سوژه مردمی

الهام احمدی- شرکت «فوکاصنعت صبا» در زمینه بازیافت ضایعات آهنی و اسقاط خودروهای فرسوده فعالیت کرده و در 70 کیلومتری جاده زنجان به میانه قرار دارد، شرکت فوکا صنعت صبا بزرگترین کارخانه اسقاط خودروی صنعتی کشور است که بدون تفکیک اولیه اقدام به اسقاط می‌کند و خردایش و فرآوری قراضه آهن مهم‌‌ترین فعالیت این شرکت محسوب می‌شود، همه خودروهای اسقاطی فوکا صنعت به مصرف مواد اولیه کارخانه فولاد‌سازی می‌رسد.

این شرکت در دهه فجر سال 95 با حضور معاون وزیر صنایع افتتاح شده است، 70 درصد سهام این شرکت متعلق به هلدینگ شولتز آلمان بوده و محصول خروجی آن بنام قراضه شریدر محصول خالص برای کارخانه‌های فولاد است. هر چند این شرکت مدعی است با تفکیک انواع ضایعات شامل آهن، مس، برنج، آلومینیوم پلاستیک و غیره به عنوان صنعت سبز به محیط زیست کمک می‌کند ولی اهالی روستای سلطان آباد، جایی که شرکت فوکا صنعت صبا در جوار آن قرار دارد نظر دیگری داشته و مدعی‌اند فعالیت این کارخانه و پسماندهای آن بلای جان مزارع کشاورزی و سلامت اهالی این روستا و حتی دام‌هایشان شده است.

احمدی، یکی از اهالی روستای سلطان‌آباد در گفت‌وگو با صدای زنجان ضمن گلایه از جانمایی نادرست این شرکت به پسماندهای مضری که دارای سرب است، اشاره کرد و گفت: سالانه بیش از 200 تن پسماند توسط این شرکت تولید می‌شود که پس از پودر شدن ضایعات مقداری سرب در پسماند می‌ماند که در هنگام آتش زدن دود ناشی از آن سبب ایجاد سرگیجه، اسهال و استفراغ در اهالی شده و سلامتی اهالی را مورد تهدید قرار داده است.

نابودی محصولات کشاورزی و پرداخت خسارت از سوی فوکا صنعت صبا

به گفته احمدی ریزگرد حاصل از پسماند شرکت فوکا صنعت صبا بر روی محصولات کشاورزی مزارع همجوار آن قابل مشاهده بوده و سبب خشک شدن آن‌ها می‌شود تا جایی که سال گذشته به دلیل از بین رفتن محصولات تولیدی یکی از مزارع، شرکت مجبور به پرداخت 125 میلیون تومان خسارت به یکی از کشاورزان شد، امسال نیز وضعیت همین است و کشاورزان شکایت کردند.

وی به پسماندهای موجود این شرکت که به بیش از 500 تن می‌رسد، اشاره داشته و عنوان کرد: برای دفن این پسماندها زمینی در بخش غربی روستا در نظر گرفته شده و در ضلع شرقی نیز خود شرکت واقع شده است.

فاصله 200 متری فوکا صنعت صبا با زنجانرود

احمدی با اشاره به فاصله کم 200 متری این شرکت با زنجانرود و سرازیر شدن شیرابه پسماندهای آن  به این رودخانه گفت: این بی‌تفاوتی مسئولان به طور یقین نه تنها در حال حاضر بلکه در آینده نیز مشکلاتی را برای سلامتی اهالی به بار می‌آورد چرا که این جمعیت 220 خانواری روستای سلطان‌آباد همگی کشاورز و دام‌دار هستند.

به گفته این اهل روستای سلطان‌آباد محیط زیست اجازه استقرار این شرکت را در آن سوی رودخانه و مقابل روستا نداده چرا که محیط زیست معتقد است گرد حاصل از دود کارخانه بر گیاه گون نشسته و آهو با خوردن آن مسموم می‌شود، به این وضعیت چه باید گفت وقتی که جان یک حیوان وحشی باارزش‌تر از یک انسان شده است.

استقرار فوکا صنعت صبا وسط مزارع کشاورزی و در جوار روستا

وی با بیان این‌که در آن زمان زمین شرکت را که از زمین‌های درجه یک کشاورزی بوده از یک کشاورز به ارزش 500 میلیون تومان خریداری کردند، افزود: اهالی در آن زمان نمی‌دانستند چه شرکتی قرار است در این زمین احداث شود چرا که در صورت آگاهی اجازه استقرار آن را در وسط زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها نمی‌دادند.

او به برگزاری 4 جلسه با حضور مسئولی از بهداشت و درمان، محیط زیست، امور اراضی، بخشدار اشاره داشته و یادآور شد: آن زمان به مسئولان گفتیم که آب روستا را مورد آزمایش قرار دادند و بعد از آن 20 روز شرکت تعطیل شد ولی بعد از آن نتیجه پیگیری ما از مسئولان این شد که چون استاندارد مجوز صادر کرده ما موظفیم به دفن پسماند از شرکت مکان اختصاص دهیم.

وی با اشاره به این‌که اهالی روستا زمانی که شرکت دستگاهی برای حفر گودال به منظور دفن پسماند آورده بودند مانع فعالیت آن شدند، خاطرنشان کرد: زمین دفن پسماند را از امور اراضی کشاورزی اجاره کردند در حالی که این زمین چراگاه دام‌های اهالی روستاست.

احمدی با بیان این‌که در نتیجه پیگیری‌های اهالی، محیط‌زیست معتقد است تعهد لازم را از شرکت گرفته تا بسترسازی‌های لازم را برای دفن پسماند انجام دهند، گفت: سوال ما این است که این بسترسازی‌سازی‌ها به چه میزان می‌تواند انجام شود؟ مگر این بسترسازی‌ها چه میزان می‌تواند مانع نفوذ آلودگی بر بستر خاک و لایه‌های زیرین شود؟

وی با تأکید بر این‌که کشاورز هیچ اطلاعی از مضرات پسماندهای این شرکت بر خاک و محصولات تولیدی خود نداشت از همین رو در صورتی که گودالی در زمین‌شان بود اجازه دفن این پسماندها را داده و روی آن خاک می‌ریختند، یادآور شد: خاک زمین‌های این کشاورزان با این پسماندها به طور یقین نابود شده است.

برخی به دنبال ضربه زدن به صنعت و اشتغال استان هستند

در حالی اهالی روستای سلطان‌آباد از مشکلات زیست محیطی شرکت فوکا صنعت صبا مستقر در محل گلایه داشته و از مسئولان انتظار پیگیری موضوع و توجه به سلامتی‌شان دارند، فرماندار زنجان در واکنش به اعتراض اهالی روستای مذکور در گفت‌وگو با صدای زنجان مدعی است باید بین افرادی که واقعاً دغدغه زیست محیطی دارند و آن‌هایی که به دنبال سوء‌استفاده از این فضا و ضربه زدن به حوزه صنعت و اشتغال استان هستند باید تفاوت قائل شد.

رضا عسگری با تأکید بر این‌که به طور یقین افرادی که فعالیت اقتصادی انجام می‌دهند باید ضوابط زیست محیطی را رعایت کرده و نباید فعالیت‌هایشان به محیط زیست اطراف خود و افراد ساکن آسیب‌زا باشد، تصریح کرد: در کنار رعایت الزامات و چارچوب‌های قانونی از سوی واحدهای صنعتی، محیط زیست نیز به عنوان دستگاه تخصصی و ناظر باید به وظایف خود در این بخش به نحو مطلوب عمل کند.

سلامتی مردم دغدغه و اولویت اصلی همه مسئولان استان است

وی با اشاره به این‌که دغدغه سلامتی مردم موضوعی است که همه مسئولان درگیر آن هستند، خاطرنشان کرد: در صورتی که واحد صنعتی بخواهد آسیبی بر محیط زیست وارد کرده و الزامات و چارچوب‌های تعیین شده را رعایت نکنند با آن برخورد می‌شود.

عسگری با بیان این‌که با وجود رعایت الزامات زیست محیطی از روی واحدهای صنعتی و نظارت از سوی سازمان‌های مسئول، برخی از افراد با اهدافی غیر از مسائل زیست محیطی به طرح موضوع می‌پردازند که خواسته‌های آنان نیز باید در جای خود مورد بررسی قرار گیرد.

وی با تأکید بر این‌که این اعتماد باید به مردم داده شود که اقداماتی که در عرصه تولید صورت می‌گیرد با رعایت ضوابط زیست محیطی معنا پیدا کرده و در این بحث مسئولان استان هیچ تعارفی نداشته و آن را در اولویت قرار دادند، بیان کرد: به طور یقین وقتی مکانی برای نگهداری پسماند در نظر گرفته می‌شود با این رویکرد است که بتوانیم ضوابط زیست محیطی را رعایت کرده و کنترل‌های لازم را داشته باشیم .

فرماندار زنجان در ادامه عنوان کرد: این‌که برای پسماندهای موجود فکری نکنیم و کنترل‌های لازم صورت نگیرد و پس از دپو آن در محل نیز رها شده و هیچ نظارتی بر آن نداشته باشیم به طور یقین بخش اعظمی از مناطق مختلف را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی با بیان این‌که وقتی یک نقطه برای دفن پسماند انتخاب می‌شود الزاماً به این معنا نیست که کنترل‌ها و حساسیت‌ها به دلیل خطرناک بودن آن‌هاست، بیان کرد: اگر در نگهداری از پسماند زباله خانگی هم به درستی مدیریت نکنیم خود سبب بروز مشکلات زیست محیطی می‌شود.

