زهرا احمدی- آسیب اجتماعی نزاع و درگیری در جامعه، از آن دسته آسیب‌هایی است که با ایجاد اختلال در روابط اجتماعی، فضایی آکنده از بغض، کینه و دشمنی را در میان افراد به وجود می‌آورد و خشم و عصبانیتی که زیر پوست جامعه نهفته شده با جرقه‌ای شعله‌ور می‌شود و سرانجام این امر، زمینه‌ای برای ایجاد نزاع و تنش‌های بعدی شده و جامعه را از نظر مادی و معنوی متضرر می‌کند.

گاهی بهانه‌های پیش و پا افتاده و ساده از جمله دعوا بر سر جای پارک، حق تقدم، پارک دوبل، بوق زدن ممتد در خیابان، طعنه زدن، پرداخت نکردن حق شارژ ساختمان، پس نگرفتن جنس فروخته شده و غیره که شاید در ظاهر موضوعات ساده‌ای به نظر برسد ولی گاها این موضوعات دلیلی بر اختلاف و نزاع‌های بزرگ می‌شود.

تا چند سال پیش استان زنجان جزو 5 استان اول کشور بود که بیشترین آمار نزاع‌ها و درگیری‌ها را داشت و این جای سوال بود که زنجان به عنوان پایتخت شور و شعور حسینی و جزو شادترین استان‌های کشور چرا نرخ نزاع بالاتری نسبت به میانگین کشوری داشته باشد.

کمال اجاقلو استاد جامعه‌شناسی بر این باور است: آمارهای سال‌های قبل جای شبهه داشت زیرا زنجان به عنوان یک شهر مذهبی و شاد زبان‌زد بوده و ممکن است آمارها با معیارهای مختلفی سنجیده شده باشد که نرخ نزاع در استان زنجان را از میانگین کشوری بالا برده باشد  ولی نزاع هرچقدر هم کم باشد یک علامت بوده و می‌بایست دلایل آن مورد بررسی قرار گیرد. 

به گفته این جامعه‌شناس، طبق آمارهای رسمی استان از سال 97 تا 98 نزاع در استان 58 درصد کاهش یافته است و هم اکنون استان زنجان در رتبه 28 ام کشور قرار دارد.

عملیات فرماندهی انتظامی استان با اذعان به اینکه نزاع و درگیری در جامعه، از آن دسته آسیب‌هایی است که موجب ایجاد اخلال در روابط اجتماعی می‌شود، معتقد است: خوشبختانه سال گذشته وقوع نزاع فردی در استان 27 درصد نسبت به سال 97 کاهش یافته است.

عبدالحمید خسروانی با ابراز اینکه خانواده نخستین نهادی‌ست که زمینه‌ساز تجربیات کنش‌ها و واکنش‌های هر فرد است، می‌گوید: روابط میان اعضای خانواده و تأثیرات متقابل این کنش‌ها در رفتار کودکان و جوانان امری مهم و قابل توجه بوده و تجربیات اولیه زندگی در تعیین چگونگی رفتار مؤثر است.

عوامل تاثیرگذار در نزاع

این مسئول انتظامی اعتقاد دارد: از عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تاثیرگذار بر وقوع نزاع می‌توان به پایین بودن آستانه تحمل افراد و یا مصرف مواد مخدر، مشکلات خانوادگی  و اقتصادی،  استرس و عدم توانایی در کنترل خشم، اختلافات مالی،  قدرت‌نمایی و در دسترس بودن آلات و ادوات صدمات بدنی و غیره اشاره کرد.

