پایگاه خبری صدای زنجان- گزارش‌ها از افزایش تعداد خانوارهای تحت پوشش نهادهای حمایتی در استان زنجان حکایت دارد. در شرایطی که مددجویان نگران تشدید وضعیت معیشتی خود تحت تاثیر مسائل اقتصادی هستند و از مسئولان انتظار ارائه برنامه‌ها برای مقابله با این مهم را دارند، برخی از مدیران در جلسات سیر کرده و وقتی برای ارائه توضیحات ندارند!

 بنا بر آمار اعلام شده، تعداد خانوار با سرپرست زن تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی در پایان سال 99 برابر 15 هزار و 694 خانوار بوده که نسبت به سال 98 معادل 4.2 درصد افزایش داشته است.

بر اساس این گزارش، تعداد مستمری بگیران تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی استان زنجان در پایان سال 99 به میزان 50 هزار و 488 نفر شده که رشد 2.6 درصدی داشته است. تعداد مستمری بگیران تحت پوشش طرح مددجویی نیز به تعداد 35 هزار و 584 نفر با رشد 4.7 درصدی رسیده است.

تعداد خانواد با سرپرست زن تحت‌پوشش کمیته امداد استان زنجان نیز 15 هزار و 694 خانوار با رشد 4.2درصدی بوده است. تعداد خانوارهای مستمری بگیر با سرپرست زن تحت پوشش بهزیستی استان به 3 هزار و 601 خانوار و با رشد 2.9درصدی رسیده است.

مستمری در نظر گرفته برای مددجویان، کفاف خرید نان خالی را می‌دهد

مستمری ماهانه در نظر گرفته شده به خانوارهای تحت‌پوشش یک‌نفره، دونفره، سه‌نفره، چهارنفره و بالای پنج نفر از جمله مراکز مثبت زندگی به ترتیب 350، 500، 700، 900 هزار تومان و یک میلیون تومان است که به گفته فرنار امیراصلانی، مسئول انجمن مددکاران استان زنجان با توجه به تورم و وضعیت اقتصادی دشوار که با شیوع کرونا بدتر هم شد، خانوارهای تحت پوشش جوابگوی نیازشان نیست! تقریبا تمامی این افراد مستاجر بوده و مستمری اندک در نظر گرفته شده دولتی برای آن‌ها در حد نان خالی است! که البته با تدوام وضعیت اقتصادی فعلی سال‌‌های آتی بدتر هم می‌شود!

به گفته او، بسیاری از زنان سرپرست خانوار در تالارها و رستوران‌ها مشغول به کار بودند که با تعطیلی اجباری، کارشان را از دست دادند. بخشی نیز در واحدهای تولیدی فعالیت می‌کردند که با سخت‌شدن شرایط اقتصادی و ناچاری صاحبان کسب و کار برای تعدیل نیرو، تعدادی از کارگران واحدها که بیشتر آن‌ها را خانوارهای تحت پوشش مراکز حمایتی تشکیل می‌دادند، متاسفانه بیکار شدند! به بیانی دیگر دود کرونا به چشم این قشر رفت!

یکی از زنان سرپرست خانوار، فاطمه 35 ساله است که هم‌اکنون صاحب دو فرزند است! او در یکی از محله‌های حاشیه زنجان زندگی می‌کند.

فاطمه به صدای زنجان می‌گوید: وقتی ازدواج کردم، متوجه شدم همسرم معتاد است، تصمیم گرفتم برای همیشه از او جدا شوم. با تشویق اطرافیان سر کار رفتم، از قالیبافی تا خدمات نظافتی و حتی رانندگی سرویس مدرسه را امتحان کردم اما درآمد هیچکدام کافی نبود، قبلا در یکی از تالارها ظرفشویی می‌کردم اما به علت تعطیلی‌های ناشی از کرونا کارم را از دست دادم.

«در حال حاضر در یک خانه به عنوان پرستار بیمار مشغول به کارم ولی به سختی می‌توانم از پس مخارج اجاره‌خانه و تحصیل بچه‌ها بر بیایم، خودم هم بیمارم و از هزینه‌های دارو و درمان نمی‌توانم بربیایم.»

