پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/سمیه محرمی: در سال‌های اخیر کاهش سن اعتیاد و سیگار به عنوان یکی از چالش‌های خانواده‌ها شناخته شده است، این موضوع به ویژه با توجه به اینکه هرچه سن اعتیاد پایین‌تر باشد، به منزله ماندگارشدن بیشتر مدت زمان مصرف و بیشتر شدن پیامدهای مخرب آن است، موجی از نگرانی در بین خانواده‌ها را به همراه داشته است. حال اینکه در کنار این چالش‌ها که ممکن است زندگی نوجوانان را تحت تاثیر قرار دهد، ترک و درمان اعتیاد فرآیندی بسیار پیچیده، زمان‌بر و مستلزم مراقبت‌های چند وجهی است که در این بین اهمیت پیشگیری از ابتلا به اعتیاد را افزایش می‌دهد.

طبق نظر کارشناسان معضل کاهش سن مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان یکی از چالش‌های جدی جامعه امروز است که عوامل متعددی در شکل‌گیری آن نقش دارد و بر اساس بررسی‌ها نقش خانواده و جامعه در گرایش آنها به مواد مخدر بسیار حائز اهمیت بوده و عدم نظارت کافی از سوی والدین، مشکلات خانوادگی مانند اختلافات و فقدان ارتباط موثر، نوجوانان را به سوی رفتارهای پرخطر سوق می‌دهد.

 میانگین سنی و سن آغاز اعتیاد مصرف در حال کاهش است

یوسف بیانلو دبیر کمیته فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر استان زنجان در این زمینه در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با اشاره به اینکه کاهش سن اعتیاد در ایران دارای روند طبیعی مانند کشورهای مختلف است، اظهار کرد: زمانی میانگین سنی اعتیاد 25 تا 35 سال بود ولی در سنوات اخیر این سن کاهش پیدا کرده است.

دبیر کمیته فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر استان زنجان با بیان اینکه سن شروع اعتیاد با میانگین سنی اعتیاد متفاوت است، اضافه کرد: سن شروع اعتیاد گاها براساس استثنائات ملاک قرار می‌گیرد ولی از نظر استانداردها اعلام این رنج سنی درست نیست چرا که نمی‌توان استثنائات را به عمومیت تعمیم داد.

وی با بیان اینکه میانگین سن اعتیاد و شروع مصرف مواد مخدر و همچنین مصرف سیگار و مشروبات الکی کاهش یافته است، بیان کرد: این موضوع هم در جهان و هم شهرهای مختلف کشور مشاهده شده است.

 اعتیاد از جنس لذت است و با ضد لذت نمی‌‌توان مانع آن شد

در حالی که میانگین سن مصرف مواد مخدر در حال کاهش است کارشناسان معتقد هستند، باورهای غلط و تبلیغات سوء و ودر دسترس بودن از جمله عوامل موثر در این آسیب اجتماعی می‌دانند، سید رضا موسوی‌زاده متخصص مدیریت، پیشگیری و کنترل اعتیاد زنجان و دکترای حرفه‌ای پزشکی زنجان در این زمینه در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با اشاره به اینکه اعتیاد برای کسب لذت و براساس باورهایی که ممکن است در مورد تاثیر مواد مخدر وجود داشته باشد، رخ می‌دهد، اظهار کرد: همین موضوع باعث شده برای عدم قرار گرفتن در معرض اعتیاد و یا رهایی از آن باید بر افکار و تفکرات تمرکز کرد چرا که اعتیاد یک بیماری مزمن «اوت کننده» مانند بیماری‌هایی چون دیابت و فشارخون بوده، اعتیاد از جنس لذت است و با ضد لذت نمی‌‌توان مانع آن شد.

متخصص مدیریت، پیشگیری و کنترل اعتیاد زنجان و دکترای حرفه‌ای پزشکی زنجان با بیان اینکه فردی که فشار خونش بالا می‌رود، «بی‌وجود» قلمداد نمی‌شود؛ یعنی بابت بالارفتن قندخونش ملامت و شماتت نمی‌شود، عنوان کرد: در واقع برخورد دیگران با مقوله فشارخون و «اوت کردن» بیماری فشارخون ماهیت تهدیدی و تخریبی نیست، ولی در بیماری اعتیاد اگر فرد برای یک ماه پاک باشد و سپس برود برای یک بار مواد مصرف کند، از خاطر می‌بریم که بیماری ماهیت مزمن و «اوت‌کننده» دارد.

