پایگاه خبری صدای زنجان- این روزها و در پی نخستین گام بزرگ بشری برای شروع برنامه واکسیناسیون همگانی علیه کووید۱۹ انتشار اخباری در فضای مجازی حواشی فراوانی را به همراه داشته و موجی از واکسن‌هراسی را به‌وجود آورده است و موجب شده این سؤال به‌شدت افکار عمومی را به خود مشغول کند اینکه آیا واکسن‌های کووید۱۹ می‌توانند باعث مرگ شوند؟ یا آیا این واکسن ممکن است عوارضی را در پی دارد؟

دامنه واکسن‌هراسی با انتشار خبری غیر‌رسمی از زبان یکی از برجسته‌ترین اساتید ویروس‌شناسی در جهان «لوک مونتنیه» مبنی بر اینکه «تمام افراد واکسینه شده کرونا حداکثر طی 2 سال فوت خواهند کرد.» در فضای مجازی طوفان به پا کرده است. در ادامه این اظهارنظر که از لوک مونتنیه برنده جایزه نوبل نقل قول شده آمده «برای افرادی که به هر شکلی واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند هیچ شانس زنده ماندن وجود ندارد.»

طرح این شایعات تا حدی جدی است که به گفته متخصصان حوزه ویروس‌شناسی و اپیدمیولوژیست‌ها؛ رواج چنین فرضیه‌های غیرعلمی و تبلیغات منفی علیه واکسن کووید19 به اندازه گسترش خود همه‌گیری خطرناک است اما نکته اینجاست که این روزها همزمان با شدت گرفتن روند واکسیناسیون در کشورمان گروه‌های ضد واکسن نیز با سوء‌استفاده از چنین اخباری قد علم کرده‌اند و بدین ترتیب هراس از انجام واکسیناسیون در میان برخی افراد جامعه به مشکل تازه‌ای بدل شده است. در این میان سؤال‌های متعددی برای بسیاری از افراد مطرح می‌شود که آنچه در فضای مجازی می‌خوانیم و از اطرافیان‌مان می‌شنویم چقدر درست است؟ آیا فوت افراد متعاقب تزریق واکسن می‌تواند حقیقت داشته باشد؟ آیا تزریق واکسن کرونا مرگ‌آور است و دو سال بعد همه می‌میرند؟

واکسن هراسی در هر دوره‌ای وجود دارد

 در راین رابطه پرویز قزلباش، رییس دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان، با اشاره به اینکه در مورد واکسن‌هراسی باید اذعان کرد که به هر حال با یک بیماری عجیبی روبه‌رو هستیم و این بیماری بیش از 15 تا 16 ماه است که جهان را تحت شعاع قرار داده است، گفت: آن چیزی که مساله را پیچیده‌تر کرده است، این است که علیرغم گذشته هنوز درمان موثری برای این بیماری کشف نشده است.

وی ادامه داد: ما در بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های ویروسی (مثل آنفولانزا و کرونا و سارس و غیره) به دنبال دو عامل پیشگیری و اقداماتی که بایستی در این زمینه انجام بدهیم ( رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی و اصول کلی حاکم بر روش‌های پیشگیری از بیماری که عمدتا بر مبنای جلوگیری از انتقال ویروس به فرد دیگر است، هستیم. پس از این ما بر روی دو موضوع تمرکز داریم که یکی واکسن و دیگری درمان اختصاصی بیماری است.

این مسئول خاطرنشان کرد: بر همکان آشکار است که تاکنون درمان اختصاصی برای این بیماری ابداع نشده است و خود اینکه تصور می‌کردیم که این بیماری کوتاه مدت باشد و در عرض چند ماه درمان می‌شود و این اتفاق نیفتاد، طبیعتا خود چالش‌های جدی را فراهم آورده است نه برای ما بلکه برای تمام دنبا!

قزلباش با اشاره به اینکه چون درمان قطعی هم در زمینه این بیماری وجود ندارد طبیعتا توجه‌ جدی برای واکسیناسیون وجود دارد، گفت: نقطه امید ما در حال حاضر انجام واکسیناسیون بسیار وسیع است به گونه‌ای که بیش از 60 تا 70 درصد واکسیناسیون شوند، می‌تواند این زنجیره را قطع کند.

