الهام احمدی- با وجود این‌که در دیگر شهرها برای جلوگیری از شیوع و ابتلا مردم به ویروس کرونا وسائط حمل و نقل درون شهری از قبیل تاکسی و اتوبوس از سوی شهرداری‌ها همه روزه مورد ضدعفونی قرار گرفته و دستکش و ماسک و ژل‌های ضدعفونی‌کننده در اختیار تاکسیرانان قرار گرفته است در زنجان خبری از این اقدامات نبوده و در پیگیری چندین باره صدای زنجان با سرپرست سازمان حمل و نقل بار و مسافر شهرداری نیز نتیجه‌ای حاصل نشد.

در حال حاضر برخی رانندگان تاکسی بدون رعایت هیچکدام از موارد پیشگیرانه در حال جابه‌جایی مسافر هستند و در عوض مسافران نیز با گمان به خطر افتادن جانشان ترجیح می‌دهند سوار تاکسی نشوند و یا اگر می‌شوند از ماسک و دستکش استفاده کنند تا شاید در امان باشند.

هر چند تا به این لحظه زنجان یکی از استان‌های سفید کشور از نظر ابتلا به ویروس کووید 19 قرار داشته و طبق گزارش رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی زنجان تاکنون (12 اسفندماه) موردی از ابتلا به بیماری کرونا در استان زنجان وجود نداشته است و موارد مشکوک از بیماری ویروس کرونا در استان مورد تست و آزمایش قرار گرفتند و تاکنون تست‌های انجام گرفته منفی بوده و مورد مثبتی نداشتیم، اما در صورت عدم توجه به رعایت نکات بهداشتی هر لحظه ممکن است به جمع استان‌های درگیر با ویروس کرونا بپیوندیم.

در حال حاضر واکسنی برای پیشگیری از ویروس کرونا تولید نشده است. بنابراین، بهترین راه پیشگیری این است که در معرض ویروس مذکور قرار نگیریم. ویروس کرونا مانند سایر ویروس‌ها (همانند سرماخوردگی) وقتی فرد سرفه یا عطسه می‌کند، از طریق قطرات گسترش می‌یابد. همچنین هنگامی که شخصی یک سطح آلوده مانند دسته درب را لمس کند، می‌تواند پخش شود از همین رو خطر انتشار این ویروس در وسایل حمل و نقل عمومی همچون تاکسی‌ها دوچندان است.

رانندگان تاکسی در معرض تهدید ویروس کرونا

تاکسی به عنوان یکی از وسایط حمل و نقل درون شهری به شمار می‌رود که لازم است هنگام استفاده از آن، نکات بهداشتی و پیشگیری‌های مناسب برای مقابله با شیوع بیماری‌های ویروسی رعایت شود چرا که رانندگان تاکسی نیز در کنار دیگر مشاغل همچون کادر درمانی بیمارستان‌ها، آرایشگرها، بانکداران، کارگران ساختمانی، فروشندگان و غیره در معرض تهدید ویروس کرونا قرار داشته و بیشترین مواجه با آن را دارند و در صورت عدم تخصیص لوازم پیشگیرانه در معرض ابتلا به کرونا خواهند بود.

به گفته یکی از تاکسیرانان زنجان تاکنون تنها اقدام شهرداری برای حفظ جان رانندگان تاکسی و نیز مسافران آن ضدعفونی کردن دستگیره و زیرپایی تاکسی‌هایشان همه روزه از 7 تا 9 صبح در محل اتوبوسرانی است.

خبری از دستکش و ماسک و ژل‌ ضدعفونی کننده نیست

این تاکسیران با اشاره به این‌که در شهرهای دیگر دستکش و ماسک  و ژل‌های ضدعفونی کننده به صورت رایگان در اختیار رانندگان تاکسی قرار داده شده است، افزود: در زنجان از این خدمات خبری نیست و تاکنون شهرداری هیچ ماسک و دستکش و یا ژل ضدعفونی ‌کننده‌ای در اختیار رانندگان تاکسی قرار نداده است.