فرناز امیراصلانی، مددکار اجتماعی زنجان نیز با تائید تشدید وضعیت مددجویان با نابسامانی اقتصادی به ویژه پس از شیوع کرونا با اشاره به افزایش سرسام‌آور کرایه‌ها و مشکلات ایجاد شده برای خانوارهای تحت پوشش از جمله زنان سرپرست خانوار عنوان می‌کند: تا مدتی پیش، آپارتمان زیر 20 میلیون تومانی را برای زنان مددجو می‌توانستیم اجاره کنیم اما هم اکنون با بدتر شدن شرایط اقتصادی و افزایش اجاره‌ها بیشتر مددجویان در مناطق دارای آسیب اجتماعی بالا نسبت به اجاره منزل اقدام می‌کنند که ما از در خطر بودن این زنان همواره نگران هستیم اما چاره‌ای هم نداریم!

افزایش تدریجی زنان سرپرست خانوار و کمبود بودجه

با افزایش آسیب‌های اجتماعی مانند طلاق، اعتیاد یا مرگ و میر در اثر حوادث و بیماری‌ها و افزایش جمعیت بانوان مجرد قطعی، جمعیت زنان سرپرست خانوار با شیب تند در حال افزایش است اما کمبود بودجه و ضعف برنامه در نهادهای حمایتی باعث می‌شود خانواده‌های زن سرپرست با کمبودهای بسیاری روبه‌رو باشند.

در این شرایط نقش «مددکاران اجتماعی» بیش از پیش مورد توجه است چرا که زنان به عنوان قشر آسیب‌پذیر جامعه قبل از هر حمایتی نیازمند مشاوره روحی و روانی هستند.

مددکاری اجتماعی، حرفه‌ای مبتنی بر دانش، اصول، ارزش‌ها، مهارت‌ها و روش‌ها بوده که هدف از آن کمک به افراد، گروه و جامعه است تا بتوانند با تکیه بر توانایی‌ها و استفاده از منابع موجود برای حل مشکل و رفع نیاز خود اقدام کرده و به استقلال نسبی و رضایت‌خاطر دست یابند تا پس از آن بتوانند تاثیرگذار باشند.

در حال حاضر 58 مددکار اجتماعی عضو انجمن مددکاران اجتماعی استان زنجان هستند که در حوزه حمایت از زنان سرپرست خانوار و آسیب‌دیده به عنوان بخش خصوصی در کنار دولت مشغول خدمت‌رسانی هستند.

فرناز امیراصلانی، مسئول این انجمن با اشاره به بهبود جایگاه مددکاران با دانشگاهی شدن این رشته و استقبال دانشجویان به صدای زنجان می‌گوید: هم‌اکنون آقای موسوی‌چلک، مدیرعامل انجمن مددکاران اجتماعی ایران در سمت کمیسر اخلاق فدراسیون بین‌المللی مددکاران اجتماعی بوده و ایران نیز در این زمینه فعالیت مطلوبی انجام داده است.

در سطح کشور همایش‌های بین‌المللی برگزار شده و ما نیز به عنوان دفتر نمایندگی انجمن در استان تمامی تلاشمان این است که در حوزه مددکاری اجتماعی در برگزاری کلاس‌های آموزشی ویژه مددکاران و حتی اشتغال آن‌ها و در زمینه حمایت از مددجویان که زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست، آسیب‌دیده را شامل می‌شود، طبق برنامه تبیین شده پیش ببریم.

امیراصلانی که از سال 86 به عنوان مددکار اجتماعی در قالب انجمن‌های حمایتی مختلف فعالیت داشته از سال 88 تا 99 نیز در کلینیک مددکاری مشغول خدمت‌رسانی به زنان و دختران آسیب‌دیده بوده است.

او پس از تشکیل مراکز اجتماع‌محور «مثبت زندگی» که تعداد آن‌ها در استان 40 مورد بوده و 20 مورد آن مربوط به شهر زنجان است و به منظور دسترسی آسان مددجویان ایجاد شده‌اند، به عنوان مسئول این دفتر مشغول به کار است.

این مرکز در کنار اجرای طرح‌‌های پیشگیری از اعتیاد که به صورت منطقه‌ای انجام می‌شود مسئولیت حمایت مالی از مددجویان را بر عهده دارد.

