پایگاه خبری صدای زنجان- گرچه چند روزی با اخبار تنفیذ و تحلیف رئیس دولت سیزدهم و انتشار حاشیه‌های آن، ماجرای طرح صیانت از کاربران فضای مجازی کمی به حاشیه رانده شد اما حاشیه‌های آن و اظهار نظرها در مورد این طرح هم‌چنان به قوت خود باقی است و با تصمیمی که در جلسه علنی امروز مجلس گرفته شد به نظر می‌رسد این طرح جنجالی وارد مرحله جدیدی شود.

نمایندگان مجلس سیزدهم صبح امروز با لغو بررسی طرح صیانت طبق اصل ۸۵ قانون اساسی موافقت نکردند. این در حالی است که صبح امروز در جلسه عیرعلنی با لغو بررسی این طرح به شکل خاص مطابق اصل ۸۵ موافقت کرده بودند.

تقاضای عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مورد لغو رسیدگی به طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای‌ مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های‌اجتماعی طبق اصل هشتاد و پنجم (85) قانون اساسی براساس اجرای تبصره (2) ماده (167) آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی در دستور کار بود.

در جلسه علنی امروز مجلس درباره این طرح رای‌گیری شد که نمایندگان با 130 رای موافق و 121 رای مخالف با لغو بررسی این طرح طبق اصل ۸۵ قانون اساسی موافقت نکردند.

این مصوبه به این معنی است که طبق تصمیم قبلی، این طرح در کمیسیون ویژه مطرح و پس از آن بدون بررسی در صحن علنی مجلس، به شورای نگهبان ارسال می‌شود.

اما یک کارشناس حوزه رسانه در این باره اظهار کرد: اگر طراحان این طرح، هدف اصلی‌شان محدود کردن گردش افکار و اطلاعات است، هرگز به آن دست پیدا نمی‌کنند، به دلیل اینکه امروزه تکنولوژی‌های نوین ارتباطی به سرعت در حال گسترش است و با مسدود و محدودکردن نمی‌توان جلوی گردش آزاد اخبار و اطلاعات و آگاهی بخشی به مردم را گرفت.

ادریس سالاری کارشناس حوزه رسانه در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به اینکه به نظر منتقدین طرح صیانت از حقوق کاربران و خدمات کاربردی پایه فضای مجازی جزو موارد الویت‌دار جامعه امروز ما محسوب نمی‌شود و این نکته، مساله‌ای است که از یک منظر درست و از منظری دیگر نادرست است، اظهار کرد: در خصوص طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، این موضوع مطرح می‌شود که مردم گرفتار تورم و گرانی و مشکلات اقتصادی و کرونا و کمبود آب و ... هستند و دولت و دولت‌مردان وظیفه‌شان این است که الویت‌بندی کنند و به مسائل اصلی مردم بپردازند. در اینکه امروز جامعه ایران با چالش‌های زیادی مواجه است، تردیدی وجود ندارد و مردم شاهد تورم، شکاف طبقاتی و فشارهای اقتصادی و بحران اشتغال و بیکاری و آسیب‌های اجتماعی و ... هستند. همین گرفتاری‌ها باعث می‌شود تا جامعه احساس خوبی نسبت به این‌گونه طرح‌ها نداشته باشد. در انتخابات ریاست جمهوری اخیر، مشارکت مردم کم‌تر از ۵۰ درصد بود و رییس جمهوری با رای کمتر از ۳۰ درصد مردم به قدرت رسید و این وضعیت واقعا شکننده است و نشان‌دهنده این است که مردم از وضعیت موجود ناراضی‌اند و علاقه‌مند نیستند که مدام محدودیت‌های جدیدی بر آن‌ها تحمیل شود و انتظار دارند که کسانی امور کشور را به عهده بگیرند که هم دغدغه‌ها و گرفتاری‌های آنها را درک کنند و هم راه حل برای این مسایل داشته باشد.

