پایگاه خبری صدای زنجان- 28 تیرماه امسال بود که موضوع عضویت شهرداری زنجان در مجمع کلانشهرها مطرح شد و شهرداری ضمن اعلام این خبر لوگوی شهرداری را تغییر داده و کلانشهر را در آن قید کردند. پس از انتشار این خبر از سوی شهردار زنجان نگاه‌ها به سمت ویژگی‌ها و مزایای کلانشهر شدن رفت و سوال‌های زیادی در این بین مطرح بود. این‌که آیا سیستم حمل و نقل شهر زنجان ارتقا پیدا ‌می‌کند؟ آیا از مزایای قانون مالیات بر ارزش افزوده بهره‌مند می‌شویم؟

برخی نیز از معایب کلانشهر شدن گفته و عنوان می‌کنند که تأمین نیازهای شهروندان و مدیریت بهینه در کلانشهرها نسبت به شهرهای کوچک و میانی به مراتب سخت تر است و امروزه امن‌ترین شهرهای جهان کلانشهر نیستند.

شهردار زنجان با ارائه پاسخ منفی به سوال‌های مذکور عنوان کرد که هدف از عضویت زنجان در مجمع کلانشهرها استفاده از تجربیات دیگر شهرها و پیگیری مباحث شهرداری در ارتباط با سه قوا در سطح وسیع‌تر از طریق مجمع مذکور است.

در حالی خبر عضویت شهرداری زنجان در مجمع کلانشهرها مطرح شد که رئیس شورای شهر زنجان در ابتدا از این خبر اظهار بی‌اطلاعی کرده و متعجب شد چرا که بر این باور بود این موضوع اصلاً در شورای شهر مطرح نشده است ولی پس از پیگیری موضوع از شهرداری به نامه ارسال شده به حبیب یگانه، به عنوان شهردار کلانشهر زنجان اشاره داشته و استنادهای قید شده برای جمعیت زنجان را اشتباه و غلط دانست.

رئیس شورای شهر زنجان گفت: «در این نامه ارسالی به مصوبه هیئت وزیران در سال 87 مبنی بر این‌که شهرهای بالای 500 هزار نفر جمعیت کلان شهر محسوب می‌شوند، استناد شده و در ادامه آمده:  طبق آخرین آمار سرشماری نفوس و مسکن جمعیت آن کلان شهر به بیش از 500 هزار نفر رسیده است بر همین اساس درخواست عضویت آن شهرداری در مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران مورد موافقت قرار گرفت.»

نامه ارسالی از مجمع کلانشهرها به شهردار مبهم است

وی با تأکید بر این‌که مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران با استناد به کدام آمار می‌گوید جمعیت شهر زنجان به بیش از 500 هزار نفر رسیده است، ابراز کرد: «این نامه ارسالی دارای ابهاماتی است چرا که به استناد آخرین آمار منتشره از سوی مرکز آمار ایران جمعیت شهر زنجان 435 هزار نفر بوده است از طرفی آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال 95 انجام شده که جمعیت زنجان 435 هزار نفر قید شده است.»

عباس راشاد با بیان این‌که اگر زنجان کلانشهر محسوب شود کل چارت سازمانی شهرداری زنجان باید عوض شده و نیروها افزایش پیدا کند، خاطرنشان کرد: در صورتی که شهر زنجان کلانشهر شد دولت موظف است در بودجه سنواتی چند ردیف را اضافه کند که یکی از آن‌ها حمل و نقل عمومی و مترو است.

وی با اشاره به این‌که اگر زنجان کلانشهر شود ضوابط در شورای شهر، تعداد کاندیداهای شرکت‌کننده برای شورای شهر تغییر یافته و قانون جدیدی باید اعمال شود، خاطرنشان کرد: بودجه کلانشهرها متفاوت از شهرهای دیگر بوده و در صورت کلانشهر شدن زنجان باید این موضوع نیز مورد پیگیری قرار گیرد.

جمعیت شهر زنجان در افق 10 ساله نیز به 500 هزار نفر نمی‌رسد

رئیس شورای شهر زنجان با تأکید بر این‌که به طور یقین در حال حاضر جمعیت شهر زنجان 435 هزار نفر بوده و تا 10 سال آینده نیز به 500 هزار نفر نمی‌رسد، بیان کرد: نرخ رشد جمعیت زنجان ثابت بوده چون شهر مهاجر پذیری نیست از همین رو می‌گویم نامه ارسالی از سوی مجمع کلانشهرها دارای مشکل بوده و استناداتش غلط است.

تفاوت شهر و کلانشهر برای عموم مردم مورد سوال است. براساس تعریف بین‌المللی کلانشهر که توسط سازمان ملل متحد ارائه شده، شهری که بیشتر از چهار میلیون نفر جمعیت داشته باشد کلانشهر است، اما مفهوم کلانشهر براساس سطح فعالیت‌ها، حوزه نفوذ شهر و جمعیت‌پذیری در هر کشور متفاوت است، شاخص جمعیت در کشور ایران بیشترین اثرگذاری را در تعیین یک نقطه جغرافیایی به عنوان شهر یا کلانشهر دارد.

«منظور از شهر، هر یک از نقاط جغرافیایی است که مصوبه هیئت دولت داشته و دارای شهرداری است» این تعریفی از شهر است که در آخرین سرشماری نفوس و مسکن کشور در سال ۹۵ آورده شده است.

بنا بر آمار ارائه شده در این سرشماری تعداد شهرهای کشور از ۲۰۱ شهر در سال ۱۳۳۵ به ۱۲۴۵ شهر در سال ۹۵ افزایش پیدا کرده است، اما کلانشهر یا (Megalapolis) به شهری گفته می‌شود که از نظر موقعیت و اثرگذاری اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و جمعیتی در بین سایر شهرها سرآمد باشد.

کلانشهر تهران، مشهد و اصفهان جزو سه کلانشهر پرجمعیت کشور هستند، پس از آن به ترتیب کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز، کرمانشاه، ارومیه، رشت، زاهدان، همدان، کرمان، یزد، اردبیل، بندرعباس و اراک از پرجمعیت‌ترین شهرهای کشور محسوب می‌شوند، اما این سوال وجود دارد که آیا همه این شهرها به واقع کلانشهر هستند؟

چنانچه بخواهیم شهرهای ایران را برمبنای تعریف بین‌المللی تقسیم‌بندی کنیم، شهر تهران یگانه کلانشهر کشور خواهد بود، اما در ادبیات رایج کشور، اصطلاح کلانشهر معادل مادر شهر(Metropolis)  است و به شهرهایی با جمعیت بیشتر از ۵۰۰ هزار نفر گفته می‌شود، اما تنها شهرهایی که از نظر موقعیت و اثرگذاری اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و جمعیتی در بین سایر شهرها سرآمد باشند از مزایای مالیات بر ارزش افزوده بهره‌مند می‌شوند و سایر شهرها صرفاً از نظر قانونی و به صورت رسمی می‌توانند کلانشهر باشد.

کلان شهر منطقه‌ای است که هر شهری بطور گسترده‌ای در فضاهای اطراف خود پراکنده شده است و فراتر از هسته اولیه خود حرکت می‌کند. بطوری که حومه شهرها با هم تلاقی پیدا می‌کنند و نمی‌توان مشخص کرد که حومه یا یک شهر اقماری، جز کدام «مادر شهر» است. هر یک از «مادر شهرهای» این ناحیه بسیار عظیم هستند. جالب توجه است که «کلان شهر» ذکر شده پیچیده‌ترین سیستم اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی را در خود جای داده است. به قول جامعه شناسان آلمانی ، کلان شهرها مرکز پیچیده‌ترین مسائل زندگی مدرن هستند که شخصیت فردی را شدیداً تحت فشار قرار می‌دهد و او را از این سو به آن سو می‌کشاند.

چنانچه نگاهی به آمار جمعیتی این ۱۸ شهر بیندازیم تنها 6 کلانشهر تهران، مشهد، اصفهان، کرج، شیراز و تبریز از مزایای قانون مالیات بر ارزش افزوده بهره‌مند هستند و ۱۲ کلانشهر دیگر تنها به صورت رسمی و قانونی می‌توانند کلانشهر باشند این در حالی است که یک کلانشهر باید از نظر اقتصادی، جمعیتی و سیاسی حوزه نفوذ مشخصی داشته باشد و با این احتساب بسیاری از شهرهایی که امروز به عنوان کلانشهر در کشور ایران شناخته می‌شود به واقع کلانشهر نیست.

برای عضویت در مجمع کلانشهرها حق عضویت ندادیم

با توجه به مفهوم کلانشهر و موارد مذکور، برخی بر این باورند که شهرداری برای عضویت در مجمع کلانشهرها حق عضویت داده است که شهردار زنجان ضمن رد این موضوع اینگونه عنوان کرد: مجمع کلانشهرها در سال 77 هم زمان با آغاز به کار اولین دوره شورای اسلامی و با تصویب آن‌ها آغاز به کار کرده است، شهرداری‌ها به لحاظ پیگیری مسائل فنی و حقوقی، کارشناسی و پرسنلی در گذشته به دنبال تشکیل اتحادیه شهرداری‌ها بودند تا بتوانند در این زمینه با سه قوه صحبت‌های لازم را داشته باشند.

به گفته حبیب یگانه برای پیگیری مسائل حقوقی و مرتبط با سه قوه نیاز به شکل‌گیری تشکلی بود که همه شهرداری‌های عضو بتوانند از آن بهره‌مد شوند این مجمع شهرداران کلانشهرها نیز در مرحله نخست برای شهرهای بالای یک میلیون نفر جمعیت تشکیل شده است سپس بعد از مصوبه هیئت وزیران و طبق تعریفی که در ادبیات رایج کشور کلان‌ شهرها را شهرهای با جمعیت بالای 500 هزار نفر را هم جزو کلانشهرها محسوب کردند.

وی در پاسخ به فواید عضویت شهرداری زنجان در مجمع کلانشهرها این‌گونه عنوان کرد: نامه‌ای از سوی 18 شهرداری کلان‌ شهرها به مقامات کشوری در مورد نوسازی ناوگان حمل و نقل درون شهری و خرید اتوبوس از داخل یا خارج از کشور و اجازه واردات اتوبوس ارائه شده است تا عوارض گمرکی تعلق نگیرد تا بتوانند ناوگان فرسوده درون شهری را نوسازی کنند از همین رو این پیگیری‌ها در سطح بالایی انجام می‌شود.

یگانه بر این باور است که شهرداری زنجان در راستای برخورداری از تجربیات موفق شهرداری‌ها و استفاده از توان علمی و تخصصی که در این مجمع وجود دارد درخواست عضویت در آن را کرده بود، بیان کرد: به طور یقین هم‌اندیشی‌ها و جلسات مختلفی بین حوزه‌های مختلف انجام شده و پیگیری مطالبات امروز شهرها و شهرداری‌ها از طریق این مجمع قدرتمند راحت‌تر انجام می‌شود.

افزایش عوارض مطرح نیست

وی با تأکید بر این‌که عضویت شهرداری در این مجمع نه هزینه‌ای برای شهرداری  زنجان دارد و نه این‌که موضوع افزایش عوارض مطرح است، خاطرنشان کرد: شهرداری زنجان بابت حضور در این مجمع هزینه‌ای را پرداخت نکرده است و هیچ کدام از مباحث مطرح شده در این زمینه صحت ندارد.

به گفته شهردار زنجان، کلان شهر شدن یک پتانسیل جمعیتی بوده و طبق تعریف عنوان شده هر شهری که جمعیت آن به 500 هزار نفر برسد کلان شهر محسوب می‌شود از همین رو زنجان نیز طبق آمار و ارقام موجود در آستانه 500 هزار نفر جمعیت قرار دارد از همین رو با توجه به داشته‌های موجود همانند مسائل فرهنگی و گردشگری که در شهر بوده مستندسازی کردیم و به دبیرخانه مجمع کلان‌شهرها ارسال شد و آن‌ها نیز با توجه به معیار جمعیتی موافقت لازم را برای عضویت شهر زنجان در مجمع را اعلام کردند.

عضویت شهر زنجان در مجمع کلانشهرها امتیاز خاصی ندارد

یگانه معتقد است عضویت شهر زنجان در مجمع کلانشهرها صرفاً به لحاظ جمعیتی بوده و امتیاز خاصی هم ندارد که بگوییم وزیر کشور آن را تأیید و یا رد کرده است چرا هدف ما این بود که صرفاً در مجمع کلانشهرها عضو باشیم و بتوانیم مطالبات و مسائل شهرداری را در سطح بالاتری پیگیری کنیم که خوشبختانه این  موضوع محقق شد.

وی با بیان این مطلب که در حال حاضر با عضویت در مجمع کلان‌ شهرها می‌توانیم درخواست‌ها و مطالبات شهرداری از مجموعه سه قوا را در سطح بالاتری پیگیری کنیم و از ظرفیت شهرداران کلان‌ شهرها بهره‌مند شویم.

شهردار زنجان با بیان این‌که اگر حتی جمعیت زنجان از ۵۰۰ هزار نفر هم بیشتر شود شامل کمک دولت در زمینه حمل و نقل عمومی نمی‌شود، خاطرنشان کرد: در شهر زنجان هدف ما از پیوستن به مجمع کلانشهرها تنها استفاده از تجربیات، توان فنی و تخصصی شهرداری‌های موفق است تا بتوانیم از کمیسیون‌های تخصصی این مجمع که شامل کمیسیون برنامه‌ریزی، حقوقی، خدمات شهری، سرمایه‌گذاری و مشارکت شهرسازی و معماری و فرهنگی است برای پیگیری حق و حقوق شهر و شهروندان استفاده کنیم؛ همچنین عضویت زنجان در این مجمع گام مهمی است تا با وضعیت فعلی و با افزایش قیمت مصالح پروژه‌ها تکمیل و اجرا شود.

یگانه با بیان این‌که کمک دولتی به شهرهای کوچک و زیر۵۰ هزار نفر شامل یارانه و کمک خرید ماشین آلات است که این یارانه در شهرهای بالای یک میلیون نفر برای مترو و قطار شهری تعریف شده است، تصریح کرد: شهر زنجان هیچ کدام از مشخصه‌های شهرهای بزرگ از جمله منوریل و مترو را ندارد، برای شهر زنجان اصلاً ایجاد مترو و مونوریل توجیه اقتصادی ندارد. از طرفی دولت در شهرهای بالای یک میلیون نفر کمک‌هایی در زمینه حمل و نقل عمومی ارائه می‌کند و در شهرهای زیر یک میلیون نفر فعلاً در این خصوص کمکی نمی‌شود./ روزنامه صدای زنجان 

انتهای پیام