پایگاه خبری صدای زنجان- دیدن سگ‌های لاغر و گرسنه در گوشه و کنار و حاشیه شهرها که برای یافتن غذا مشغول پارس کردن هستند، دیگر منظره‌ای تکراری است. سگ‌های ولگردی که نایلون حاوی پسمانده غذایی را که در کوچه و پس کوچه‌ها رها شده است، به دنبال خود می‌کشند تا دلی از عزا دربیاورند. این سگ‌ها که به وفاداری و مهربانی معروفند حالا به معضلی خطرناک برای محیط زیست تبدیل شده‌اند.

طبق آخرین بررسی‌های فسیلی، سگ‌ها بیش از ۱۸ هزار سال پیش از اجداد گرگشان جدا شده و اهلی شدند تا در کنار انسان زندگی کنند و به یار دیرینه انسان تبدیل شوند. سگ‌ها در ابتدا در شکار کردن به انسان کمک می‌کردند تا سهمی از آن نصیبشان شود اما در حدود ۱۲ هزار سال پیش و با شروع اهلی کردن گوسفند وحشی و بزکوهی، این حیوان نقش محافظت از گله‌های انسان را بر عهده گرفت. در طی قرن‌های اخیر که شهرها شروع به بزرگ شدن و روستاها شروع به کاهش گذاشتند، نقش سگ‌ها مجدداً تغییر کرد و برخی از آنها کم‌کم به حیواناتی خانگی تبدیل شدند.

مشکل آنجایی پیش آمده که با صنعتی شدن دامپروری، دیگر نیازی به سگ‌های گله نبود و همچنین با کاهش جمعیت روستایی و کوچ به شهرها، سگ‌های بسیاری بدون صاحب رها شدند .طبیعی است که سگ به عنوان یک گونه گوشتخوار، در صورت گرسنگی و در جهت بقاء خود اقدام به شکار کردن کند و از این رو می‌تواند برای انسان و حیواناتی که در طبیعت زندگی کنند یک تهدید بشمار آید.

طبق گفته محمد مهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت، در سال ۹۷ تعداد ۲۰۷.۰۰۰ مورد گاز گرفتگی در کشور گزارش شد که نسبت به سال قبل ۵۰.۰۰۰ مورد افزایش داشته است. همچنین ۶ مورد ابتلا به هاری نیز گزارش شده است و بطور متوسط سالانه حدود ۱۰ مورد مرگ و میر در ایران بخاطر حمله سگ گزارش شده است.

ما از نظر اخلاقی و انسانی و دینی موظف هستیم نسبت به آفریده‌های خدا مهربان باشیم

این مساله علی‌رغم مشکلاتی که پدید آورده است، نیازمند یک راه حل منطقی است، کشتن سگ‌ها و یا آزار و اذیت آنها به هر طریق ممکن و یا نگهداری آنها در مکانی که شرایط مناسبی برای نگهداری ندارد، به دور از انسانیت است. موضوعی که سیدمهدی طباطبایی، استاد حوزه علمیه و مدرس فقه محیط زیست در خصوص این مساله این‌گونه می‌گوید: ما از نظر اخلاقی و انسانی و دینی موظف هستیم نسبت به آفریده‌های خدا، محیط زیست و حیوانات با مهربانی و دید مثبت نگاه کنیم. قرآن کریم ما را موظف کرده است که در خصوص حیوانات به روش احساسی و سیره پیامبران نگاه کنیم که اگر به این مساله نگاه کنیم واقعا هر گونه آزار و اذیت از سوی پیامبر و امامان ناپسند شمرده شده است.

