پایگاه خبری صدای زنجان- بازآفرینی شهری سیاست جامع و یکپارچه برای حل مشکل شهرها و قابلیت زیست پذیری و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است. بازآفرینی شهری، نوسازی بافت فرسوده، ارتقای خدمات و فضاهای شهری، نهادسازی اجتماعی، توانمندسازی، ظرفیت سازی و شبکه سازی را در نظرگاه خود دارد، به گونه ای که علاوه بر واحدهای مسکونی مقاوم، نوساز و مدرن، تمامی خدمات شهری و فضاهای عمومی، متناسب با پیشرفت های شهری، در اختیار اهالی قرار می‌گیرد.

طبق آمارهای شهرداری زنجان در سال 91؛ حدود 40 درصد جمعیت شهری زنجان در حدود 860 هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد شهری، بافت‌های میانی، تاریخی سکونت‌گاه‌های غیر رسمی در شهر زنجان زندگی می‌کنند که باز آفرینی شهری میتواند از این میزان بافت فرسوده بکاهد.

کمترین امکانات در محلات غیر رسمی زنجان

براساس آمارهای شهرداری زنجان؛ سرانه محلات غیررسمی شهر زنجان در زمینه درمانی، بهداشتی، فرهنگی، ورزشی، حمل و نقل و انبار حدود صفر درصد و در بخش‌های فضای سبز، مذهبی، تاسیسات و تجهیزات، تجاری و خدمات و جمع کل آموزشی بوده نیز کمتر از یک درصد است.

محلاتی از قبیل خیابان توحید، کوی فاطمیه، کوی وحدت، محله حسینیه، نجـف آبـاد (بیسـیم)، مهدیـه، صفرآباد، ترانس با ویژگی‌هایی چون استفاده از مصالح سنّتی و آسیب پذیری در برابر مخـاطرات طبیعـی، تبعیت از شیب طبیعی زمین، بافت ریزدانه، ناهماهنگ و آشفته، بافت فرسوده و ناکارآمد شهری زنجان تشکیل می‌دهند که بازآفرینی شهری یکی از دغدغه‌های اصلی اهالی این مناطق است.

مسئول بازآفرینی شهرداری زنجان بر این باور است: رشد نامتوازن عرصه‌های شهری که در اثر اختلاف مرغوبیت محلات شهری و یا توسعه ناهمگون اقتصادی فضاهای تجاری پدید می‌آید، سبب شده که فرآیند تحول شهری در گذار از بافت های سنتی و فرسوده به استانداردهای مترقی و مدرن، در همه سطوح شهری یکسان نباشد و به عبارتی همه شهروندان به گونه‌ای برابر و عادلانه از دستاوردهای مدرنیته بهره مند نباشند.

بزهکاری و نابرابری چالش بافت غیر رسمی

محمدجواد جلیل‌نژاد معتقد است: ناهماهنگی در توسعه محلات شهری، تبعات بسیار زیانبار اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی را در پی داشته و می‌تواند منجر به دو قطبی شدن شهرها، بزهکاری و نابرابری در توزیع و مشکلات خدمات رسانی شهری شود؛ بنابراین، متولیان شهری (به ویژه در شهرهای کهن) با چالش دیگری برای حفظ یکپارچگی بافت شهرها مواجه هستند.

جلیل نژاد می افزاید: با تصویب «قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری» در سال 1389، نوسازی و احیای بافت های فرسوده، بگونه ای منسجم و متمرکز تحت عنوان بازآفرینی شهری در دستور کار قرار گرفت.

ریزدانگی از مشکلات محلات غیر رسمی

وی یکی از مهمترین موانع اجرای بازآفرینی شهری در بافت فرسوده را ریزدانگی و ترکیب بافت فرسوده با بافت تاریخی در سطح شهر عنوان می کند و می گوید: در برخی از مناطق فرسوده و ناکارآمد شهر، برخی از خانه ها با مساحت 25 متر نیز وجود دارد که امکان بازسازی آن وجود ندارد و یا عدم تمایل ساکنین برای طرح تجمیع و یا نوسازی، ناتوانی مالکان واحدهای قدیمی یا بوروکراسی اداری، محلات فرسوده و ناکارآمد شهری در کلیت خود بر جای می‌مانند و فاصله کیفی بناهای قدیمی با جدید روز به روز بیشتر می‌شود.