این راننده تاکسی نیز از نبود دستکش و ماسک و یا الکل‌های ضدعفونی‌کننده در داروخانه‌های زنجان گفت و یادآور شد: رانندگانی که خود اقدام به خرید وسایل پیشگیرانه می‌کنند نیز موفق به تهیه نمی‌شوند چون به ندرت یافت می‌شود آن هم به قیمت‌های بالا.

به گفته این راننده تاکسی کرونا در وضعیت درآمدی این صنف نیز تأثیر داشته و در حال حاضر خیلی از رانندگان تاکسی برای به دور ماندن از ابتلا به کرونا کار را تعطیل کردند.

وضعیت وخیم درآمد تاکسی‌رانان در روزهای پایانی سال

وی بر این باور است که تاکسی محیط بسته‌ای داشته و راننده به دلیل سردی هوا نمی‌تواند شیشه‌های خودرو را پایین ‌دهد به همین دلیل از ترس ابتلا به ویروس کرونا، تعطیل کردن کارش را ترجیح می‌دهد از سوی دیگر برخی از رانندگان نیز که هشت‌شان گرو نه‌شان است و اگر یک روز کار نکنند زندگیشان در هواست مجبورند به هر نحوی شده کار را ادامه دهند.

این راننده تاکسی از حال وخیم اقتصادی صنف خود در ایام نزدیک به عید نوروز گفت و یادآور شد: در حال حاضر با تعطیل شدن مدارس، سرویس مدارس هم کار نمی‌کند و رانندگان به لحاظ درآمدی در مضیقه هستند .

آموزش ندیدم

وی در زمینه ارائه آموزش‌های لازم به آنان از سوی شهرداری و یا علوم پزشکی در مواجه با مسافران مشکوک به کرونا نیز گفت: تاکنون آموزش خاصی به رانندگان تاکسی در مقابله با ویروس کرونا و مسافران مشکوک به ابتلا داده نشده است.

وی خاطرنشان کرد: «ما راننده تاکسی‌ها که همیشه در اوج بیماری و آلودگی هستیم. فقط مربوط به الان نیست. کرونا هم مثل همه چیزهای دیگر بیشتر از همه زورش به ما می‌رسد.من همیشه به سبب کارم بهداشت فردی را رعایت کرده و دست‌هایم را مکرر با آب و صابون می‌شویم و فقط به خاطر کرونا نیست ولی الان با حساس شدن وضعیت تعداد شست‌وشوی دستهایم را در روز بیشتر کرده‌ام.»

متخصصان حوزه بهداشت و سلامت در توصیه خود به مسافران و رانندگان تاکسی برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا تأکیدشان بر این است که مسافران و رانندگان باید برای حفظ سلامت خود از دادن و گرفتن پول حتی‌الامکان بدون دستکش خودداری کنند و در صورت عدم استفاده از دستکش در اولین فرصت با مواد ضدعفونی یا آب و صابون دست‌های خود را بشویند تا ناقل این ویروس نباشند.

برای پرداخت الکترونیک کرایه تاکسی به جای نقدی زیرساخت نداریم

عدم استفاده از کرایه نقدی و جایگزینی روش‌های پرداخت الکترونیک کرایه تاکسی، یکی از روش‌های کلیدی و مهم پیشگیری از انتقال انواع ویروس‌ها از جمله ویروس کرونا محسوب می‌شود که در این صورت خطری متوجه مسافران و تاکسیرانان نخواهد شد حال سوال اینجاست که آیا در سیستم حمل و نقل تاکسی‌رانی زنجان این زیرساخت فراهم شده است تا مسافران پرداخت کرایه خود را به صورت الکترونیکی انجام دهند؟

متأسفانه زنجان برخلاف دیگر شهرها در ایجاد زیرساخت‌های پرداخت الکترونیکی  کرایه  تاکسی در تاکسی‌ها عقب مانده و شهروندان به راحتی نمی‌توانند این روش بهینه را جایگزین کرایه نقدی کنند هر چند نصب دستگاه‌های کارتخوان در سال گذشته بر روی تاکسی‌ها انجام شد ولی به دلیل مشکلات در عملکرد این دستگاه‌ها و عدم استقبال شهروندان و رانندگان برای استفاده از آن دستگاه‌های کارت‌خوان برداشته شد.

