پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ لیلا محمدی: با توجه به بحرانی شدن وضعیت منابع آبی استان زنجان و در اولویت بودن تامین آب موردنیاز بخش‌های اقتصادی استان از جمله کشاورزی و صنعت و از همه مهم‌تر آب شرب، شنیده‌ها حاکی از برنامه‌ریزی مسئولان برای انتقال آب از سد مراش ماهنشان به شهر زنجان حکایت دارد موضوعی که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان آن را تائید نمی‌کند چرا که معتقد است باید مطالعات کارشناسی در این زمینه صورت گیرد و گفتن چنین اظهاراتی پیش از نتایج کارشناسان زیاد درست نیست. این گفته‌ها در حالی است که برخی از منابع آگاه استان صراحتا یا تلویحا موضوع انتقال آب از سد مراش به شهر زنجان برای مصرف آب شرب را تائید می‌کنند!

مسعود بیات‌منش، معاون عمرانی استاندار زنجان 16 فروردین ماه 1404 در شورای اداری استان زنجان آب را از چالش‌های پبش روی استان دانست که در صورت بی توجهی به این موضوع می‌تواند تبدیل به بحران جدی شود.

بیات‌منش با بیان اینکه آب مهم‌ترین نگرانی ماست، تاکید کرد: اعضای شورای اداری استان باید نگران آب به ویژه شرب و بعد کشاورزی باشند.

معاون عمرانی استاندار زنجان همچنین 28 فروردین ماه 1404 در کنفرانس مطبوعاتی استان زنجان برای چندمین بار به وضعیت تاسف بار استان اشاره کرد و در اظهاراتی قابل تامل در خصوص استقرار صنایع فولاد افزود: در زمینه فولاد حدود ۵ یا ۶ درصد تولید کشور در استان زنجان اتفاق می‌افتد، استانی که یکی از کم‌آب‌ترین استان‌های کشور به شمار می‌رود و فولاد هم یکی از صنایع آب بر است! اینکه نسبت حدود یک درصدی سهم استان از آب با سهم تولید ۶ درصدی فولاد کشور چیست، موردی است که باید مطالبه افکار عمومی باشد!

این دست از اظهارات از سوی مسئولان ذیربط استان زنجان این روزها علنی‌تر از سال قبل شده است، این یعنی وضعیت آبی استان زنجان خوشایند نیست و در حالت اضطرار قرار دارد.

بحرانِ آب در زنجان

با وجود افزایش نسبی بارش در سال آبی ۱۴۰۴ نسبت به سال گذشته، بحران کم‌آبی همچنان یکی از چالش‌های مهم استان زنجان و کشور به شمار می‌رود. طبق اعلام شرکت آب منطقه‌ای استان زنجان، میزان بارش ثبت‌شده در استان تا چند روز پیش در حدود ۲۳۸ میلی‌متر بوده که نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت، تنها پنج درصد افزایش داشته است.

میانگین بارش سالانه در زنجان طی دو دهه گذشته روند کاهشی داشته و میزان تجمعی بارش در برخی سال‌ها تا ۴۰ درصد کمتر از میانگین بلندمدت بوده است. دشت‌های زنجان، ابهر و خدابنده از جمله دشت‌های ممنوعه هستند که با افت مداوم سطح آب زیرزمینی مواجه‌اند. برداشت‌های بی‌رویه از چاه‌ها، از دلایل اصلی این بحران است.

به گفته علی‌محمد نادرخانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان؛ فرسودگی تأسیسات روستایی، افزایش‌بلندمرتبه‌سازی‌ها و فشار مضاعف بر شبکه‌های انتقال آب شهری، و همچنین زیان‌ده بودن شرکت آبفا به دلیل فروش آب زیر قیمت تمام‌شده، از جمله مشکلاتی است که حوزه آب استان با ان مواجه است که ضروری است به این مقوله توجه جدی شود.

فارغ از وضعیت بارشی استان و حرکت به سمت خشکسالی، در کنار فرهنگ سازی عمومی در مصرف بهینه آب و جذب اعتبار برای نوسازی شبکه آبرسانی و تاسیسات آبی استان، باید قبول کنیم که نیاز استان به سد برای تامین بی‌چون و چرای آب در تمامی بخش‌ها اعم از شرب، کشاورزی و صنعت به ویژه آب شرب باید از سوی برنامه‌ریزان مدنظر قرار گیرد.

فقط 15 درصد ظرفیت سد تهم پُر است

کمبود روان‌آب‌ها باعث شده تا مخازن سدهای مهم استان مانند سد تهم و سد گلابر به‌طور کامل آبگیری نشوند. در حال حاضر، تنها ۱۵ درصد ظرفیت سد تهم که اصلی‌ترین منبع آب شرب زنجان است، پر شده، در حالی که سال قبل 23 درصد بوده است. این رقم برای سد گلابر نیز ۴۱ درصد گزارش شده است.

هم اکنون چهار سد در استان شامل سد‌های تهم، تالوار، کینه ورس و گلابر در حال بهره برداری است. سد‌های مشمپا، بلوبین و مراش هم از سد‌های مهم در دست ساخت استان است.

گفته می‌شود ۱۰۰ درصد آب مورد نیاز بخش کشاورزی و ۹۰ درصد آب مورد نیاز صنایع استان نیز از منابع زیرزمینی تامین می شود.

روزهایِ سختِ «تهم»

به گفته مسئولان شرکت آبفای استان زنجان؛ در زمان حاضر بیش از ۸۰ درصد آب شرب زنجان از منابع زیرزمینی و مابقی آن از سد «تهم» تامین می‌شود که بنا بر اعلام معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای زنجان، شرکت آب و فاضلاب استان زنجان بسته به شرایط و وضعیت بارش‌ها و نیاز روزانه، میزان تامین آب شرب از محل چاه‌ها و سد تهم را مدیریت می‌کند.

علی‌محمد نادرخانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان نیز با اشاره به اینکه در حال حاضر سد تهم وضعیت خوبی ندارد، تصریح کرد: این سد تقریبا بدترین شرایط را از زمان بهره‌برداری دارد.

منابع آگاه به صدای زنجان می‌گویند که با توجه به اهمیت تامین آب شرب و ناکافی بودن آب سد تهم، احتمالا مسئولان برای تامین نیاز آبی شهر زنجان از محل سد مراش ماهنشان برنامه‌ریزی کنند؛ موضوعی که مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان نه آن را رد می‌کند و نه تائید از این رو از صدای زنجان می‌خواهد تا در این رابطه موضوع را از شرکت آب منطقه‌ای پیگیری کند.

**کاهش 50 درصدی ورودی آب به سد تهم

کلنگ احداث سد مراش در سال 88 و خط انتقال آن از سال 98 بر زمین زده شد و وعده بهره‌برداری از آن به طور متناوب توسط مسئولان ادوار مختلف بنا به دلایلی که اکثراً مالی بوده تمدید شد.

سد مراش با ظرفیت مخزن ۴۱ میلیون متر مکعب در شهر دندی در شهرستان ماهنشان در حال اجراست و نیاز آب شرب شهر‌های ماهنشان، دندی و ۱۲۲ روستای مسیر را به میزان چهار میلیون متر مکعب و نیاز آبی صنایع مستقر در منطقه را به میزان ۲.۵ میلیون مترمکعب تامین می‌کند.

آن طور که مسئولان شرکت آب منطقه‎ای زنجان می‌گویند؛ با احداث این سد و خط انتقال آن، نیاز زیست محیطی منطقه به میزان ۵.۵ میلیون متر مکعب و حقابه کشاورزی سد پایاب نیز در حجم ۲.۴ میلیون متر مکعب تامین خواهد شد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان در خصوص مراحل پیشرفت فیزیکی این پروژه 14 ساله وضعیت بارش‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل را مطلوب ندانسته و می‌گوید: مجموع بارش‌ها تا الان 242 میلی‌متر است در حالی که این میزان 197 میلی‌متر بوده است. نسبت به سال گذشته 22.5 درصد افزایش بارش داریم، نسبت به دوره آماری نیز حدودا 3 درصد وضعیت مثبتی داریم اما با این وجود وضعیت مخازن نظیر سد تهم که حجم آن 84 میلیون مترمکعب است در حدود 12.5 میلیون مترمکعب است یعنی 15 درصد پُر است!

این مسئول با اشاره به آمارهای مربوط به دوره بارش‌های استان عنوان می‌کند: بر اساس آمارهای مربوط به آخرین دوره آبی، میزان ورودی سد تهم تا به امروز 3 میلیون مترمکعب بوده است این میزان در سال گذشته در حدود 6 میلیون مترمکعب بوده است (یعنی کاهش 50 درصدی)!

سد «مراش» ناجی زنجان می‌شود؟

مسئولان استانی سد مراش را به عنوان تأمین کننده آب شرب شهر ماهنشان، شهر دندی و 122 روستای شهرستان ماهنشان را در نظر گرفته‌اند، همچنین از محل این سد 2.5 میلیون مترمکعب به بخش صنعت اختصاص خواهد یافت.

بنا بر اعلام برخی رسانه‌ها؛ پروژه خط آبرسانی از سد مراش به شهر ماهنشان حدود 81 کیلومتر در دست اجرا است که بخشی از آن اجرا شده و و مابقی خط به محض تأمین اعتبار در سال 1405 به اتمام می‌رسد.

گفتنی است 15 کیلومتر این خط به دلیل اضطراری که در خصوص کمبود آب برای شهر دندی به وجود آمد، تکمیل شد و آب شرب از محل سد ایالو در اختیار مردم شهر دندی قرار گرفت.

یک منبع آگاه که نامش نزد صدای زنجان محفوظ است می‌گوید: با توجه به اهمیت تامین آب شرب، مسئولان برای تامین نیاز آبی شهر زنجان از محل سد مراش ماهنشان برنامه‌ریزی می‌کنند.

دیگر مسئول استانی که نامش نزد صدای زنجان محفوظ است فرآیند انتقال آب از سد مراش به زنجان را تلویحا تائید کرده و می‌گوید در این زمینه بهتر است شرکت آب منطقه‌ای اظهارنظر کند.

نیاز ۱۸ هزار میلیارد ریالی «مراش» برای تکمیل

پیشرفت فیزیکی پروژه احداث سد مراش در شهرستان ماهنشان حدود 71 درصد است. گفته می‌شود تکمیل این سد نیازمند حدود ۱۸ هزار میلیارد ریال اعتبار است.

در مجموع سال 1402 هفت هزار و ۵۵۱ میلیارد ریال برای این طرح هزینه شده، سال قبل نیز از هزار و ۳۱۸ میلیارد ریال اعتبار اختصاصی به این طرح ۵۱۱ میلیارد ریال آن پرداخت شده است.

«مراش»؛ پائیز آبگیری می‌شود

اکبر باقری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان در خصوص روند اجرای پروژه ساخت سد مراش عنوان می‌کند: احداث سد مراش با پیشرفت فیزیکی 71 درصدی در حال انجام است. در صورت تامین اعتبار کافی، مهرماه یا آبان‌ماه سد مراش آبگیری خوهد شد، مراحل بهره‌برداری و افتتاح کامل اعم از تکمیل بدنه و سرریز تونل و غیره نیز حدود یکسال زمان خواهد برد.

طبق اظهارات سال قبل مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان؛ قرار شد علاوه بر جذب اعتبار از محل منابع عمومی برای تسریع در عملیات اجرایی این سد، مبلغ دو هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال از طریق ماده ۵۶ قانون الحاق برای این طرح جذب شود که البته این موضوع با اخذ مجوز و تضمین بازپرداخت تسهیلات از سازمان برنامه و بودجه و انعقاد تفاهم نامه اولیه با بانک صادرات آغاز شده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان با اشاره به اینکه از طریق ماده 56 قانون الحاق، برای سد بلوبین و سد مراش درسال 1403 اعتبار جذب شد، این را هم می‌گوید که با فهرست بهای سال 1403 حدودا یک هزار و 860 میلیارد تومان برای تکمیل موردنیاز است، البته با احتساب تعدیل‌ها این مبلغ افزایش خواهد یافت.

 انتقال آب از سد مراش به شهر زنجان صحت ندارد، این مورد فعلا در مرحله مطالعاتی قرار دارد

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان با بیان اینکه نیاز آب شرب زنجان از محل سد تهم و آبهای زیرزمینی تامین می‌شود، اضافه می‌کند: به شرط تامین اعتبار و بر اساس برنامه‌ریزی‌ها سد مشمپا آبگیری و پس از اجرای خط انتقال برای استفاده مردم از آب به سمت زنجان روانه خواهد شد، در کنار این موضوع، برای تامین نیاز مردم به آب شرب عملیات لازم جهت اجرا و تکمیل سد بعثت نیز در دستور کار قرار می‌گیرد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان در خصوص برنامه‌ریزی‌ها برای اجرای خط انتقال آب از سد مراش به سمت شهر زنجان جهت تامین آب شرب مردم نیز می‌گوید: موضوع اجرای خط انتقال از سد مراش به شهر زنجان نیست چرا که این مورد در مرحله مطالعاتی قرار دارد.

انتهای پیام/