پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ سمیه محرمی: حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست استان زنجان با چالش‌های جدی متعددی مواجه است. گستردگی عرصه‌های طبیعی، پراکندگی مناطق حفاظت‌شده و افزایش تهدیدات زیست‌محیطی، نیازمند حضور شبانه‌روزی نیروهای متخصص و امکانات کافی است، اما کمبود نیروی انسانی به یکی از اصلی‌ترین مشکلات اداره کل‌های منابع طبیعی و محیط زیست تبدیل شده است.

امجد باقری، معاون محیط زیست استان، با اشاره به وسعت حدود ۲۹۸ هزار هکتار مناطق چهارگانه حفاظت‌شده و ۱۹۳ هزار هکتار مناطق شکار ممنوع، می‌گوید تنها ۴۴ محیط‌بان فعال استان، بخشی از این مناطق را تحت پوشش دارند و برای رسیدن به استاندارد مطلوب، دست‌کم این رقم باید به ۲۰۰ محیط‌بان برسد. همچنین، سید حسن حسینی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان، تصریح می‌کند که برای مراقبت مؤثر از جنگل‌ها، مراتع و آبخیزها، استان به بیش از ۱۲۵ نیروی تمام‌وقت نیاز دارد، در حالی که در حال حاضر تنها حدود ۲۳ نیرو فعالیت می‌کنند.

کارشناسان حوزه محیط زیست و منابع طبیعی بر این باورند که این کمبود نیرو نه تنها بر کیفیت حفاظت تأثیر می‌گذارد، بلکه باعث خستگی و فرسودگی محیط‌بانان و جنگل‌بانان می‌شود و خطر کاهش اثربخشی برنامه‌های حفاظتی را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، رشد جمعیت گونه‌های شاخص جانوری مانند آهو، قوچ و میش در برخی مناطق نشان می‌دهد که تلاش‌های ایثارگرانه محیط‌بانان و کارکنان منابع طبیعی توانسته بخشی از خلاهای انسانی را جبران کند.

کمبود نیرو چالش اصلی حفاظت از منابع طبیعی زنجان است

سید حسن حسینی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان در این زمینه در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با اشاره به گستردگی عرصه‌های طبیعی استان اظهار کرد: در حال حاضر با وجود کمبود نیرو، تلاش می‌کنیم حفاظت از جنگل‌ها و مراتع استان به بهترین شکل انجام شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان اضافه کرد: استان زنجان در مجموع حدود یک‌میلیون و ۱۳۰ هزار هکتار عرصه طبیعی دارد که از این میزان، نزدیک به ۷۰ هزار هکتار جنگل طبیعی و دست‌کاشت است.

حسینی افزود: براساس استانداردهای سازمان، برای هر ۳۰ هزار هکتار مرتع باید یک نیروی حفاظتی و برای هر ۱۰ هزار هکتار جنگل نیز یک جنگلبان فعال باشد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان با بیان اینکه طبق این استانداردها زنجان باید حدود ۱۲۵ نیروی تمام‌وقت برای مراقبت شبانه‌روزی از عرصه‌های طبیعی داشته باشد، گفت: در حال حاضر فقط با ۲۳ نیرو مدیریت منابع طبیعی استان انجام می‌شود که از این تعداد، حدود ۱۵ نفر نیروهای شرکتی و فصلی هستند و کمتر از ۱۰ نفر نیروی رسمی داریم.

وی تصریح کرد: با وجود این کمبود شدید نیرو، همکاران ما با روحیه‌ای ایثارگرانه بیش از ساعات اداری و حتی در شب‌ها و روزهای تعطیل مشغول کار هستند تا خلأ نیروی انسانی جبران شود. با این حال، کمبود نیرو بی‌تأثیر بر کیفیت کار نیست و خستگی نیروها در طول زمان بر عملکرد اثر می‌گذارد.

حسینی خاطرنشان کرد: پیگیری‌های لازم برای افزایش سهمیه نیروی انسانی در قالب برنامه هفتم توسعه انجام شده و مجوزهای اولیه نیز در سطح ملی صادر شده است.

 تنها ۳۴ پست از ردیف‌های محیط بانی در زنجان دارای تصدی هستند

البته وضعیت در محیط زیست نیز بهتر از این نیست و طلق گفته امجد باقری معاون محیط ‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل حفاظت محیط‌ زیست استان زنجان این سازمان نیز در استان با چالش کمبود نیرو مواجه است.

معاون محیط ‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل حفاظت محیط‌ زیست استان زنجان با بیان اینکه حفاظت مؤثر از مناطق تحت مدیریت نیازمند پایش شبانه‌روزی است، گفت: کمبود نیروی انسانی و امکانات یکی از مهم‌ترین چالش‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان در اجرای مأموریت‌های حفاظتی به شمار می‌رود.

باقری اظهار کرد: در حال حاضر حدود ۲۹۸ هزار و ۱۰۹ هکتار از وسعت استان زنجان، معادل ۱۳.۸ درصد از کل مساحت استان، به‌عنوان مناطق چهارگانه حفاظت‌شده شامل مناطق سرخ‌آباد، انگوران، فیل‌خاصه و پناهگاه حیات‌وحش انوران تحت مدیریت اداره کل قرار دارد.

وی افزود: علاوه بر این، استان زنجان دارای ۱۹۳ هزار و ۱۲۸ هکتار مناطق شکار ممنوع است که معادل ۸.۱ درصد از وسعت استان بوده و شامل مناطقی مانند خرمن‌سر و خراسانلو می‌شود. در مجموع، ۲۲ درصد از وسعت استان زنجان را این مناطق تشکیل می‌دهند.

معاون محیط زیست استان با اشاره به اهمیت این مناطق در حفظ گونه‌های شاخص جانوری نظیر آهو، قوچ، میش، پلنگ، بز، کفتار، خرس قهوه‌ای و انواع پرندگان و خزندگان گفت: پایش مستمر این مناطق به‌ویژه در زیستگاه‌های حساس ضروری است و همکاران محیط‌بان ما با وجود سختی شرایط به‌صورت شبانه‌روزی در پاسگاه‌ها حضور دارند.

وی با بیان اینکه در سطح استان ۱۰ پاسگاه ثابت و یک پاسگاه موقت محیط‌بانی وجود دارد، ادامه داد: در حال حاضر پنج پاسگاه به‌صورت دائمی فعال و شبانه‌روزی اداره می‌شود و شش پاسگاه دیگر نیز به‌صورت سیار و برنامه‌ریزی‌شده پایش می‌گردد.

باقری خاطرنشان کرد: از مجموع ۲۳۶ ردیف پستی سازمانی اداره کل محیط زیست استان زنجان، ۹۵ ردیف مربوط به پست محیط‌بانی است. با این حال، تنها ۳۴ پست از این ردیف‌ها دارای تصدی هستند و در مجموع، استان زنجان ۴۴ محیط‌بان دارد که ۲۲ نفر از آنان در مناطق تحت مدیریت به‌صورت شبانه‌روزی مشغول فعالیت‌اند.

وی تأکید کرد: برای دستیابی به استاندارد مطلوب و پوشش کامل مناطق تحت مدیریت، استان زنجان دست‌کم به ۲۰۰ محیط‌بان نیاز دارد. در حال حاضر، بخشی از این کمبود با فداکاری و علاقه‌مندی همکاران ما جبران شده است و محیط‌بانان با ازخودگذشتگی وظایف خود را فراتر از حد توان انجام می‌دهند.

باقری در ادامه به رشد جمعیت گونه‌های شاخص جانوری در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: «ر نتیجه پایش‌های دقیق و تلاش مستمر محیط‌بانان، جمعیت آهو در مناطق سرخ‌آباد و فیل‌خاصه از سال ۱۴۰۰ تاکنون ۴۲ درصد افزایش یافته و جمعیت قوچ و میش در منطقه انگوران از ۱۴۶ رأس در سال ۱۴۰۰ به ۱۶۸ رأس در سال ۱۴۰۳ رسیده است. همچنین در خرمن‌سر، جمعیت حیات‌وحش از ۴۰۰ به بیش از ۷۳۲ رأس افزایش یافته است.

او افزود: هرچند حفاظت از گونه‌های شاخص در زیستگاه‌های استان نیازمند نیروو تجهیزات کافی است اما این آمارها نشان می‌دهد که با وجود کمبود نیرو و تجهیزات، حفاظت از گونه‌های شاخص در زیستگاه‌های استان با جدیت ادامه دارد و این امر مرهون تلاش محیط‌بانان سخت‌کوش است.

معاون محیط زیست استان زنجان از افزایش نیروهای محیط‌بان در سال‌جاری خبر داد و گفت: از ابتدای سال ۱۴۰۴، پنج محیط‌بان جدید از طریق آزمون رسمی جذب و به مجموعه استان اضافه شده‌اند و همچنین دو محیط‌بان دیگر پس از طی مراحل گزینش به‌زودی مشغول خدمت خواهند شد و با برگزاری آزمون جدید تا پایان امسال، پیش‌بینی می‌شود هشت محیط‌بان دیگر نیز به جمع نیروهای ما بپیوندند.

باقری در پایان تأکید کرد: شغل محیط‌بانی یکی از مشاغل تخصصی و دشوار محیط زیست است که نیاز به علاقه و تعهد بالا دارد. کسانی که به طبیعت و حیات وحش علاقه‌مند هستند، می‌توانند در آینده در این مسیر گام بردارند تا در حفظ محیط زیست و انتقال این میراث به نسل‌های آینده سهیم باشند.

انتهای پیام/