رقابت‌های المپیک که بالاترین سطح رقابت‌های ورزشی رشته‌های مختلف در دنیا محسوب می‌شود، آوردگاهی است که هر چهار سال برترین ورزشکاران را دور هم جمع می‌کند تا در فضایی کاملا ورزشی و جوانمردانه به رقابت بپردازند و از سویی قدرت سیاسی، اقتصادی و برنامه‌ریزی کشورهای مختلف شرکت‌کننده نیز در این رقابت‌ها به نمایش گذاشته می‌شود.

از این گذشته حضور ورزشکارانی از هر شهر و استان در کاروان المپیکی کشور نیز به نوعی نشان دهنده پویایی آن استان و قدرت پرورش ورزشکاران حرفه‌ای و سطح بالا در این استان‌هاست که در این خصوص استان زنجان در دوره‌های گذشته المپیک ورزشکارانی هم‌چون مهدی سهرابی در دوچرخه‌سواری و مهسا جاور در قایقرانی را داشته که همگی در نتیجه‌گیری ناکام بوده‌اند.

 دلایل حذف مهسا جاور و زینب نوروزی از المپیک 2024 پاریس

المپیک 2024 از پنج تا ۲۱ مردادماه امسال برگزار و۴۰ ورزشکار از کشور به مسابقات ۲۰۲۴ المپیک پاریس اعزام شدند که از این تعداد ۲۹ نفر را مردان و ۱۱ نفر را بانوان تشکیل می‌دادند که ۲ نفر آنها معادل پنج درصد متعلق به استان زنجان بودند.

 در سومین روز از بازی‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس، مسابقه روئینگ دو نفره سبک وزن بانوان در مرحله شانس مجدد پیگیری شد. در این رقابت تیم ایران با ترکیب زینب نوروزی و مهسا جاور در گروه اول با تیم‌های آرژانتین، کانادا، ایرلند و چین مسابقه داد و با ثبت زمان ۷:۳۵.۵۶ دقیقه به مقام چهارم  رسید و ضمن ناکامی در صعود به مرحله نیمه نهایی، به فینال C رفت که البته واکنش‌هایی را از سوی مردم به همراه داشت.

شاید اگر از مسئولان ورزش استان زنجان دلیل این امر را جویا شویم، عوامل مختلفی نظیر شرایط خاص بازی‌های المپیک را اعلام کنند اما طبق اظهارات کارشناسان و صاحبنظران ورزشی؛ نبود برنامه‌ریزی در طول چهار سال فرصت حضور در المپیک، نبود پشتوانه‌سازی در رشته‌های المپیکی که زنجان سابقه حضور در ان‌ها را دارد از جمله قایقرانی، دوچرخه‌سواری، دو و میدانی و کشتی در کنار عدم وجود برخی فضاهای ورزشی؛ می‌تواند علت اصلی ندرخشیدن ورزشکاران باشد.

 ارتقای ورزشکاران اعزامی به المپیک جهت کسب نتیجه مطلوب 

وظیفه فدراسیون‌ها و ارگان‌های ملی است 

البته غفار امانی، معاون ورزشی اداره کل ورزش و جوانان استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به حضور مهسا جاور و زینب نوروزی در مسابقه روئینگ عنوان می‌کند: وضعیت ورزش استان زنجان نسبت به دوره قبل در المپیک بهتر شد اما در پارالمپیک برعکس شد و تنها در این دوره فقط یک نماینده از استان زنجان حضور دارد.

معاون ورزشی اداره کل ورزش و جوانان استان زنجان در خصوص دلایل عدم کسب مدال و موفقیت در المپیک از سوی ورزشکاران اعزامی می‌گوید: فدراسیون‌ها متولی و مجری در مباحث مربوط به تمرین ورزشکاران و اعزام به اردو و اعزام‌شان هستند و اداره کل ورزش و جوانان استان‌ها نقش آن‌چنانی ندارند. وظیفه ادارات تابعه آموزش و تربیت ورزشکاران تا مرز قهرمانی کشوری و انتخابات تیم ملی و معرفی به فدراسیون‌هاست و پس از آن توپ در میدان وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون‌ها و کمیته ملی المپیک است که در این ارگان‌ها نیز عوامل بسیاری نظیر برنامه‌ریزی، امکانات و تجهیزات، مربی در کسی مدال ورزشکاران تاثیرگذار است.