وی با بیان اینکه اگر اثر تخریبی و شدت عارضه ماده مصرفی زیاد باشد، بخشی از مغز از بین می‌رود، بیان کرد: اعتیاد معلول بیماری‌های زمینه‌ای دیگر است و تا زمانی که این علت‌ها تشخیص داده نشود، ده‌ها بار مراجعه به کمپ در درمان اعتیاد، نتیجه‌بخش نخواهد بود.

موسوی‌زاده اضافه کرد: دومین نکته‌ کلیدی در درمان اعتیاد ایجاد سرمایه‌ اجتماعی برای فرد است، اگر فرد معتاد، تحت درمان قرار گیرد ولی اجتماعی شدن او فراموش شود، توسط جامعه طرد می‌شود و بیماری او برمی‌گردد، اعتیاد از یک بیماری زمینه‌ایِ جسمی یا روحی نشات می‌گیرد و نکته‌ کلیدی در درمان اعتیاد، تشخیص این بیماری زمینه‌ای است و در این میان اگر بیماری زمینه‌ای فرد معتاد تشخیص داده شود، درمان او مقرون به صرفه‌تر خواهد بود و پاسخ به درمان، سریع‌تر اتفاق می‌افتد.

متخصص مدیریت، پیشگیری و کنترل اعتیاد زنجان و دکترای حرفه‌ای پزشکی زنجان با بیان اینکه قطع مصرف، به هیچ وجه تمام درمان اعتیاد نیست، اضافه کرد: اگر در ترک اعتیاد، بیماری زمینه‌ای تشخیص داده نشود و فقط به قطع مصرف مواد، بسنده گردد، به طور قطع بازگشت بیماری به طور متعدد اتفاق خواهد افتاد.

وی با بیان اینکه باید دیدگاه ما به اعتیاد تغییر کند، اضافه کرد: مشکل اصلی تمایل افراد به اعتیاد ناشی از ژنتیک آنها است و نه خود مواد مخدر، مشکل اصلی اعتیاد، مواد مخدر نیست و قطع مصرف آن مهم نیست، بلکه ایجاد عدم تمایل به مصرف بیشتر از این موضوعات موثر است.

 اعتیاد موضوع روانی است یعنی ذهن فرد وابسته می‌شود

علیرضا فریدی متخصص مطالعات اعتیاد نیز در این زمینه در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با اشاره به اینکه یکی از علل گرایش افراد به اعتیاد لذتی است که در اثر مصرف به دست می‌آید، اظهار کرد: این مصرف پس از مدتی تغییرات در رفتارها ایجاد می‌کند که با رفتارهای عادی متفاوت است علت این تغییرات، تاثیر مواد بر مغز است.

وی با بیان اینکه مواد تغییراتی در سیستم‌های مغزی ایجاد می‌کند که باعث می‌شود که رفته رفته علائم مصرف نمایش داده شود، اضافه کرد: افزایش مصرف موجب می‌شود، عارضه‌ها و مشکلات متعددی برای فرد ایجاد شود به حدی که کنترل از دست فرد خارج شود.

فریدی با اشاره به اینکه یکی از بارزترین و شاخص‌ترین علائم اعتیاد این بوده که مصرف مواد و اعتیاد دیگر تحت کنترل فرد نیست، بیان کرد: این یعنی به جایی می‌رسد که فرد می‌خواهد مصرف خود را کنترل کند یعنی مصرف خود را کم یا متوقف کند ولی واقعا قادر به این کار نیست و احساس اجبار در مصرف ماده دارد.

متخصص مطالعات اعتیاد با بیان اینکه در این شرایط وقتی فرد تلاش می‌کند مصرف خود را قطع کند علامت‌های اعتیاد به وجود می‌آید، اضافه کرد: این علامت‌ها یک مقدار آزاردهنده شده و این علامت قابل تحمل برای بدن نیست بنابراین موجب اجبار به ادامه مصرف شده و مواد مخدر محور اصلی زندگی فرد می‌شود یعنی همیشه تحت تاثیر آن است.

وی با بیان اینکه در این شرایط فرد تلاش ناموفقی برای جدایی دارد و نظم زندگی وی بهم می‌ریزد، اضافه کرد: این موضوع موجب می‌شود فرد در زندگی بی‌برنامه شده و مشکلات خانوادگی و کاری زیادی برای وی به دنبال داشته باشد، رفتارهای غیر طبیعی مثل پرخاش، عصبانیت، پرخاش، دعوا، خستگی زودرس نیز از دیگر عوارض مصرف است.

فریدی با بیان اینکه در کنار تعریف‌های زیادی که برای اعتیاد وجود دارد باید یک توجهی هم به ماهیت اعتیاد داشته باشید که منظور از اعتیاد و مصرف ماده تنها اثرات مستقیم ماده نیست، بیان کرد: برای خیلی از افراد نوع مصرف مواد مخدر سئوال است اما به نظر می‌رسد اثرات مستقیم ماده چیزی به نام رفتارهای اعتیادآور است و این برای ما بسیار مهم بوده یعنی رفتارهایی که مشترک اکثر مواد است یعنی به دنبال مصرف ماده فرد معتاد شود و وقتی وابستگی پیدا کرد یک سری علامت‌ها پیدا کند.

متخصص مطالعات اعتیاد با بیان اینکه این در حالی است که در جامعه عوارض اعتیاد که به عنوان مسمومیت از آن یاد می‌شود یعنی کار به جایی می‌رسد که ایست تنفسی و بعد به دنبالش ایست قلبی ایجاد شود و طرف کارش به بیمارستان بکشد و باعث مرگش شود، گفت: معمولا افیون‌ها یعنی مواد مشتقات تریاک موجب این عوارض یعنی تغییر در سیستم تنفسی بدن در داشته می‌شود و باعث تغییراتی چون ایست تنفسی و قلبی می‌شود ولی ممکن است فردی چندین برابر مصرف مواد داشته باشد ولی این عوارض را نداشته باشد.

وی با بیان اینکه در کنار انواع مختلف مواد هر کدام می‌توانند ویژگی خاص خود را داشته باشند یه وجه اشتراک دارند که به آن  رفتار اعتیادی می‌گویند، اضافه کرد: معمولا وجه مشترک در همه مواد، اعتیاد روانی است یعنی ذهن فرد وابسته می‌شود و در رفتار وی تاثیرگذار است، برای نمونه موجب انزوا و گوشه‌گیری فرد می‌شود و ممکن است حتی پس از عدم مصرف نیز بسیاری از رفتارها بر جا بماند و نیاز باشد در کنار مداخلات درمانی جسمی مداخلات ذهنی نیز اتفاق بیفتد چرا که مواد مخدر بر مغز تاثیر می‌گذارد.

متخصص مطالعات اعتیاد با بیان اینکه اعتیاد هسته اصلی مرکزی مغز را درگیر می‌کند و تمام مواد در درگیر کردن مسیری دارند ولی مسیر پاداش به صورت طبیعی مشخص است، بیان کرد: پاداشی که به ما می‌دهد احساس بهتر از طریق لذت غیر طبیعی است.

وی با بیان اینکه اعتیاد در همه موضوعاتی که عادت غیر متعارف دارد تاثیرگذار است، افزود: درگیر شدن زیاد با گوشیو فضای مجازی نیز می تواند رفتارها ایجاد کند که نشانه اعتیاد است.

برخی برای لذت سراغ مواد مخدر می‌روند و برخی برای فراموش کردن درد

وی با بیان اینکه علت و عوامل موثر در افراد مختلف برای اینکه سراغ مواد بروند متفاوت است، بیان کرد: بعضی افراد با نیت لذت‌جویی و بعضی برای اینکه یک دردی از آنها گرفته شود سراغ مواد می‌روند و ممکنه است ابتدا تغییراتی ظاهرا مثبتی برای فرد ایجاد شود ولی چون در سیستم‌های مغزی به صورت غیرعادی کار می‌کند در بلند مدت چندان تاثیرگذار نیست.

مدرس پیشگیری از مواد مخدر با اشاره به اینکه باورهاغلط و انگیزه‌های مثبت در مورد انواع مواد و میزان اعتیادآور بودن آن، در دسترس بودن مواد، وجود الگوی مصرف در اطراف فرد از جمله عوامل گرایش به مواد مخدر است، اضافه کرد: مشاهده مصرف سیگار و قلیان به عنوان مواد دروازه یعنی موادی که دروازه اعتیاد است از دیگر عوامل گرایش به مواد است، سیگار و قلیان مواد آزادی است که بسیار اعتیادآور بوده ولی در دسترس بوده و پیگرد قانونی ندارد.

فریدی با بیان اینکه باورهای غلطی در مورد مواد مخدر وجود دارد که برخی از آنها باورهای مثبت بوده و موجب احساس مصنویت فرد به اعتیاد می‌شود، بیان کرد: برخی تصور می‌کنند که ممکن است با مصرف مواد معتاد نشوند و یا به راحتی ترک کنند و حتی برخی از مواد را اعتیادآور نمی‌دانند.

متخصص مطالعات اعتیاد با اشاره به اینکه مصرف زیاد مواد مخدر چنان بر مغز تاثیر می‌گذارد که فرد دیگر توانی برای تصمیم درست ندارد، اضافه کرد: عارضه اجتماعی، خانوادگی، جسمی و غیره از جمله تاثیرات مواد مخدر است.

انتهای پیام/