ماندگاری ویروس کرونا بر روی سطوح بی‌جان ضد عفونی نشده تا 9 روز

برخی از رانندگان تاکسی نیز گمان می‌کنند که ویروس کرونا صرفاً از طریق هوا و با دست دادن و روبوسی کردن منتقل می‌شود و این ویروس‌ها بر روی سطح باقی نمی‌مانند در حالی که با استناد به نتایج تحقیقاتی که اوایل ماه جاری میلادی در نشریه Hospital Infection منتشر شد باید گفت این کرونا ویروس‌ها تا ۹ روز بر روی سطوح بی‌جان از جمله سطوح فلزی، شیشه‌ای و پلاستیکی ضدعفونی نشده باقی می‌مانند.

به استناد نتایج این مطالعه، تمیز کردن این سطوح با شوینده‌ها و محصولات ضدعفونی‌کننده‌ رایج  خانگی می‌تواند تغییر ایجاد کند. کروناویروس‌ها را می‌توان با اتانول ۶۲ تا ۷۱ درصد، هیدروژن پراکسید 0.5 درصد، آب ژاول 0.1 درصد و یا سفید‌کننده در عرض یک دقیقه به طور مؤثر غیرفعال کرد. این مطالعه جدید شامل تجزیه و تحلیل ۲۲ مطالعه قبلی منتشر شده در مورد کروناویروس‌ها بود که محققان امیدوارند بتوانند به شناخت بیشتر کروناویروس جدید کووید-۱۹ کمک کنند.

دکتر چارلز چیو از اساتید بیماری‌های عفونی در دانشگاه کالیفرنیا و مدیر مرکز تشخیص و کشف ویروس USCF-Abbott نیز در مورد ماندگاری ویروس کرونا بر روی سطوح در اظهارنظری عنوان کرد: «باتوجه به داده‌های در دسترس، من در درجه اول به اطلاعات موجود درباره کروناویروس سارس که در بین کروناویروس‌های آزمایش شده با ۸۰ درصد شباهت نزدیکترین نمونه به    کووید-19 بود، تکیه می‌کنم. در مورد سارس، محدوده زمان زنده ماندن ویروس روی سطوح بین کمتر از پنج دقیقه تا ۹ روز بود.»

با این حال به دلیل تفاوت‌های موجود و همچنین اطلاعات محدودی که در مورد کروناویروس جدید وجود دارد، نمی‌توان با اطمینان کامل این داده‌ها را به ویروس مرگباری که تاکنون جان هزاران نفر را گرفته است، تعمیم داد. برای تعیین زمان دقیقی که ویروس کووید-۱۹ روی سطوح بی‌جان باقی می‌ماند، به تحقیقات بیشتر بر روی این نوع کروناویروس نیاز است.

نمی‌دانیم از مسافران ماسک زده و یا ماسک نزده بترسیم

در مصاحبه با یکی از رانندگان تاکسی که در این ایام نیز مشغول به جابه‌جایی مسافر است، می‌گوید: «سعی می‌کنم کمتر کار کنم اما زندگی خرج دارد. نمی‌شود هیچ کاری نکرد. بیشتر مسافرها رعایت می‌کنند اما آدم نمی‌داند از ماسک‌دارها بترسد و فکر کند شاید مریض هستند یا از آن‌هایی که ماسک نزده‌اند. بعضی از رانندگان از ترس این‌که مسافر ماسک به صورتی که عطسه می‌کند کرونا داشته باشد را سوار ماشینشان نمی‌کنند، در صورت سوار شدن هم استرس و اضطراب می‌گیریم که نکند این ویروس را به ما هم منتقل کند؟»

