پایگاه خبری صدای زنجان- جمعی از ساکنان روستای «کردرق» بخش باغ حلی، شهرستان سلطانیه در تماس با صدای زنجان با اشاره به فعالیت‌های معدنی یکی از شرکت‌ها در کوه «گرایلی» مشرف بر بیش از 25 روستای شهرستان‌های سلطانیه و خدابنده، از احتمال آلودگی آب که از این کوه سرچشمه می‌گیرد و آب موجود در 2 حلقه چاه ابراز نگرانی کرده و مدعی شدند که علاوه بر اهالی، سلامت حیات‌وحش منطقه نیز به علت انتشار ماده «سیلیس» تا شعاع حدود 3 کیلومتری درخطر است!

روستای «کردرق» در حال حاضر با 50 خانوار در بخش باغ حلی شهرستان سلطانیه واقع‌شده و شغل اصلی اهالی نیز دامداری است.

بهره‌برداری از معادن و فعالیت‌های صنعتی همواره با پدیده معارضان محلی روبه‌رو بوده است. فعالان حوزه صنعت و معدن معتقدند این امر نقش مخربی در سیاست رونق تولید و بهره‌گیری از مواد اولیه معادن داشته، بر این اساس، برنامه‌ریزی جدی و برخورد با این رویه رو به گسترش، ضروری است. صاحب‌نظران حوزه محیط‌زیست هم معتقدند موافق بارونق تولید و اشتغال هستند اما باید هر برنامه‌ریزی صنعتی و معدنی با تولید پایدار همراه بوده و منجر به توسعه و آبادانی مناطق به‌ویژه روستاها و حفظ طبیعت باشد.

نگرانی اهالی «کردرق» از فعالیت معدن سیلیس در بخش باغ حلی

گفته می‌شود در این روستا حدود 150 نفر ساکن هستند که بیشتر آن‌ها را افراد بالای 55 سال تشکیل می‌دهد و به گفته احمد، یکی از بومیان منطقه، جوانان روستا برای زندگی خوب و اشتغال در بخش اقتصادی به‌غیراز کشاورزی و دامداری، شهرهایی نظیر زنجان و تهران را انتخاب کرده و هرازگاهی برای دیدن خانواده به روستا سفر می‌کنند!

اهالی می‌گویند ظاهراً پس از جوانان این بار نوبت افراد مسن است که باید دست به مهاجرت بزنند چراکه با فعالیت‌های معدنی یکی از شرکت‌ها دیگر «کردرق» جای زندگی نیست!

به گفته محمدحسن افشاری، رئیس شورای روستای «کردرق»، حدود 3 سال پیش نیز معدنکاران برای استخراج سیلیس از کوه گرایلی به منطقه آمدند اما به علت مخالفت اهالی نتوانستند دست‌به‌کار شوند اما چند ماهی است که برخلاف نارضایتی بومیان، با استقرار در روستا، مشغول استخراج ماده «سیلیس» هستند. حتی چندین بار نیز جمعی از اهالی و مسئولان محلی به علت اعلام نارضایتی خود از فعالیت‌های معدنی در این روستا در مراجع قانونی توضیحات لازم را ارائه کرده‌اند!

بهسازی جاده توسط معدن کار در ازای خسارت به راه‌های مواصلاتی!

پروانه بهره‌برداری معدن سیلیس «چنگوری» سال 99 صادرشده است که به گفته «مهدی فرامرزی»، رئیس اداره امور معدن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با اعتراضات اهالی روستای «چنگوری» نسبت به فعالیت‌های معدنی مواجه شد که مشکل مربوط به این روستا حل شد اما هم‌اکنون اهالی روستای «کردرق» مطالبات مشابه روستای «چنگوری» دارند!