وی با اشاره به اینکه واکسن‌هراسی در هر دوره‌ای وجود دارد ، اظهار کرد: در دنیا تفکراتی را مشاهده می‌کنیم که با اقدامات پیشگیرانه و واکسیناسیون مخالف هستند و واکسن هم یکی از موضوعات بسیار مهم است که جوامع از قبل در این  زمینه درگیر بودند و این موضوع هم اختصاص به بحث کرونا ندارد و قبل از کرونا نیز بحث‌های حاشیه‌ای در مورد واکسیناسیون حتی در مورد کودکان وجود داشته است و حال با وجود مساله واکسیناسیون کرونا، برخی افراد همان تفکرات را دارند و همین را تبلیغ و ترویج می‌کنند و چون این بیماری هم بیماری است که مردم را به وحشت انداخته است و امروز هم بازارش بازار داغی است طبیعتا این افراد به خود جرات ورود به این وادی و تبلیغات و انتشار دیدگاه خود را می‌دهند.

کرونا بدون واکسیناسیون غیرقابل پیشگیری است

وی ادامه داد: ولی واقعیت این است که علم، تحقیق و پژوهش به ما نشان داده است که اگر می‌خواهیم با این بیماری مبارزه کنیم غیر از واکسیناسیون راه دیگری پیش روی‌مان نیست و بدون واکسیناسیون این بیماری غیرقابل پیشگیری است و یا باید درمان قطعی آن را پیدا کنیم و یا از واکسیناسیون کرونا در سطح وسیع صورت بگیرد و نمی‌توان این موضوع را انکار کنیم که مردم تحت شعاع مطالب غیرعلمی و عوام فریبانه و غیرواقعی در فضاهای مختلف از جمله فضای مجازی قرار میگیرند  و از انجام واکسیناسیون هراس پیدا ایجاد می‌کنند و ممکن است که شک کنند که این واکسیناسیون را انجام بدهند یا خیر و این موضوع در روند کنترل بیماری ایجاد اختلال خواهد کرد.

وی راه مقابله با واکسن هراسی را اطلاع‌رسانی درست و شفاف‌سازی پیرامون نقش واکسن‌ها و تاثیرات آنها دانست و گفت: طبیعتا با آگاهی مردم در این زمینه و پاسخگویی به سوالاتی که مردم در این زمینه دارند، می‌توان این مشکل را تا میزان بالایی برطرف کرد.

اعتمادسازی مردم نسبت به واکسیناسیون مورد توجه قرار گیرد

 در ادامه کریم رفاهی، جامعه‌شناس نیز در این رابطه با اشاره به اینکه واکسن پادزهر خفیف شده است که از نظر پزشکی نزدیک به 200 سال است که در جوامع توسعه یافته رواج دارد، اظهار کرد: واکسن یکی از درمان‌هایی است که در بحث پیشگیری به کار گرفته می‌شود. واکسن یکی از روش‌های پیشگیری از بیماری است و هزینه واکسیناسیون غالبا از هزینه درمان پایین‌تر است و می‌تواند از عوارض آتی بیماری جلوگیری کند. به همین دلیل اعتقاد بر این است که در بحث واکسن، مسئول باید واکسن‌ها را به مردم معرفی کنند و آن را به مردم بشناسد و تا زمانی که این مساله فرهنگ‌سازی نشده است قطعا هراس از واکسن وجود خواهد داشت.

وی ادامه داد: موضوع دیگری که در شرایط فعلی و در زمینه واکسن کرونا که اخیرا وجود دارد و در جامعه ما نیز مطرح می‌شود بحث اعتمادسازی مردم است که بایستی در این زمینه برنامه‌ریزی شود و در جامعه وقتی ضریب اعتماد مردم نسبت به واکسن‌ها بالا رود، قطعا مردم استقبال بیشتری به و.اکسن‌های مختلفی که در جهان وجود دارد و واکسن‌های دیگری ایجاد خواهد شد.

به اعتقاد رفاهی برای اعتمادسازی مردم نسبت به واکسن‌های بیماری کرونا بایستی به تقویت واکسن‌های ایرانی پرداخت و واکسن‌های ایرانی را بیشتر معرفی کنیم چرا که پدیدآورندگان آن هم‌وطن خودمان هستند و قطعا ضریب اطمینان بسیار بالاتر خواهد بود. یکی از راهکارهایی که در زمینه وجود دارد فرهنگسازی و نهادینه کردن بحث واکسیناسیون و دیگری اعتماد سازی در این زمینه است.

