پایگاه خبری صدای زنجان- محسن رضایی، روانشناس با اشاره به اینکه سالمندی یکی از مراحل زندگی انسان است و تمام افرادی که امروز جوان هستند در روزگاری به این مرحله می‌رسند، اظهار می‌کند: نکته‌ای که در رابطه با سالمندی اهمیت پیدا می‌کند این است که نگرش و دیدگاهی که نسبت به این قشر و افراد وجود دارد، تقویت کننده روحیه سالمندان باشد!

سالمندان یا بازنشسته‌اند و یا شغل و درآمدی ندارند، نیاز بیشتری به مراقبت و توجه دارند، نقش‌های گذشته را ایفا نمی‌کنند و مجموع این همه، احساس بیهودگی را به آنان می‌دهد. پیامد رفتار ناصحیح با این قشر، افسردگی آنان و مشکلات بیشتری است که برای خود، خانواده و جامعه رقم می‌زنند.

ناگفته پیداست که سلامت و نشاط سالمندان تاثیر زیادی بر سلامت محوری جامعه دارد. به نظر می‌رسد با توجه به افزایش جمعیت سالمند در کشور، ضرورت سرعت‌دادن به برنامه‌ریزی برای این گروه حس می‌شود اما با این وجود، هنوز چه در زمینه اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی و چه در زمینه ارائه خدمات مورد نیاز این گروه، فعالیت چشمگیری صورت نگرفته است.

تغییر نگرش در اطرافیان سالمندان؛ کار با این قشر را تسهیل می‌کند

موضوعی که محسن رضایی، روانشناس با اشاره به اینکه سالمندی نیز یکی از مراحل زندگی انسان است و تمام افرادی که امروز جوان هستند در روزگاری به این مرحله می‌رسند، اظهار می‌کند: نکته‌ای که رابطه با سالمندی اهمیت پیدا می‌کند این است که نگرش و دیدگاهی که نسبت به این قشر و افراد وجود دارد، تقویت کننده روحیه سالمندان باشد!

وی ادامه می‌دهد: یکی از روش‌هایی که کار با سالمندان را تسهیل می‌کند ایجاد تغییر نگرش در اطرافیان آنها است‌. بسیاری از نگرش‌ها و باورهایی که اطرافیان سالمندان دارند، به جهت نوع رفتاری که با فرد سالمند دارند می‌تواند نگرش یک سالمند را نیز نسبت به خودش منفی کند. متاسفانه شاهد هستیم که بسیاری از اطرافیان سالمندان طوری با سالمند برخورد می‌کنند که انگار فرد سالمند از کار افتاده است و دیگر کاری از دست او برنمی‌آید و این موارد باعث می‌شود که  سالمند دیدگاه منفی نسبت به خود پیدا کند و فکر کند که دیگر توان انجام کاری را ندارد و دچار افسردگی شود.

به گفته رضایی، باورهای این چنینی در سالمندان اثرگذار است. حال این نگاه منفی می تواند باعث نا‌امیدی سالمند شود، در صورتی که اگر اطرافیان او به سالمندی نگاه مثبتی داشته باشند و آن را بخشی از زندگی بدانند، این دیدگاه مثبت باعث خواهد شد که سالمند احساس مفید بودن بکند و سالمندی را با روحیه شادتری سپری کند.

به سالمندان این حس را منتقل نکنید که ناتوان هستند!

وی مدعی است که سالمندی محدودیت‌ها و مشکلاتی را برای سالمندان به وجود می‌آورد، اما طرز نگاه افراد به سالمندی است که باعث خواهد شد که سالمندان احساس تنهایی و افسردگی کنند به طوری که اگر محدودیت‌های ایجاد شده برای سالمند توسط اطرافیان او از بین برود دیگر به فرد سالمند این حس القا نخواهد شد که او ناتوان است.

به گفته این روانشناس لازمه کار با سالمندان و برخورد با آنها آموزش نیازهای ویژه سالمندان است و افرادی هم که به هر شکل با سالمندان و سلامتی آنها ارتباط دارند باید در این زمینه آموزش ببینند!

وی در این رابطه ادامه می‌دهد: بسیاری از این افرادی که با سالمندان درگیر هستند، نمی‌توانند سالمندان را درک کنند و به همین دلیل است که این اتفاقات و دیدگاه‌های منفی نسبت به سالمندی وجود دارد و ما حتی حوصله سالمند و افراد پیر را نداریم!