جلیل نژاد با تاکید بر اینکه طبق برنامه ششم توسعه می بایست هر ساله 30 درصد از بافت فرسوده شهری مورد باز آفرینی قرار بگیرند، می‌افزاید: در مناطق مرکز شهر نیز برخی از بافت‌های فرسوده، اماکن تاریخی وجود دارد که امکان اجرای طرح‌های تجمیع و یا تفضیلی در این مناطق وجود ندارد و همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در این زمینه ضروری به نظر می رسد.

با اصلاح شبکه معابر، بافت فرسوده توسط مردم نوسازی می‌شود

مسئول بازآفرینی شهرداری زنجان معتقد است در برخی از موارد شبکه معابر نیاز به اصلاح دارد که با بازسازی آن مردم شروع به ساخت و ساز و نوسازی خانه های خود می کنند.

جلیل نژاد، احداث خیابان زینبیه را یکی از موارد بازآفرینی شهری عنوان می کند و می گوید: با اصلاح و ایجاد شبکه ارتباطی خیابان زینبیه، ارزش املاک این منطقه افزایش و نوسازی بافت فرسوده به وقوع پیوست.

این مسئول با اذعان به اینکه مناطقی از شهر که به روز نبوده و یا از کاربری و امکانات لازم برخوردار نباشد نیاز به بازآفرینی شهری دارد، اظهار می کند: در باز آفرینی شهری برای ایجاد امکانات و خدمات شهری، شهرداری اقداماتی از قبیل ایجاد شبکه معابر، شبکه حمل و نقل، فضای سبز را با همکاری دستگاه‌های مربوطه در دستور کار خود قرار می دهد.

وی با بیان اینکه شهرداری زنجان از منابع داخلی خود و آنچه که از عوارضی نوسازی و ساخت و سازها درآمد دارد، برای بازآفرینی شهر هزینه می‌کند، می‌گوید: از سال 85 تا 92 بالغ بر 6 میلیارد تومان شهرداری زنجان از طریق عوارض نوسازی و پروانه ساخت درآمد داشته است. وی همچنین اظهار می‌کند: شهرداری زنجان تخفیفاتی برای بافت فرسوده در نظر دارد که عوارض نوسازی و بازسازی در این مناطق با تخفیف 100 درصدی اعمال می‌شود.

اختصاص اعتبار پایین برای بازآفرینی شهر

جلیل‌نژاد در ادامه کمبود اعتبارات را یکی از موانع باز آفرینی شهری عنوان می‌کند: امسال شرکت بازآفرینی کشور تنها یک میلیارد تومان برای زنجان اختصاص داده که این مبلغ کفاف اجرای طرحها را نمی‌دهد و با اعتبارات پایین به طور حتم زنجان از چشم انداز برنامه ششم توسعه عقب خواهد ماند.

این مسئول در پاسخ به این سوال که کدام محلات شهر زنجان از کمترین امکانات موجود شهری برخوردارند، تصریح می‌کند: در زمینه شاخص اقتصادی، مناطق کوی وحدت، سایان، کوی فاطمیه، بیسیم، نجف آباد، اسلام آباد به ترتیب در اخذ امکانات ضعیف بوده و از نظر قدمت بافت و خطرات ریزش و عمر ساختمان بافت کوی فاطمیه، سایان، نجف آباد، کوی وحدت، بیسیم و اسلام آباد به ترتیب از بیشترین به کمترین بوده و در بافت تاریخی محله حسینیه اعظم، اصغریه و خیابان توحید نیز در این شاخص‌ها مشترک هستند.

این مسئول در پاسخ به این سوال که از زمان تصویب بازآفرینی شهر (از سال 89) تاکنون چند درصد از بافت فرسوده شهر بازسازی و یا از امکانات شهری برخوردار شدند، ابراز می‌کند: در این زمینه مشارکت تمامی دستگاه‌های مرتبط ضروری به نظر می رسد و سهم شهرداری بیشتر در حوزه آسفالت ریزی، جدول کشی و زیر سازی طبق بودجه های مصوب بوده و علاوه بر آن ارائه تخفیفات 100 درصدی و همچنین از طریق احداث سرای محله، پارکینگ طبقاتی و پارک محله است.

طبق گفته های «رئیس اداره معماری و بافتهای واجد ارزش و طرحهای بازآفرینی اداره کل راه و شهرسازی استان» در استان زنجان 4 شهر زنجان، ابهر، خرمدره و قیدار جزو محلات هدف بازآفرینی شهری قرار گرفته که مشمول بازآفرینی بافت فرسوده، تاریخی و سکونت‌گاههای غیر رسمی است.

8 سکونتگاه غیر رسمی در شهر زنجان

این مسئول در ادامه خاطر نشان می کند: در شهر زنجان 8 سکونتگاه غیررسمی از قبیل اسلام‌آباد، نجف‌آباد، سایان، خان‌دره، کوی فاطمیه و شهدا، گوجیک آباد و کوی فلسطین است که نیاز به بازآفرینی دارند.

وی به اجرای بند الف ماده 59 قانون برنامه ششم توسعه که در رابطه با بازآفرینی شهری است و سال 96 به تصویب رسیده است، اشاره می کند و می گوید: طبق این ماده تمامی دستگاههای عضو ستاد ملی بازآفرینی شهری موظفند، حداقل 30 درصد از اعتبارات مربوط به فعالیت‌های خود در شهرها را به محلات هدف بازآفرینی مصوب ستاد ملی اختصاص دهند و همچنین شهرداری‌ها نیز 30 درصد از سهم مالیات بر ارزش افزوده خود برای این امر هزینه کنند.

این درحالیست با گذشت 4 سال از این مصوبه که جلسه اقدام مشترک از سوی دستگاههای دولتی استان در سال 97 تشکیل و برنامه های خود را ارائه دادند، ولی به گفته عباسی این طرح هنوز عملیاتی نشده و با کمک سازمان برنامه و بودجه کشور، اعتبارات سال گذشته دستگاه‌های استان مورد بررسی قرار گرفته تا 30 درصد اعتباراتشان را برای این طرح صرف کنند.

12 درصد مساحت زنجان، بافت فرسوده است

به گفته این مسئول، درحال حاضر حدود 12 درصد مساحت شهر زنجان را بافت فرسوده و سکونتگاههای غیر رسمی تشکیل می دهد.

عباسی با ابراز اینکه بازآفرینی شهری برای شهر بسیار لازم و ضروری است، خاطر نشان می کند: با توجه به اینکه بافت فرسوده در مرکز شهر قرار دارد، در صورتی که بازآفرینی و نوسازی نشود مشکلات اجتماعی از جمله تردد و عبور مرور افزایش یافته و علاوه بر آن شهر به طور بی رویه گسترش می یابد.

فقط 150 تن قیر برای زنجان اختصاص یافته است

سرپرست سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان با بیان اینکه برای امسال تنها 150 تن قیر برای بازآفرینی شهری اختصاص یافته است، تصریح می کند: سال 97 سهمیه 700 تن قیر برای زنجان اختصاص داده شده بود که بنا به دلایلی در همان سال عملیاتی نشد و سال 98 و 99 اجرا شد و سال 99 نیز 150 تن قیررایگان اختصاص یافته که در سال جدید اجرا میشود.

کاظم علیمردانی با بیان اینکه شهرداری زنجان منتظر این اعتبارات نمی ماند و پروژه ها را تکمیل می کند، توضیح می دهد: سال گذشته 40 هزار تن آسفالت ریزی توسط شهرداری زنجان در مناطق مختلف زنجان انجام شده و امسال نیز 80 هزار تن آسفالت ریزی در برنامه شهرداری زنجان قرار دارد.

انتهای پیام/

خبرنگار: زهرا احمدی