پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ زهره میرعیسی‌خانی: نزدیک به 6 ماه است که گذر گردشگری «ملت» و یک ماهی است که گذر گردشگری «اشراق» با هدف ایجاد نشاط و شادابی در بین مردم در منطقه شرق زنجان افتتاح شده است که در جای خود اقدام ارزشمندی است اما با توجه به اظهارات تعدادی از شهروندان، به نظر می‌رسد این دو طرح شهری تا حدودی در جلب رضایت مردم موفق بوده اما انتقاداتی هم صورت گرفته که نباید از آن غافل شد.

«گذر گردشگری ملت» واقع در پارک ملت (شهربازی) در 24 دی‌ماه سال 1401 افتتاح شد. این گذر اولین گذر گردشگری بود که شهر زنجان به خود می‌دید و از این بابت شاید اتفاقات خوبی برای خوش گذرانی خانواده‌ها رقم زد. به دنبال این اقدام فرهنگی، «گذر اشراق» در تاریخ 10 خردادماه 1402 افتتاح شد.

گذری که تعدادی از شهروندان زنجانی از آن به‌عنوان گذری برای «صرف غذا» نام می‌برند. در این گذر گردشگری بالغ‌بر ۱۴ غرفه غذایی در بلوار اشراق تعبیه‌شده و به رهگذران خدمات اغذیه‌ای می‌دهد. به گفته «علیرضا فیروزفر»، شهردار زنجان طراحی این فضا برگرفته از باغ همایون و استاد معین تهران است.

شهردار زنجان در گفت‌وگو با رسانه‌ها از توسعه گذر ملت و اشراق و اتصال این دو به هم خبر داده و گفته که «طول مسیر گذر گردشگری اشراق ۳۰۰ متر است که از ورودی بلوار اشراق از سمت صداوسیمای زنجان آغاز می‌شود، تمام این مسیر پوشیده از فضای سبز بوده و نورپردازی زیبایی برای آن در نظر گرفته‌شده است. در طرح توسعه‌ای گذر گردشگری اشراق و ملت به هم متصل خواهند شد، اتصال این 2 گذرگاه فضای مفرحی برای حضور شهروندان و گردشگران ایجاد خواهد کرد» با این وجود برخی از شهروندان معتقدند که اتفاق خاصی در سطح شهر درزمینهٔ ایجاد فضای تفرجگاهی نیافته است.

جای خالی برنامه‌های مفرح درگذرهای گردشگری

«رضا» یکی از شهروندان زنجانی در مورد «گذر ملت» به صدای زنجان می‌گوید: این گذر زیبایی بصری خاصی ندارد، برنامه خاصی هم که در آن اجرا نمی‌شود که مردم به بهانه این برنامه‌ها به این نقطه بیایند و از آن بهره ببرند. بنابراین از آن چطور به‌عنوان گذر گردشگری نام‌برده می‌شود، جای سؤال دارد؟

وی ادامه می‌دهد: تنها بخشی از پارک ملت انتخاب و چند مغازه در این نقطه ایجادشده است و به‌عنوان گذر ملت نام‌گذاری شده است. تلاش شده است تا با نورپردازی‌های سطحی جذابیتی برای این مسیر فراهم شود که تا حدودی توانسته است و این مسیر موردعلاقه کودکان و نوجوانان است.

این شهروند اظهار می‌کند: شهرداری برای تبدیل این گذر به گذر گردشگری باید درزمینهٔ برگزاری برنامه‌های مفرح در این نقطه برنامه‌ریزی کند که متأسفانه در این زمینه هیچ برنامه‌ای وجود ندارد.

وی بابیان اینکه «گذر ملت» به‌مراتب موردقبول‌تر از «گذر اشراق» است، افزود: گذر اشراق تنها به محلی برای اغذیه‌فروشان تبدیل‌شده است که  تقریبا خانواده‌های متمول می‌توانند از آن بهره ببرند که این امر در نقاط دیگر شهر نیز فراهم بود.

او در این زمینه بابیان اینکه حتی به نظر نمی‌رسد که این مکان جانمایی درستی هم شده باشد، می‌افزاید: در اطراف این محل هیچ تفرجگاه مناسبی وجود ندارد تا از ظرفیت این مکان بهره برده شود. این در حالی است که شهردار عنوان می‌کند گذر گردشگری اشراق بااعتباری بالغ‌بر ۱۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان ساخته‌شده است، که هزینه بالایی است.

 وی ادامه می‌دهد: این گذرگاه‌ها بیشتر به مکان‌هایی تبدیل‌شده‌اند که مردم تنها برای هزینه کردن بخشی از دارایی خود می‌روند و عملاً هیچ جنبه تفرجگاهی ندارد. برای من سؤال است که در اطراف گذر اشراق چه مکان تفرجگاهی است که مردم بتوانند از آن بهره ببرند؟ بهتر نبود در جانمایی چنین گذری بیشتر دقت می‌شد؟ برخی عنوان می‌کنند که شهرداری از محل این گذرها به دنبال کسب درآمد برای شهرداری است که بااین‌وجود این امر باید اذعان کرد که مردم چندان منفعتی از این گذرها نمی‌برند.

این شهروند معتقد است: مسئولان و برنامه‌ریزان شهری زنجان با هدف جلب خانواده‌های زنجانی از مجموعه تفریحی گاوازنگ این گذرها را ایجاد و راه‌اندازی کرده‌اند اما به نظرم با توجه به نبود فضای سبز و محیط مناسبی برای توقف خانواده‌ها و افراد به ویژه در گذر اشراق، موفقیت چندانی نداشته‌اند.

شهرداری در ایجاد گذرهای گردشگری به دنبال درآمدزایی و تجاری‌سازی نیست

اما «مجید ناصحی‌مقدم»، رئیس شورای شهر معتقد است که شهرداری برای ایجاد گذرهای گردشگری «ملت و اشراق» حتی هزینه هم کرده است تا بتواند برای مردم مکانی تفرجگاهی و درخور آن‌ها بسازد.

او در این زمینه با اشاره به اینکه «گذر اشراق» با اجاره‌بهای سالیانه نزدیک به یک میلیارد و750 میلیون تومان اجاره داده‌شده است، اظهار می‌کند: این در حالی است که 15تا 16 میلیارد تومان برای ساخت این گذرها توسط شهرداری هزینه شده است. آیا عقلانی است که شهرداری پولش را آنجا بخواباند و 10 سال طول بکشد تا پولش برگردد؟ با اجاره دادن این  گذرها تنها بخشی از اعتباراتی که شهرداری برای ایجاد این گذرهای گردشگری ایجاد کرده است، بازمی‌گردد!

وی در خصوص واگذاری این گذرهای گردشگری به پیمانکاران مربوطه، می‌افزاید: هر دو این گذرها، طی روند قانونی  به بخش خصوصی واگذارشده است؛ در حقیقت مزایده‌ای برگزارشده است و برنده این مزایده در این گذرها مشغول ارائه خدمات است. ضمن اینکه ما سعی کردیم کسانی انتخاب شوند که «برند و از بهترین‌های زنجان» در این خصوص باشند.

ناصحی‌مقدم بابیان اینکه کسی که در حال حاضر انتخاب‌شده است مسئولیت کاروانسرا سنگی را هم دارد، خاطرنشان می‌کند: سیاست‌گذاری شهرداری در این زمینه برای پول نیست و بلکه هدف گسترش رفاه و تفریح مردم است. ما در زنجان مراکز تفریحی کم داریم.

وی می‌افزاید: طبیعی است که بخشی از هزینه را هم باید شهروندانی که از آن خدمات در این مکان بهره می‌برند، پرداخت کنند. ضمن اینکه می‌توان گذرهای دیگری هم برای شهروندان تعریف کرد که رویکرد دیگری داشته باشند.

رئیس شورای شهر زنجان بابیان اینکه شهرداری در ایجاد گذرهای گردشگری به دنبال درآمدزایی و تجاری‌سازی نیست، اظهارمی‌کند: امید است که در گام‌های دیگر بتوانیم کارهای بیشتری درزمینهٔ تقویت نشاط و شادابی مردم انجام بدهیم.

گذرهای گردشگری زنجان باید توسعه یابد

از سویی برخی از شهروندان به پسوند گردشگری در این گذرها انتقاد داشته و عنوان می‌کنند که آیا صرف اضافه کردن واژه گردشگری در این گذرها می‌توان ادعا کرد که گذرها در گردشگری استان نقش دارند؟

در این زمینه اما «یحیی رحمتی»، کارشناس گردشگری و مدیر اسبق میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان بابیان اینکه هر تأسیساتی برای اینکه برای گردشگری جذابیت داشته باشد، باید پارامتر ایجاد خاطره و رفاه حال گردشگران را فراهم کند، به صدای زنجان می‌گوید: ایجاد این گذرها برای کسانی که دنبال گردشگر و گذراندن اوقات فراغت هستند، می‌تواند اهمیت داشته باشد چراکه با این کار یک مقصد ایجاد کرده‌ایم و گردشگر با طیب خاطر و رضایت قلبی می‌تواند از این مکان‌ها به‌عنوان تأسیسات گردشگری بهره ببرد.

وی بابیان اینکه تأسیسات گردشگری، اماکن پذیرایی نیستند، اظهار می‌کند: تأسیسات گردشگری، به تأسیساتی گفته می‌شود که برای گردشگران ایجاد خاطره بکنند. در وهله بعدی اینکه تأسیسات شهری هستند و برای گذراندن اوقات فراغت شهروندان آن شهر به کار گرفته می‌شود. در کنار این تأسیسات، تأسیساتی هم وجود دارد که مختص گردشگران و مسافران هستند که حالا باید دید که این تأسیسات ایجادشده تا چه میزان از موضوعات را پوشش می‌دهد و به‌عنوان مقصد سفری مردم محاسبه می‌شود و با این دیدگاه نگاه کنیم قضاوت خواهیم کرد که این تأسیسات کارکرد گردشگری دارد یا خیر؟

«رحمتی» بابیان اینکه گذر ملت کار خوبی است و می‌تواند کارکرد گردشگری نقشش را ایفا کند و حرکت‌های این‌چنینی خوب است و متأسفانه سالیان سال است که تأسیسات این‌چنینی در استان ایجاد نشده است. رضایتمندی لزوماً رفاه نیست و رضایت‌مندی به این معنا است که گردشگر فضای جدیدی را تجربه کرده است و این فضای متفاوت حتی می‌توان هیجان زا نیز باشد. این کار، کار ارزشمندی است که باید رویش برنامه‌ریزی کرد و به دنبال توسعه باشد. در حال هم یک فضایی را برای پیاده‌روی مردم فراهم آورده است که مردم می‌تواند از آن بهره ببرند.

در گذر گردشگری «اشراق» به «جانمایی» توجه نشده است

«حمیدرضا حمیدی»، کارشناس شهرسازی هم با استقبال از اجرای این طرح‌ها عنوان می‌کند که تنها باید در جانمایی این گذرها دقت صورت بگیرد تا عموم شهروندان از آن بهره ببرند.

«حمیدی» در این زمینه با اشاره به اینکه به‌طورکلی با برگزاری چنین طرح‌هایی در سطح شهر موافقم؛ چراکه هر چه قدر ما بتوانیم حضور پیاده مردم را در شهر پررنگ کنیم باعث افزایش تعاملات اجتماعی می‌شویم، به صدای زنجان می‌گوید: زندگی امروزی به‌شدت ماشین محور شده است و هر چه قدر که ما بتوانیم  باعث شویم که افراد جامعه به‌صورت پیاده در شهر تردد کنند ازنظر اجتماعی به نفع شهر است. ضمن اینکه این موضوع (تمرکز بر پیاده‌روی شهروندان در سطح شهر) در اغلب شهرها هم این موضوع دنبال می‌شود و نمونه‌ی موفق آن شهر همدان است.

وی بابیان اینکه این موضوع از صدسال پیش در کشورهای اروپایی در دستور کار مسئولان شهری قرارگرفته است، اظهار می‌کند: در بسیاری از شهرها در این زمینه موفق عمل شده است . یکی از شهرهایی که خیلی خوب‌روی این موضوع کارشده است شهر «بوگوتا» در کمبیا است که در مقطعی به این موضوع پرداخته‌شده است؛ اما مسئله‌ای که در این زمینه مهم است و باید به آن پرداخت، این است که در «جانمایی» این موضوع دقت کنیم چراکه مسئله پوشش همه اقشار جامعه اهمیت دارد.

وی بابیان اینکه شهروندان در بخش‌های مختلف شهری باید بتوانند از آن بهره ببرند، اذعان می‌کند: ممکن است در یکجایی بسیار هزینه شود اما بازخورد لازم را نداشته باشد ولی در جای دیگر هزینه چندانی نشود و آن بازخورد لازم را داشته باشد.

این کارشناس بابیان دیدگاه خود نسبت به گذرگاه‌های گردشگری ملت و اشراق در سطح شهر، اذعان می‌کند: این اقدامات ، اقدامات مثبتی است و باید توسعه نیز پیدا کند. اما مسئله‌ای که وجود دارد گذر اشراق در محلی جانمایی شده است که هیچ مراجعه‌ای در آن صورت نمی‌گیرد؛ مگر اینکه مردم در قسمت چمن بیایند بنشینند و از این فضا بهره ببرند.

 وی ادامه می‌دهد: این موضوع ( جانمایی گذر اشراق  در بلوار اشراق)از یک‌جهت خوب است چراکه شهرداری از محلی استفاده کرده است که چندان کارکردی در شهر نداشته است و مکان را از یک مکانی که کاربری چندانی نداشته است به یک مکان فعال و پویا تبدیل کرده است اما شاید ایرادی که به این موضوع نیز وارد باشد این است که  این مکان در دسترس همگان نیست. و همه اقشار جامعه اعم از ضعیف و غنی را پوشش نمی‌دهد.

وی می‌افزاید: برای بهره‌مندی از این نقطه نیز مکان به‌گونه‌ای است که حتماً باید با ماشین شخصی خود به این گذر مراجعه کنید، از همین رو بحث پارکینگ  و داشتن ماشین شخصی پیش می‌آید و این باعث می‌شود که کمتر در دسترس طبقات پایین جامعه باشد که شاید در این زمینه به این گذر بتوان انتقاداتی داشت.

حمیدی خاطرنشان می‌کند: به نظر می‌رسد شهرداری دنبال جذب درآمد از گذر اشراق بوده و یک ارزش‌افزوده برای این منطقه  ایجاد کرده و چندان به دنبال منافع عموم نبوده است.