 از این گفته‌ها می‌توان دریافت که این رانندگان نیازمند دریافت آموزش‌های لازم در مواجهه با مسافرانی که علائم ابتلا به کرونا دارند، هستند از سوی دیگر فشارهای روانی و اضطراب‌هایی که این قشر در طول روز در برخورد با اخبار و شایعات با آن درگیرند نیاز به رهاسازی دارند که همین موضوع نیز باید آموزش داده شود که متأسفانه تاکنون از سوی نهادهای مرتبط  این آگاه‌سازی در زنجان به این صنف ارائه نشده است ولی صدای زنجان با استناد به توصیه‌های مسئولان کشوری این آموزش‌ها را در معرض تاکسیرانان زنجانی قرار می‌دهد تا شاید درصدی این نگرانی‌ها را کاهش دهد.

نحوه رفتار رانندگان با مسافران کرونایی

چندی پیش مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت به رانندگان توصیه کرد که از سوار کردن مسافرانی که سرفه می‌کنند یا ماسک به صورت دارند نترسند و فقط نکات بهداشتی را رعایت کنند.

احمد حاجبی درباره راهکارهای مدیریت استرس‌ برای کارکنان حوزه حمل و نقل عمومی ‌در شرایط بحران ویروس کرونا بیان کرد: این روزها افراد در تاکسی، اتوبوس یا مترو، بیشتر از هرکس  دیگری در مورد کرونا و اخبار متفاوتی که از تعداد مبتلایان و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری در گوشه و کنار دنیا و کشورمان رخ داده، از زبان مسافران می‌‌شنوند. توجه داشته باشید که شنیدن مدام این اخبار یا دیدن مسافرانی با نشانه‌هایی از سرماخوردگی و سرفه‌های مکرر، ممکن است در شما ایجاد نگرانی و ترس از مبتلا شدن به بیماری کند.

راهکار کاهش اضطراب در رانندگان

حاجبی درباره اقدامات و راهکارهای موثر در کاهش اضطراب ناشی از بیماری در رانندگان گفت: قبل از هرچیز اطلاعات و دانسته‌های خود را در مورد ویروس کرونا یا موضوعی که ذهن شما را درگیر کرده کامل کنید. به یاد داشته باشید اطلاعات صحیح را از منابع معتبر علمی ‌از قبیل کانال‌ها و سایت ‌های مرتبط با وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی و فضاهای مجازی انجمن‌های علمی و رسانه‌های معتبر ملی دریافت کنید.

وی افزود: از چک کردن مداوم اخبار و اطلاعات مربوط به این بیماری یا هر بیماری دیگری که ممکن است ذهن شما را درگیر کرده باشد، پرهیز کنید. زیرا این کار میزان نگرانی و استرس شما را افزایش می‌دهد. از انتشار اخبار غیر موثق که از طریق کانال‌های نامعتبر در فضای مجازی پخش می‌شود، خودداری کنید.

حاجبی ادامه داد: رانندگان از سوار کردن مسافرانی که سرفه می‌کنند یا ماسک به صورت دارند نترسند. کافی است خود رانندگان نکات بهداشتی را رعایت کرده یا به مسافران توصیه کنند که آن‌ها نیز نکات بهداشتی را رعایت کنند.

استرس‌تان بالا بود، وسیله نقلیه را متوقف کنید

این مسئول در توصیه به رانندگان این‌گونه عنوان کرد که در صورتی‌که رانندگان هنگام رانندگی احساس کردند، سطح استرس‌شان بالا بوده یا غیرقابل تحمل است، در اولین فرصت وسیله نقلیه خود را متوقف کرده و به مسافران بگویند، چند ثانیه نیاز به آرام کردن خود دارند.

