الهام احمدی- با نزدیک شدن به روز جهانی محیط زیست در حالی همه از موضوع حفظ محیط زیست به عنوان لازمه تداوم زندگی بشر و یکی از الزامات عصر کنونی یاد می‌کنند که محیط زیست زنجان را چندین سال است وجود واحدهای سرب و روی و تلمبار شدن پسماندهای آن‌  تهدید کرده و در برخی از مناطق محیط زیست را با نابودی همراه ساخته است و با وجود اصرار دوستداران محیط زیست بر انتقال این کارخانجات به مکان دیگر با توجه به قرارگیری این واحدها در فاصله غیراستانداردی از شهر این موضوع با در نظر گرفتن ملاحظاتی هرگز عملی نشده و به فراموشی سپرده شد.

از سوی دیگر آلودگی پسماندهای این واحدها و اثرات مخرب زیست محیطی آن به حدی بود که نشد بر روی آن سرپوش گذاشته و بی‌خیال موضوع شوند از همین رو تنها راهکار بر تأکیدات مردم و دوستداران محیط زیست بر اثرات مخرب این پسماندها، انتقال آن به نقطه دورتر از شهر با مشخصات جغرافیایی خاصی بود تا در زمان وزش باد، گرد و غبار حاصل از این پسماندها به سمت شهر سوق داده نشود.

** منطقه مرصع مشکل جدید زیست محیطی ایجاد نمی‌کند

از همین رو سال گذشته مسئولان استان به طور جدی موضوع شناسایی زمین‌های دارای شرایط مد نظر برای انتقال قطعی و دائمی این پسماندها را در دستور كار قرار دادند و سرانجام پس از مكان‌یابی‌های مختلف، منطقه مرصع از توابع دهستان بوغداكندی شهرستان زنجان برای اجرای این طرح انتخاب شد، به گفته كارشناسان محیط زیست براساس ارزیابی‌های اولیه به علت بافت سنگی منطقه، انتقال پسماندها به مرصع، مشكل جدید زیست محیطی برای استان ایجاد نمی‌کند.

حال پس از مدت‌ها هنوز هیچ اقدام عملی در مورد انتقال پسماندها با وجود بحث و جلسات متعدد صورت نگرفته و همین موضوع صدای مردم، برخی از مسئولان استانی و نماینده مجلس را درآورده است.

چرا که 4 اردیبهشت ماه امسال مسئولان استان در جلسه كارگروه مدیریت پسماند بر تعیین تكلیف نهایی انتقال پسماندهای شهرک صنعتی روی زنجان با در نظر گرفتن پیوست سلامت تأکید کرده و خواستار اقدام عملی در این زمینه شدند.

** عدم انتقال پسماند با وجود گذشت یک سال از اخذ مجوز انتقال

موضوعی که علی وقفچی، عضو کمسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز بر عدم اقدام عملی برای انتقال این پسماندها تأکید و گلایه داشته و این‌گونه عنوان کرده بود که نزدیک یک سال است که مجوز انتقال پسماند روی را با تلاش‌های صورت گرفته از محیط زیست اخذ کردیم ولی در اجرا هنوز کاری عملی انجام نشده و انتظار است مسئولان استانداری و سازمان صنعت٬ معدن و تجارت استان در این راستا اقدام عملی داشته باشند.

از آنجایی که با گذشت 15 روز از آخرین جلسه کارگروه پسماند هنوز خبری از تعیین تکلیف موضوع انتقال پسماندها به محل جدید نبود از محیط زیست استان و مسئول نظارت و پایش این سازمان پیگیر آخرین اقدامات شدیم.

** پایان تابستان امسال، آغاز انتقال پسماند روی به محل جدید

علی اسدی، معاون نظارت و پايش اداره كل حفاظت محيط زيست استان در پاسخ به صدای زنجان به آماده‌سازی محل جدید واقع در مرصع تا یک ماه آینده اشاره کرد و گفت: حداکثر تا یک ماه آینده محل جدید آماده انتقال پسماند روی خواهد بود و امسال تا پایان تابستان آغاز فاز اجرایی آن را مشاهده می‌کنیم.