رفاهی با اشاره به اینکه دلیل ترس و شائبه‌هایی که در این زمینه در میان مردم مشاهده می‌شود بیشتر  ه جنبه عدم اعتماد مردم بازمی‌گردد، اظهار کرد: واکسن‌های فرانسوی و انگلیسی به سبب اینکه عوارضی داشتند برای مردم یک میزان دلنگرانی‌هایی ایجاد کرده است و اعتماد خود را در زمینه واکسن خارجی از دست داده‌اند، اما باید در ایران نسبت به واکسن ایرانی اعتمادسازی‌ها ایجاد شود تا مردم به انجام واکسیناسیون گرایش پیدا کنند.

هم‌نوایی‌های به‌وجودآمده در جامعه به دو دلیل هنجار گروهی و هنجار اطلاعاتی روی می‌دهد

در ادامه جواد موسوی، روانشناس نیز با اشاره به اینکه برای ترغیب مردم به تزریق واکسن باید در میان آنها هم‌نوایی ایجاد شود، گفت: برای ایجاد هم‌نوایی بین مردم ابتدا باید متخصصان صحت ایمنی و سلامت واکسن‌های تولیدشده را با دقت برای مردم توضیح دهند و در مرحله بعد برای ایجاد اطمینان خاطر در مردم ابتدا وزیر بهداشت و سایر مسئولان واکسن را تزریق کنند تا مردم نسبت به بی‌خطر بودن واکسن اطمینان حاصل کرده و به تزریق واکسن خصوصا واکسن تولیدشده در داخل کشورمان ترغیب شوند.

این روانشناس ادامه داد: هم‌نوایی‌های به‌وجودآمده در جامعه به دو دلیل هنجار گروهی و هنجار اطلاعاتی روی می‌دهد. در هم‌نوایی بر اثر هنجار گروهی برخی افراد بدون اینکه مطالعه‌ای درخصوص مسئله‌ای داشته باشند حرف و یا رفتار دیگران را تأیید می‌کنند اما در هم‌رنگی و هم‌نوایی در اثر هنجار اطلاعاتی مردم براساس علم و مطالعه و نظر متخصصان تصمیم‌گیری کرده و موضوعی را می‌پذیرند.

او با بیان اینکه واکسن کرونا قصه‌ای پر از اضطراب و نگرانی دارد، گفت: شایعات بی‌اساس می‌تواند به این اضطراب‌ها و نگرانی‌ها دامن بزند. هر واکسنی در هر برهه‌ای از زمان می‌تواند تبعاتی را به‌دنبال داشته باشد؛ همانطور که واکسن آنفلوآنزا که چندین سال است تزریق می‌شود به همراه خود تب و بدن‌درد و برخی عوارض دیگر را دارد اما مردم با علم به این عوارض این واکسن را تزریق می‌کنند و چون همنوایی با هنجار اطلاعاتی درخصوص این واکسن وجود دارد کمتر فردی درخصوص عوارض آن نگرانی دارد. ادامه داد: درخصوص واکسن کرونا نیز همین مسئله وجود دارد، چنانچه مردم درمعرض اطلاعات و اخبار نادرست و تأییدنشده درخصوص عوارض جبران‌ناپذیر این واکسن قرار بگیرند، ممکن است شاهد نوعی همنوایی گروهی باشیم که بر اثر آن در ذهن مردم این مسئله غالب شود که این واکسن عوارض داشته باشد و از تزریق آن خودداری کنند. ایران این روانشناس ادامه داد: آنچه اکنون شاهد آن هستیم این است که مردم به‌علت احساس ایمنی و امنیتی که نسبت به واکسن‌های تولیدشده در خارج از کشور دارند، توقع دارند تا این واکسن‌ها هرچه سریع‌تر وارد کشور شود، چراکه ما هنوز فناوری تولید واکسن آنفلوآنزا که سال‌های زیادی است تزریق می‌شود را هم نداریم و به همین دلیل مردم تمایل دارند واکسن خارجی کرونا را تزریق کنند. با وجود این مردم ما انسان‌های خردمندی هستند و بخش زیادی از آنها درخصوص تزریق واکسن -داخلی یا خارجی- تصمیم‌های درستی را اتخاذ می‌کنند و مسئولان ذیربط نیز باید درخصوص واکسن تولیدشده در داخل کشور و واکسن‌های خارجی و عوارض آنها اطلاعات دقیق و درستی در اختیار مردم قرار دهند و خودشان و خانواده‌هایشان برای تزریق این واکسن خصوصا واکسن ایرانی پیشقدم شوند تا مردم نیز نسبت به تزریق این واکسن‌ها ترغیب شوند.

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میرعیسی‌خانی