پایگاه خبری صدای زنجان- دومینوی بی‌آبی به پشت دروازه‌های زنجان رسیده است و گزارش‌های مردمی از شهر قیدار شهرستان خدابنده که به تائید برخی مسئولان حوزه آب استان نیز رسیده است، از آغاز جیره‌بندی آب در این شهر حکایت دارد.

علیرضا جزء قاسمی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان 7 تیرماه 1401 در نشست مدیران صنعت آب و برق استان زنجان که به مناسبت هفته صرفه‌جویی برگزار شد، عنوان کرد: برخلاف کمبودها در صورت همراهی و مساعدت مردم و صرفه‌جویی در مصرف آب و مصرف بهینه، هیچ‌گونه قطعی یا جیره‌بندی آب در استان نخواهیم داشت اما نگرانی‌ها بابت جیره‌بندی در استان زنجان به‌ویژه روستاها افزایش‌یافته است.

حتی اسماعیل افشاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان 25 خردادماه در چهل و ششمین جلسه شورای حفاظت منابع آب استان این چالش را رد نکرد و صراحتاً اعلام کرد: بحران آب در استان زنجان بسیار جدی است، کاهش میزان بارندگی‌ها سبب شده تا ورودی آب سدهای استان بسیار کاهش پیدا کند که این امر درنهایت در ماه‌های پیش رو استان را با چالش جدی کم‌آبی مواجه خواهد کرد.

دومینوی بحران آب به زنجان رسید!

اخبار رسیده از شهروندان قیداری (شهرستان خدابنده) مبنی بر اعلام ساعات قطعی آب در این شهر برای مدیریت مصرف و توزیع آب از رسیدن بحران آب به پشت دروازه‌های زنجان حکایت دارد.

یکی از شهروندان قیداری در گفت‌وگو با صدای زنجان بابیان اینکه «قطعی با برنامه آب» از حدود یک هفته پیش در شهر آغازشده است، عنوان می‌کند: روزانه حدود 2 ساعت آب مصرفی خانوارها قطع می‌شود.

مصطفی اکرمی، کارشناس ارشد شرکت آب و فاضلاب استان زنجان در این رابطه می‌گوید: نه‌تنها استان زنجان بلکه استان‌های پرآب نظیر چهارمحال و بختیاری که سرچشمه تمامی رودهای بزرگ کشور است، دچار مشکل آب‌شده است. حتی هفته گذشته از زنجان تانکر آب 5 هزار لیتری بعلاوه 10 هزار بطری آب‌معدنی (مجموعه وزارت نیرو) به مقصد این استان ارسال شد.

اکرمی بابیان اینکه پس از حل شدن مشکل آب استان چهارمحال و بختیاری، در حال حاضر آب مصرفی استان همدان از استان‌های نزدیک به مرکز قیدار شهرستان خدابنده جیره‌بندی شده است، عنوان می‌کند: آب سد اکباتان (همدان) تقریباً خشک‌شده است و استان همدان را درگیر کرده است و همان‌طور که شما (صدای زنجان) می‌فرمایید، موضوع جیره‌بندی در شهر قیدار که به استان همدان نزدیک است را شاهد هستیم. این مهم حاکی از آن است که اگر با این رویه بخواهیم آب را مصرف کنیم مطمئن باشید که راهمان به دره منتهی خواهد شد و به‌هیچ‌عنوان دور از انتظار نیست که ظرف چند ماه آینده استان دچار مشکل شود به‌ویژه اینکه پیش‌بینی‌شده است پائیز گرم و خشکی را پیش رو خواهیم داشت و زیاد امیدی به بارندگی در این فصل نداریم و تنها راه ما مدیریت منابع آبی و صرفه‌جویی در مصرف در کل کشور به‌ویژه بخش کشاورزی است.

ثبت 508 روستای مشکل‌دار در حوزه آب

هرچند که برخی از مسئولان حوزه آب تمایلی به اظهارنظر در خصوص رسیدن بحران آب به پشت دروازه‌های زنجان را ندارند اما علیرضا جزء قاسمی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان صراحتاً تأکید می‌کند که میزان بارندگی‌ها در استان به‌شدت کاهش‌یافته و وضعیت آب استان زنجان اصلاً خوب نیست.      