فاتح اسبق مسابقات متعدد ووشو در بخش تالو با بیان اینکه متناسب با سطح هر رشته برنامه‌ریزی فدراسیون‌ها برای اثربخش بودن نتایج بسیار مهم و نقش تعیین کننده‌ای دارد، یادآوری می‌کند: زمانی که به عنوان ورزشکار در میادین حضور داشتم و فیلم‌های آن نیز موجود است در مسابقات قهرمانی کشوری، اجرای من بهتر از مسابقات جهانی می‌شد، یعنی مربیانی برای تمرین ورزشکاران اعزامی به مسابقات جهانی انتخاب می‌شدند، به جای تقویت، ما را ضعیف‌تر هم می‌کردند.

 مشکلات ورزشکاران و قهرمانان بین‌المللی باید از طریق ادارات ورزش استان‌ها

 به گوش مسئولان ملی برسد

اما هما خاتمی، مربی زنجانیِ تیم ملی بزرگسالان قایقرانی روئینگ بانوان که با برخی دیدگاه‌ها در خصوص «حمایت از ورزشکاران اعزامی به المپیک و نحوه تمرین با ورزشکاران برای کسب مدال از عهده ادارات ورزش و جوانان استان‌ها و هیئت‌های ورزشی استانی و شهرستانی خارج است و باید فدراسیون‌های ورزشی و وزارت ورزش و جوانان در این خصوص برنامه‌های قابل قبولی داشته باشند» چندان موافق نیست، به صدای زنجان می‌گوید: به شخصه منکر زحمات مسئولان ورزشی در سطوح ملی و استانی در خصوص حمایت از ورزشکاران نیستم اما معتقدم قهرمان نباید رها شود. چرا مسئولان استانی در کنار ورزشکاری که در سطح بین المللی دارای مدال شده است، ایستاده و عکس یادگاری می‌گیرند و اما زمان مطرح شدن دغدغه ورزشکاران اعزامی به المپیک شد، آن وقت می‌گویند بهتر است مورد از طریق سازمان‌ها و ارگان‌های ملی پیگیری شود؟ به نظرم تمامی مسائل و مشکلات ورزشکاران و قهرمانان ملی و بین‌المللی باید از طریق ادارات ورزش و جوانان استان‌ها به گوش مسئولان ملی برسد.

خاتمی در خصوص نقش کادر فنی در تضعیف و تقویت ورزشکاران اعزامی به میادین بین‌المللی از جمله المپیک نیز تاکید دارد: متاسفانه در ورزش کشور، وقتی ورزشکار نتیجه می‌گیرد نتیجه برای همه است به جز مربی و سرمربی! اما وقتی ورزشکار هیچ نتیجه‌ای کسب نمی‌کند تمامی انگشت‌ها سمت مربی و سرمربی نشانه می‌رود. به نظرم اگر ایرادی وجود دارد متوجه همه است.

 نبود پیست استاندارد

مربی زنجانیِ تیم ملی بزرگسالان قایقرانی روئینگ بانوان با حمایت تمام قد از دختران قایقران رشته روئینگ اعزامی به المپیک پاریس می‌گوید: رشته روئینگ در مقایسه با سایر رشته‌های ورزشی ایران، قدمت آن‌چنانی ندارد. این رشته تقریبا از سال 1385 وارد کشور شده و اولین حضور نیز مربوط به المپیک پکن (2008) بوده است که دارای 2 سهمیه آقا و خانم بوده است. در المپیک 2012 لندن در رشته روئینگ نیز 2 سهمیه (یک خانم و یک آقا) بوده است. در سال 2016 نیز سهمیه ایران یک خانم بود و در المپیک 2020 نیز شرایط کرونایی حاکم بود و هیچ نماینده‌ای از زنجان حضور نداشت. در المپیک 2024 نیز به افزایش تعداد سهمیه فکر می‌کردیم و توانستیم از پس آن برآییم و موفق به کسب 2 سهمیه (2 نفره سبک وزن توسط زینب نوروزی و مهسا جاور از زنجان و تک نفره سنگین وزن بانوان توسط فاطمه مجلل) شدیم.

