هاجر کشاورزی- بیکاری و نبود فرصت‌های شغلی
یکی از مهم‌ترین دغدغه جوانان امروز به‌ویژه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بوده و چند
سالی است که همت مسئولان برای حل این معضل بسته شده اما گویا معضل نبود شغل در بین
فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به گره کوری تبدیل شده است که باز شدن این گره به مدت
زمان طولانی و چندین ساله نیاز دارد.
بنا به گفته‌های ایرج امینی معاون آمار و
اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان در گفتوگو با رسانه‌ها یک‌پنجم
جوانانی که در سن کار زنجان، بیکارند.
ارائه آمار 18.4 درصدی بیکاری بین جمعیت جوان
استان نشان از زنجیره ناقصی از ایجاد اشتغال دارد که متولی یکی از این زنجیره‌ها
فنی‌و حرفه‌ای است.
نداشتن مهارت از مواردی است که بارها و بارها
در رسانه‌ها از آن به عنوان عامل بیکاری جوانان به‌ویژه جوانان تحصیل کرده نام
برده شده است و مسئولان در ریشه یابی عدم اشتغال عدم مهارت نسل جوان را بیان کردهاند موضوعی که در گفت‌و‌گوی صدای
زنجان با محمدرضا انصاری مدیرکل فنیوحرفهای استان مورد بررسی قرار گرفته است که
در ادامه مشروح این گفتوگو را می‌خوانید:
به عنوان اولین سوال آیا بررسی از
وضعیت اشتغال افرادی که مهارت دریافت کردهاند داشته‌اید؟
از سال‌های گذشته نیز رهگیری اشتغال مهارت
جویان فنیوحرفه ای را داشته‌ایم و امسال نیز در راستای اجرای سیاست‌های کلی
نظام ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری به ویژه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و توجه به
کسب و کار و اشتغال و سایر اسناد بالادستی این مهم بیشتر مورد توجه قرار گرفته است
.
در سال گذشته
2 هزار و 657 نفر از مهارت آموختگان رهگیری اشتغال شدند، از این تعداد 743
نفر پس از اتمام دوره شاغل شده‌اند و این میزان نشان از اشتغال 28 درصدی افراد
آموزش دیده دارد و اتفاقا این عدد خوبی است اما این به منزله آن نیست که صرفا این
تعداد از مهارت جویان وارد بازار کار شده اند چرا که تنها برای بخشی از افراد این
رهگیری انجام شده و می توان گفت آمار اشتغال افراد مهارت دیده بالاتر است.
در چه حوزه‌هایی ما جذب بیشتر
مهارت آموختگان را داشته‌ایم؟
بیشترین فرصت شغلی، کارآفرینی و اشتغال در
رشته اتومکانیک تعمیرکار اتومبیل‌های سواری بنزینی، تعمیرکار برق خودرو، تعمیرکار
اتومبیل گازسوز، نقاش خودرو و ... و رشته طراحی و دوخت بچه گانه و دخترانه دوز،
بافنده پوشاک دومیل، خیاط لباس زنان و مردان بوده است.
چرا با وجود تأکید بر مهارت آموزی
ما اشتغال صددرصدی مهارت جویان را نداریم؟
یکی از ضرورت‌ها برای تحقق اشتغال صددرصدی
مهارت جویان کامل بودن اقدامات در فرآیند
ایجاد اشتغال است و ایجاد فرصت‌های شغلی
فرآیندی است که آموزش تنها بخشی از این چرخه و زنجیره به حساب می آید و در
دیگر سو آموزش‌های‌دانشگاهی، حمایتهای تسهیلاتی، اقدامات دستگاه‌ها و بهبود فضای
کسب و کار و ... در این زنجیره دخیل هستند و اگر بخواهم بگوییم حتماً با ارائه
آموزش مهارتی فرد اشتغال خواهد داشت تحلیل درستی نیست.
همین که بگوییم افراد به‌دلیل نداشتن مهارت‌های
فنی بیکار هستند توجیه خوبی است اما در واقعیت باید مسائل دیگر را نیز دید چرا که
متأسفانه در بین برخی از مسئولان و مردم نگرشی غلط شکل گرفته است که فکر می‌کنند
به محض آنکه فرد آموزشهای مهارتی را یاد گرفت باید وارد بازار کار شود این درحالی
است که ایجاد اشتغال وظیفه ما نبوده و نیست.
