افراد حق ماموریتی پرداخت شود اما در عمل هیچ دردی از طبیعت در مواقع بحرانی دوا نمی‌شود. نمونه آن آتش‌سوزی شهریورماه چفتان و بادامستان است.

دوست‌محمدی با اشاره به ایجاد خلل در امورات اداری با حضور کادر اداری منابع طبیعی در کشیک‌های دوره‌ای ادامه داد: در مواقع کشیک و به دلیل حضور نیروهای اداری در عرصه‌ها، اداره خالی از کارمند می‌شود و ارباب رجوع در راهروهای ادارات معطل می‌مانند.

این کارشناس اداره کل منابع طبیعی استان اضافه کرد: من نمی‌گویم نیروهای اداری در منطقه کاری نمی‌کنند، حرف من این است کار باید در یگان حفاظت تخصصی باشد. نتیجه حضور چنین نیروهای در منطقه آسیب زدن به خودشان است.

دوست‌محمدی اعلام کرد: هیچ شخص کاربلدی که بتواند 400 نیروی موجود در منطقه را برای اطفای حریق بسیج کند وجود نداشت و تمامی افراد صرفا برای تماشای آتش وارد منطقه شده بودند.

دوست‌محمدی با اشاره به نابودی بخشی از ذخیره‌گاه‌های جنگلی طارم در چفتان خطاب به مسئولان این دستگاه گفت: چرا می‌خواهید وانمود کنید چیزی نشده و تمامی قوایتان را برای اطفای حریق گذاشته‌اید؟ شما واقعا هیچ مشکلی در اطفای حریق نداشته‌اید؟ بیائید با هم صحبت کنیم تا ثابت کنم هیچ اقدامی نکرده‌اید.

او با پرسش از مسئولان اداره کل منابع طبیعی ادامه داد: حدود 400 نیرو در منطقه بود چرا کسی به عنوان رهبر این تعداد نیرو را برای اطفای حریق هدایت نکرد؟ اکثر این افراد کنار جاده به تماشای آتش ایستاده بودند، برخی از نمایندگان مردم استان در مجلس هم شاهد بودند.

در ادامه صدای زنجان پیگیر اظهارات مدیرکل منابع طبیعی استان درباره گفته‌های دوست‌محمدی بود که گفت‌گو با خلیل آقاجانلو میسر نشد.