 رضایی می‌گوید: از سویی دیگر می‌بینیم که بسیاری از افراد متخصص حوزه درمانی و مشاوره‌ای مایل به کار در حوزه سالمندان نیستند و ترجیح به این می‌دهند که در زمینه افراد جوان‌تر سرمایه‌گذاری کنند که بهره‌وری آنها بیشتر است. به این ترتیب این نگرش هم ایجاد می‎شود که این افراد از آن چرخه‌ای که کار می‌کنند کنار گذاشته می‌شوند و این باعث می‌‌شود که سالمندان حس انزوا و گوشه‌گیری شان بیشتر شود و احساس اینکه کار‌آیی ندارند در آنها شدت یابد.

ترس غیر منطقی نسبت به پیری باعث بی توجهی به سالمندان می‌شود

وی مدعی است که دلیل دیگری که باعث می‌شود سالمندان در بی توجهی قرار بگیرند، این است که ترس غیر منطقی نسبت به پیری دارند و فکر می‌کنند که پیرشدن باعث می‌شود تا آنها همه چیز را کنار بگذارند و فردی که باز نشسته می‌شود مثل این است که کاری از دستش برنمی‌آید و این موضوع هم به واسطه همان نگرشی است که در آنها ایجاد شده است.

وی با بیان اینکه بازنشستگی در ایران زودتر از کشورهای دیگر اتفاق میافتد و این باعث می شود که افراد در تنگنای بیشتری روحی قرار بگیرند و فکر کنند که پس از بازنشستگی از کار افتاده‌اند، اظهار می‌کند که این در حالی است که در سایر کشورها بازنشستگی در سنین بالاتری رخ می‌دهد.

رضایی خاطرنشان می‌کند: رویکرد کلی که یک مشاوره کاربردی در پیش روی ما برای برخورد با سالمندان قرار می‌دهد، این است که ما نبایستی آنها را به دید سالمند ببینیم و آنها نیاز دارد که برخورد ما با آنها مطابق رفتار ما با افراد بزرگسال باشد و باید آنها را به عنوان فرد بزرگسال در نظر بگیریم!

رفتار درست با سالمندان باعث سازگاری زودتر او با مشکلات جامعه در حوزه سالمندی می‌شود

او اذعان می‌کند: سالمندی مرحله خاصی از زندگی آنها است و اجتناب‌ناپذیر است! وقتی درمانگری از مهارت‌های اصلی که در مشاوره با سالمندان پیشنهاد می‌شود، استفاده کند این سالمند احساس راحتی و آزادی بیشتری می‌کند و درک بیشتری از مشکلات خود پیدا می‌کند و سازگاری‌هایی که باید با جامعه داشته باشد را راحت‌تر می پذیرد و با آنها کنار می‌آید.

به گفته رضایی همانطور که در سایر حوزه‌ها در جامعه شاهد کاستی‌هایی هستیم در حوزه سالمندان نیز مشاهده می‌کنیم که کاری در این زمنیه صورت نگرفته است. البته این اواخر شاهد هستیم که در برخی مناطق مکان‌هایی را جهت گردهمایی سالمندان ساخته‌اند که سالمندان جمع شوند و با هم صحبت کنند و یا اینکه مهارت‌های خود را با جوانان در میان می‌گذارند آموزش بدهند و در موردش صحبت می‌کنند که این حرکت‌ها بسیار خوب است و می‌تواند در جهت بهبود حال سالمندان کمک کننده باشد. ضمن اینکه تجمع سالمندان در پارک‌ها نیز موجب شده است که روحیه آنها تغییر کند با این وجود متاسفانه هدف گزاری خاصی در زمینه استفاده از تجربیات سالمندان وجود ندارد.

نیروی بنیادی سالمندی «خرد» است

این روانشناس اذعان می‎کند که نیروی بنیادی سالمندی «خرد» است که خرد زمانی پدید می آید که سالمند به گذشته خود رجوع کند و ببیند که یک انسجامی در زندگی‌اش موجود بوده است و این انسجام‌ها زندگی دلخواهش بوده و اتفاق افتاده است.

متاسفانه اگر سالمند به گذشته خود برگردد و ببیند که آن اتفاق‌هایی که باید برای او می‌افتاده است و هدف‌گذاری‌هایش اتفاق نیفتاده است، تعارضی در او به وجود می‌آید که با عنوان «خواری» یاد می‌شود و آن‌جاست که آن سالمند تهی می‌شود و مشاهده می‌کند که آن چند سالی که سالمندی دارد هیچ اتفافی برایش نیفتاده است.

بنابراین بیشترین عاملی که در برخورد با سالمندان توصیه می‌شود همان موضوع نوع نگرشی است که ما در برخورد با سالمندان داریم که اگر این دیدگاه مثبت باشد سالمند احساس شادابی می کند و می تواند مثل سال‌های قبل به زندگی ادامه دهد و اگر این دیدگاه منفی باشد باعث انزوا و گوشه گیری سالمندخواهد شد.

‌چکاب‌های منظم درمانی از مواردی که  در سالمندی باید به آن توجه داشت

در ادامه زهرا مطهری، مدیرعامل باغ مهربانی با اشاره به اینکه سالمندان دارای نیازهای ویژه ای هستند که اطرافیان باید به آن توجه داشته باشند، اظهار می‌کند: در مرحله اول چکاب‌های منظم پزشکی به صورت سالانه و حتی 6 ماهه بسیار کمک‌کننده است چون کمترین تغییر در قند و فشار خون فرد سالمند می‌تواند باعث ناراحتی‌هایی برای او شود. به طوری که پایین رفتن قند خون باعث‌ ایجاد توهم و هذیان در سالمندان می‌شود و مراجعات به موقع پزشکی در این زمینه بسیار کمک کننده خواهد بود.

وی ادامه می‌دهد: همچنین در زمینه درمان دارویی هم باید کاملا حواسمان به سالمندان باشد و کسی باید باشد که در زمان موعد داروهای فرد سالمند را به او بدهد و یا زمان آن را متذکر شود چرا که احتمالش وجود دارد که سالمند به سبب مشکلاتی که در این دوران برای او به وجود می‌آید (زوال عقل سالمندی و یا آلزایمر) داروهای خود را یا مصرف نکند و یا سر موعد نخورد که در این زمینه اطرافیان نیز باید به موضوع توجه داشته باشند.

مراقب ابتلا به آلزایمر سالمندان باشیم

مطهری با بیان اینکه ماه جهانی آلزایمر را پشت سر می‌گذاریم که رو به اتمام است از همین رو ذکر این نکته نیز لازم است که نسبت به فراموشی‌های سالمندان حتما حساس باشند و این مساله را جدی بگیرند، می‌افزاید: در صورتی که این فراموشی‌ها مکررا صورت بگیرد فرد را حتما به نزد پزشک متخصص مغز و اعصاب ببرند و در این زمینه پیگیر ماجرا باشند چرا که ممکن است دچار دمانس سالمندی و یا آلزایمر شده باشند و ما هنوز متوجه این مساله نشده باشیم.

وی با ذکر این مساله که سالمندان باید خواب کافی داشته باشند، اذعان می‌کند که خواب ناکافی در جوانان نیز موجب اثراتی منفی در سلامت می‌شود چه برسد به سالمندان! بنابراین سالمندان باید خواب کافی و به اندازه داشته باشند.

این مسئول با اشاره به اینکه با شیوع کرونا تاکید شده است که به سالمندان آموزش تکنولوژی بدهند به این صورت که سالمندان فرا بگیرند که چطور با نزدیکان خود ارتباط تصویری از راه دور داشته باشند و این توانایی در ان‌ها نهادینه شود که با فرزندان و خویشاوندان خود تماس تصویری بگیرد.

وی در این رابطه ادامه می‌دهد: ارتباط با فرزندان و نوه‌ها یکی از عامل‌هایی است که در درمان بیماریهای جسمی و روحی سالمندان اثرگذار است یعنی نه تنها آموزش تکنولوژی در این زمینه می‌تواند کمک‌کننده باشد. ارتباط با خویشاندوان می‌تواند تنهایی سالمند را برطرف کند و موجب می‌شود که سالمندان به انزوا کشیده نشوند و با اطرافیان خود معاشرت داشته باشند.

وی مدعی است که استان زنجان تنها دو خانه سالمندان دارد که یکی در زنجان و مختص سالمندان مرد و دیگری در توابع ابهر و مختص زنان سالمند است.

وی ادامه می‌دهد: افرادی که در این دو خانه سالمندان استقرار دارند اغلب کسانی هستند که تنها هستند و خانواده و یا خویشاوندانی ندارند که از آنها مراقب کنند و تنها تعداد انگشت شماری از آنها توسط فرزندان خود به این مرکز انتقال تحویل داده شدهاند و این افراد نیز اغلب کسانی هستند که از خانواده به دلیل مشکلات خانوادگی طرد و یا رها شده‌اند و به نوعی کسی را نداشتند که از آنها مراقبت کنند!

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میرعیسی خانی