تا کنون 415 نفر از زنان سرپرست خانوار و حتی بانوان دارای همسر معلول و از کار افتاده در شهر زنجان در این مؤسسه نسبت به تشکیل پرونده اقدام کرده‌اند.

نگرانیم طرح توانمندسازی مددجویان روی کاغذ بماند!

تقریبا از هر دو خانوار زن‌سرپرست یک خانوار تحت پوشش نهادهایی حمایتی است. کمیته امداد بالاترین سهم را در حمایت از زنان سرپرست خانوار دارد و بیشترین حمایت همان پرداخت مستمری است و حدود 44 درصد خانوار زنان سرپرست مستمری دریافت می‌کنند.

رشد جمعیت زنان سرپرست خانوار در دهه‌های اخیر، همراه با طیف وسیعی از مسائل و مشکلات ناظر بر  موضوعات اقتصادی، اجتماعی، سلامت و مهارتی، توجه بسیاری از سیاستگذاران و برنامه ریزان را به این گروه جمعیتی، معطوف داشته است که بر اساس اظهارات زنان سرپرست خانوار زنجانی و تعدادی از مددکاران اجتماعی این حمایت کافی نبوده است.

برخی از مسئولان معتقدند که در نظام بودجه ریزی و قانون گذاری کشور و در تدوین برنامه های پنج ساله توسعه، این گروه از زنان همواره مورد توجه بوده‌اند. اگرچه در سه برنامه اول توسعه، توجه به زنان سرپرست خانوار جزو سیاستهای اصلی نظام برنامه‌ریزی به شمار نمی‌آمد و عمدتا به شکل حاشیه‌ای و تکمیلی در برنامه ها مورد ملاحظه قرار گرفته بودند، اما از برنامه چهارم توسعه به بعد رویکرد حمایتی معطوف به این گروه از زنان قوت گرفت.

در برنامه پنجم توسعه و در قالب ماده 230 توجه به ابعاد معیشتی و اشتغال زنان سرپرست خانوار  به‌عنوان یکی از محورهای 14 گانه این ماده مورد تاکید واقع شد.

با توجه به ازدیاد این گروه از زنان به دلایل مختلف جمعیت شناختی و اجتماعی نظیر افزایش مرگ و میر جاده‌ای مردان و همچنین بالا رفتن نرخ طلاق در سال‌های اخیر، ضرورت اقدامات دولتی به منظور توانمندسازی و خروج از چرخه فقر و نابسامانی‌های اجتماعی برای آنان بیش از پیش احساس شد با این وجود برخی‌ها معتقدند خروج واقعی مددجویان از چرخه حمایت در سایه اختصاص بودجه دولتی و بهبود وضعیت اقتصادی جامعه امکان‌پذیر است.

مریم یکی از زنان مددجوی زنجانی می‌گوید: من صاحب 3 فرزند هستم و همسرم نیز بیمار است و توان کار کردن ندارد. چند وقتی است که تحت پوشش یکی از نهادهای حمایتی قرار گرفته‌ایم. من از دولت می‌خواهم اگر قصد حمایت از ما را دارد مستمری را افزایش دهد. با این شرایط دشوار اقتصادی و گرانی‌ها در تامین نان و پنیر هم مانده‌ایم! بعد مسئولان می‌گویند برنامه توانمندسازی مددجویان را داریم تا به تدریج آنها را از چرخه حمایت خارج کنیم! ما نگرانیم که ارگان‌ها برای اثبات تحقق برنامه‌ها، آن را فقط در کاغذ اجرا کنند و در واقعیت ما روز به روز وضع‌مان بدتر شود و کسی ما را نبیند!

افزایش پرونده‌ها و محدودیت در منابع مالی

فرناز امیراصلانی، مددکار اجتماعی که توانمندسازی مددجویان را مهم‌تر از پرداخت مستمری ناچیز به آن‌ها می‌داند به صدای زنجان می‌گوید: معتقدم مستمری حمایتی به خانوارها در روزهای نخست تحت پوشش قرار گرفتن آن‌ها به دردشان بخورد. آن‌ها برای ماندن روی پاهای خود و استقلال مالی، نیازمند آموزش و پرداخت وام در قالب مشاغل خانگی از خیاطی و قالبیافی گرفته تا درست کردن ترشیجات و مرباجات برای فروش و غیره البته پس از اخذ مدارک معتبر، هستند.