عملکرد ما در ارائه آموزش های مهارتی شفاف
است، هرکسی و هر سازمانی که بخواهد ما آماده ارائه آموزشهای مهارتی برای آنها
هستیم و در ادامه باید دید دیگر متولیان چه اقدامی انجام داده‌اند به عنوان مثال
زمانی که یک فرد در فنیوحرفهای آموزش می‌بیند در هنگام ورود به بازار کار به
عنوان یک ماده اولیه خام محسوب می‌شود که در ادامه باید فرآیندهای دیگری نیز توسط
سایر دستگاههای ذی‌ربط انجام شود تا ما بتوانیم بگوییم از مهارت این فرد استفاده
شده است.
یکی از دلایل عدم ایجاد اشتغال برای مهارت
آموختگان کامل نشدن دوره مهارت آموزی است و صرفا حضور در یک دوره و در مدت زمان
محدود نمی‌تواند برای ایجاد یک فرصت شغلی در آن زمینه کافی باشد به عنوان مثال
برای آنکه یک نیروی تکنسین حرفه‌ای برق خودرو داشته باشیم لازم است 2 هزار ساعت
آموزش ببیند و تنها به 700 ساعت آموزش دوره مقدماتی اکتفا نکند. و برای تکمیل
مهارت فرد در یک حرفه گذراندن دوره‌ها ضروری است. باید بازار کار آماده ورود مهارت
آموختگان باشد، یکی دیگر از مشکلات موجود
در زمینه بکارگیری مهارت آموختگان در بازار کار عدم تعاملات در این زمینه است و
لازم است واحدهای صنعتی و کارفرمایان برای تامین نیروهای ماهر تعامل با فنی و حرفه‌ای
داشته باشند که متاسفانه در جذب نیروی کار توجه چندانی به داشتن مدارک فنیوحرفهای
نمی شود و هر سازمانی خود متولی آموزش به افراد جذب شده سازمانی می‌شود این در
حالی است که فنیوحرفهای در کنار آموزش می تواند پشیبانی آموزشی را از نیز برای
آنها انجام دهد.
برای جذب مهارت آموختگان نیاز داریم تا برای
بنگاه‌های اقتصای مشوق‌هایی در نظر گرفته شود و فنیوحرفه ای این آمادگی را تا
حتی خدمات در قالب آموزشهای مهارتی برای ارتقاء مهارتی افراد جذب شده داشته باشد
که به نوعی خدمات پس از فروش محسوب می شود!
برای افزایش تبادلات در طی سال‌های گذشته
کارهایی انجام شده است که می توان از این موارد به راه‌اندازی دفاتر ارتباط
باکاریابی‌ها در فنیوحرفهای، تهیه نیازهای مهارتی صنوف، تجهیز کارگاه‌ها و
ارائه خدمات مشاوره به دانش آموزان و کارآموزان به دو صورت فردی و گروهی اشاره
کرد.
برای افزایش تعاملات با کارفرمایان نیز بانک
اطلاعاتی مهارت آموختگان استان نیز با هدف تسهیل دسترسی صنایع و صنوف به اطلاعات
نیروی آموزش دیده و مهارت آموخته تهیه شده است که بانک اطلاعاتی تهیه شده اطلاعات
همه افرادی که آموزشهای مهارتی را در مراکز آموزش دولتی و غیردولتی استان گذرانده‌اند،
دارد.
چرا بیشترین میزان آموزش های
ارائه شده در شهرستان زنجان بوده است؟ فنی و حرفه ای در شهرستان زنجان 4 مرکز فعال
دارد که در طی سال گذشته بیش از یک میلیون و 999هزار نفر ساعت آموزش در بخش های
مختلف به مهارت جویان شهرستان زنجان ارائه شده است و در این رابطه می‌توان گفت
آموزشهای ارائه شده در شهرستان زنجان بالغ بر 51درصد از مجموع آموزش های ارائه
شده در استان بوده است.
در طی سال گذشته 45 درصد از آموزشهای بخش سیار شهری، 23 درصد
از آموزشهای بخش روستایی، 76 درصد از آموزش سربازان وظیفه در پادگانها، 77 درصد
از آموزش های ارائه شده در زندان‌ها، 99 درصد از آموزشهای مهارتی سکونتگاه‌های غیر
رسمی و 72 درصد از آموزشهای صنایع و صنوف در شهرستان زنجان ارائه شده است.
در ارائه آموزش ها به صورت استاد شاگردی در
سطح شهرستان 314 نفر دوره در طی سال گذشته ارائه شد که این میزان برابر با 41 درصد
از کل عملکرد مراکز ثابت در سطح استان بوده است و یکی از دلایل اصلی ارائه این
آموزش ها مرکز استان بودن شهرستان زنجان و وجود مراکزی مانند مرکز آموزش جوار
دانشگاهی در زنجان بوده است.
اولویتهای آموزشی در سالجاری در
حول چه محورهایی خواهد بود؟
یکی
از نیازهای اساسی در ارائه آموزش های مهارتی تطابق این آموزشها با نیازهای بازار
کار استان است که در طی سال‌های اخیر در این حوزه اقدامات زیادی انجام شده است و
از جمله این اقدامات تهیه سند آمایش سرزمینی برای همه شهرستانهای استان، تعامل و
همکاری با دستگاههای استانی و درخواست از سازمان‌ها برای ارائه نیازهای مهارتی
خود به فنی وحرفه ای استان، تعامل با کاریابی ها در راستای هدایت افراد جویای کار برای دریافت آموزش های
مهارتی بوده است. یکی از اولویتهای فنی و حرفه ای استان برای سال جاری برنامه‌ریزی
برای فعال نمودن کمیته های پژوهشی در سطح شهرستانها است و در کنار این اقدام
کارگروه های برنامه ریزی درسی به عنوان اتاق فکر آموزشهای مهارتی فعال خواهند شد.
برای آنکه بتوان آموزشها را متناسب با
نیازهای روز ارائه داد لازم است مربیان نیز به طور مستمر آموزشهای جدید را دریافت
کنند که در این راستا برای امسال برگزاری کارگاه های آموزشی به مربیان و بالا بردن
توانمندی آنان در اجرای پژوهش های کاربردی مد نظر قرار داده خواهد شد. استاندارد
های آموزشی در طی سال جاری بازنگری و تدوین می شود که تدوین و بازنگری 14 عنوان
استاندارد آموزشی در رشته های معماری، صنایع دستی و صنایع چوب، مکانیک، الکترونیک، امور اداری و فناوری
ارتباطات در سال گذشته انجام شده است و امسال نیز بازنگر و تدوین استانداردهای
آموزشی برای برخی از دوره‌های مهارتی انجام خواهد شد.
یکی از اولویتهای در بحث آموزش
دانشجویان در سال گذشته آموزشها در محیط واقعی کار و کارورزی فارغ التحصیلان بود
در این زمینه تا چه اندازه ای موفق بوده اید؟
تعهدات استان در ارائه آموزش های مهارتی در
محیط واقعی کار به میزان 760 نفر بود که به 782 نفر آموزش ارائه و این تعهدات به
طور کامل محقق شد اما در طرح کارورزی فارغ التحصیلان دانشگاهی که با همکاری اداره
تعاون، کار و رفاه اجتماعی اجرایی شد روند نسبتا کند بوده است و ما در این زمینه
نیازمند آشناسازی کارفرمایان و رفع ابهامات همچون حقوق و بیمه و سایر موارد هستیم.
چرا در حوزه آموزشهای مراکز جوار
دانشگاهی 100 درصد آموزشها تنها در شهرستان زنجان اتفاق افتاده است؟ و این‌که
چرا ما مرکز جوار دانشگاهی در شهرستانها نداریم؟
بیش از 40 درصد از مخاطبان آموزشهای فنیوحرفهای
مربوط به فارغ‌التحصیلان و دانشجویان است و در مراکز شهرستانی ما عمده متقاضیان
آموزشها دانشجویان هستند و این‌که بگوییم آموزش دانشجویان تنها در مرکز جوار
دانشگاهی است، درست نیست و ما بدون قید و شرط همکاری با دانشگاه‌ها در زمینه ارائه
آموزش به دانشجویان را داریم. در شهرستان‌هایی که مراکز فنیوحرفهای وجود دارد و
امکانات لازم برای دانشجویان برای استفاده از این مراکز به صورت رایگان فراهم است
راه اندازی مرکز جوار دانشگاهی با توجه به وضعیت برخی از دانشگاه‌ها در شهرستانها
نیز توجیه ندارد.
#فنیوحرفهای زنجان، مهارت، محمدرضا انصاری