پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ ثمین شکوری: با وجود اشاره برخی مسئولان بر نبود کمبود جدی شیرخشک در ایران، شواهد میدانی و اظهارات شهروندان نشان می‌دهد بازار شیر خشک کشور و به‌تبع آن استان زنجان، همچنان با کمبودهای مقطعی و نگرانی خانواده‌ها مواجه است و گاهی در صورت موجود بودن شیرخشک در داروخانه‌ها از فروش آن جلوگیری می‌شود و کمبود شیرخشک در ایران وضعیتی است که به گفته مسئولان مربوطه، ریشه در تأخیر در تخصیص ارز و ناهماهنگی ساختاری در زنجیره تأمین دارد.

شیرخشک‌های خاص نایاب شده است

در این زمینه یکی از شهروندان در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با اشاره به کمبود شیرخشک‌های خاص در داروخانه‌های استان زنجان، اظهار کرد: چند وقت گذشته برای خرید شیرخشک «آپتامیل پپتی جونیور و ببلاک‌ای آر» که در سطح استان زنجان تا حدودی کمیاب است به داروخانه‌های زیادی رفتیم اما همه آن‌ها از نبود آن نوع شیرخشک سخن می‌گفتند؛ در حالی که در سامانه، موجودی داروخانه حتی به تعداد محدود را می‌توانستیم مشاهده کنیم.

وی ادامه داد: این روند ادامه‌دار کمیاب بودن، مدتی تکرار می‌شد و پس از چند ساعت مشاهده موجودی داروخانه‌ها، عدم موجودی ثبت می‌شد و بیشتر مواقع مجبور شدیم برای تهیه شیرخشک، از آشنایانمان در دیگر شهر‌ها و گاها دوستان سایر کشورها کمک بخواهیم چرا که فرزندانمان پس از مصرف هر نوع شیرخشک دیگری، دچار حساسیت‌های شدید می‌شدند.

 توزیع شیر خشک به‌صورت ماهیانه و کاملاً کنترل‌شده انجام می‌شود

همچنین در این زمینه مهدی بیگدلی، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان، با اشاره به وضعیت موجود، اظهار کرد: بخش عمده شیر خشک مصرفی کشور، وارداتی است و کشور تولیدکننده مستقیما وارد می‌شود و حتی در برخی موارد، بسته‌بندی نیز در داخل استان یا کشور انجام نمی‌شود و تنها بخش توزیع در کشور صورت می‌گیرد.

 وی ادامه داد: همین وابستگی بالا به واردات سبب شده که هرگونه اختلال در پرداخت ارز از سوی بانک مرکزی، مستقیماً خود را در قالب کمبود در داروخانه‌ها نشان دهد.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان ادامه داد: به دلیل تامین نشدن ارز به‌موقع و کافی توسط بانک مرکزی برای دارو، تجهیزات و شیرخشک، پس از گذشت 9 ماه، با چالش‌هایی مواجه هستیم.

این مسئول با اشاره به توقف فعالیت یکی از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده شیر خشک، عنوان کرد: شرکت بهداشت کار به دلیل مشکلات برخی خود، ناچار به توقف تولید شده و همین موضوع باعث شده برخی برندها از جمله «سوپرامیل، تروویتال و بیومیل» که از گذشته نیز در کشور کم بودند، متوقف شوند.

بیگدلی خاطرنشان کرد: محصولاتی از این دسته که در سطح کشور درحال توزیع هستند، مربوط به تولیدات قبلی اند.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان با بیان اینکه استان‌ها اجازه دریافت بیش از میزان مصرف ماهانه خود را ندارند، افزود: توزیع شیر خشک به‌صورت ماهیانه و کاملاً کنترل‌شده انجام می‌شود و برخلاف تصور عمومی، امکان ذخیره‌سازی برای یک یا چند ماه وجود ندارد.

وی با اشاره به توزیع شیرخشک در استان‌ها، گفت: توزیع همه سهمیه شیرخشک به استان‌ها ابتدای ماه نبوده و به صورت سهم هفتگی آن‌ها توزیع می‌شود و براساس الگوی مصرف، تا آخر ماه تمام سهمیه ماهانه استفاده می‌شود و سهیه اضافی برای مازاد یا دپو کردن به استان‌ها تعلق نمی‌گیرد.