او با بیان اینکه ما موظف هستیم در قالب برنامه 2 ساله، مددجویان را از چرخه حمایت خارج کنیم، عنوان می‌کند: بنا به اظهارات روانشناسان، فردی که نزدیکانش را به علت فوت از دست داده نیازمند حمایت روانی 6 ماهه و فردی که طلاق گرفته است نیازمند حمایت 2 ساله است. ما نیز برای توانمندسازی روانی، روحی و اقتصادی فرد باید تلاش کرده و در زمان‌بندی 2 ساله او را تبدیل به فردی توانمند به لحاظ روحی و اقتصادی کرده و از چرخه حمایت دولتی خارج کنیم.

این مددکار با اشاره به اعطای وام 4 درصدی به مددجویان توانمندشده که قصد ورود به عرصه تولید دارند، تصریح می‌کند: ما سعی می‌کنیم این افراد را به اشتغال خانگی سوق دهیم، اما معتقدیم میزان وام اعطایی به آنها در شرایط دشوار اقتصادی همخوانی ندارد و متاسفانه به علت افزایش قیمت تمامی اجناس و کالاها مددجویان در خرید تجهیزات با مشکل مواجه‌اند و برخی از آنها که نیازمند اجاره مغازه هستند وام اعطایی فقط برای پیش مغازه کافی است!

امیراصلانی با اشاره به کاهش درآمدهای بخش خصوصی از دولت می‌خواهد برای حمایت مالی از مراکز مثبت زندگی دست به کار شود چرا که با توجه به افزایش تعداد پرونده‌ها و مسائل و مشکلات آنها هر چقدر این مراکز تقویت شوند می توانند خدمات بهتری ارائه دهند.

مسائل اقتصادی یکی از عوامل مؤثر در طلاق

وی که هم‌اکنون مدیرعامل مؤسسه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی استان زنجان بوده و مجوزش را از استانداری دریافت کرده و به عنوان کارشناس طلاق در سامانه تصمیم فعالیت دارد، عنوان می‌کند: بر این اساس از طریق مراکز روانشناختی جهت امور مددکاری افراد درخواست کننده طلاق به این کارشناسان ارجاع داده می‌شود تا خدماتی نظیر بازدید از منزل و حمایت‌های مالی، روحی و روانی انجام و در نهایت نتایج به صورت مکتوب به مراکز مذکور ارسال شوند.

این مددکار اجتماعی با تاکید بر اینکه یکی از عوامل مؤثر در طلاق مسائل اقتصادی است، تاکید می‌کند: بسیاری از بانوان در مراجعات خود «بی‌مسئولیتی همسر» را عامل درخواست طلاق‌شان ذکر می‌کنند که پس از بررسی مشخص می‌شود همسر ایشان لزوما بی‌مسئولیت نیست و تحت تاثیر شرایط دشوار اقتصادی کارش را از دست داده است. بدتر از آن اینکه مشکل اقتصادی عامل گرایش به «اعتیاد» هم است. واقعیت این است که برخی‌ها قدرت حل مسئله ندارند و به علت مشکلات اقتصادی به سمت اعتیاد و سایر مسائل می‌روند!

این مددکار اجتماعی تاکید می‌کند: اگر دولت در حوزه اعتبارات تقویت شده و به این مهم توجه جدی داشته باشد، کشور و به تبع ان استان زنجان می‌تواند شاهد کاهش تدریجی آسیب‌های اجتماعی شود.

شنیده‌ها حاکی از افزایش تعداد مددجویان زنجانی است. تا جایی که دولت هنوز تعداد قابل توجهی از این افراد را پشت نوبت نگه داشته است چرا که اعتباراتش محدود است از این رو ظرفیت‌ها را افزایش نمی‌دهد!

پیگیری‌های صدای زنجان برای انعکاس برنامه کمیته امداد استان زنجان به عنوان یکی از دستگاه‌های حمایتی برای توانمندسازی مددجویان و تعداد دقیق پرونده‌های در انتظار حمایت، بی‌نتیجه بود و امکان مصاحبه با «هدایت صفری» به علت حضورش در جلسات میسر نشد که البته امیدواریم این جلسات برای مددجویان خروجی مثبتی داشته باشد!

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی