عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه زنجان: بازاری که پزشکان در آن فعالیت دارند بازار انحصاری است/ پژوهشگر حوزه جامعه‌شناختی: سیاست‌گذاری‌های نادرست باعث بدبینی مردم نسبت به حوزه سلامت می‌شود!
پایگاه
خبری صدای زنجان-
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان در نشست خبری سوم آذرماه جاری خود گفت: ما از
این طرفداری می‌کنیم که تعرفه‌ها عادلانه باشند و به سمت قیمت تمام شده برود اما
با وجود اینکه قیمت تمام شده اکنون بسیار بالا است، به نوعی می‌توان گفت که جامعه
پزشکی این هزینه را از جیب خود پرداخت می‌کند.
آیا
این ادعای پرویز قزلباش که پزشکان با توجه به میزان تعرفه‌ها در برخی موارد از جیب
خرج می‌کنند درست است یا خیر؟
بازار پزشکان انحصاری است
در
این زمینه مصطفی دین‌محمدی، از اساتید گروه اقتصاد دانشگاه زنجان با اشاره به اینکه
پرداختن به این موضوع (جامعه پزشکی هزینه تمام شده درمان را از جیب خود پرداخت می‌کند)
نیازمند ارائه داده‌های کمی است، می‌گوید: بدون اطلاعات در این زمینه صحبت کردن
چندان معنادار نخواهد بود، منتهی ما اگر از دیدگاه بازار نگاه کنیم، متوجه خواهیم
شد که پزشکان مثل کسبه بازار یا میوه‌فروش نیستند که بگویند من میوه کاشتم و اکنون
آن را به بازار عرضه می‌‌کنم و این نقطه از بازار ما رقابتی است و نیروی بازار است
که قیمت خرید را مشخص می‌کند حال چه به نفع و چه به ضرر مصرف‌کننده باشد.
وی
ادامه می‌دهد: نکته‌ای که در این زمینه وجود دارد، این است که بازاری که پزشکان در
آن فعالیت دارند بازار انحصاری است و ماهیت بازار این است که ارائه‌دهنده خدمات
پزشکی در یک موقعیت خاص به افراد خاص خدمات پزشکی ارائه می‌دهد. از سویی دیگر نیز
ماهیت مشخص شدن تعرفه‌های پزشکی به نوعی توسط ذی نفعان پزشکی و هیئت‌های وابسته به
سطوح مختلف وزارتی و کانون صنفی تعیین می‌شود و این موضوع باعث می‌شود که ما از دو
جهت هم گرفتار انحصار ماهیتی باشیم و هم انحصار در فرآیند قیمت‌گذاری را تجربه کنیم
که این طبیعتا به پزشکان این قدرت را می‌دهد که قیمت ارائه خدمات را طوری تعیین
کنند که حداکثر منفعت را برای این گروه ایجاد کند و طبیعی است که اگر فشاری خارج
از مرکز قیمت‌گذاری به این صنف وارد شود، مقاومت کنند چون سازگار با حداکثر منافع
آنها نیست.
بازار علاوه بر اینکه بنا است منافع پزشکان را تامین کند بایستی
بتواند منافع اجتماعی جامعه را ملاحظه کند
این
استاد دانشگاه با بیان اینکه به هر حال هر قشری هم باشد این کار را برای حداکثر
منافع خود انجام می‌دهد، خاطرنشان می‌کند: اگر از منظر جمعی و خصوصی به اصناف نگاه
کنیم، همه اصناف به دنبال این هستند که بیشترین منفعت را از بازار و در جهت ارائه
خدمات خود به دست آورند. منتهی نکته این است که این بازار علاوه بر اینکه بنا است
منافع پزشکان را تامین کند؛ بایستی بتواند منافع اجتماعی جامعه را ملاحظه کند.
به
گفته دین محمدی، این قسمت (تامین منافع اجتماعی) است که جامعه را دچار چالش می‌کند.
وقتی که شرایط کشور شبه‌جنگی است (کرونا) افسار مدیریت اقتصادی را گسسته می‌شود و
تورم بالا می‌رود و رشد اقتصادی دچار اختلال می‌شود و خیلی از اتفاقات ناگوار بعدی
را منجر می‌شود! در این شرایط انتظار می‌رود که اگر قرار است ضرری باشد همه اصناف
و ارگان‌ها ضرر کنند.
