پایگاه خبری صدای زنجان- لیلا محمدی/ ورود فاضلاب‌ صنعتی، خانگی، شهری و غیره به «زنجانرود» این رودخانه را تبدیل به «رودی از فاضلاب» کرده است.

زنجانرود یکی از شعب رودخانه قزل‌اوزن است که از شهر زنجان عبور می‌کند. این رودخانه با طول تقریبی 120 کیلومتر از حدود سلطانیه واقع در جنوب خاور زنجان سرچشمه می‌گیرد و بعد از گذر از جنوب شهر زنجان در حدود روستای رجعین در کیلومتر 84 شمال باختری زنجان به رودخانه قزل‌اوزن سرازیر می‌شود.

اما زنجانرود مدت‌هاست به محلی برای سرریز شدن فاضلاب شهری و صنعتی تبدیل‌شده است. این رودخانه در مسیر خود آب باغ‌های زیادی را تأمین می‌کند و ورود این آب آلوده به باغ‌ها سلامت مردم را تهدید می‌کند.

حالِ بد «زنجانرود»!

فعالان محیط‌زیست زنجان معتقدند: آنچه حاشیه زنجانرود را از بین برده فقط فعالیت‌های شرکت ملی سرب و روی نیست بلکه تمامی واحدهای صنعتی، کشاورزی و سایر عوامل تنش‌زا نه‌فقط در بالادست بلکه در پائین‌دست منجر به آلودگی این رودخانه شده‌اند.

یک فعال محیط‌زیست به صدای زنجان می‌گوید: حاشیه زنجانرود از بین رفته و با شرایط فعلی بدتر هم می‌شود چراکه برخی از مسئولان اصلاً الزامات محیط‌زیست را درک نکرده‌اند اما برای زنجانرود تصمیم می‌گیرند!

سید بهروز حسینی، نماینده اهالی منطقه گردشگری زنجانرود که پل سید محمد تا پل میربها را شامل می‌شود هم به صدای زنجان می‌گوید: چندین سال است که موضوع فاضلاب صنعتی، فاضلاب‌ مربوط به واحدهای مکانیکی مستقر در جنوب شهر و فاضلاب شهری، کشاورزی هدایت‌شده به زنجانرود را از طریق ارگان‌های مربوطه پیگیری می‌کنیم. معتقدیم برای حل ریشه‌ای مسئله باید فاضلاب‌ها به سمت تصفیه‌خانه هدایت شوند کاری که تا امروز صورت نگرفته است!

به گفته او، با توجه به مشکل کم‌آبی در مرکز زنجان، باید صدور مجوز برای استحصال آب برای صنعت در اطراف زنجانرود و به‌طور مشخص اطراف پل میر بهاءالدین متوقف شود. چراکه معتقدیم اگر این دست از کارها و صدور مجوزها پایان یابد، واحدهای صنعتی برای حضور در طرح بازچرخانی آب در کنار دولت بوده و از فاضلاب تصفیه‌شده برای صنعت استفاده کنند که البته این مهم در وهله نخست نیازمند هدایت تمامی فاضلاب‌ و تصفیه آن‌ها در تصفیه‌خانه تعبیه‌شده، است! اما متأسفانه ادارات شهر زنجان با یکدیگر همکاری ندارند و کارها به‌صورت جزیره‌ای است چون اگر غیر این بود نباید زنجانرود در این سال‌ها بلاتکلیف می‌ماند!

حسینی با اشاره به وظایف تبیین شده برای شهرداری زنجان در حدود یک سال گذشته مبنی بر جلوگیری از ورود زباله‌ها و فاضلاب هدایت‌شده به جوی‌ها باهدف ممانعت از هدایتشان به کانال‌های فاضلاب عنوان می‌کند: متأسفانه این مهم جدی گرفته نشده و در حال حاضر پساب‌ از 2 مسیر از سمت کوچه میربها‌الدین و کانال فاضلاب مستقیماً به زنجانرود هدایت می‌شود و کانال فاضلاب شهری نیز از سمت شهر (داخل راه‌آهن) و درنهایت به زنجانرود وصل می‌شود. 2 کانال سیلاب دیگری هم وجود دارد که یکی از آن‌ها روی شهرک مهدیه و کنار خیابان سیلو قرار دارد که آب‌های سطحی و فاضلاب را به سمت زنجانرود هدایت می‌کنند.