وی با بیان اینکه رشته قایقرانی رشته‌ای نیست که انتظار کسب مدال داشته باشیم بلکه باید در وهله نخست تمامی تمرکزمان برای افزایش سهمیه و کسب تجربه باشد که در این دوره برنامه‌های مدنظر محقق شد با اشاره به حواشی پیش آمده عنوان می‌کند: متاسفانه گفته شد که تیم ایران آخر شده است، حتی سایر موضوعات دیگر مطرح شد و تمرکز ورزشکاران تحت الشعاع قرار گرفت. مسابقات روئینگ فینال بندی بوده و دارای فینال  A، B، C و D  است و بستگی به این دارد که در هر ماده (تک نفره و 2 نفره) چقدر شرکت‌کننده وجود داشته باشد. در این دوره زینب نوروزی حضور داشتند که نخستین تجربه‌اش بود و فقط 24 ساله است، فاطمه مجلل در قایق تک نفره سنگین وزن بود که در المپیک پاریس 22 ساله شد. این ورزشکاران در آسیا جزو ورزشکاران قدرتمند هستند و در میادین برون مرزی بانوان ما بهترین نتیجه را کسب کرده‌اند.

مربی زنجانیِ تیم ملی بزرگسالان قایقرانی روئینگ بانوان با اشاره به تجربه قایقرانان طی تمرین در شرایط دشوار آب و هوایی و جغرافیایی عنوان می‌کند: کادر فنی و ورزشکاران طی حضور در اردو و میادین ورزشی به هیچ عنوان کم‌کاری نکرده و نمی‌کنند و ضروری است برخی از امکانات تامین شود.

خاتمی در خصوص ناکافی بودن برخی از تجهیزات و امکانات نیز عنوان می‌کند: قایق و پاروی ورزشکاران هیچ مشکلی نداشت. ورزشکاران 33 روز در اردوی برون مرزی در روسیه با تجهیزات خوب مشغول تمرین شدند. در ایران تمامی تجهیزات را داشتیم اما آن چه باعث آزار ورزشکاران ما شد «نبود پیست استاندارد» بود، ما در پیست یک هزار متری تمرین کردیم و طبیعی است وقتی در پیست استاندارد 2 هزار متری تمرین می‌کنیم، عملکرد متفاوتی داشته باشیم و قیاس قایقرانان اعزامی با رقبا چندان درست نیست. وقتی در طول سال پیست استاندارد نداریم، حضور یک ماهه در پیست استاندارد خارج از کشور؛ فقط به صورت جزئی می‌تواند در مستحکم‎تر شدن گام‌های ورزشکاران تاثیرگذار باشد.

 تمامی دستگاه‌های ملی و استانی و شهرستانی در قبال نتایج المپیک مسئول‌اند

علی سیاح، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان نیز با وارد دانستن اظهارات مربی زنجانیِ تیم ملی بزرگسالان قایقرانی روئینگ بانوان در خصوص برخی مشکلات قایقرانان المپیکی در خصوص نبودن پیست استاندارد و نقش آن در کسب نتیجه مطلوب و وظیفه اداره ورزش و جوانان استان‌ها در قبال ورزشکاران المپیکی به صدای زنجان می‌گوید: «کشف استعداد» از سوی اداره ورزش و جوانان قطعا قابل تقدیر است اما مهم‎تر از آن «پرورش» این استعداد کشف‌شده است. تعامل بین فدارسیون‌ها و هیئت‌های ورزشی باید مورد توجه باشد، وقتی ورزشکاری را برای حضور موفق در المپیک تحویل فدراسیون می‌دهیم، این ورزشکار که همیشه در اختیار فدراسیون‌ها نیست بلکه در اختیار باشگاه‌های خود هستند و فقط در موعد المپیک کنار یکدیگر جمع می‌شوند تا پس از دوره تمرین کوتاه مدت یک الی 2 ماهه به المپیک اعزام شوند. معتقدم برای موفقیت در عرصه بین‌المللی نظیر المپیک باید زیرساخت‌های لازم نظیر افزایش تعامل بین فدراسیون و هیئت‌های ورزشی استان‌ها است به طور مثال سرمربی یا مربی فدراسیون به نحوی برنامه خود را ارائه دهد که حتی پس از حضور ورزشکاران در المپیک و بازگشت ورزشکار به محل سکونت خود طبق این برنامه پیش برود.

از نظر این مربی بین‌المللی؛ دانش لازم بین مربیان استان‌ها و مربیان فدارسیون‌ها بسیار متفاوت است. پرورش صرفا به مباحث مادی و تربیت کادر فنی برنمی‌گردد بلکه بعد روانشناسی و سایر آیتم‌ها هم موثر است. باید بپذیریم که این آیتم‌ها در برخی از فدراسیون‌ها وضعیت مطلوب است اما در برخی دیگر وضعیت خوب نیست.

سیاح معتقد است: اینکه ما بگوییم اداره کل ورزش و جوانان استان زنجان در المپیک نقش کمی داشته است یا زیاد بوده است؛ غلط است. المپیک رویداد بین‌المللی است و باید کلیه سازمان‌های ورزشی از کمیته ملی المپیک گرفته تا فدراسیون‌های ورزشی و حتی ادارات کل استان‌ها و هیئت‌های ورزشی استانی و شهرستانی برای تحویل ورزشکار به المپیک دارای وظیفه هستند که تجربه حضور در المپیک‌ در دوره‌های مختلف نشان داده که به این مهم توجه آنچنانی نشده است.

 بی‌توجهی به «علوم ورزشی» و تبعات آن برای ورزش

این عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان که موافق کم‌کاری ورزشکاران اعزامی به المپیک که منجر به عدم کسب مدال شده باشد نیست، می‌گوید: برای کشورهایی که تجربه حضور آن‌چنانی در المپیک ندارند، حضور ورزشکار کافی است اما کشورهایی که در این عرصه مدال‌آور بوده‌اند به دنبال تکرار کسب مدال و جایگاه‌های بالاتر هستند. برای ایران هم این مقایسه باید برای المپیک‌های قبلی اتفاق بیفتد و کمیت و کیفیت مدال‌ها لحاظ شود. در دل این مقایسه‌ها باید رشته‌های ورزشی را نیز مورد مقایسه قرار دهیم، برای من سؤال است چرا بعد از 7 الی 8 روز باید به مدال برسیم؟ این ایراد کار ماست! وقتی تحصیلکرده‌های خوبی در ورزش داریم، وقتی مربیان مجربی در عرصه بین‌المللی داریم چرا باید وضعیت ورزش کشور ما این باشد؟ ما از نظر وضعیت علم ورزشی از دنیا عقب هستیم! به طور مثال در کشوری دانشجو تربیت می کنیم بعد از 4 سال لیسانس دریافت کند، مربی تربیت می‌کنیم بعد از یک هفته مربیگری سطح درجه 3 را اخذ کند! کجای دنیا وجود دارد که در کشور صاحب سبک؛ این چنین مدرک دریافت شود؟ این‌ها آسیب‌زا است و درد ورزش ایران است.

سیاح تاکید می‌کند: برای موفقیت، داشتن علم کافی در رشته مدنظر، الزامی است. چرا علوم ورزشی نباید دارای مرجع و «سازمان» باشد؟ مسیرمان اشتباه است و این هیچوقت درست نمی‌شود زیرا که رانت در ورزش ایران زیاد است چرا که اگر این گونه نبود؛ ورزشکاران کشور در بعد تغذیه، آموزشی، حمایتی درآمد و معیشت خانواده مشکلی نداشتند و مرجعی بود تا به این مقوله بپردازد و موانع را برطرف کند.

 ایران برخلاف روند جهانی پیش می‌رود و نباید انتظار داشت با این ساختار در المپیک‌های بعدی دارای جایگاه شویم

از نظر «سیاح»؛ مربی‌گری در کشورهای پیشرفته به عنوان شغل مطرح است اما در ایران مربیان حمایت نمی‌شوند و هم‌چنان دغدغه معیشت دارند چرا که ورزش به عنوان شغل در کشور ایران پذیرفته نشده است. متاسفانه کشور ایران برخلاف روند جهانی پیش می‌رود و نباید انتظار داشته باشیم با این ساختار و دیدگاه در المپیک‌های بعدی دارای جایگاه شویم و مدال‌های مدنظر را کسب کنیم.