بیگدلی با بیان بهبود نسبی وضعیت نسبت به شرایط جنگ 12 روزه، تأکید کرد: این بهبود موقتی است و تضمینی برای آینده وجود ندارد؛ چرا که همه این‌ها به تخصیص ارز به‌موقع، فرآیند سفارش سریع، عدم مشکل در تولیدات، عدم مشکل تامین کننده در قیمت، توزیع درست و رسیدن به دست استان‌ها بستگی دارد.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان در پاسخ به سئوالی در خصوص مغایرت موجودی برخی شیرخشک‌ها در داروخانه‌ها با چیزی که در سیستم قابل مشاهده است، عنوان کرد: گاهی داروخانه‌ها برخی شیرخشک‌ها را موجود داشتند که در صورت فروش نیز در سامانه به ثبت می‌رسید اما به دلیل اختلالات سامانه‌ و بروز نشدن آن‌ها، فروش دیرتر ثبت می‌شد و شهروندان هنوز موجود بودن محصول را مشاهده می‌کردند.

وی ادامه داد: این اختلال‌ها بیشتر ناشی از نقص سیستمی بود که به دلیل شرایط قطعی برق در کشور اجرا می‌شد و تاکنون مدرکی دال بر امتناع عامدانه داروخانه‌ها از عرضه یا احتکار سازمان‌یافته در سطح داروخانه‌های استان گزارش نشده است.

این مسئول در ادامه، با وجود رد نقش داروخانه‌ها در قاچاق، به فروش شیرخشک توسط برخی افراد سودجو اشاره کرد و گفت: در قاچاق معکوس برخی افراد هستند که شیرخشک‌های یارانه‌ای کودکان خود را از داروخانه تهیه کرده و در خارج از آنجا با مبالغی بیشتر به افراد می‌فروشند.

تخلفات داروخانه‌ها قابل پیش‌بینی است

بیگدلی تصریح کرد: اگر هم قاچاقی صورت گیرد، بیشتر در سطح مصرف‌کننده نهایی اتفاق می‌افتد، نه از مسیر رسمی داروخانه‌ها؛ چرا که داروخانه‌ها تحت رصد سامانه‌های نظارتی قرار دارند و تخلفات آن‌ها قابل پیگیری است و نهایتا 5 تا 10 درصد ثبت نشده در داروخانه‌ها داریم که به علت نقص فنی سیستم‌ها می‌باشد.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان با اشاره به اختلاف فاحش قیمت شیر خشک  در ایران با کشورهای همسایه، به‌ویژه عراق و ترکیه، خاطرنشان کرد: در حالی که قیمت هر قوطی شیر خشک در ایران حدود 250 تا 300 هزار تومان است، همین محصول در کشورهای همسایه گاه تا یک میلیون تومان به فروش می‌رسد.

این مسئول با تاکید بر الگوی مصرف نادرست جامعه و وابستگی بیش از حد برخی خانواده‌ها به یک برند، گفت: اصرار بر مصرف یک نام تجاری مشخص، در شرایط محدودیت تأمین، خود به تشدید کمبودها دامن می‌زند.

وی همچنین با اشاره به تجربه کشورهای توسعه‌یافته افزود: در بسیاری از کشورها، کودکان بالای یک سال معمولا مصرف‌کننده دائمی شیرخشک نیستند و از 6 ‌ماهگی به بعد، بخش قابل توجهی از نیاز تغذیه‌ای آن‌ها از طریق غذای کمکی تأمین می‌شود؛ در حالی که در ایران، شیر خشک به ابزاری برای آسودگی خیال خانواده‌ها تبدیل شده است.

وی از پزشکان خواست نقش فعال‌تری در فرهنگ‌سازی ایفا کنند و افزود: والدین بیش از هر منبعی به نظر پزشک معالج اعتماد دارند و اگر توصیه‌های علمی به‌درستی منتقل شود، می‌توان بخشی از فشار تقاضا نادرست را کاهش داد.