وی از رانندگان خواست تا در شرایط استرس سعی کنند، ضمن رعایت نکات بهداشتی، چند نفس عمیق از بینی کشیده و به آرامی ‌از دهان خارج کنند.

درباره آرام‌سازی روانی افراد در مواقع رانندگی  نیز این مسئول توصیه کرد که رانندگان می‌توانند در اولین ایستگاه وسیله نقلیه خود را نگه داشته و چند ثانیه به صندلی تکیه دهند و اعضای بدن را شل و رها کرده یا در صورت امکان چند ثانیه از ماشین پیاده شده و چند قدم راه بروند.

به گفته حاجبی اگر ذهن شما با موضوع نگران‌کننده ‌ای درگیر است، در صورت امکان با افرادی که نزدیک شما هستند، کمی‌ صحبت کنید. توجه داشته باشید که این روزها نوشیدنی‌های طبیعی مانند آب یا آب میوه همراه خود داشته باشید و برای کاهش استرس خود از آن‌ها استفاده کنید.

وی یادآور شد: ترس و واکنش افراد نسبت به اتفاقات و حوادث غیر منتظره  و نگران‌کننده  طبیعی است، پس خودتان یا دیگران را به خاطر آن سرزنش نکنید. در گذشته برای برطرف شدن نگرانی خود چه کاری انجام می‌دادید؟ هر کاری که حال شما را خوب می‌کرد، اکنون نیز سعی کنید همان کارها را انجام دهید.

این مسئول با اشاره به این‌که اگر علائم بی‌قراری، اضطراب، دلشوره و ترس در شما ادامه داشت یا قادر به تحمل آن نبودید به نزدیکترین مرکز ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی درمانی مراجعه کنید و از پزشکان، کارشناس سلامت روان یا روان‌پزشکان کمک بگیرید.

 روش‌های آرام سازی روانی

مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درباره روش‌های آرام‌سازی نیز عنوان کرد: ابتدا به یک مکان خلوت و آرام بروید. روی صندلی بنشینید و پشت خود را صاف نگه دارید. کف پاها را روی زمین بگذارید و دست‌ها را روی ران قرار دهید. اعضای بدن خود را از بالا به پایین یا از نقاط انتهایی به طرف بالا سفت و رها کنید. ابروها را تا جایی که می‌توانید به طرف بالا بکشید. چند ثانیه کوتاه در این حالت نگه دارید و سپس به آهستگی رها کنید.

چشم‌ها را محکم ببندید و پلک‌ها را روی هم فشار دهید و در این حالت نگه دارید. سپس به آهستگی چشم‌ها را باز کنید. گردن (چانه) خود را به سمت سینه فشار دهید، آن را چند ثانیه نگه دارید و سپس به آهستگی رها کنید. شانه‌ها را بالا بکشید و سفت نگه دارید و سپس به آهستگی رها کنید. دست راست را مشت کنید و ساعد را روی بازو خم کنید و محکم فشار دهید؛ در این حالت نگه دارید و سپس به آهستگی رها کنید.

این حرکت را با دست چپ نیز انجام دهید. یک نفس عمیق بکشید و ریه خود را از هوا پر کنید و نفس خود را حبس کنید و در این حالت به شکم خود فشار آورید. سپس به آهستگی نفس خود را بیرون دهید و ریه را کاملاً خالی کنید. پای راست را صاف نگه دارید و پنجه پا را به طرف بیرون بکشید و در این حالت نگه دارید.

بعد پنجه پا را به طرف خود خم کنید و پا را سفت در این حالت نگه دارید. سپس به آهستگی پا را زمین بگذارید. این حرکت را با پای چپ تکرار کنید. زانوی راست را خم کنید و ران را تا جایی که می‌توانید بالا بیاورید و سفت نگه دارید، سپس به آهستگی پا را زمین بگذارید. این حرکت را با پای چپ تکرار کنید. این تمرینات را برای رها‌سازی ذهن و آزادسازی ذهن روزی یک تا دو بار انجام دهید.