به گفته این مسئول انجام مراحل مالکیت زمین محل جدید از امور اراضی بلاخره بعد از چند ماه پیگیری اواخر ماه قبل نهایی شد.

وی با اشاره به این‌که برای بررسی جزئی‌تر مباحث حاشیه‌ای مطرح در مورد محل جدید و نوع طراحی انجام شده جلسات متعددی برگزار و در نهایت در جلسه کارگروه پسماند با حضور استاندار طرح از سوی مشاور مجدداً مطرح و مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت طرح فعلی تأییدیه استاندار را دریافت کرد، افزود: در حال حاضر مطالعه فنی و مهندسی و طراحی محل در حال انجام است.

اسدی مدعی شد ارزیابی محل جدید پیش از تابستان سال گذشته انجام شده بود و مشکل اصلی تعیین تکلیف مالکیت زمین بود که آن هم از حوزه اختیارات محیط زیست نبود به همین دلیل مراحل اداری آن از طریق امور اراضی طی شد.

** دپوی 7 میلیون تن پسماند در شهرک روی

به گفته این مسئول در حال حاضر 6 تا 7  میلیون تن پسماند سرب و روی در شهرک تخصصی روی زنجان انبار شده است كه در حال حاضر مهم‌ترین خطر زیست محیطی برای شهر زنجان محسوب می‌شود به طوری که روزانه بین 2 تا سه هزار تن پسماند به این محل اضافه شده و نشان از اهمیت انتقال هر چه سریع‌تر این پسماندها به محل جدید است.

معاون نظارت و پايش اداره كل حفاظت محيط زيست استان با بیان این‌که در حال حاضر هیچ مدیریتی بر خودروهای حمل پسماند که در محل تردد می‌کنند وجود ندارد، خاطرنشان کرد: با انتقال پسماند به محل جدید به هیچ خودرویی اجازه تخلیه پسماند در محل قبلی را نمی دهیم از سوی دیگر در زمان بروز باد و باران باید این پسماندها پوشانده شوند تا مانع ورود گردو غبارهای آن به داخل شهر شده و در حاشیه کیک خانه نیز شیب‌بندی و کانال‌کشی انجام می‌شود.

وی با تأکید بر این‌که در حال حاضر با دو مشکل یکی پسماندهای داخل شهرک و دیگری کیک خانه مواجه هستیم، یادآور شد: برای کاهش دادن معضل زیست محیطی پسماندهای داخل شهرک و جلوگیری از خروج پساب‌های آن در زمان بارندگی اقدام به ایجاد 4 تا 5 حوضچه‌ بتنی با ظرفیت هر کدام  300 متر مکعب شده است تا در زمان بارندگی آلایندگی واقع در سطح خیابان‌های شهرک شسته شده و وارد این حوضچه‌ها شود.

** بهره‌برداری از 5 حوضچه برای جمع‌آوری پساب‌ واحدهای روی

به گفته اسدی برخی از حوضچه‌های مذکور در حال حاضر به بهره‌برداری رسیده و 10 درصد نیز تا تکمیل و بهره‌برداری مابقی حوضچه‌ها باقی مانده است، خاطرنشان کرد: هرزآب‌های جمع‌آوری شده در داخل حوضچه‌ها مجدداً به داخل واحد صنعتی برگشت داده می‌شود از سوی دیگر داخل تمامی واحدهای صنعتی نیز شیب‌بندی و ایزوله هستند.

معاون نظارت و پايش اداره كل حفاظت محيط زيست استان بیان کرد: در حال حاضر معضل اصلی، پاکسازی کیک‌خانه است که با راه‌اندازی محل جدید برطرف می‌شود چرا که اجازه تردد در محل فعلی را نمی‌دهیم.

در این بین آبسالان، مدیركل محیط زیست استان نیز معتقد است هم اكنون به لحاظ كارشناسی پسماندهای شهرک تخصصی روی، وضعیت نامناسبی داشته به طوری كه حتی محل دپو پسماندها دیواركشی هم نشده است و از طرفی هر روز بر این پسماندها افزوده می‌شود.

** تولیدکننده باید پسماند ویژه را به پسماند عادی تبدیل کند

به گفته این مسئول پسماندهای ویژه جزء پسماندهایی هستند كه تولید‌كننده موظف است آن را به پسماند عادی تبدیل كند كه قابل نگهداری باشد چرا که علاوه بر گرد و غبار ناشی از وزش باد در محل دپو پسماندها، هنگام بارندگی نیز هرزآب‌هایی كه دارای عناصر سنگین هستند در محیط پراكنده می‌شود.

مدیركل محیط زیست استان با بیان این‌که  در شرایط فعلی مهم‌ترین پیشنهاد انتقال پسماند به محل روستای مرصع است، بیان کرد:  محل جدید از شهرک صنعتی روی 37 كیلومتر، از انگوران 12 كیلومتر و از واحدهای روی دندی 35 كیلومتر فاصله دارد از سوی دیگر محل جدید تعیین شده برای دپو پسماند روی واجد جنبه‌های مناسبی همچون استفاده حداكثری از عوارض طبیعی منطقه نظیر الگوی زهكشی و توپوگرافی منطقه بوده و رعایت فواصل لازم از مراكز مسكونی انجام است.

انتقال پسماند به محل جدید در روستای مرصع مورد تأیید مدیركل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری زنجان قرار گرفته به طوری که این مسئول معتقد است این مکان بهترین محل برای دپوی پسماند است.

** سه ماه تا پایان فرصت استانداری به شرکت بهین فرآور برای آغاز عملیات دفع پسماند   

آبی‌پور در آخرین جلسه کارگروه پسماند یعنی اوایل اردیبهشت ماه امسال با ارائه گزارشی از وضعیت این طرح عنوان کرده بود که اراضی مورد نظر تحویل شده و چهار ماه طبق برنامه زمان‌بندی به شركت بهین‌فرآور فرصت داده شده است تا اولین عملیات دفع پسماند را آغاز كنند چرا که مطالعات زیست محیطی در مكان جدید، توسط شورای عالی محیط زیست مورد موافقت و تأیید قرار گرفته و استانداردهای لازم مد نظر قرار گرفته است.

از سال 92 مكان یابی محل دائمی برای دفن پسماندهای سرب و روی زنجان آغاز و در سال 96 روستای مهرآباد انتخاب شد كه از سوی شورای عالی محیط زیست به تایید نرسید. دی 96 با تشكیل كمیته ساماندهی، تعیین مكان دائمی پسماند آغاز شد كه حداقل 25 جلسه با مشاركت دستگاه‌های متولی امر برگزار شد. بر این اساس 6 منطقه و سپس پنج منطقه برای این منظور مورد توجه قرار گرفت كه در نهایت روستای مرصع، انتخاب شد.

** آماده هماهنگی دستگاه‌ها برای انتقال پسماندیم

رضا عسگری، فرماندار شهرستان زنجان نیز در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با تأکید بر این‌که عزم و اراده مسئولان استان به ویژه استاندار بر انتقال سریع پسماندهای روی به محل جدید برای کاهش آسیب‌های وارده بر محیط زیست است، خاطرنشان کرد: آمادگی کامل داریم تا به محض نهایی شدن موضوع  تمامی دستگاه‌های مرتبط را برای آغاز عملیات اجرایی این انتقال هماهنگ کنیم.

به گفته این مسئول فعلاً مصوبات آخرین جلسه در مورد پسماندهای روی و انتقال آن به محل جدید به فرمانداری ابلاغ نشده است که در صورت ابلاغ و مشخص شدن مصوبات تمام تلاش خود را برای اجرایی شدن آن به کار می بندیم.