فرامرزی بابیان اینکه ما به‌هیچ‌عنوان منکر مشکلات و تخریب محیط‌زیست ناشی از فعالیت‌های معدنی نیستیم اما ادعای تأثیر مخرب سیلیس بر سلامتی به‌هیچ‌عنوان درست نیست، عنوان می‌کند: مواد فلزی سنگین نظیر سرب و غیره شاید آلودگی داشته باشد اما سیلیس نه! آب مصرفی مردم از لابه‌لای سیلیس حرکت کرده و به دستشان می‌رسد و ادعای تأثیر منفی بر سلامتی مردم نمی‌تواند درست باشد!

فرامرزی بابیان اینکه در استان حدود 40 معدن سیلیس به ثبت رسیده که معدن سیلیس چنگوری یکی از آن‌ها است، اضافه می‌کند: ممکن است به علت تردد کامیون‌ها در محورها ازجمله جاده‌های منتهی به بخش باغ حلی سلطانیه و بخش سجاس خدابنده سبب تخریب آسفالت شود. البته در این مورد نیز قانون همه‌چیز را مشخص کرده است.

وی با تأکید بر اینکه واگذاری این معدن بر اساس قانون و پس از استعلام‌ از منابع طبیعی صورت گرفته است، تصریح می‌کند: شرکت مذکور نیز تکالیف قانونی خود ازجمله 15 درصد از حقوق دولتی را به‌صورت منظم پرداخت می‌کند. اخذ یک درصد از فروش معادن برای خزانه بر اساس برنامه ششم نیز از دیگر قوانین تأکیدی است که باید بهره‌برداران معدنی به آن توجه داشته باشند.

به گفته این مسئول شرکت مذکور، بابت خسارت به جاده و اجرای عملیات بهسازی، در سال جاری 800 میلیون تومان پرداخت کرده است. ضمن اینکه یک درصد از فروش نیز باید به خزانه واریز شود.

پرداخت جریمه، سلامتی مردم و حیات‌وحش را هم تضمین می‌کند؟

اما یکی از بومیان روستا در واکنش به این اظهارات می‌گوید: مسئولان لطف بگویند که پرداخت جریمه از سوی معدن کار، سلامتی مردم و حیات‌وحش را هم تضمین می‌کند؟ اول اینکه، اخذ 800 میلیون تومان مبلغ، در قبال خسارت معادن بر مناطق ناچیز است! دوما دولت به‌جز الزام معدن کار برای بهسازی مسیر و جاده چه برنامه‌ای برای حفظ سلامتی انسان و حیات‌وحش و محیط‌زیست منطقه دارد؟

محمدحسن افشاری، رئیس شورای روستای کردرق هم که بر لزوم احقاق حق روستائیان تأکید دارد به صدای زنجان می‌گوید: زیر کوه گرایلی، آب‌انبار طبیعی وجود دارد که آب موردنیاز اهالی و بیش از 50 روستای بخش باغ حلی سلطانیه و بخش سجاس شهرستان خدابنده نیز ازآنجا تأمین می‌شود. در روستا نیز 2 حلقه چاه وجود دارد. ما نگرانیم که فعالیت‌های معدنی و استخراج سیلیس که در این کوه صورت می‌گیرد و ماده سیلیس که تا شعاع نزدیک به 3 کیلومتری در منطقه منتشر می‌شود باگذشت زمان در سلامت ساکنان و حتی حیات‌وحش و حیوانات اهلی منطقه تأثیر منفی داشته باشد.

ابهام در وضعیت بهداشتی آب آشامیدنی روستای کردرق؟

این مسئول محلی با اشاره به پیگیری‌های صورت گرفته از طریق مسئولان استانداری و آب منطقه‌ای زنجان و اعلام نگرانی خود از وضعیت بهداشتی آب منطقه مدعی شد: مسئولان به ما گفتند که پس از واگذاری تمامی امور به شرکت آب منطقه‌ای و تنظیم نامه، دیگر نمی‌توانیم از آن منبع برای بخش کشاورزی و دامداری استفاده کنیم! خب این چه منطقی است؟ باید منبعی باشد که از آن برای تأمین آب مصرفی دام‌هایمان استفاده کنیم یا نه؟

متولی چاه‌های حفرشده و منابع آب زیرزمینی، شرکت آب منطقه‌ای زنجان است. صدای زنجان برای برنامه این شرکت جهت بررسی ادعای روستائیان در رابطه باکیفیت و شائبه آلودگی آن به عناصر موضوع را پیگیری کرد.