توجه ویژه به لجن برداری و پاک‌سازی زنجانرود!

نماینده اهالی منطقه گردشگری زنجانرود تأکید می‌کند: بخشی از زنجانرود به‌عنوان منطقه گردشگری تعریف‌شده و پروژه‌هایی هم در حال انجام است، اگر به موضوع ساماندهی شبکه فاضلاب شهر زنجان و درنهایت زنجانرود توجهی نشود، اقدامات صورت گرفته برای منطقه گردشگری نیز زیر سؤال خواهد رفت و با توجه به اینکه «زنجانرود» مسیر ارتباطی به دیگر منطقه گردشگری (مجاور پل سید محمد به سمت شهر) تحت عنوان «خانه بوران» که تحویل شهرداری زنجان شده است ضروری است معضل آلودگی منطقه در اسرع وقت برطرف شود.

علیرضا فیروز فر، شهردار زنجان نیز بابیان اینکه ساماندهی بخشی از زنجانرود (مابین پل سید محمد و پل میر بهاءالدین) طبق توافقنامه منعقدشده استانداری با بنیاد مسکن، بنیاد مسکن به‌عنوان مجری، پروژه را در دست گرفته و پس از تکمیل، بهره‌برداری آن به شهرداری محول خواهد شد.

غلام حسن احمدی، معاون خدمات شهری شهرداری زنجآن‌هم در تشریح اقدامات صورت گرفته از سوی این مجموعه در قبال ساماندهی زنجانرود که پس از اتمام عملیات مربوطه این منطقه تحویل شهرداری خواهد شد به صدای زنجان می‌گوید: زنجانرود در اختیار دولت است، متولی زنجانرود نیز شرکت آب منطقه‌ای است و هرگونه انجام طرح و پروژه توسط شهرداری منوط به اخذ مجوز از آب منطقه‌ای است. البته شهرداری زنجان برای لجن برداری و پاک‌سازی منطقه اعلام آمادگی کرده و در فصول مختلف سال اقدامات مربوط به لایروبی و پاک‌سازی بستر رودخانه و محل‌های ورودی رودخانه را انجام می‌دهد.

احمدی بر لزوم زیباسازی زنجانرود و جلوگیری از بروز مشکلات زیست‌محیطی تأکید کرده و می‌گوید: شهرداری به‌عنوآن‌یکی از ارگان‌های اجرایی که در قبال زنجانرود وظیفه دارد، سعی در انجام تعهداتش داشته و دارد ما بارها ماشین‌آلات لایروبی را در زنجانرود مستقر کرده و اقداماتی که لازم بوده را انجام دادیم اما ورود به این منطقه قطعاً با صدور مجوز آب منطقه‌ای امکان‌پذیر است!

این مسئول با اشاره به فعالیت‌های عمرانی بنیاد مسکن پس از انعقاد قرارداد با استانداری که در حال حاضر در مرحله اجرا قرار دارد، یادآور می‌شود: شهرداری زنجان پل تاریخی میربها‌الدین را پاک‌سازی و از طرف وراث ایشان نیز موردتقدیر قرار گرفت اما کار آن‌قدر گسترده است که به بسیج عمومی بین دستگاه‌ها نیاز است!

احمدی بابیان اینکه برای همکاری در حوزه ساماندهی فاضلاب شهری نیز شهرداری زنجان اعلام آمادگی کرده است، اضافه می‌کند: امیدواریم با تکمیل شبکه فاضلاب شهری خروجی فاضلاب از سمت شهر به زنجانرود متوقف و محل در اسرع وقت ساماندهی شود!

علیرضا فیروز فر، شهردار زنجان نیز بابیان اینکه شهرداری زنجان حاضر است برای ساماندهی فاضلاب شهر زنجان، طرح ارائه‌شده از سوی متولیان امر را اجرایی کند، تصریح می‌کند: در هفته‌های گذشته مقرر شد تا شرکت آب و فاضلاب زنجان طرحی را برای جلوگیری از ورود زباله‌های همراه فاضلاب به زنجانرود ارائه دهد که تا امروز به دست ما نرسیده است. لازم به ذکر است طرح اولیه ارائه‌شده به علت اینکه جزئیات اجرایی نداشت به مرحله اجرا نرسیده بود با توجه به همتی که از مجموعه استان سراغ دارم، امیدوارم طرح ساماندهی زنجانرود به‌درستی اجرا شود.