راه‌های کنترل خشم

معاون عملیات فرماندهی انتظامی استان، ترويج فرهنگ ديني و اخلاق اسلامي و برجسته نمودن ارزش‌هايي مانند خودداري از آزار و آسيب‌رساني به منافع ديگران، عذرخواهي و تلاش براي جبران زيان وارده به ديگران، مدارا با مردم، گذشت و عفو اشتباهات ديگران را راه‌های پیشگیری از نزاع عنوان می‌کند و می‌گوید: وسايل ارتباطي نقش اصلي در شکل‌گيري و جهت‌دهی فرهنگ ايفا کرده و فراهم نمودن زيرساخت‌هاي فرهنگي مثل ايجاد و تقويت دانشگاه‌ها، مراکز فرهنگي، کانون‌هاي تربيتي مي‌تواند در زمينه کنترل و آموزش نقش اساسي ايفا نمايد.

این مقام انتظامی تسريع در احقاق حق از طريق مجاري قانوني را از دیگر عوامل موثر در پیشگیری از نزاع بیان و خاطر‌نشان می‌کند: اطلاع‌رساني مستمر درباره تبعات و پيامدهاي منفي نزاع از طریق رسانه‌های جمعی  نیز در پیشگیری از نزاع موثر است.

افزایش معاینات مرتبط با نزاع در استان

این درحالی‌ست که طبق آمارهای اداره کل پزشکی قانونی استان زنجان، تعداد معاینات جسمانی نزاع در سال96، 8 هزار و 924 نفر و در سال 97 بالغ بر 9 هزار و 798 مورد بوده و همچنین همچنین تعداد نزاع و درگیری در زنان نیز افزایش یافته به طوری که در این مدت تعداد نزاع زنان از 2 هزار و 665 به 2 هزار و 885 مورد رسیده است.

درگیری‌ها بیشتر به چه دلایلی رخ می‌دهد؟

اجاقلو استاد جامعه‌شناسی می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد که عوامل دورنی و بیرونی هر فرد در ایجاد نزاع و درگیری تاثیرگذار باشد که ممکن است این گونه رفتارها ودرگیری‌ها در جامعه ریشه در عوامل مختلف از جمله بحران اقتصادی داشته باشد و افراد به دلیل نامطلوب بودن وضعیت معاش، این رفتارها را از خود بروز می‌دهند.

وی ادامه می‌دهد: ناکامی و ناامیدی از احقاق حق و یا آرزوهای غیرواقعی نیزسبب می‌شود که تاب‌آوری و تحمل فرد کاهش یابد و در نهایت به درگیری‌های فیزیکی با اشخاص اطراف خود منجر شود.

مهارت‌های زندگی در مدارس آموزش داده نمی‌شود

این جامعه‌شناس با بیان اینکه ارتباط همدلی و نوع‌دوستی در مدارس آموزش داده نمی‌شود، ابراز می‌کند: آموزش‌های مهارت کنترل خشم در جامعه کنونی ما اتفاق نیفتاده و در مدارس به جای آموزش مهارت‌های زندگی، مسائل اجتماعی و کنترل خشم، ذهن دانش‌آموزان پر از فرمول‌های ریاضی، فیزیک و شیمی شده در حالی‌که در زندگی به بیش از 90 درصد این فرمول‌ها نیازی نیست.

وی با تاکید بر اینکه آموزش فرمول‌های ریاضی و فیزیک و ترکیبات شیمیایی بدون در نظر گرفتن آموزش‌های سبک زندگی، فقرآموزی است، اظهار می‌کند: هم اکنون در مدارس آموزش‌های مهارت‌های ارتباطی، کنترل خشم، مهارت حل مسئله، سبک زندگی روابط اجتماعی انجام نمی‌شود این درحالی‌ست که جامعه بیشتر به این مهارت‌ها نیاز دارد تا فرمولهای ریاضی و فیزیک.

اجاقلو خاطرنشان می‌کند: هم اکنون ابراز محبت در خانواده به ویژه بین زوجین در جمع مشاهده نمی‌شود ولی نزاع بین والدین به وفور دیده می‌شود.