مطرح کردن طرح صیانت در شرایط فعلی به صلاح نبود

وی ادامه داد: بسیاری معتقدند که مطرح‌کردن این موضوع در فضای ملتهب فعلی جامعه نباید مطرح می‌شد چرا که این نارضایتی‌ها تنها به یک قشر از جامعه مانند دانشجویان یا فعالان رسانه‌ای و یا سیاسی محدود نمی‌شود و شاهدیم که همه اقشار جامعه انتظاراتی از مجلس و دولت دارند که این انتظارات نه تنها برآورده نشده است بلکه به دلیل تصمیمات نادرست سال‌های گذشته خسارت‌هایی نیز به اعتماد مردم وارد آورده است. انتظار این بود که نمایندگان مجلس و طراحان این طرح درک مناسب‌تری از مشکلات و دغدغه‌های اقشار مختلف جامعه داشته باشند. طرح این مساله در شرایط فعلی به صلاح نبود و فکر می‌کنم که بخشی از بازخوردهایی منفی که اکنون شاهد هستیم به این موضوع برمی‌گردد که این طرح در زمان مناسبی مطرح نشده است و معتقدم که اگر این طرح در زمان مناسبی مطرح می‌شد، می‌توانستیم نگاه کارشناسانه‌تری را به طرح داشته باشیم.

سالاری افزود: بخش‌هایی از طرح قابل دفاع است و بخش‌های دیگری نیست و به عنوان یک کارشناس می‌توان در خصوص تک‌تک بندهای این طرح به بحث نشست و نقاط ضعف و قوت این طرح را بررسی کرد. اما فضا، فضای کارشناسی نیست و این قدر بازخوردهای تند و منفی از سوی نخبگان و مردم بوده که اساسا امکان تحقق اهداف طراحان این طرح هم وجود ندارد. پیوست رسانه‌ای برای آن پیش‌بینی نشده و آماده‌کردن افکار عمومی برای این موضوع هم رخ نداده است که همین موضوع باعث ناکارآمدی طرح در شرایط فعلی می‌شود. از طرفی این طرح به شکلی به نام جریان اصولگرا است اما شاهد هستیم که در همین مجلس اصولگرا و یکدست هم خیلی از نمایندگان اصولگرا هم حاضر به دفاع از این طرح نیستند و حتی منتقد طرح هستند.

انگیزه رسانه‌ها در مواجه با این طرح باید تفکیک شود

وی در پاسخ به سوال اینکه «اکثر مسئولانی که با هجمه افکار عمومی در فضای عمومی مواجه شده‌اند اذعان می‌کنند که رسانه‌ها در امر اطلاع‌رسانی شیطنت می‌کنند، به نظر شما این موضوع تا چه میزان صحت دارد؟» اظهار کرد: وقتی از رسانه‌ها صحبت می‌کنیم در واقع با یک گروه متشکل سازمان یافته مواجه نیستیم بلکه با مجموعه متکثری روبرو هستیم که متعلق به نگاه‌های مختلفی (چه در رسانه‌های داخلی و چه در رسانه‌های خارجی) است. ما باید هر کدام از این رسانه‌ها را به صورت جداگانه تحلیل کنیم که به درک درستی از این موضوع دست یابیم که رسانه‌ها در اطلاع رسانی دچار شیطنت هستند یا خیر!. بررسی‌های خود من نشان می‌دهد که بخشی از کسانی که دغدغه تصویب این طرح را دارند، کسانی هستند که دارای مشاغلی هستند که معیشت‌شان بر اساس این طرح دچار اشکال می‌شود و احساس می‌کنند که این طرح باعث می‌شود که آنها نتوانند درآمد لازم را کسب کنند. این افراد طبیعتا به این طرح واکنش منفی نشان می‌دهند و بخشی از رسانه‌ها این بخش از جامعه را پوشش می‌دهند. ضمن اینکه این دسته از افراد (کسب و کارهای مبتنی بر فضای مجازی و اینستاگرام و غیره که در حال استفاده از این فضاها هستند) هم حق دارند که این دغدغه را داشته باشند و طبیعی است که رسانه‌ها هم این افراد را پوشش دهند. اما بخشی از رسانه‌ها (چه در داخل و چه خارج) اهداف سیاسی دارند به خصوص رسانه‌هایی که در خارج از کشور حضور دارند. بخش زیادی از این افراد حتی حرکت‌های مثبتی هم که در ایران اتفاق می‌افتد را منفی جلوه می‌دهند چه برسد به اینکه یک طرحی هم باشد که حتی در داخل کشور توسط خود اصولگرایان چندان قابل دفاع نباشد. پس بخشی از رسانه‌ها که مخالف نظام هستند تلاش می‌کنند که تنها نکات منفی را نشان بدهند و در این زمینه شیطنت‌هایی هم دارند و کارشان همین است. این شبکه‌ها اگر شیطنت نکنند روزشان شب نمی‌شود و وظیفه‌شان همین است و حالا ما اینجا یک پاس گل هم به این افراد داده‌ایم و فضایی را برای شیطنت و دروغگویی و فریب افکار عمومی برای آنها ایجاد کرده‌ایم‌.

این گروه را هم در کنار سایر رسانه‌هایی که در این زمینه تنها به بیان نظرات منتقدانه و کارشناسانه می‌پردازند باید دید. ضمن اینکه برخی از رسانه‌های اصول‌گرا هم در این زمینه دارند منصفانه برخورد می‌کنند که در این شرایط که خود جریان اصولگرا متهم بوده است به اینکه دنبال دیوار کشیدن در فضای خیابان است و به دنبال محدودکردن فضای مجازی است، بسیار ارزشمند است.

 به گفته سالاری این طرح در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری اخیر علنی شد که در همان دقایق اول رسانه‌ای شدن سریعا توسط ستادهای انتخاباتی اصولگرایان تکذیب شد چرا که این طور تصور می‌شد که این موضوع بر روی نتایج انتخابات تاثیر زیادی خواهد گذاشت و به ضرر کاندیدای جریان اصولگرا خواهد بود. در همین اواخر نیز بخشی از اصولگرایان به این موضوع می‌پردازند که چرا در دوره انتخابات ریاست جمهوری این موضوع تکذیب شد و اکنون که انتخابات تمام شده است این موضوع را مطرح می‌کنیم! پس باید گرایش و انگیزه رسانه‌ها را در مواجه با این طرح را تفکیک و دسته‌بندی کنیم و می‌بینیم که در این زمینه همه رسانه‌ها یکسان نیستند؛ بخشی دغدغه معیشیت گروه‌هایی از مردم را دارند و عده دیگر منافع سیاسی خود را دنبال می‌کنند که در این زمینه نیز شاهد شیطنت‌هایی هستیم چرا که این رسانه‌ها می‌خواهند از این فضا بهره ببرند و برای خود محبوبیت در افکار عمومی کسب کنند.

وی با بیان اینکه اگر این طرح در شرایط فعلی و این‌گونه غیر مدبرانه مطرح نمی‌شد، شاید می‌شد کارشناسانه‌تر به این طرح پرداخت، اظهار کرد: اعمال اصل ۸۵ قانون اساسی روی این طرح خود باعث بد‌بینی‌هایی در این زمینه می‌شود؛ یعنی اعمال این اصل نیاز به این دارد که این طرح به کمیسیون برود و در کمسیون تصویب شود تا به صورت آزمایشی در جامعه اجرا شود که اجرای این روند برای مسایل بسیار ضروری در کشور است و همین موضوع که این طرح در صحن علنی مجلس تصویب نمی‌شود؛ اولین خطای استراتژیک طراحان طرح است.

این کارشناس رسانه ادامه داد: اگر این افراد صادق هستند و می‌خواهند افکار عمومی را حساس نکنند، طبیعتا می‌بایست این طرح را با فوریت عادی در صحن علنی مجلس تصویب می‌کردند تا موافقین و مخالفین به صورت علنی نظرات خود را ابراز کنند و رسانه‌ها هم در این زمینه نظرات کارشناسی را منتشر کنند و اگر در این بین کسی هم شیطنت می‌کرد مسلما سنگ روی یخ می‌شد! علنی مطرح شدن این مساله در صحن مجلس می‌تواند بدگمانی را از بین ببرد اما اعمال این طرح از طریق اصل ۸۵ قانون اساسی به نظر بنده خود سنگ بنای خطای اصلی طراحان این طرح است که باعث می‌شود که افکار عمومی به این طرح نگاه منفی داشته باشد.