لزوم ساماندهی شبکه فاضلاب شهر زنجان

موسوی، معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان زنجآن‌هم به صدای زنجان می‌گوید: شبکه جمع‌آوری فاضلاب در کل ضلع جنوبی خیابان امام(ره) که نزدیک‌ترین منطقه به زنجانرود است اجرا و فقط 15 کیلومتر در دو طرف خیابان فردوسی باقی‌مانده است!   

معاون شرکت آب و فاضلاب استان زنجان معتقد است بزرگ‌ترین کاری که می‌شد برای احیای زنجانرود انجام داد این بود که پساب تصفیه‌خانه فاضلاب به رودخانه روان‌سازی شود که این اتفاق افتاده است و در حال حاضر 500 تا 600 لیتر بر ثانیه آب به‌صورت دائمی وارد زنجانرود می‌شود!

موسوی بابیان اینکه کیفیت پساب تصفیه‌خانه توسط محیط‌زیست کنترل می‌شود و تاکنون مشکلی بابت آلودگی پساب‌ ثبت‌نشده است، تأکید کرد که پساب رهاسازی شده درواقع روان آبی است که وارد زنجانرود می‌شود.

این مسئول وجود هرگونه فاضلاب موجود در زنجانرود را رد کرده و عنوان می‌کند: ممکن است آب حاصل از شست‌وشو یا فاضلاب حمام به رواناب خیابان متصل شده و به زنجانرود هدایت شود که مطمئناً مقدار آن قابل‌توجه نیست!

موسوی زمان پایان طرح ایجاد شبکه فاضلاب زنجان را 3 الی 4 سال آینده اعلام و به صدای زنجان می‌گوید: البته با همکاری بخش خصوصی، تصفیه‌خانه زنجان نیز در حال تکمیل است که ظرف چند ماه آینده تکمیل می‌شود که در ساماندهی زنجانرود مؤثر است.

محدودیت اعتبارات مربوط به ساماندهی زنجانرود!

به گفته اسماعیل افشاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان، به‌منظور تعیین حد بستر و حریم رودخانه زنجانرود، این شرکت در سال 1388 اقدام به انجام مطالعات سرا سری حریم و بستر رودخانه کرده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان ادامه می‌دهد: موضوع از طریق کارگروه‌های متعدد ازجمله کارگروه نظام‌نامه مدیریت جامع کیفیت منابع آب و کمیته امینی آب استان و کمیته ایمنی فاضلاب استان و غیره از سال‌های گذشته در حال پیگیری است با توجه به وظایف دستگاه‌های متولی و نتایج مطالعات انجام‌شده، آشغال‌گیر در مسیل‌های منتهی از طریق شهرداری و همچنین تسریع در تکمیل شبکه جمع‌آوری فاضلاب از طریق شرکت آب و فاضلاب استان در حال پیگیری است!

افشاری می‌گوید: با توجه به تصرفات صورت گرفته در بستر رودخانه زنجانرود، در سال‌‎های گذشته (دهه 40) امکان آزادسازی کل اراضی بستر رودخانه وجود ندارد درنتیجه بر اساس دستورالعمل ابلاغی از طرف وزارت نیرو، این شرکت نسبت به ساماندهی رودخانه مذکور با اولویت محدوده شهری صرفاً به‌منظور ایمن‌سازی رودخانه در جهت عبور سیل و افزایش تاب‌آوری رودخانه کرده است که با توجه به محدودیت اعتبارات ابلاغی، امکان احداث دیوار حفاظتی برای کل اراضی بستر رودخانه تا به امروز میسر نشده است.

نیاز 93 میلیارد تومانی برای تکمیل پروژه‌های عمرانی بنیاد مسکن در زنجانرود!

البته طبق اظهارات مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان، بر اساس اولویت‌بندی، حدفاصل دو پل تاریخی (سید محمد و میربها‌الدین) و پائین‌دست شهر زنجان، ساماندهی محدوده «مال‌دره» و حاشیه روستای «کوشکن» در سال گذشته لایروبی صورت گرفت و این روند به‌تناسب اعتبارات ابلاغی به‌صورت مستمر در دستور کار قرار دارد.

به گفته او، پیشرفت فیزیکی اجرای دیوار ساماندهی در محدوده پل تاریخی مذکور منوط به اعتبارات ابلاغی سازمان برنامه‌وبودجه و از محل اعتبارات استانی بوده که در سنوات گذشته طرح اجرای دیوار ساماندهی تحت نظر این شرکت مطالعه صورت گرفته است و متولی اجرای آن بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان است.

پروژه عمرانی مربوط به منطقه گردشگری زنجانرود (پل سید محمد تا پل میربها‌الدین) از سال 1392 طبق توافقنامه استانداری و بنیاد مسکن استان زنجان به مرحله اجرا درآمده است.

عباس محمدی، معاون عمران روستایی بنیاد مسکن استان زنجان بابیان اینکه هرساله عملیات بر اساس اعتبارات استانی تخصیص‌یافته در دستور کار قرارگرفته است به‌طوری‌که میزان پیشرفت فیزیکی آن 32 درصد است، عنوان می‌کند: در سال 1400 اعتبارات تخصیص‌یافته مطلوب بوده و بیشترین پیشرفت فیزیکی نیز مربوط به سال قبل بوده است!

به گفته محمدی، سال قبل 22 میلیارد و 100 میلیون تومان اعتبار داشت که تقریباً تا آخر آذرماه به بهره‌برداری می‌رسد. آخرین کانال که حدفاصل بین پل میربها تا آخر جاده بیجار متصل می‌شود.

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن استان زنجان حریم مشخص‌شده از سوی شرکت آب منطقه‌ای زنجان برای رودخانه جهت انجام پروژه تبیین شده را دارای بستر به عرض 60 متر و طول حدود 1.5 کیلومتر اعلام و می‌گوید: برای تکمیل بستر، اعتبار حدود 41 میلیارد تومانی نیاز است، البته پروژه در حال اجراست و بخشی از پروژه انجام‌شده است.

محمدی بابیان اینکه طرح مربوطه برای منطقه گردشگری آماده‌شده است و بخشی از بناها نظیر پل‌ها در اختیار میراث فرهنگی است و اقداماتی نیز توسط شهرداری در حال اجرا است، اعتبار موردنیاز برای اجرای پروژه عمرانی منطقه گردشگری زنجانرود را حدود 32 میلیارد تومان عنوان می‌کند.

این مسئول اعتبار موردنیاز جهت تکمیل دیوار شمالی زنجانرود را حدود 20 میلیارد تومان اعلام کرده و می‌گوید: ما توانایی داریم در عرض یک سال پروژه ساماندهی منطقه زنجانرود که به بنیاد مسکن واگذارشده است را بااعتبار 93 میلیارد تومان تکمیل و بهره‌برداری برسانیم به شرطی که اعتبار موردنیاز تخصیص یابد. البته با توجه به حساسیتی که ارگان‌های اجرایی و در رأس آن استانداری دارند، من نسبت به تکمیل پروژه در اسرع وقت خوش‌بین هستم.

تهدید باغات قدیمی زنجان!

مهم‌ترین مسئله دیگر نیز این است که در حاشیه زنجانرود، باغات قدیمی زنجان قرار دارند و آلودگی‌های ناشی از انواع فاضلاب، با توجه به چاه‌های قدیمی حفرشده در این اراضی، آلودگی به این چاه‌ها درنهایت محصولات کشاورزی و سبزی‌ها انتقال می‌یابد که منجر به انواع بیماری‌ها برای انسان می‌شود.

یک منبع آگاه در علوم پزشکی زنجان با اشاره به وظایف علوم پزشکی در قبال آب و مواد غذایی و سلامت جامعه تأکید می‌کند: شرکت آب و فاضلاب متولی تهیه آب بوده و وظیفه دانشگاه علوم پزشکی نیز نظارت بر آب شرب است. ما نزدیک‌ترین چاه‌های آب مجاور زنجانرود را نمونه‌برداری و بررسی کرده و در صورت بروز هرگونه مشکلی مراتب را کتباً و به‌صورت محرمانه به شرکت آب و فاضلاب ارسال می‌کنیم، اگر موارد مورد پیگیری رفع نقص شود که موضوع تمام‌شده است در غیر این صورت، مورد در کارگروه سلامت و امنیت غذایی مطرح می‌شود که تا به امروز چنین موضوعی موردبحث قرار نگرفته و مراتب در مراحل اولیه حل‌شده است.

برخلاف اظهارات مسئولان شهری و استانی در خصوص آمادگی برای همکاری همه‌جانبه برای نجات زنجانرود، یک منبع آگاه در دانشگاه علوم پزشکی زنجان با تأکید بر اینکه «زنجانرود کاملاً فاضلاب‌رود شده است»، ادامه می‌دهد: فاضلاب شهر زنجان به جنوب شهر هدایت‌شده و درنهایت وارد زنجانرود می‌شود. موضوع پیگیری شد حتی معاونت سیاسی امنیتی و اجتماعی استاندار زنجان در اسرع وقت با توجه به اهمیت موضوع تشکیل جلسه دادند اما تا به امروز هیچ نتیجه‌ای نگرفتیم، یکی از ارگان‌ها می‌گوید پول ندارم! دیگری می‌گوید مدیریت آب‌های سطحی وظیفه من نیست! آن‌یکی می‌گوید اگر فاضلاب وارد زنجانرود نمی‌شد کشاورز داشت کشاورزی‌اش را می‌کرد!

وی بابیان اینکه نفس عمل ارگان‌ها دچار مشکل است و تا امروز تنها دستگاهی که واقعاً پای‌کار بوده، استانداری است، عنوان می‌کند: آلودگی زنجانرود فقط یک مورد نیست! انواع آلودگی در زنجانرود وجود دارد که برخی قابل‌تشخیص است و برخی نیز قابل‌تشخیص و آنالیز شدن نیست! در سال‌های مختلف بارها از جهاد کشاورزی خواسته‌ایم که تولید محصولات کشاورزی در جنوب شهر زنجان را متوقف و حذف کند. حتی کشاورزی از زنجانرود به روستای «زنگیل‌آباد» منتقل شد اما متأسفانه گاها شاهدیم که در زنجانرود بازهم محصول کشاورزی و سبزی‌ها تولید می‌شود! قرار بود جهاد کشاورزی هر کشاورزی که از فاضلاب برای آبیاری محصولات باغی و سبزی‌ها استفاده می‌کند را معرفی کند، امری که تا امروز اتفاق نیفتاده است!

او با اشاره به قطع پمپ‌های برداشت آب برای سبزی‌ها و میوه‌جات اراضی اطراف زنجانرود باهدف جلوگیری از پرورش محصول و ممانعت از عرضه محصولات غذایی به بازار مصرف در راستای سلامت مردم و شهروندان زنجانی ادامه می‌دهد: با توجه به قوانین ضدونقیضی که در خصوص «لزوم نداشتن تداوم قطع پمپ‌های برداشت آب» وجود داشت، امکان استفاده از این اهرم را نیز نداریم امیدواریم استانداری این مسئله را حل‌وفصل کند!

فقط کشاورز مقصر نیست!

البته این منبع با قبول محق بودن کشاورز به‌عنوان مالک اراضی اطراف زنجانرود، تأکید می‌کند: کشاورز از ابتدا در زمینش مشغول باغداری بوده است، ما قبول داریم که با محکوم کردم کشاورز مشکل حل نمی‌شود اما وقتی نمی‌توانیم در قبال جهاد کشاورزی (به‌عنوان دستگاه دولتی) کاری کنیم، مجبوریم از طریق قانون کشاورز را به مرجع قضایی ببریم!

وی بابیان اینکه آیا واحدهای صنعتی مستقر در اطراف زنجانرود و حتی ارگان دولتی که در مجاورت این رودخانه قرار دارد بیشتر از کشاورزی منطقه به آن صدمه نمی‌زند به صدای زنجان می‌گوید: راشاکاسپین با توجه به استقرار تصفیه‌خانه و استفاده از پساب در تولید، تقریباً عملکرد مطلوبی دارد! چاه‌های اطراف راه‌آهن نیز آلوده بود و ازاین‌رو پرونده مربوطه در مسیر قضایی است! البته آب‌های سطحی آغشته به فاضلاب صنعتی و انسانی نیز در آلودگی زنجانرود دخیل هستند که نباید آن را فراموش کنیم! در جریان کشاورزی نیز بخشی از کودها وارد زنجانرود می‌شود که نباید آن را انکار کنیم! ازنظر من تمامی ارگان‌ها و دستگاه‌های متولی به یک اندازه مسبب آلودگی زنجانرود هستند!

فروش لجن‌ حاصل از خروجی تصفیه‌خانه تحت عنوان «کود» به کشاورزان؟

باوجود تائید آلودگی زنجانرود، شنیده‌ها حاکی از فروش لجن‌های حاصل از خروجی تصفیه‌خانه تحت عنوان «کود» به کشاورزان است!

ازاین‌رو برخی با اشاره به اینکه احتمال دارد لجن‌ حاوی عناصر سنگین باشد از مسئولان می‌خواهند تا مانع از این اقدام شرکت آب و فاضلاب استان زنجان شوند.

موسوی، معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان زنجان بابیان اینکه روند کار در تصفیه‌خانه مطابق با استانداردهای جهانی است، تأکید می‌کند: لجن‌ خروجی تصفیه‌خانه فاضلاب هستند و برای کشاورزی نیز به‌عنوان کود عالی محسوب می‌شود.

این مسئول در پاسخ به این سؤال که آیا برای فروش این کود به کشاورزان مجوزی دارید به صدای زنجان می‌گوید: مگر کودهای دامی که گاوداری‌ها به کشاورزان می‌دهند مجوزی از اداره بهداشت یا هر ارگان دیگری دارند؟ البته این را هم‌عرض کنم که تا اطلاع ثانوی هیچ لجنی از تصفیه‌خانه خارج نمی‌شود و تمامی این مواد در اختیار سرمایه‌گذار است! قرار است با رعایت استانداردهای زیست‌محیطی در اختیار کشاورزان قرار گیرد!

موسوی بابیان اینکه آزمون فلزات سنگین روی لجن‌ انجام‌شده و میزان آن‌ها پایین‌تر از حد استاندارد است، در مورد معرفی سرمایه‌گذار مربوطه نیز به صدای زنجان می‌گوید: مجموعه‌ای که مسئولیت ارتقای تصفیه‌خانه را دارد به‌عنوان سرمایه‌گذار آبفا، قرار است لجن‌ را بسته‌بندی کرده و تمامی پارامترهای استاندارد را هم رعایت کند. زمان بسته‌بندی و فروش آن فعلاً مشخص نیست!

محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجآن‌هم با تأکید بر اینکه از درستی یا نادرستی فروش لجن‌ حاصل از تصفیه اطلاعی نداریم اما با توجه به اینکه تصفیه فاضلاب انسانی (سهم قابل‌توجهی از آلودگی زنجانرود مربوط به فاضلاب شهری است) آلودگی فلزی ندارد، فروش لجن صرفاً نمی‌تواند به‌عنوان اشکال مطرح باشد مگر اینکه لجن دارای آنالیزی باشد که قابلیت استفاده به‌عنوان کود در اراضی کشاورزی را نداشته باشد.

جهاد کشاورزی نتایج بررسی‌ها را ارائه کرده است! محیط‌زیست باید کاری کند!

به دنبال حساسیت عمومی نسبت به وضعیت زنجانرود و سلامتی آب و به‌ویژه خاک منطقه شاید مرور «قانون حفاظت از خاک» و تبیین وظایف ارگان‌ها خالی از لطف نباشد!

یک منبع آگاه در جهاد کشاورزی استان زنجان نیز در واکنش به این اظهارات بابیان اینکه اگر علوم پزشکی احساس می‌کند که سلامت عمومی به خطر افتاده است اقدام کند، ابراز می‌کند: ما نمی‌خواهیم مردم را بیخودی نگران کنیم اما باید عرض کنم که آلودگی زنجانرود قطعی است! استاندار زنجان نیز با توسعه صنعتی که همراه با آلودگی باشد مخالف است!

او به صدای زنجان می‌گوید: متولی خاک، محیط‌زیست است. ما نتایج حاصل از بررسی‌هایمان را به این ارگان داده‌ایم اما واحدهای صنعتی مسبب آلودگی ابهاماتی را وارد کرده و گفته‌اند که بررسی‌ها باید در آزمایشگاه مرجع صورت می‌گرفت!

به گفته این منبع، در اجرای اصل 123 قانون اساسی جمهوری اسلامی به پیوست قانون حفاظت از خاک در جلسه علنی روز شنبه مورخ 4 خردادماه 1398 مجلس تصویب و در تاریخ 12 خردادماه به تائید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره 91/20704 مورخ 20 خردادماه سال 98 مجلس واصل‌شده است.

طبق ماده 8 این قانون، محیط‌زیست موظف است نسبت به پایش کمی و کیفی خاک کشور با اولویت اراضی زراعی و باغی در مقاطع زمانی مناسب که مستلزم حفظ حاصلخیزی و پایداری خاک باشد به‌صورت مستمر اقدام و تغییرات کمی و کیفی خاک را به‌صورت نقشه و آمار ارائه کند.

بر اساس ماده 11، محیط‌زیست مکلف به پایش خاک‌های آلوده، شناسایی مواد آلاینده خاک و اشخاص آلوده‌کننده آن و اعلام وقوع وضعیت اضطراری بر اساس حدود مجاز آلودگی خاک و آلاینده‌های ورودی به آن برای کاربری‌های مختلف خاک است.

از طرفی هم جهاد کشاورزی و هم محیط‌زیست طبق ماده 12 همین قانون، مکلف‌اند با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط نسبت به تهیه و اجرای طرح بازسازی خاک در مناطق تخریب یافته و آلوده‌شده ناشی از حوادث طبیعی غیرمترقبه اقدام کنند، اقدامی که تا به امروز بنا به دلایلی زیاد جدی گرفته نشده است!

البته یک منبع آگاه در جهاد کشاورزی استان با تأکید بر اینکه تمامی اطلاعات در اختیار محیط‌زیست است و نتایج اولیه ما نشان می‌دهد که آلودگی وجود دارد، اضافه می‌کند: آلودگی هیچ‌وقت در عرض 2 ماه از بین نمی‌رود در رابطه با اصلاح و رفع آلودگی خاک و تعیین تکلیف اراضی باید دستگاه مربوطه که قانون مکلف کرده، وارد عمل شود!

جهاد کشاورزی و محیط‌زیست به تعهدات خود در قبال زنجانرود عمل کنند!

اسماعیل افشاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان نیز در واکنش به آبیاری اراضی کشاورزی با فاضلاب به صدای زنجان می‌گوید: استفاده از فاضلاب برای آبیاری مزارع کشاورزی در حیطه وظایف این شرکت نبوده و پیرو جلسه برگزارشده مقرر شد که تکلیف آبیاری مزارع با فاضلاب در حاشیه رودخانه زنجانرود توسط سازمان جهاد کشاورزی بررسی و به دبیرخانه کمیته اعلام شود.

او با یادآوری نتایج آخرین جلسه کمیته ایمنی فاضلاب استان که با حضور نمایندگانی از مرکز بهداشت استان و شرکت آب و فاضلاب، شرکت آب منطقه‌ای، شهرداری، سازمان جهاد کشاورزی، اداره کل حفاظت محیط‌زیست تشکیل شد، تصریح می‌کند: در این جلسه مقرر شد کارگاه‌های صنعتی واقع در سطح شهر زنجان که اقدام به تولید فاضلاب صنعتی می‌کند توسط اداره کل محیط‌زیست شناسایی و به دبیرخانه کمیته معرفی شود.

محیط‌زیست و تمامی ارگان‌های استان مقابل زنجانرود، مسئولیت اجتماعی دارند!

محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان در واکنش به اظهارات برخی از ارگان‌ها که معتقدند آنالیزهای خود را در اختیار محیط‌زیست استان قرار داده‌اند و باید این مجموعه برای رفع آلودگی زنجانرود وارد عمل شود، به صدای زنجان می‌گوید: «من راجع به این اظهارنظرها تعجب می‌کنم، چه معنای دارد که دستگاه‌های اجرایی ما روحیه انداختن توپ به زمین ارگان‌های دیگر را در مواجهه با مسائل دارند! ما باید حل مشکلات آن‌هم به‌صورت جزیره‌ای را کنار بگذاریم! برخی تصور می‌کنند با یک نامه‌نگاری مسئولیت اجتماعی خود را اجرا کرده‌اند! به نظرم این اوج بی‌انصافی نسبت به مسائل شهر و استان است. محیط‌زیست در مرکزیت مسائل قرارگرفته و هر ارگانی که به دنبال سلب مسئولیت از خود است سعی دارد مسئولیت را به گردن محیط‌زیست بیندازد. همه دستگاه‌ها در قبال رفع آلودگی زنجانرود و ساماندهی این رودخانه سهیم هستند و کسانی که این اظهارات را به خبرنگاران اعلام می‌کنند از موضع ضعف صحبت می‌کنند!»

یافتیان در رابطه با مسئولیت‌های محیط‌زیست در قبال قانون حفاظت از خاک که تعدادی از ارگان‌ها به آن تأکید داشته و محیط‌زیست را مسئول اصلی در قبال رفع مشکلات آلودگی زنجانرود می‌دانند، عنوان می‌کند: «قبل از پرداختن به اصل مطلب باید این دوستان عرض کنم که اصلاً مرز سفید و سیاه در انجام وظایف نداریم! مگر می‌شود محیط‌زیست بگوید آلودگی داخل شهری به من ارتباطی ندارد و باید شهرداری وارد عمل شود و دهیاری‌ها نیز در قبال روستاها قبل از محیط‌زیست وظیفه‌دارند؟ لحن صحبت کردن یک سری از دوستان درست نیست و نباید تصور کنند فقط محیط‌زیست در قبال آلودگی مسئولیت دارد!»

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان تأکید می‌کند که این ارگان می‌تواند تذکراتی را به متولیان امر در مواجهه با آلودگی ارائه دهد. مشکل اصلی ما آب‌های سطحی آلوده هستند به‌جای اینکه وارد شبکه فاضلاب شوند به زنجانرود وارد می‌شوند که شرکت آب و فاضلاب باید در این خصوص اقدام کند. با توجه به زباله‌های انباشت شده در مدخل‌های ورودی به زنجانرود باید شهرداری وارد شود. بحث عدم آبیاری محصولات باید جهاد کشاورزی ورود کند. اگر محصولی آلوده است برای جلوگیری از توزیع باید دانشگاه علوم پزشکی وارد شود. می‌خواهم‌ عرض کنم هر ارگانی در قبال زنجانرود باید به نقشش عمل کند.

یافتیان در تشریح اقدامات محیط‌زیست زنجان در قبال زنجانرود ادامه می‌دهد: زنجانرود از شرق زنجان شروع‌شده و تا 90 کیلومتر به سمت غرب زنجان ادامه دارد. به این رودخانه متأسفانه دیگر آب‌های طبیعی وارد نمی‌شود و مسیل‌ها تقریباً خشک‌شده‌اند. شاید آب‌های سطحی بخش جنوب زنجان به‌واسطه عدم اجرای طرح جمع‌آوری شهری و بافت قدیمی که در این بخش است و برخی فاضلاب‌های خانگی به سمت جوی‌های عمومی هدایت و درنهایت به زنجانرود سرازیر می‌شود که در برخی مواقع این حجم 250 لیتر بر ثانیه هم برآورد می‌شود که کم هم نیست!

به گفته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان، بخش کوچکی نیز مربوط به خروجی‌های واحدهای صنعتی است که البته با رصدها و کنترل‌هایی که صورت می‌گیرد، خروجی به سمت استاندارد شدن حرکت کرده که موردقبول است.

این مسئول معتقد است: عمده آلودگی‌هایی که وجود دارد در مدخل‌های ورودی به زنجانرود نظیر مسیل صدر جهان (از سمت کمربندی جنوبی به سمت رودخانه) که بوی تعفن و آزاردهنده‌ای هم در منطقه استشمام می‌شود.

«باغاتی که در آن کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی استفاده می‌شود، مسبب بخشی از آلودگی زنجانرود محسوب می‌شوند. در پایش‌های مشترک با جهاد کشاورزی و دانشگاه علوم پزشکی در تابستان امسال، علائم مربوط به پمپ‌های انتقال احتمالی آب آلوده برای آبیاری محصولات کشاورزی زنجانرود مشاهده کردیم.»

این مسئول با تأکید بر اینکه ساماندهی زنجانرود از دغدغه‌های استاندار است به پیگیری‌های مجموعه استان برای نصب پکیج‌هایی در مدخل ورودی آب‌های سطحی باهدف جلوگیری از ورود آب آلوده به زنجانرود اشاره‌کرده و می‌گوید: تا جایی که اطلاع داریم مسئولان استانداری از طریق شرکت دانش‌بنیان و با همکاری اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ زنجان و دانشگاه سهند تبریز موضوع نصب پکیج‌ها را پیگیری می‌کنند که در صورت قابلیت نصب و اعلام نظر کارشناسان مربوطه، تا حدود زیادی شاهد کاهش میزان آلودگی زنجانرود خواهیم بود.

انتهای پیام/