فیلم‌ها و بازی‌های خشن تاثیرگذار در نزاع

وی فیلم‌های خشن را یکی دیگر از عوامل مهم ترویج خشونت و نزاع در جامعه می‌داند و ادامه می‌دهد: برخی از رسانه‌ها مروج خشونت هستند که به نوعی خشونت را آموزش می‌دهند و علاوه بر آن بازی‌های رایانه‌ای خشن و همچنین صدا و سیما که در برخی از موارد این چنین فیلم‌هایی را پخش می‌کند در ذهن افراد تاثیر می‌گذارد و چون جایی برای تخلیه خشونت وجود ندارد، نزاع و درگیری با بهانه‌های مختلف صورت می‌گیرد.

این جامعه شناس می‌افزاید: هم اکنون فرهنگ گفتگو و توانایی شنیدن در جامعه وجود ندارد و در نهایت به درگیری‌هایی در جامعه می‌رسد و این درحالی‌ست که در بسیاری از درگیری‌ها می‌توان با یک گفتگو و یا درک طرف مقابل از نزاع جلوگیری کرد.

وی به درگیری‌های خانوادگی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: مهارت گفت‌و‌گو در بين اعضا براي تحكيم بنيان خانواده می‌تواند از آسيب‌هاي اجتماعي پیشگیری و بهبود كيفيت زندگي را در بر داشته باشد كه متاسفانه مورد غفلت واقع شده و موجب تضعيف و اختلال در پيوند بين فرزندان و والدين شده است.

اجاقلو می‌گوید: برخی از افرادی که سبب نزاع و درگیری می‌شوند ممکن است در مدت درمان آسیب‌دیده و رنجیده‌خاطر باشند و برای تخلیه آن دست به خشونت می‌زنند.

ارازل مجازات کافی نمی‌بینند

این جامعه‌شناس مجازات ناکافی برای ارازل را یکی دیگر از عوامل افزایش نزاع در جامعه عنوان می‌کند و می‌گوید: در بسیاری از موارد ارازل و اوباش تخلفاتی انجام می‌دهند و درگیری‌هایی ایجاد می‌کنند که با یک عذرخواهی بخشیده شده و ماجرا حل و فصل می‌شود.

به گفته این جامعه‌شناس، خشونت سبب افزایش درگیری‌ها می‌شود بطوری‌که اگر خشونت و خشم در جامعه‌ای افزایش پیدا کند، میزان نزاع و درگیری بین مردم نیز افزایش می‌یابد.

اثرات هنری در کنترل خشم موثر است

وی بر این باور است: فضاهای هنری و معماری در ایجاد آرامش و کنترل خشونت موثر است و اگر  فضاهای شهری مملو از اثرات هنری باشد به طور قطع درگیری‌ها و خشونت نیز کاهش می‌یابد.

اجاقلو مسائل اقتصادی را یکی از دلایل مهم و تاثیرگذار در نزاع و درگیری عنوان می‌کند و می‌گوید: دولت می‌تواند با برنامه‌‌ریزی‌های مختلف در راستای کاهش مشکلات اقتصادی، باری از دوش جامعه بردارد.

ایجاد امنیت از وظایف پلیس

وظیفه پلیس انضباط بخشی به جامعه و ایجاد امنیت و آرامش برای مردم است و نزاع و درگیری نیز یکی از موارد سلب امنیت در جامعه است و نیروی انتظامی اقدامات مختلفی در رابطه با این موضوع انجام می‌دهد که فرماندهي انتظامي استان زنجان با اشاره به اقدامات نیروی انتظامی استان در کنترل نزاع در استان زنجان تصریح می‌کند: نیروی انتظامی در ابعاد مختلف نرم (با ارائه آموزش‌هاي همگاني و ارتقاع دانش عمومي مردم) و سخت؛ برخورد قهري از جمله اجراي طرح‌هاي پاكسازي مناطق آلوده، پارك‌ها و همچنین اجرای طرح‌های كنترلی در پیشگیری از وقوع نزاع تلاش می‌کند.

انتهای پیام