به گفته جز قاسمی، درمجموع 508 روستا در استان زنجان با مشکل نبود آب پایدار مواجه هستند که از این تعداد 86 روستا به‌طور دائمی، 116 روستا به‌طور فصلی در بازه تابستان، 169 روستا نیازمند تأمین منابع جدید و 137 روستا نیز جزو روستاهای غیر تحت پوشش یا زیر 20 خانوار هستند.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به اینکه طی سه‌ماهه امسال مشکل آب 51 روستای استان به همت عوامل این شرکت رفع شده است تأکید می‌کند: تنها طی سال جاری 17 روستا در شهرستان سلطانیه با مشارکت شرکت جی.تی.آی پارسیان اجرایی شده و آب‌رسانی به 23 روستای دیگر نیز با مشارکت یکی از خیران (شرکت پاکشوما) در دست اجرا قرار دارند.

کاهش 69 درصدی ورودی سدهای «تهم» و «کینه‌ورس»

در حال حاضر میانگین بارش در استان زنجان از متوسط بلندمدت 306 میلی‌متر به 186 میلی‌متر در امسال رسیده است.

میانگین بارش‌ها در استان زنجان نسبت به بلندمدت نیز 39 درصد کاهش را نشان می‌دهد و این در حالی است که 75 درصد از مصارف آب شرب و بهداشت در استان از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود.

به گفته مسئولان شرکت آب منطقه‌ای زنجان، سدهای تهم و کینه‌ورس تنها منابع تأمین آب سطحی در استان زنجان هستند که ورودی آن‌ها در سال جاری 69 درصد کاهش داشته است.

محسن افشارچی، استاندار زنجان 25 خردادماه در چهل و ششمین جلسه شورای حفاظت منابع آب استان با تأکید بر این موضوع که یکی از چالش‌های اساسی پیش روی استان مربوط به تأمین آب خواهد بود، اظهار کرد: واقعیت این است بحران آب در استان زنجان بسیار جدی است، کاهش میزان بارندگی‌ها سبب شده تا ورودی آب سدهای استان بسیار کاهش پیدا کند که این امر درنهایت در ماه‌های پیش رو استان را با چالش جدی کم‌آبی مواجه خواهد کرد.

استاندار زنجان وضعیت آورد اکثر سدهای استان را نسبت به سال گذشته منفی دانست و یادآور شد: این موضوع بیانگر آن است که بایستی صرفه‌جویی حداکثری را در مصارف آب سدها داشته باشیم، بخصوص در سد تهم که تأمین‌کننده حدود نیمی از مصرف آب شرب شهر زنجان است.

کاهش 52 درصدی بارندگی‌ها در استان زنجان

به گفته مسئولان شرکت آب و فاضلاب استان زنجان، میزان بارندگی‌ها در استان زنجان نسبت به سال گذشته 52 درصد کاهش داشته است که این میزان کاهش نشان از تأثیرات عمیق تغییرات اقلیمی دارد.

بنا به اظهارات مسئولان شرکت آب و فاضلاب استان زنجان، با تصویب ردیف اعتباری برای طرح‌های محرومیت‌زدایی آب‌رسانی از سوی مجلس شورای اسلامی و با مشارکت قرارگاه امام حسن مجتبی(ع) کار آب‌رسانی به 57 روستا در استان زنجان با 38 درصد پیشرفت در دست اجرا بوده و با دستور وزیر نیرو در سفر اخیر به استان زنجان نیز، 110 روستای دیگر پس از اخذ مجوز لازم آب‌رسانی می‌شوند.

علیرضا جزء قاسمی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان با اشاره به اینکه تنش آبی در اکثر روستاهای استان زنجان فصلی بوده و اغلب در تابستان رخ می‌دهد، عنوان می‌کند: با شروع فصل گرما و استفاده از آب آشامیدنی برای آبیاری باغ‌ها و باغچه‌ها، کمبود آب در روستاها اتفاق می‌افتد که ناشی از عدم رعایت الگوی مصرف هستند. در حال حاضر به علت خشک‌سالی، تغییرات اقلیمی و تغییر رژیم بارش‌ها، اکثر منابع آبی در روستاها ازدست‌رفته است که با مدیریت مصرف، آگاه‌سازی و کار فرهنگی می‌توان با استفاده از منابع موجود، از این شرایط همچون سالیان گذشته عبور کرد.

البته این مسئول معتقد است با راهکارهای ساده می‌توان میزان مصرف را تا حد چشمگیری کاهش داد و امکان بهره‌مندی از آب آشامیدنی پایدار را برای همگان مهیا کرد.

به گفته جزء قاسمی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان از مجموع شهرها و روستاهای استان زنجان با جمعیتی بالغ‌بر یک‌میلیون نفر، 100 درصد جمعیت شهری و 90 درصد جمعیت روستایی تحت پوشش خدمات شرکت آب و فاضلاب استان زنجان قرار دارند.