با مسدود و محدودکردن نمی‌توان جلوی آگاهی بخشی مردم را گرفت

به اعتقاد سالاری، فضای مجازی در کشور قاعده‌مند نیست و تبدیل به فضایی بی در و پیکر شده است در حالی که همه کشورها برای سامان‌دادن فضای مجازی خود قوانینی دارند. از همین رو ما نیز نیازمند قوانین مناسب هستیم. ما نمی‌توانیم اطلاعات کشور و شهروندان خود را در اختیار بیگانه قرار بدهیم اینجا موضوع آزادی کاربران مطرح نیست و بحث من در اینجا یک بحث کاملا فنی است. در بسیاری از این فضاها اطلاعات محرمانه در اختیار موسسات خارجی قرار می‌گیرد یعنی به راحتی قابلیت دسترسی به اطلاعات شهروندان ایرانی و سازمان‌ها و نهادهای ایران توسط سازمان‌های دولتی و جاسوسی و نهادهایی غیردولتی مثل گوگل و اینستاگرام و فیسبوک فراهم است و از همین جهت بایستی یک برنامه‌ریزی مناسب برای سامان‌دادن به این حوزه صورت بگیرد و در این بخش ماجرا اصلا شکی وجود ندارد و این یک امر ملی است که این ربطی با طرحی که دوستان آورده‌اند، ندارد و این موضوع باید در فضای مناسب‌تر پیش برود. ضمن اینکه در این زمینه همه کشورها قوانینی دارند که متاسفانه ما بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم. باید دقت کرد که اگر طراحان این طرح، هدف اصلی‌شان محدودکردن گردش افکار و اطلاعات است هرگز به آن هدف دست پیدا نخواهند کرد به دلیل اینکه امروزه تکنولوژی‌های نوین ارتباطی در حال گسترش است و با مسدود و محدودکردن نمی‌توان جلوی آگاهی بخشی مردم را گرفت.

ضمن اینکه اینترنت ماهواره‌ای در این راستا در حال مهیاشدن برای استفاده جهانیان است و ممکن است دو ماه دیگر این اینترنت نیاید ولی مطمئنا تا دو سال دیگر در اختیار ما خواهد بود و اینگونه نیست که سرعت گسترش تکنولوژی اجازه بدهد که کسانی بتوانند جلوی گسترش و انتقال اخبار و اطلاعات را بگیرند. به نظر من اگر طراحان این طرح در اهداف خود این مسیر را دنبال کرده باشند، این نگاه شکست خورده است.

وی ادامه داد: همانطور که ما اصحاب رسانه را به دو گروه تقسیم کردیم که گروهی طرح را با نگاه کارشناسانه و دلسوزانه مورد انتقاد قرار می‌دهند و گروهی دیگر هم به دنبال اهداف سیاسی خود هستند و در این زمینه شیطنت‌هایی هم دارند، گروه طراحان این طرح را هم باید تقسیم‌بندی کرد به افرادی که صادقانه فکر می‌کنند که می‌توان جلوی بسیاری از مشکلات و رفتارهای بی‌قاعده را در فضای مجازی گرفت و به دنبال بهبود وضعیت هستند و گروه دیگری که کاسب هستند و برای خود کیسه‌ای دوختند و به دنبال این هستند که به بهانه این طرح بودجه‌هایی را از دولت بگیرند و به بهانه حمایت از اپلیکشین‌های داخلی و ... بودجه‌های کلانی را به جیب بزنند. همچنین در کنار این دو گروه هم افرادی هستند که در واقع نفوذی محسوب می‌شوند و برای آسیب‌زدن به اعتبار نظام سیاسی وارد حمایت از این طرح شدند و این پاس را می‌دهند که طرف مقابل به دروازه نظام سیاسی گل بزند.

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میرعیسی‌خانی