فرماندار زنجان به اختصاص برنامه‌های لازم برای آگاهی دادن به مردم و برطرف کردن نگرانی‌های آنان اشاره کرد و گفت: دغدغه زیست محیطی مردم باید در مسیر درستی مدیریت شود که رسانه‌ها می‌توانند در این بخش نقش‌آفرین باشند.

وی با اشاره به این‌که دستور بررسی مجدد موضوع فوکا صنعت صبا و دغدغه اهالی روستا را دادم، خاطرنشان کرد: برخی از واحدها در زمان استقرار ضوابط را پذیرفته و آن را رعایت می‌کنند ولی پس از استقرار و در طول فعالیت آن را نادیده می‌گیرند.

عسگری با تأکید بر این‌که به محیط زیست نیز گفتیم هر واحد آلاینده‌ای که بخواهد در هر نقطه شهرستان مستقر شود اولویت استان جلوگیری از استقرار این واحدهاست، تصریح کرد: در صورتی که واحد آلاینده‌ای مستقر شده و یا در حال استقرار است باید کنترل‌های لازم صورت گرفته تا تبعات زیست محیطی را به حداقل برسانیم.

عسگری با تأکید بر این‌که دغدغه اهالی را شنیده و انتقال دادم و از مسئولان خواستیم تا گزارشات را ارائه کنند، خاطرنشان کرد: هیچ تعارفی با واحدی که آلاینده بوده و جان مردم و محیط زیست را به خطر می‌اندازد، نداریم چرا که قوانین خوبی در این زمینه موجود است.

وی با اشاره به این‌که دستگاه متولی که همان محیط زیست است دستش باز بوده و در صورت تخلف، واحد صنعتی می‌تواند برخورد کند، خاطرنشان کرد: از سوی دیگر از در نظارت اهمال‌کاری و کوتاهی باشد ما هم به موضوع ورود می‌کنیم.

وی با بیان این‌که باید در حوزه زیست محیطی به سازمان محیط زیست و نظرات آن اعتماد کنیم چرا که این سازمان بیش از مردم به موضوع محیط زیست حساس است، بیان کرد: در مورد فعالیت شرکت فوکا صنعت صبا و مسائل زیست محیطی آن نیز اگر دغدغه‌ای از سوی اهالی مطرح است باید برطرف شده و مردم را توجیه کنند.

محل دفن پسماند مورد تأیید محیط زیست است

حسین آبسالان، مدیرکل محیط زیست استان نیز با اشاره به این‌که محل تعیین شده برای دفن پسماندهای فوکا صنعت صبا مورد تأیید بوده و مشکلی ندارد چرا که بررسی‌های لازم انجام شده است، بیان کرد: پس از اخذ مجوز برای دفن پسماند نظارت و پایش‌های مستمری صورت گرفته و ایزوله شده می‌شود.

وی با بیان این‌که تعیین زمین محل دفن پسماند مورد بررسی قرار گرفته و در کمیته به تأیید رسیده و شرایط دفن و نگهداری نیز لحاظ شده است و از واحد صنعتی نیز تعهد اخذ می‌شود، یادآور شد: ضرورت رعایت این الزامات در طول انجام مراحل دفن و نگهداری به صورت مستمر نظارت شده و از سوی دیگر هم واحد صنعتی و هم محیط زیست گزارش‌های دوره‌ای را ارائه می‌کنند.

مدیرکل محیط زیست استان در واکنش به نزدیک بودن محل تعیین شده برای دفن پسماند تا روستای سلطان‌آباد گفت: به هیچ عنوان این موضوع درست نیست چرا که این محل از روستا فاصله دارد در غیر این صورت محیط زیست اصلاً مجوز صادر نمی‌کند.

وی با اشاره به این‌که محیط زیست برای جلوگیری از انتشار آلایندگی و به خطر افتادن محیط زیست و سلامتی مردم اصرار بر مدیریت پسماندها دارد، بیان کرد: این واحدها هزینه‌های میلیاردی برای تعیین زیرساخت مناسب و ایزوله شده برای دفن پسماند انجام می‌دهند که حاصل حساسیت محیط زیست بر جلوگیری از آلوده شده محیط زیست و محیط زندگی مردم است وگرنه این واحدها می‌توانستند پسماندهای خود را شبانه در چاله‌ها و دره‌ها خالی می‌کردند و هیچ واحدی هم گردن نمی‌گرفت.