وی با اشاره به گستردگی حوزه مأموریت‌های شرکت آب و فاضلاب، محدودیت‌های اعتباری و کمبود منابع تأمین آب خاطرنشان کرد: باوجود تمام موانع و محدودیت‌ها امسال هیچ‌گونه قطعی آب برنامه‌ریزی‌شده‌ای در دستور کار این شرکت قرار ندارد.

وی با اشاره به بهره‌گیری از ظرفیت‌های مختلف برای جبران کمبودهای آب‌رسانی به روستاهای استان زنجان گفت: شرکت آب و فاضلاب برای اجرای بهتر طرح‌های آب‌رسانی از مشارکت اهالی، دهیاری‌ها و خیرین استفاده می‌کند.

18 هزار حلقه چاه مجاز و غیرمجاز کشاورزی در مقابلِ 500 حلقه چاه شرب!

بر اساس آمارهای شرکت آب منطقه‌ای زنجان، تعداد 54 حلقه چاه غیرمجاز با حجم حدود یک‌میلیون مترمکعب مسدود شده است. برای کنترل میزان برداشت چاه‌های مجاز در بخش صنعتی و کشاورزی، این شرکت نسبت به نصب 22 دستگاه کنتور هوشمند آب و برق بر روی چاه‌های کشاورزی اقدام و 39 دستگاه ادوات حفاری غیرمجاز از متخلفان منابع آبی در استان توقیف و جمع‌آوری‌شده است.

مصطفی اکرمی، کارشناس ارشد شرکت آب و فاضلاب استان زنجان بابیان اینکه مجموعه وزارت نیرو هیچ مشکلی با تولید در بخش کشاورزی ندارد، اضافه می‌کند: موضوع کم‌آبی جهانی است اما با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور باید مدیریت منابع آبی جدی گرفته شود. ما معتقدیم تمامی ارگان‌های زیرمجموعه وزارتخانه‌های مسئول در بخش آب در تمامی حوزه‌های کشاورزی، صنعت و غیره باید به مسئولیت خطیر خود در رعایت الگوی مصرف پایبند باشند، شرکت آب و فاضلاب استان زنجان نیز تکه‌ای از این پازل است که باید طبق چارت تشکیلاتی در مصرف بهینه آب برنامه‌ریزی کند.

اکرمی با استناد به آمارهای شرکت آب و منطقه‌ای زنجان عنوان می‌کند: بر این اساس 9 هزار حلقه چاه دارای مجوز وجود دارد که پیش‌بینی می‌شود 9 هزار حلقه چاه غیرمجاز در استان وجود داشته باشد یعنی درمجموع 18 هزار حلقه چاه مجاز و غیرمجاز کشاورزی! این در حالی است که تعداد چاه‌های آب شرب در نقاط شهری و روستایی فقط 500 حلقه اعلام‌شده است!

اسماعیل افشاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان در چهل و ششمین جلسه شورای حفاظت منابع آب استان (25 خردادماه 1401) به مخاطرات تأمین پایدار آب شرب شهر زنجان اشاره کرد و گفت: استقرار احتمالی صنایع جدید در شرق شهر زنجان به دلیل محدودیت تأمین آب و تأثیر منفی بر آبخوان و افت بیشتر آب زیرزمینی، استقرار احتمالی صنایع آلاینده جدید در شرق شهر و تأثیر مخرب بر کیفیت آب‌های زیرزمینی، تخلیه آبخوان باارزش شرق زنجان و استفاده از آب شرب تصفیه‌شده در فضای سبز و مصارف متعدد خدماتی و بالاآمدگی سطح آب زیرزمینی بی‌کیفیت و تأثیر سوء بر چاه‌های فعال و رزرو آب شرب داخل شهر زنجان و همچنین تأثیر مخرب بر ساختمان‌های شهری از مواردی است که حوزه آب شرب را در معرض آلایندگی قرار می‌دهد و بایستی در اسرع وقت این موانع مرتفع شوند.

جای خالی برنامه بلندمدت در حوزه آب!

با توجه به مطالب اعلامی از سوی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان و مصطفی اکرمی، کارشناس ارشد شرکت آب و فاضلاب استان زنجان می‌توان گفت که جای خالی تدوین برنامه بلندمدت در حوزه آب و مشخص شدن وظایف مجموعه استان خالی است.

با توجه به اینکه زنجان یکی از استان‌های نخست در مواجه با تنش آبی است آیا استانداری زنجان ادارات ذی‌ربط را موظف به تدوین چشم‌انداز حوزه آب برای استان زنجان کرده است؟

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی