آگهی کوتاه بود و غم‌انگیز «یک نوزاد پسر داریم که در حال حاضر دو ماهه است و حاضریم آن را با قبول شرایط واگذار کنیم.»

شماره‌اش را می‌گیرم؛ نمی‌گویم خبرنگارم، خودم را خریدار معرفی می‌کنم. با اولین بوق تلفن، خانم جوانی جواب می‌دهد. انگار منتظر تماس‌هایی ناشناس مثل من است. بی‌آنکه نیازی باشد به هم معرفی شویم، سر اصل مطلب می‌روم.

زن جوان گفت مادر کودک نیست اما آشنایی نزدیکی با خانواده‌ای دارد که می‌خواهند کودکشان را به خانواده‌ای که از نظر مالی دارای تمکن هستند و بهتر می‌توانند از فرزندشان نگهداری کنند واگذار کنند.

به گزارش آنا اهل بندرعباس بودند و در یکی از روستاها سرایدار هستند؛ کودک دو ماهه‌ای قصد فروشش را دارند فرزند چهارم آن‌ها است و اتاق ۱۲ متری نیز همه فضایی است که این خانواده ۶ نفره در آن زندگی می‌کنند.

وقتی مادر باردار می‌شود به‌دلیل فقر مالی و نداشتن پول زایمان و بیمارستان تصمیم می‌گیرند کودک را سقط کنند اما زنی خیّر که از مشکلات مالی آن‌ها با خبر بود قبول می‌کند که هزینه بیمارستان را بپردازد تا کودک زنده بماند.

این زن که ادعا می‌کرد از آشنایان این خانواده است و خودش مادر کودک نیست، گفت: بچه‌ها دوقلو بودند اما یکی از آن‌ها پیش از به دنیا آمدن از فوت کرد و یکی از بچه‌ها زنده ماند.

وی توضیح داد که خانواده این کودک سه دختر دارند و این نوزاد که اتفاقاٌ پسر هم هست فرزند چهارم آن‌هاست اما با این‌وجود آن‌ها توان پرداخت هزینه‌های  این کودک را ندارند و نمی‌توانند خرج او را بدهند حتی مادر هم تغذیه مناسبی ندارد تا بتواند به کودک شیر دهد و او را سیر کند.

این زن در پاسخ به این سؤال که آیا این کودک شناسنامه دارد یا نه، ادامه داد: فکر نکنید پدر این کودک معتاد است یا مشکل‌ دیگری دارد. این بچه کاملاً سالم و پدر و مادرش حتی سیگار هم نمی‌کشند. در حاضر کودک شناسنامه دارد اما با یک دفترخانه صحبت کرده‌ایم که در صورتی که خانواده‌ای حضانت کودک را بپذیرد بتوانیم برای کودک به نام آن‌ها شناسنامه بگیریم.

وی در برابر سؤالم که این خانواده چقدر پول می‌خواهد تا سرپرستی کودکشان را واگذار کنند، افزود: این خانواده پولی نمی‌خواهند تنها باید خریدار کودک تمام خرج و هزینه بیمارستان را پرداخت کند تا به بانی خیر برگردانده شود.

این زن واسطه، دلیل این کار پدر و مادر را پیدا کردن شرایط بهتر برای فرزندشان می‌داند زیرا در حال حاضر شرایط مالی آن‌ها را آن‌قدر در تنگنا قرار داده است که نمی‌توانند خرج زندگی خود و فرزندانشان را تأمین کنند.

بنا به این گزارش، این اولین و آخرین آگهی فروش کودک نبوده و نیست؛ چند وقتی می‌شود که فروش بچه به یک کاسبی در فضای مجازی تبدیل‌شده است.

فروش نوزاد پدیده‌ای است که این روزها تکرار می‌شود و انگار بنا نیست که راهکار قانونی برای جلوگیری از آن در نظر گرفته شود.

«بچه‌ای که هنوز چند روزی تا زمان به دنیا آمدنش مانده است، به فروش می‌رسد.» این آخرین تلاش مادر بارداری بود که دست‌نویس‌های نه‌چندان خوش‌خطش را به خودپردازهای تهران‌پارس چسبانده بود تا شاید بتواند زن‌وشوهری را ترغیب کند که پدر و مادر فرزندش شوند.

اما این آگهی‌ها به دست‌نوشته‌های روی دیوار خلاصه نمی‌شود و اگر نگاهی کوتاه به نیازمندی‌های اینترنتی بیندازید می‌توانید تعدادی از این آگهی‌ها را در آنجا ببینیم.

اما از آن‌سو خانواده‌هایی که سال‌ها در انتظار چشیدن طعم پدر و مادر شدن هستند با مراجعه به یکی از این آگهی‌ها می‌توانند با هزینه‌هایی که با هزینه‌های دوران بارداری تفاوت‌های زیادی دارد و بسیار کمتر از آن است صاحب فرزند شوند.

حضانت کودکانی که پادر و مادر دار ند قابل واگذاری نیست

محمد نفریه، در ارتباط با چالش‌های قانونی خرید و فروش نوزاد توسط پدر و  مادرهایشان گفت: فرزندی که پدر و مادر و یا جد پدر و مادری دارد حضانتش قابل‌ واگذاری نیست و هر خانواده‌ای که حضانت کودکی را از روی آگهی بر عهده می‌گیرد و یا خانواده‌ای که کودک خود را واگذار کرده‌اند با مشکل روبه‌رو می‌شوند.

مدیرکل امور کودکان و نوجوانان بهزیستی کشور در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از مشکلاتی که این گروه از بچه‌ها با آن روبه‌رو می‌شوند بحث شناسنامه است و بسیاری از خانواده‌ها نمی‌توانند پس از گرفتن حضانت کودک به نام خودشان برای او شناسنامه بگیرند و گاهی تا ۷ سالگی این بچه‌ها بدون شناسنامه جدید مانده‌اند.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از این کودکان شرایط بهداشتی مناسبی ندارند، ادامه داد: برخی از کودکان دارای پدر و مادر معتاد هستند و یا به‌واسطه آن‌ها معتاد شده‌اند و یا اینکه به HIV مبتلا شده‌اند و بیماری را از پدر و مادر دریافت کرده‌اند. این ماجرا مشکلات عدیده‌ای را برای خانواده‌هایی که سرپرستی این کودکان را برعهده‌گرفته‌اند ایجاد می‌کند.

نفریه خاطرنشان کرد: هزینه درمان این کودکان و گاهی متأسفانه مرگ آن‌ها علاوه بر مشکلات روحی پیگیری‌های قضائی را نیز برای این خانواده‌ها به دنبال دارد.

مدیرکل امور کودکان و نوجوانان بهزیستی کشور معتقد است، بسیاری از خانواده‌های متقاضی کودکان نیز مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. بسیاری از افرادی که کودکان خود را به خانواده‌های جدید واگذار می‌کنند پس از گذشت مدتی رد آن‌ها را پیدا کرده و مدام آن‌ها را تهدید و باج‌گیری می‌کنند.

وی با تأکید بر آنکه فلسفه به‌وجود آمدن نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی کمک به این دست خانواده‌ها است، خاطرنشان کرد: درصورتی‌که این گروه از خانواده‌ها به نهادهای حمایتی مراجعه کنند و شرایط آن‌ها بررسی شود اگر واقعاً نیازمند باشند تحت پوشش قرار می‌گیرند درصورتی‌که سرپرست خانواده فاقد شغل باشد برای وی کارآفرینی شده و بسته‌های حمایتی مانند شیر خشک و پوشک نیز در اختیار این گروه از خانواده‌ها قرار می‌گیرد.

نفریه با اشاره به اینکه بر اساس کنوانسیون حمایت از کودکان، فروش کودکان جرم به‌حساب می‌آید، تصریح کرد: بر طبق قانون فروش کودکان نوعی کودک‌آزاری به‌حساب می‌آید و درصورتی‌که قانون به آن پی ببرد تمامی حساب‌های طرفین مسدود شده و باید تبعات آن را بپذیرند.

مشکل مالی مهم‌ترین عامل فروش نوزادان

سیدحسن موسوی چلک نیز به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل فروش فرزندان از سوی خانواده‌ها مشکلات مالی است و نظام‌های حمایتی در کشور ما به گونه‌ای نیست که بتوان از این خانواده‌ها تا زمان از بین رفتن کامل مشکلاتشان حمایت کرد.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در ادامه عنوان کرد:‌ گاهی دلالان در این میان بیشتر از خود خانواده‌های فروشنده نوزاد درآمد کسب می‌کنند، اما باید به این نکته نیز توجه داشت که موضوع خریدوفروش نوزادان، بحث جدید و تازه‌ای نیست و هر از چندگاهی این موضوع رسانه‌ای می‌شود.

موسوی چلک خاطرنشان کرد: خانواده‌هایی که راه‌های غیرقانونی مانند خرید فرزند را برای بچه‌دار شدن خود انتخاب می‌کنند پس از مدتی گریبانگیر مشکلات حقوقی می‌شوند به همین دلیل به این گروه از خانواده‌ها توصیه می‌شود یا از راه‌های قانونی برای حضانت فرزند استفاده کنند یا اینکه از طرح‌های سازمان‌های اجتماعی برای سرپرستی موقت فرزندان دیگر استفاده کنند.

به‌هرحال پدیده فرزندفروشی از سال‌ها قبل در کشور ما وجود داشته و تا زمانی که قانونی برای مبارزه با این پدیده تبیین و وضع نشود نابهنجاری این‌چنینی ادامه خواهد داشت، پدیده‌ای که هم عوارض سلبی دارد و هم می‌تواند در آینده بر سرنوشت آن کودک اثرات نامطلوب اجتماعی بگذارد.