عضو
هیئت علمی دانشگاه زنجان می‌افزاید: در این شرایط وقتی تورم 50 درصد است، بایستی
از جیب همه اقشار جامعه 50 درصد کسر شود و اگر یک قشری باشد که در برابر این موضوع
( کسر 50 درصد تورم) بخواهد مقاومت کند و با توجه به ابزارهایی که دارد پول از دست
رفته خود را جبران کند، این به نوعی در نهایت ناسازگار با منافع افرادی است که از
خدمات آنها بهره می‌برند.
دین
محمدی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر و با وجود مشکلات اقتصادی همه افراد جامعه با یک
مشکل مشترک رو به رو هستند و نمی‌توان این فشار را مضاعف‌تر کرد چرا که پزشکان می‌گویند
ما در‌آمدی که داریم پایین تر از میزانی است که باید باشد؛ اگر چه درست هم بگویند
و ویزیت آنها در مقایسه با سال‌های قبل پایین‌تر هم باشد لذا این استدلال به لحاظ
اجتماعی خیلی پذیرفته نیست چرا که اتفاقی در جامعه افتاده است که همه ما را در یک
مصیبت مشترک، شریک کرده است.
اثرات کاهش و یا افزایش تعرفه‌ها بر روی جامعه مطالعه نشده است
در
ادامه هادی یاسر، پژوهشگر حوزه جامعه‌شناسی با اشاره به اینکه از جمله موضوعاتی که
در زمینه افزایش تعرفه‌های پزشکی مطرح است؛ این است که «آیا اصلا این افزایش تعرفه‌ها
درست است؟ تحقیقات جامعه شناختی روی این افزایش قیمت‌ها صورت می‌گیرد؟ و به تحقیقاتی
که انجام گرفته در این حوزه توجهی می‌شود؟» می‌گوید: در سال 92 تحقیقاتی روی وضعیت
تعرفه‌های پزشکی در کشور صورت گرفته است که چند آیتم را در این تحقیق مدنظر قرار
داده که مورد اهمیت است از جمله اینکه سیاستگذاران و مدیران نظام سلامت با مفهوم
واقعی تعرفه به عنوان ابزاری برای سیاستگذاری و رفتارسازی آشنایی ندارند!
وی
ادامه می‌دهد: موضوع دیگری که در این زمینه مطرح است، منطقه‌ای بودن این تعرفه‌هاست
به طوری که این تعرفه‌ها بایستی بر اساس هر منطقه قیمت‌گذاری شود که در کشور ما اینگونه
نیست و یک تعرفه ثابت برای کل کشور در نظر گرفته می‌شود.
یاسر
می‌افزاید: جالب اینجاست که مدیران و مسئولینی که این تعرفه‌ها را اعمال می‌کنند،
اطلاعی از وضعیت جامعه و بار روانی که این تعرفه‌ها بر روی جامعه می‌گذارد، ندارند
و اثرات کاهش و یا افزایش آن را در حوزه جامعه شناختی مطالعه نکرده‌اند.
این
پژوهشگر حوزه جامعه شناختی می‌گوید: به طور معمول در هر جامعه‌ای وقتی می‌خواهند
تعرفه‌ها را قیمت‌گذاری کنند، بایستی یک تحقیقاتی انجام دهند تا بار روانی و یا
اجتماعی آن در جامعه را بسنجند و ببینند که این مساله چه میزان میتواند اثرگذار
باشد که متاسفانه این اتفاق در جامعه ما نیفتاده است.
سیاست‌گذاری‌های نادرست باعث بدبینی مردم نسبت به حوزه سلامت می‌شود
وی
با اشاره به اینکه بحث دیگری که در زمینه جامعه شناختی افزایش تعرفه‌ها در جامعه
وجود دارد این است که وقتی سیاستگذاری درست در حوزه سلامت اتفاق نمی‌افتد، مردم را
نسبت به نهاد سلامت بد‌بین می‌کند، اظهار می‌کند: زمانی که مردم نسبت به نهاد
سلامت بد بین شوند، اعتمادشان نسبت به آن نهاد کاهش می‌یابد و اعتماد اجتماعی در
سطح پایینی قرار می‌گیرد و نتیجه پایین بودن اعتماد اجتماعی، عدم مشارکت مردم در
حوزه سلامت است. این موضوع یک بحث کاملا جامعه شناختی است که در جامعه وجود دارد،
اگرچه در تمام حوزه‌هایمان درگیر این موضوع هستیم.
