پایگاه خبری صدای زنجان - معبد داش كسن بنایی صخره‌ای است كه در 10 كیلومتری جنوب شرقی شهر سلطانیه (استان زنجان)، در نزدیكی روستای ویر، از توابع همین شهرستان قرار گرفته است. این مجموعه در محوطه‌ای به شكل مستطیلی ناقص، به طول 400 متر و عرض 50 تا 300 متر قرار گرفته است.
نخستین گردشگرانی که از  بنای داش‌کسن، بازدید کردند این بنا را بنای اژدها نامیدند. در این بنا می‌توان ترکیب شگفت‌انگیز هنر و معماری ایرانی و مغول را مشاهده کرد. این بنا یکی از بی‌نظیرترین پرستشگاه‌های سنگی ایران است که نمونه مشابه آن در هیچ کجای کشور مشاهده نمی‌شود.

این مکان شگفت‌انگیز، در دل کوه‌های سلطانیه و در نزدیکی روستای ویر در ۱۵ کیلومتری شمال شرق شهر سلطانیه قرار گرفته است. هنگامی که برای اولین بار  داش کسن را ببینید، تصور می‌کنید به کشور چین قدم گذاشته‌اید. ولی در واقع این بنا از آثار شاخص دوره ایلخانی است که توسط هنرمندان مطرح آن دوره به زیبایی هرچه تمام در دل کوه‌ها تراشیده شده است. از جذاب‌ترین و معروف‌ترین آثار این مکان، می‌توان به نقش برجسته دو اژدها اشاره کرد. به خاطر همین دو نقش برجسته، این محوطه به معبد اژدها شهرت گرفته است. در فرهنگ کشور چین، اژدها نماد قدرت، برکت و خوشبختی است. پادشاهان گذشته نیز به قدرت علاقه بسیار زیادی داشتند. شاید به همین دلیل است که دستور حکاکی این نقوش در دل این محوطه باستانی صادر شده است.

طول نقش برجسته اژدهای اصلی ۵ متر و ارتفاع آن ۱٫۵ متر است و درون یک حفاظ شیشه‌ای از آن محافظت می‌شود.

پیشینه بنای داش کسن

بنا بر عقیده برخی از باستان‌شناسان، قدمت این بنا به قبل از اسلام باز می‌گردد. یعنی هنگامی که این مکان پرستشگاه پیروان آئین مهرپرستی بوده است. البته هیچ اثری از آن دوران باقی نمانده است. اما بنای کنونی، متعلق به دوره ایلخانیان است که حدود ۷۰۰ سال قبل در ایران حکومت می‌کردند. بعد از مرگ ارغون‌شاه مغول، الجای‌خاتون خواهر سلطان محمد خدابنده دستور ساخت این بنا را می‌دهد. اما ساخت این بنا هرگز به پایان خود نمی‌رسد. دلیل این امر مشخص نیست ولی عده‌ای عقیده دارند دستور ساخت این بنا قبل از مسلمان شدن شاه مغول داده شده است و بعد از اینکه ایلخانان به اسلام گرویدند، ساخت این بنا نیز متوقف شده است.

بنای تاریخی داش‌کسن از چند ایوان و محوطه باستانی تشکیل شده است و نقوش برجسته زیادی در جای‌جای آن دیده می‌شود. آثار این محوطه از نظر نقوش تزئینی، یکی از با‌ارزش‌ترین نمونه‌های معماری صخره‌ای در تاریخ معماری ایران به شمار می‌رود. در داخل این محوطه، سه طاق نسبتا عمیق در دل کوه کنده شده است که دارای مقرنس‌های سنگی بسیار زیبایی است. از دیگر نقوش تزئینی این بنا، طاقچه‌های زیبایی است که در کنار نقوش اژدها قرار گرفته‌اند. نقوش متنوع اسلیمی که ماهرانه بر روی سنگ‌ها تراشیده شده‌اند، از جمله آثار برجسته این محوطه باستانی هستند.

در حال حاضر این بنا صدمات زیادی دیده است. سنگ‌های تراشیده شده بزرگ و پراکنده‌ای در اطراف بنا دیده می‌شود. با این حال، وجود نقوش اسلیمی متنوع، ایوان‌های بلند و به خصوص دو اژدها که ردپای هنرمندان چینی در آن یافت می‌شود و  نمونه مشابه آن در هیچ کجای کشور نیست، باعث شده است که این مکان یکی از ارزشمند‌ترین پرستشگاه‌های سنگی کشور به شمار رود.

شیرین و فرهاد

افسانه‌های زیادی درباره این مکان در بین بومیان منطقه رواج دارد. اهالی روستای ویر اسم محوطه داش‌کسن را شیرین و فرهاد گذاشته‌اند. داش در زبان ترکی به معنی سنگ است و کسن به معنی بریدن. در افسانه‌های ایران باستان، فرهاد را به عنوان فردی سنگ‌شکن می‌شناسند که عشق زیادی نسبت به شیرین داشته است. به همین خاطر این مکان به شیرین و فرهاد شهرت یافته است. اما دلیل اصلی اطلاق نام داش‌کسن به این بنا، این است که این مکان معدن سنگ بوده است و هنگامی که کارگران مشغول تراشیدن سنگ‌های معدن بوده‌اند به ناگاه نقوش زیبای آن از دل سنگ‌ها نمایان می‌شود.

مسیر دسترسی به معبد داش‌کسن

برای رسیدن به این بنا و دیدن شگفتی‌های آن باید به شهر سلطانیه و روستای ویر سفر کنید این روستا در شمال شرق سلطانیه قرار دارد. راه رسیدن به محوطه داش‌کسن، از روستای ویر به بعد، به طول حدودا ۵ کیلومتر، تماما خاکی است.

ساماندهی زیرساخت‌های گردشگری معبد داش‌کسن

با توجه به اهمیت این بنا عملیات اجرایی تکمیل زیرساخت‌های گردشگری معبد داش‌کسن در دستور کار قرار گرفت که در همین رابطه مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان می‌گوید: عملیات اجرایی ساماندهی زیرساخت‌های گردشگری معبد داش‌کسن با اعتبار ۴ میلیارد ریال در روستای ویر شهرستان سلطانیه آغاز شد که تکمیل زیرساخت‌های لازم در راستای رفاه حال مسافران و گردشگران است.

امیر ارجمند ادامه می‌دهد: در عملیات اجرایی این فاز شامل تکمیل دیوار شرقی، اجرا و ساماندهی و تکمیل مسیر گردشگری داخل محوطه، استحکام‌بخشی و مرمت حفاظتی ایوان شرقی، نصب تابلوی شناسنامه اثر، نصب تابلوهای مسیر، تعبیه پارکینگ در ورودی معبد، تکمیل محوطه‌سازی و ساماندهی سنگ‌های محوطه پیش‌بینی شده است.

وی خاطرنشان می‌کند: وجود چنین اثر تاریخی ارزشمند با قدمت ۷۰۰ ساله موجب می‌‌شود در جهت توسعه صنعت توریسم و ایرانگردی اقدامات لازم انجام گیرد.

احداث مسیر پیاده‌راه گردشگری در محوطه داخلی معبد داش‌کسن

ارجمند، از احداث مسیر پیاده‌راه گردشگری در محوطه داخلی معبد داش‌کسن در روستای ویر شهرستان سلطانیه خبر می‌دهد و می‌گوید: این مسیر با هدف بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های طبیعی اجرا می‌شود که موجب نظم‌دهی مسیر تردد گردشگران خواهد شد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان می‌افزاید: با احداث این مسیر همچنین گردشگران نیز فرصتی جدید را در دسترس خواهند داشت تا در کنار بازدید از مجموعه تاریخی و گردشگری از فضاسازی‌های متنوع و جدید بهرمند شوند.

وی می‌گوید: طراحي مسيرهاي پياده گردشگري در معبد داش‌کسن به عنوان گامي دو جانبه و شايد چند سويه براي حفاظت از بافت و هدايت گردشگر و پيش اقدامي برای احیای بافت كهن معبد تاریخی داش‌کسن  و همچنین تکمیل کننده امر حفاظت و احیای بافت است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی زنجان تاکید می‌کند: رفع ضعف‌ها، ارتقاء کیفیت بازدید گردشگران و پایداری سایت داش‌کسن به عنوان یک پیاده‌راه موفق موجب ارتقاء بافت تاریخی سایت می‌شود.

طرح حفاظت و مرمت سنگ‌های معبد داش‌کسن اجرایی می‌شود

وی بیان می‌کند: در طرح حفاظت و مرمت سنگ‌های معبد داش‌کسن ویر ابتدا خاكبرداري و پاك‌سازي محيط پيراموني انجام شد و سپس در جهت تحكيم و در جهت مقاوم‌سازي ايوان  شرقی سنگ‌چيني در پشت ايوان با عمق مناسب انجام شد. با اجراي سنگ علاوه بر مقاوم‌سازي و اجراي پشت بند، منظر مجموعه نيز در اين قسمت داري نظم و انطباط برخوردار شد و همچنان حفاظت و مرمت اضطراری در این معبد ادامه خواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه عملیات مرمت این معبد به صورت مستمر و سالانه انجام می‌شود، اظهار می‌کند: برای ساماندهی فضاهای این بخش‌ها، بقایای در معرض خطر شناسایی شده و عملیات استحکام‌بخشی و حفاظت اضطراری بر روی آنها انجام می‌گیرد.

ارجمند افزود: حفاظت، مرمت، مستندنگاری دقیق، استحكام‌بخشی، ساماندهی شرایط نگهداری و پوشش در سایت تا پایان امسال در معبد داش‌کسن انجام می‌شود.

انتهای پیام