وی با اشاره به اینکه نمونه‌های بسیاری را در سیره امامان می‌بینیم که آنها رفتار خوب و مناسبی با حیوانات و حتی سگ‌ها داشته‌اند، ادامه می‌دهد: امام حسن مجتبی(ع) وارد باغی می‌شوند و مشاهده می‌کنند که غلامی جیره غذایی ناهار خود را گرفته است و به سگ بی‌پناه می‌دهد. امام حسن در مواجهه با این غلام از او می‌پرسد صاحب باغ کیست؟ و وقتی غلام جواب می‌دهد حضرت می‌روند  غلام و باغ را خریداری می‌کنند و به نزد غلام بازمی‌گردند و به وی می‌گویند که به خاطر این لطف و مهربانی که تو با این سگ داشتی تو را آزاد می‌کنم و این باغ نیز به تو می‌دهم. ما در کجای دینمان به تندی و بدی با حیوانات برخورد می‌کنیم؟ دین اسلام حتی به کشتن یک مورچه خرده می‌گیرد و ما را در این خصوص نکوهش می‌کند.

این فعال اجتماعی در حوزه محیط زیست و حیوانات طی بازدید خود از پناهگاه سگ‌های ولگرد شهرداری زنجان ضمن تاکید بر اینکه علیرغم میل باطنی‌ام برای رسانه‌ای کردن این مساله، مجبور به مطرح کردن آن هستم، می‌افزاید: ما در شهر زنجان هستیم، شهری که به شور و شعور حسینی مشهور است و این دم زدن از اهل بیت اگر همراه با الگو گرفتن از آنها نباشد هیچ فایده‌ای ندارد. امیر المومنین می‌فرماید اگر اقالیم سبعه، را به من بدهند که پوسته جویی را از دهان یک مورچه بگیرم من حاضر نیستم این کار را بکنم. آن وقت ما چگونه دلمان می‌آید که آسوده بخوابیم و یک سری حیوانات بی‌زبان و بی‌صاحبی که بی‌هیچ اختیاری در این شهر زندگی می‌کنند را در جایی نگهداری کنیم که کمترین شرایط نگهداری برای آنها مهیا نیست. ما کجا اخلاق‌هایمان مطابق با دین است؟

محل نگهداری این سگ‌ها در شهرداری زنجان مکان مناسبی نیست

وی با اشاره به اینکه من در شهر زنجان پس از پیام‌های زیادی که برخی از دوستان به من دادند، از پناهگاه نگهداری سگ‌ها بازدید کردم، بسیار ناراحت‌کننده بود، خاطرنشان می‌کند: محل نگهداری این سگ‌ها مکان مناسبی نیست و خود کارمندان شهرداری که در آنجا حضور داشتند، به من می‌گفتند که شرایط نگهداری این سگ‌ها اصلا مناسب نیست و باید فکری به حالشان کرد.

طباطبایی در خصوص این پناهگاه می‌افزاید: سگ‌ها در یک سوله کوچک و تاریک نگهداری می‌شوند که ظرفیت مناسبی برای نگهداری این تعداد حیوانات را ندارد و قفس‌های نگهداری این حیوانات نیز چندان مناسب این کار نیست به طوری که حتی در باغ وحش هم حیوانات را این چنین نگهداری نمی‌کنند.

این فعال محیط زیست می‌افزاید: تمام اعتراض ما به شهرداری زنجان این است که این مکان شرایط مناسب نگهداری حیوانات را ندارد و حیوانات دارند در اینجا تلف می‌شوند و ما در قبال این حیوانات مسئول هستیم و این از حقوق عامه است که بنده مطالبه کنم که چرا شرایط نگهداری این حیوانی که شما از حاشیه شهر گرفته‌اید، مناسب نیست؟

پناهگاه نگهداری سگ‌ها در شهرداری باید تعطیل شود

طباطبایی خاطرنشان می‌کند: بالغ بر یک هفته است که در زنجان هستم و در این هفته هیچ کار رسانه‌ای نکردم و فقط از شهرداری زنجان درخواست داشتم که اینجا باید تعطیل شود چرا که مساحت مکان نگهداری سگ‌ها برای این کار کافی نیست و امکان بازسازی آنجا نیز وجود ندارد. سگ‌ها باید در یک سایت یک هکتاری رهاسازی شوند تا آزادانه زندگی کنند.

استاد حوزه علمیه و مدرس فقه محیط زیست خاطرنشان می‌کند: راهکارهایی توسط ما (فعالان و انجمن‌های حمایت از حقوق حیوانات) برای شهرداری ارائه شد و مطرح کردیم که به کمک خیرین می‌توانیم کارهایی را در این زمینه انجام بدهیم. اگر زمین ندارید ما به کمک خیرین زمین را مهیا می‌کنیم و شما در عوض بایستی با این حامیان و فعالان حقوق حیوانات همکاری کنید تا سگ‌ها به این منطقه منتقل شود و به آنها خدمات بدهید که هنوز در این زمینه تصمیمی را مطرح نکردند.

وی می‌افزاید: در اوایل این سگ‌ها توسط شهرداری کشته می‌شدند حال اما با روشن‌سازی افکار مردم جامعه نسبت به این مساله، سگ‌ها به صورت زنده‌گیری به پناهگاه منتقل می‌شوند که یکی از ایراداتی که به شهرداری زنجان وارد است این است که شهرداری سگ‌ها را از سطح شهر جمع می‌کند و این سگ‌ها را پس از جمع‌آوری و عقیم‌سازی دوباره در سطح شهر رهاسازی می‌کند که تعدادی از این سگ‌ها بنا به نقل‌هایی که به من شده است بنا به دستور دهیاری‌ها کشته شده‌اند و این چرخه ادامه دارد و علیرغم اینکه چند سالی است که زنده‌گیری سگ‌ها صورت گرفته است هنوز سطح شهر پر از سگ است.

سگ‌ها از سطح شهر جمع می‌شوند

این در حالی‌ است که حسین شکوهی، مسئول اجرایی سازمان پسماند شهرداری استان زنجان با تاکید بر اینکه سگ‌ها به صورت زنده‌گیری از سطح شهر جمع می‌شوند و کشتن سگی عملا صورت نمی‌گیرد، می‌گوید: برخی از مردم هنوز بر این تصورند که سگ‌ها کشته می‌شوند.

وی ادامه می‌دهد: طبق شیوه‌نامه‌ای که وزارت کشور دارد؛ سگ‌ها به صورت زنده‌گیری یا با خفت‌گیر و یا با استفاده از داروی بی‌هوشی از سطح شهر جمع می‌شوند و به پناهگاه نگهداری از حیوانات بدون هیچ اذیتی برای حیوان انتقال پیدا می‌کنند و در داخل پناهگاه سگ‌ها به گروه‌های نر و ماده و سگ‌هایی که بیمار هستند تقسیم و جدا‌سازی می‌شوند و هرکدام در یک قفسه مشخص نگه داشته می‌شوند و سگ‌هایی که هاری دارند و یا درگیری زیادی با سایر سگ‌ها دارند به تنهایی هر کدام در داخل یک قفس نگهداری می‌شود و هر روز به آنها غذای گرم و آب داده می‌شود.

مسئول اجرایی سازمان پسماند شهرداری استان زنجان در این خصوص می‌افزاید: غذایی که برای این حیوانات در نظر گرفته می‌شود غذای ترکیبی است که از اسکلت مرغ تا ماکارونی و سیب‌زمینی و نان سنگگ برای این حیوانات در نظر گرفته  شده است که به صورت گرم و پخته شده به آنها داده می‌شود.

وی در خصوص نحوه نگهداری سگ‌ها در پناهگاه‌ها خاطرنشان می‌کند: براساس شیوه‌نامه‌های موجود، پس از اینکه سگ‌ها انگل‌زدایی شدند‌، دامپزشک به صورت مدام به آنها سر می‌زند و اگر موردی از این حیوانات مریض باشد، به آن واکسن می‌زنند و اگر نه همان‌جا در داخل پناهگاه نگهداری می‌شوند.

شرایط عقیم‌سازی در پناهگاه مناسب نیست

 در ادامه طباطبایی استاد حوزه علمیه و مدرس فقه محیط زیست با اشاره به اینکه ما موافق عقیم‌سازی سگ‌های ولگرد در سطح شهر هستیم، می‌افزاید: اما شرایط عقیم‌سازی در پناهگاه مناسب نیست، از طرفی حتی اگر شرایط را مهیا کنیم، آیا فکری برای اینکه این سگ‌ها را پس از عقیم‌سازی کجا رها کنیم کرده‌ایم؟ این مکان را باید به ما نشان بدهند و به ما بگویید که سگ‌ها را به کجا منتقل خواهند کرد. حرف ما این است که شما در ابتدا باید به رهاسازی سگ‌ها پس از عقیم‌سازی فکر کنید و سپس به فکر عقیم‌سازی حیوانات باشید. این همه هزینه برای عقیم‌سازی این سگ‌ها می‌شود تا سگ برای چند سال دیگر زنده بماند اما کشته شدن سگ‌ها توسط مردم در گوشه و کنار، هزینه صورت گرفته را هدر می‌دهد. ما دو خواسته از شهرداری استان زنجان داریم و معتقدیم تا آنها محل نگهداری مناسب نداشته باشید نباید عقیم‌سازی سگ‌های ولگرد را انجام دهند. ضمن اینکه باید زنده‌گیری سگ‌ها، زنده‌گیری متعادلی باشد و صرفا در حد ضرورت  سگ‌ها را زنده‌گیری کنید.

در خصوص مکان رهاسازی این سگ‌ها ما از محیط زیست استعلام می‌گیریم

این در حالی است که شکوهی، مسئول اجرایی سازمان پسماند شهرداری استان زنجان در این رابطه می‌گوید: این سگ‌ها پس از نگهداری در پناهگاه در اولین فرصت پس از عقیم شدن رهاسازی می‌شوند. که در خصوص مکان رهاسازی این سگ‌ها ما از محیط زیست استعلام می‌گیریم و هر جایی که محیط زیست به ما اعلام کرد بر اساس جی‌پی‌اس دقیقا در همان نقطه رهاسازی می‌کنیم.

وی اظهار می‌کند: مرجع رسیدگی به مشکلاتی نظیر کشته شدن سگ‌ها توسط دهیاران و یا مواردی از این دست به عهده محیط زیست است چرا که نقطه‌ای که شهرداری سگ‌ها را رهاسازی می‌کند بر اساس استعلام محیط زیست است. ضمن اینکه محیط زیست معمولا نقاطی را انتخاب می‌کند که امکان بازگشت سگ به داخل شهر وجود نداشته باشد

طباطبایی، با اشاره به اینکه از لحاظ انسانی اگر بی‌تفاوت به این حیوانات باشیم آسیب‌های بدی به ما وارد می‌شود، می‌افزاید: مشاهده می‌شود که گاها سگ‌هایی که اصلا کاری با مردم ندارند (چون پیمانکاری کار می‌شود و به ازای هر سگ مبلغی را دریافت می‌کنند) را می‌گیرند و و این باید مدیریت شود. ما دنبال این هستیم که سایت محصور و یک محیط طبیعی برای این سگ‌ها فراهم کنیم که در آنجا زندگی کنند و کمتر آسیب می‌بینند و عقیم‌سازی در این شرایط فراهم شود و حامی‌ها بروند و در آن‌جا به این حیوانات غذا بدهند و به این شکل سگ‌ها در سطح شهر کمتر می‌شود و شرایط نگهداری آنها نیز بهتر می‌شود ولی شهرداری این کار را مدیریت نکرده است و جای تفکر دارد که ما چگونه شب‌ها می‌خوابیم در حالی که سگ‌های زبان بسته در آن شرایط به سر می‌برند.

رسانه‌ها بایستی در بهبود وضعیت سگ‌ها کمک کنند

وی با انتقاد از برخی از فعالیت‌های موجود در فضای مجازی زنجان که نسبت به غذادهی به سگ‌های بدون صاحب موضع‌گیری خیلی منفی دارند، اظهار می‌کند: مطالعات زیادی در زمینه غذارسانی به حیوانات داشتم و بر همین اساس از این رسانه‌ها خواهش می‌کنم که با نگاه دقیق‌تر و علمی‌تر و منصفانه‌تری در زمینه غذارسانی به حیوانات اطلاع‌رسانی کنند. غذارسانی به حیوانات را نه می‌توانیم بپذیریم و نه می‌توانیم رد کنیم و من به شخصه نگاه متعادلی به این موضوع دارم. رسانه‌ها بایستی در بهبود وضعیت سگ‌ها کمک کنند و در این زمینه فرهنگ‌سازی نمایند.

 این در حالی است که شکوهی، مسئول اجرایی سازمان پسماند شهرداری استان زنجان با اشاره به اینکه معضلی که اکنون ما در داخل شهرها با آن مواجه هستیم غذارسانی به این سگ‌های ولگرد است، افزود:  متاسفانه با غذارسانی به این سگ‌ها در داخل شهر، سگ‌هایی که به بیرون از شهر انتقال داده می‌شوند، شب‌ها به داخل شهر بازمی‌گردند چرا که به آنها غذارسانی صورت می‌گیرد اگر این غذارسانی در داخل شهرها رخ ندهد مسلما این حیوانات بار دیگر به داخل شهر باز نمی‌گردند. ضمن اینکه گروهی از حامیان حقوق حیوانات طرفدار غذارسانی به سگ‌ها بوده و عده‌ای دیگر این مساله را رد می‌کنند  و عده‌ای نیز  هنوز به این مساله اذعان دارند که سگ‌ها توسط شهرداری کشته می‌شوند. این دیدگاه‌های متفاوت در شبکه‌های اجتماعی به خوبی نشان از وجود دیدگاه‌های مختلف در این زمینه است.

این مسئول می‌افزاید: متاسفانه گاهی برخی از افراد نیز در برخورد با مامورین ما که سگ‌های  ولگرد را  از سطح شهر جمع می‌کنند برخورد مناسبی ندارند و متاسفانه آنها را کتک می‌زنند و یا فحش می‌دهند و عده‌ای هم از این طرف به شماره 137 زنگ می‌زنند و می‌گویند که این سگ‌ها را از سطح شهر جمع کنید و مامورین ما واقعا مانده‌اند که این سگ‌ها را از سطح شهر جمع کنند یا نکنند.

حل مشکل سگ‌های بی‌صاحب تا چند سال آینده

در ادامه حامد تقی بیگلو، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان زنجان با اشاره به اینکه اکنون زنده‌گیری سگ‌های بلاصاحب به این صورت انجام می‌گیرد که با استفاده از داروی بیهوشی، سگ‌ها بی‌هوش می‌شوند و این سگ‌ها جمع‌آوری و به مکانی که شهرداری برای این کار در نظر گرفته، برده می‌شوند، می‌گوید: پس از بردن این سگ‌ها به پناهگاه، سگ‌های بیمار انگل‌زدایی و درمان و سپس عقیم می‌شوند و در مکانی که محیط زیست برای این کار در نظر گرفته است رهاسازی می‌شوند.

محلی که برای رهاسازی سگ‌ها در نظر گرفته‌ایم، از محل‌های مسکونی و روستاها فاصله دارد

وی ادامه می‌دهد: اگر این کار به صورت درست انجام بگیرد پس از چند سال ما شاهد کاهش تعداد سگ‌های بلاصاحب در سطح شهر خواهیم بود چرا که با عقیم‌سازی سگ‌ها از زادآوری 4 تا6 توله که هر سگ ماده می‌تواند دو بار در سال داشته باشد، جلوگیری کرده‌ایم.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان زنجان می‌افزاید: ما محلی که برای رهاسازی سگ‌ها در نظر گرفته‌ایم، از محل‌های مسکونی و روستاها فاصله دارد، اینکه پس از رهاسازی دهیاری‌ها و یا اهالی روستا به این سگ‌ها آسیب برسانند و یا بکشند باید اذعان داشت که اکنون کشتن این سگ‌ها قدغن است و بخشداری‌ها و دهیاری‌ها این کار را انجام نمی‌دهند و مجاز به این نیستند که این سگ‌ها را بکشند.

میزان زاد و ولد حیوانات بستگی به موادغذایی دارد که در اختیارشان قرار می‌گیرد

تقی بیگلو در این رابطه خاطرنشان می‌کند: جمعیت و زاد و ولد حیوانات از طریق میزان موادغذایی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، صورت می‌گیرد به طوری که اگر در سالی طبیعت دچار خشکسالی شده باشد، حیوانات این آلارم را دریافت می‌کنند که جمعیت خود را افزایش ندهند و این آلارم‎‌ها را متاسفانه ما به عنوان انسان شکسته‌ایم و می‌بینیم که در اختیارشان غذا قرار می‌دهیم. ضمن اینکه کاری به درست بودن یا نادرست بودن این مساله ندارم ولی این آلارم را به حیوانات می‌دهیم که به هر حال غذا در اختیارشان وجود دارد و می‌توانند زاد و ولد کنند. یا اگر بحث مدیریت پسماند به درستی صورت نگیرد این آلارم به حیوانات داده می‌شود که غذا در اختیار شما هست و می‌توانید زاد و ولد کنید و این مشکلی که در سطح شهر به وجود آمده، پیش می‌آید.

وی می‌افزاید: اکنون تشکل‌های مردم نهاد در این زمینه ورود پیدا کرده‌اند و به شهرداری‌ها کمک می‌کنند. ضمن اینکه شهرداری یک مکانی را فراهم کرده است که حداقل‌ها در آن رعایت می‌شود و من نمی‌گویم شرایط مطلوب است ولی حداقل‌ها رعایت می‌شود تا حیوان عقیم‌سازی و رها شود.

دفع مناسب پسماند کاهش زاد و ولد جیوانات را در پی دارد

این مسئول می‌افزاید: اگر این چرخه به درستی پیش برود یعنی دفع پسماند از سوی مردم و شهرداری به درستی صورت بگیرد و شهرداری به موقع زباله‌ها را جمع کنند و مدت زمان ماندن پسماند در بیرون از خانه‌ها کم باشد، احتمال زاد و ولد کاهش می‌یابد. اما مشکلی که وجود دارد این است که با غذارسانی مردم نه تنها سگ‌ها بلکه سایر حیوانات نظیر موش‌ها و غیره نیز زاد و ولدشان زیاد می‌شود.

وی با اشاره به اینکه چند مورد باید به موازات هم حرکت کنند تا بتوان چرخه افزایش سگ‌ها را در سطح شهر کنترل کرد، می‌افزاید: باید در این زمینه در میان مردم فرهنگ‌سازی کرد که بدانند چه رفتاری با این حیوانات داشته باشند، همچنین بحث پسماند از سوی دهیاری‌ها و شهرداری درست مدیریت شود تا محل نگهداری پسماند و زباله در دسترس حیوانات نباشد و بحث ساماندهی حیوانات بی‌صاحب نیز درست صورت بگیرد که اگر این موارد به درستی صورت بگیرد، می‌تواند طی سالیان آینده امید‌وار بود که این مشکل  در سطح شهر برطرف شود.

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میرعیسی‌خانی