یاسر
با بیان اینکه باید دید افزایش تعرفه‌ها بر چه اساسی انجام می‌گیرد و آیا بر اساس
تورم است و یا به صورت سلیقه‌ای و بر اساس تعرفه‌های نظام پزشکی است، اذعان می‌کند:
سناریوهای مختلفی که برای افزایش تعرفه‌ها در این سالها وجود داشته نیز باید دوباره بررسی شود تا آثار روانی
و اجتماعی این موضوع بر روی مردم بررسی گردد که خود این موضوع هم در جامعه ما از
طرف مسئولین امر و نظام پزشکی نادیده گرفته شده است و کسی تاکنون به دنبال این
نبوده است که نتایج افزایش تعرفه‌ها را در این سالها و تاثیراتی که این موضوع بر
روی زندگی مردم داشته است را بررسی کند!
سه سناریو برای تعرفه در کشور ما وجود دارد که در خصوص هیچ کدام
کار جامعه‌شناختی انجام نشده است
وی
با بیان اینکه به طور کلی در کشور ما سه سناریو برای افزایش تعرفه وجود دارد،
اظهار می‌کند: این سه سناریو شامل افزایش تعرفه بر اساس تورم، تعیین مقدار تعرفه‌های
توسط دولت و تعیین نرخ‌های تعرفه توسط نظام پزشکی است که این سه سناریو در کشور ما
اجرایی شده است اما اینکه هر کدام از این سه سناریو چه تاثیری در جامعه داشته
است،هیچ‌گاه بررسی نشده است که اکنون مسئولین عنوان کنند که پزشکان ما از جیبشان
دارند، هزینه بیمار می‌کنند.
پژوهشگر
حوزه جامعه شناسی ادامه می‌دهد: تحقیقی در سال 87 در کشور انجام شده است که بیان می‌کند
که اگر تعرفه‌ها بر اساس تورم کشور( اکنون حدود 30 تا 40 درصد است)، افزایش یابد
آثار این افزایش بر دیگر بخش‌های اقتصادی جامعه از جمله هزینه‌های جانبی طبابت
پزشکان و خدمات سلامت کمتر می‌شود که باید دید که خود این تحقیق، تحقیق درستی است؟
و اگر درست است چرا تاکنون در کشور چنین اتفاقی نیفتاده است؟ و بنا است یک باره با
افزایش تعرفه شوکی بزرگ به جامعه وارد
شود!
وی
با بیان اینکه تعرفه‌ها تا امروز افزایش نیافته است و بنا است به یک باره این افزایش
رخ دهد، می‌گوید: اگر اشتباه نکنم بنا است قیمت تعرفه‌ها برای متخصصین تا 120
تومان افزایش داشته باشد که خود این مساله مسلما باعث وارد شدن شوک به جامعه خواهد
بود. این موضوع که یک دفعه قیمت تعرفه‌ها دو برابر شود شوکی را به جامعه وارد خواهد
کرد که ممکن است نتیجه‌اش فاصله مردم از نظام سلامت باشد! به طور معمول هم جامعه
ما از این شوک‌ها به قدری دیده است که بد بینی‌اش به نهاد سلامت و نهاد‌های دیگر
جامعه به قدری شده است که دیگر طاقت این شوک‌ها را ندارد.
افزایش تعرفه‌ها تغییری در تعداد پزشکان و نوع خدمات آنها ایجاد نمی‌کند
این
پژوهشگر حوزه جامعه‌شناسی خاطرنشان می‌کند: باید اذعان داشت که وقتی افزایش تعرفه‌ها
رخ می‌دهد آیا پزشکان هم به همان تعداد در جامعه افزایش می‌یابند و تعداد پزشکان
ما بر اساس آمار جمعیتی مناطق ما بازبینی و بررسی می‌شوند؟
وی
ادامه می‌دهد: تعداد پزشکان ما به تعدادی نیست که مردم راضی باشند و افراد به راحتی
به آنها مراجعه کنند و پزشک به میزان مناسب برای شما وقت بگذارد! شاهد هستیم که
پزشکان بیشتر از ده دقیقه برای بیمار وقت نمی‌گذارد در حالی که وظیفه پزشک این است
که یک زمان حداکثر نیم ساعته برای بیمار وقت بگذارد و حتی با بیمار گفتار درمانی
داشته باشد.
انتهای
پیام/
خبرنگار:
زهره میرعیسی‌خانی