لیلا امیدوار، مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای زنجان نیز بابیان اینکه بر اساس بررسی‌های صورت گرفته هیچ درخواستی از روستای کردرق برای سنجش و بررسی کیفیت آب مصرف منطقه در این مجموعه ثبت‌نشده است، تأکید می‌کند: پس از وصول درخواست، کارشناسان، بازرسی از منطقه و بررسی کیفیت آب چاه و منبع آن را در اسرع وقت در دستور کار قرار می‌دهند.

چرا برخی از مسئولان به نگرانی‌های روستائیان «کردرق» توجهی نمی‌کنند؟

کوه گرایلی با ارتفاع 2555 متری از سطح دریا از یک‌سو به سلطانیه (با حدود 1.5 کیلومتر فاصله از روستای کردرق) و از سوی دیگر به خدابنده متصل می‌شود.

در پشت کوه گرایلی، روستایی به نام «چنگوری» وجود دارد که آب شرب این روستا و بیش از 20 روستای سلطانیه آب شرب خود را از این محل تأمین می‌کند که چاه واقع‌شده در این روستا متصل به آب‌انبار این کوه است.

هرچند برخی کارشناسان معتقدند که با توجه به ماهیت سیلیس، مردم نباید نگران وضعیت بهداشتی منابع طبیعی ازجمله آب، خاک و درنهایت سلامت انسان و حیات‌وحش منطقه باشند اما ساکنان و مسئولان محلی همچنان بر لزوم بررسی میدانی از وضعیت منطقه آن‌هم به‌صورت «دقیق» اصرار دارند!

محمدحسن افشاری، رئیس شورای روستای کردرق بابیان اینکه تمامی این اظهاراتش بر اساس مستندات است، از تنظیم نامه با امضای اهالی روستا به استاندار زنجان و ارسال آن طی روزهای آتی خبر داده و می‌گوید: در صورت فعالیت معدن آب شرب نزدیک به 25 روستا و همچنین آب مزارع روستای ما با خطر جدی مواجه می‌شود، این موارد به ارگان‌های زیرمجموعه استانداری در شهرستان سلطانیه اعلام‌شده اما مسئولان اصلاً به این نگرانی توجهی نمی‌کنند، من به‌عنوان نماینده مردم روستای کردرق موضوع را برای جلوگیری از فعالیت معدن سیلیس ادامه خواهم داد!

فعالیت معدن چنگوری ارتباطی به حیات‌وحش و سلامتی آن‌ها ندارد!

به گفته افشاری، روستای «کردرق» و نواحی اطراف آن محل زیست گراز، گرگ، روباه، تیهو، خرگوش و غیره است.

رئیس شورای روستای «کردرق» می‌گوید: بابت نگرانی‌مان از تأثیر منفی فعالیت معدنی بر سلامتی حیات‌وحش موضوع را از طریق اداره محیط‌زیست پیگیری کردیم، قرار بود کارشناسان این ارگان در منطقه حاضرشده و بازرسی میدانی داشته باشند اما به دلایل نامعلومی نیامدند.

پرویز رستمی، رئیس اداره نظارت بر امور حیات‌وحش اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان نیز بابیان اینکه گونه‌های جانوری ازجمله تیهو در ماه‌نشان که بزرگ‌ترین معادن ایران و حتی خاورمیانه را دارد، زیست می‌کنند که مشکلی بابت سلامتی گونه‌های جانوری به علت فعالیت معادن مشاهده نشده است، نگرانی اهالی کردرق بابت سلامتی گونه‌های جانوری منطقه را قابل‌قبول نمی‌داند.

رستمی بابیان اینکه روستائیان بهتر است مشکل خود بابت فعالیت معادن را از مسیر دیگری حل کرده و به‌سلامتی حیات‌وحش منطقه ارتباط ندهند، عنوان می‌کند: به‌طور مثال گراز از آن دست جانورانی است که هر جا خطر باشد اصلاً آنجا زیست نمی‌کند، گرگ روزانه می‌تواند 30 کیلومتر مسیر را بپیماید و جابه‌جا شود. این جابه‌جایی فقط مختص منطقه کردرق و نواحی اطراف نیست! در حال حاضر متأسفانه حیات‌وحش استان جابجا شده است. الآن می‌گوییم گرگ در داخل شهر زنجان و سایر شهرها نیز مشاهده‌شده است! اما باید بدانیم که نقاطی از شهر ازجمله علی‌آباد و نانوایان، زیستگاه گرگ بوده است و پس از گسترش شهر و استقرار منازل مسکونی در این مناطق که زمانی زیستگاه گرگ و سایر حیوانات بوده است، در برخی فصول و ایام با ورود برخی حیوانات برای انسان، خطرآفرین هم می‌شود.

استعلامی از محیط‌زیست نشده است!

باوجوداینکه برخی از مسئولان ترجیح می‌دهند نگرانی روستائیان در رابطه با فعالیت «معدن سیلیس چنگوری» را بی‌معنی جلوه دهند، اظهارات قابل‌تأمل علی قره‌جلو، رئیس اداره حفاظت و مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان، تقریبا نشان می‌دهد که صحبت‌ها و ادعاهای افشاری، رئیس شورای روستای کردرق و اضطراب اهالی بابت فعالیت‌های معدنی نمی‌تواند، بی‌معنی باشد و بهتر است برای بررسی دقیق، مسئولان در منطقه حاضر و موضوع را کنکاش کنند.

علی قره‌جلو، رئیس اداره حفاظت و مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان‌ هم بابیان اینکه بازرسان ما پس از وصول شکوائیه اهالی کردرق در سال 97 که معدن مذکور به منطقه اعزام شدند، عنوان می‌کند: در آن زمان این معدن فعالیت خود را آغاز نکرده بود به همین دلیل موردی بابت شکایت اهالی مشاهده نشد. البته در صورت دریافت هرگونه شکوائیه‌ای در اسرع وقت موضوع رسیدگی و پاسخ لازم به شاکیان و همچنین اقدامات لازم در خصوص واحد آلاینده معدنی و صنعتی انجام می‌گیرد .

این مسئول بابیان اینکه این مناطق خارج از مناطق چهارگانه محیط‌زیست هستند و به خاطر همین هیچ استعلام و اظهارنظری در خصوص استقرار و فعالیت معادن از محیط‌زیست انجام نمی‌گیرد درنتیجه از محدوده‌های معدنی هیچ سوابقی جهت پایش و کنترل ضوابط ابلاغی وجود ندارد، می‌گوید: سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در استقرار و فعالیت این معادن هیچ استعلامی از محیط‌زیست اخذ نمی‌کند تا ضوابط زیست‌محیطی فعالیت‌های معدنی به متقاضیان ابلاغ گردد و به بیانی دیگر بدون ارائه طرح توجیهی و مدیریتی اقدام به اکتشافات می‌کنند. از سویی دیگر با توجه به گستردگی مناطق و محدوده‌های معدنی، طبق برنامه پایش معادن در سطح استان در حال اجرا است و واحدهای که باعث تخریب و آلودگی محیط‌زیست شده‌اند برحسب قانون اقدامات لازم انجام می‌‎گیرد!

لازم به ذکر است که از سال 90 و طبق قانون، اکتشافات معدنی خارج از مناطق 4 گانه تحت حفاظت محیط‌زیست نیازی به استعلام از محیط‌زیست ندارد. در داخل مناطق تحت حفاظت محیط‌زیست نیز اخذ یک‌بار استعلام از محیط‌زیست کفایت می‌کند!

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی