آتش‌نشانی زنجان: عامل آتش‌سوزی خانه خدیوی، انسانی است/ مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان زنجان: سهل‌انگاری پیمانکار باعث آتش‌سوزی این بناشده و باید جبران کند/ مالک خانه خدیوی: از میراث فرهنگی و مدیرکل آن شکایت می‌کنم
پایگاه خبری صدای زنجان-
پیش از تعطیلات نوروزی خانه خدیوی که از بناهای تاریخی شهر زنجان بوده و به ثبت ملی
نیز رسیده است دچار حریق شد و چند روز پیش به فاصله دو ماه بار از آتش‌سوزی اول،
بار دیگر طعمه حریق شد و در این میان موضوعی که در هر دو حادثه مطرح شد، احتمال
عمدی بودن آتش‌سوزی‌ها بود.
در همین زمینه، مجید امیرفضلی،
سرپرست سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری زنجان با اشاره به اینکه عامل آتش‌سوزی
خانه خدیوی عامل انسانی است، اظهار کرد: به علت سهل‌انگاری در حفظ و نگهداری این
خانه، (عدم حضور نگهبان و نامناسب بودن امنیت خانه خدیوی) افرادی به درون این خانه
واردشده و از عمد این خانه را آتش می‌زنند.
وی ادامه داد: اینکه هدف این
افراد از ایجاد آتش در این بنا چیست؛ برای ما روشن نیست اما قطعاً تحقیقات ما آتش‌سوزی
در این منطقه را عامل انسانی تشخیص داده است. این ساختمان چوبی است و قابل اشتعال
است و کوچک‌ترین عامل اشتعال‌زا می‌تواند باعث ایجاد آتش‌سوزی و گسترش آن در سایر
نقاط شود.
هشت آتش‌سوزی در
طی یک سال
این مسئول افزود: این ساختمان یک
میراث تاریخی است و اداره کل میراث فرهنگی باید در حفظ و نگهداری آن جدی‌تر وارد
عمل شود ولی اینجا این رعایت نمی‌شود و از آتش‌نشانی به این سازمان چند بار هم
تذکر داده‌شده است. این بنا در حدود یک سال گذشته حدود 8 بار دچار حریق شده است که
در برخی موارد رسانه‌ای نشده است.
امیرفضلی بابیان اینکه در این
زمینه آتش‌نشانی خود دچار مشکلاتی است، اظهار کرد: اول اینکه این ساختمان تاریخی
است و اگر آتش‌نشانان برای خاموش کردن آتش از آب استفاده کنند، بنا تخریب می‌شود و
فشار آب ممکن است به این بنا آسیب بزند. بنابراین آتش‌نشانان ما مجبورند برای اطفای
حریق این محل، با جان خود بازی کنند و با کپسول وارد این ساختمان شوند چراکه
ساختمان ممکن است فروبریزد و خود آتش‌نشان‌ها دچار صدمه شوند و از همین نظر برای
ما بسیار مهم است که این مکان یک نگهبان داشته باشد و سریع‌تر بازسازی شود.
وی ادامه داد: افراد مجهول‌الهویه
وارد این بنا می‌شوند و این مکان را به آتش می‌کشند که این موضوع اگر موردتوجه
نباشد و پیگیری نشود، بنا حتماً تخریب خواهد شد. این بنای تاریخی متعلق به مردم است
و باید به هر نحو که شده نگهداری شود. خدایی نکرده اگر این بنا یک‌بار دیگر دچار
حریق شود و یا آب‌زده شود ممکن است تخریب شود و آتش‌نشانی با ورودش به این مکان
ممکن است باعث لطمه به این میراث فرهنگی شود. ضمن اینکه جان آتش‌نشانان ما را نیز
به خطر می‌اندازد و من خواهشمندم که مسئولین به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته
باشند. قصد من خدایی نکرده تخریب مسئولی نیست بلکه به دنبال این هستم که بنا تخریب
نشود.
وی بابیان اینکه پیش‌ازاین هیچ آتش‌سوزی در این بنا ثبت‌نشده بود و همه آتش‌سوزی‌ها
در یک سال اخیر صورت گرفته است، اظهار کرد: بررسی‌های صورت گرفته در این زمینه نشان‌دهنده
این موضوع است که همه آتش‌سوزی‌ها عمدی بوده است و قطعاً بحث‌هایی پشت سر این مسئله
می‌تواند باشد. حفظ این بنا وظیفه همه ماست و بایستی در این
زمینه همه دستگاه‌های نظارتی وارد کار شوند و همه ارگان‌ها باید دست‌به‌دست هم
دهند تا این بنا ساخته شود و مشکلات پیرامون این موضوع مختومه شود.
سهل‌انگاری پیمانکار
باعث آتش‌سوزی این بناشده است
در این زمینه اما امیر ارجمند،
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی به صدای زنجان می‌گوید: این بنا یکی از بناهای تاریخی زنجان
است که طی تفاهم‌نامه‌ای در سال 96 با مالک آن (از وراث آقای خدیوی) بنا شد مرمت
شود. متأسفانه 3 سال اول این تفاهم‌نامه یعنی سال‌های 96 و 97 و 99 مرمت انجام
نگرفت و سال 99 در قالب مرمت اضطراری بخشی از سقف این بنا و همچنین بخش‌هایی از
نمای شمالی با اعتبارات اندکی که داشتیم مرمت اضطراری شد تا مشکلات این بنا رفع
شود و پیگیر اعتبارات بعدی باشیم.
وی ادامه داد: 2 سال گذشته متأسفانه
رقم اعتباری این اداره کل به‌گونه‌ای نبود که وضعیت اعتباری کل پروژه را پوشش بدهد
و به همین جهت ما این پروژه را فازبندی کردیم. وقتی یک کارگاه مرمتی به پیمانکار واگذار می‌شود طی صورت‌جلسه‌ای
کارگاه را به پیمانکار واگذار می‌کنیم و در ماده 21 پیمان پیمانکار ذکرشده است که
کلیه وظایف حفاظت و حراست از محدوده کارگاه بر عهده پیمانکار است ولی متأسفانه پیمانکار
به دلیل سهل‌انگاری که انجام داده بود، اسفندماه سال شاهد آتش‌سوزی یکی از اتاق‌های
طبقه دوم بودیم که در این زمینه اقدام قضائی انجام دادیم و پرونده در حال پیگیری
است و به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع شده است و اکنون منتظر رأی دادگاه هستیم.
این مسئول افزود: کارگاه در
اختیار پیمانکار است و جالب این است که نظر قطعی آتش‌نشانی بر این است که آتش‌سوزی
به‌صورت عمدی بوده است و حالا ما خسارتی که بنا دیده است را حتماً از پیمانکار
خواهیم گرفت و با توجه به اینکه آن قسمتی که آتش‌گرفته است، مرمت و نوسازی شده بود،
دوباره مرمت خواهد شد.
تمام تلاشمان بر
بازسازی این خانه طی دو سال آینده است
وی بابیان اینکه امسال با توجه
به سفر رئیس‌جمهور و معاون وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، بابت مرمت
بناهای تاریخی استان اعتبار خیلی خوبی را جذب کرده‌ایم و با توجه به اینکه
اعتبارات اختصاص‌یافته در سال‌های گذشته بسیار کم بود سفری که اتفاق افتاد ما 150 میلیارد
تومان اعتبار مصوب کردیم برای اینکه بتوانیم میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی
را رونق بدهیم که از این 150 میلیارد 50 میلیاردش مصوب استانی است و 100 میلیارد
هم کشوری، که بنا است طی دو سال 1401 و 1402 به این اداره کل اختصاص داده شود که
به این پروژه‌های مرمتی که به دلیل اینکه سال‌های گذشته اعتبارات کمی داشتیم نتوانستیم
چندان ورود داشته باشیم. یکی از پروژه‌های شاخصی که در این زمینه‌داریم و امسال
حجم قابل‌توجهی به آن بودجه اختصاص خواهد یافت همین خانه خدیوی است.
وی بابیان اینکه امسال بناست طرح
مرمت جامعی برای این خانه تهیه شود و به استناد آن طرح کامل و جامع طرح مرمت اساسی
بر روی این خانه پیاده‌سازی خواهد شد، افزود: پیمانکار با توجه به اینکه می‌خواست
با هزینه کمتری این موضوع را تمام کند سهل‌انگاری کرد و پروژه‌ای که می‌توانست 6
ماهه آن را به پایان برساند طولانی کرد و متضرر شد. از همه مهم‌تر تمام این تعمیرات
دوباره انجام خواهد شد، مالک هم خود این بنا را در اختیار میراث قرار داده است. اما
در عمدی بودن آتش‌سوزی‌ها هیچ شکی نیست اما اینکه عامل این کار چه کسی یا کسانی
هستند موضوعی است که ما باید در این زمینه تحقیق کنیم و یک کار تحقیقاتی انجام بدهیم
و ما اکنون تمام تمرکزمان این است که این پروژه را هر چه سریع‌تر جمع کنیم و طی
امسال و سال آینده با توجه به اعتبارات خوبی که در اختیارداریم کار را پیش ببریم.
اختلافات بین میراث
فرهنگی و مالک
در کنار موضوع عمدی بودن آتش‌سوزی‌ها در این
بنا، یک منبع آگاه در گفت‌وگو با صدای زنجان
با اشاره به برخی اختلافات بین اداره میراث فرهنگی و مالک بنا، بابیان اینکه تعلل
اداره کل میراث استان زنجان در مرمت و حفاظت از بنای خانه خدیوی‌ها تنها دلیل تخریب
آن است، گفت: متأسفانه دو سال است مرمت و نگهداری از این بنای تاریخی مسکوت مانده
است و باوجود آتش‌سوزی در سال گذشته بازهم هیچ محافظتی از این بنا به شکل اضطراری
انجام نشد و به نظر من عامل اصلی تخریب و آتش‌سوزی این بنا شخص مدیرکل میراث است. متأسفانه
این بنا چندین بار توسط مالک تهدید به تخریب‌شده بود و مدیرکل میراث در جریان این
تهدید بودند و به‌جای مرمت و نگهداری از بنا دو سال بود که آن را رها کرده بودند.
البته بماند که مرمت با سیمان سیاه و رابیز هم صدمات زیادی به بنا رسانده بود.
وی بابیان اینکه این ساختمان
توسط پدر خدیوی‌ها اجازه ثبت در میراث جهانی را پیداکرده، اظهار کرد: عملاً در ساختمان‌های
این‌چنینی که شناسایی می‌شود، مالک می‌تواند اجازه بدهد این بنا را ثبت میراث
فرهنگی کنند و یا اجازه آن را ندهد که در زمان پدر اجازه ثبت این بنا صادرشده است
و این بنا ثبت ملی شده است و پس از ثبت بنا این خانه (مشابه جریان وقف که اگر پدر
وقف کند خانواده دیگر هیچ کاری نمی‌تواند بکند)، نیز فرزندان اجازه هیچ دخل و تصرفی
را در این بنا ندارند و میراث فرهنگی موظف است در طول مدت‌زمانی که این بنا در اختیار
خانواده است به دلیل حفظ هویت فرهنگی و هنری و موارد مختلف دیگر این موضوع را
نگهداری و در اختیار مالک قرار دهند.
این منبع آگاه افزود: پس از
فوت پدر خانواده تصمیم گرفتند که در این بنا و پیرامون آن ساخت‌وسازهایی انجام
بدهند که با توجه به اینکه ثبتی است در سنوات گذشته اجازه هیچ نوع دخل و تصرفی را
به مالک ندادند و این بنا علاوه بر اینکه سوخته اگر در تصاویر هم ببینید، زیربنا خالی‌شده
است و این هم به جهت این است که به‌صورت تعمدی یا غیر تعمدی در زیر این بنا آب‌باز
شده است که با این وضعیت و شرایط میراث فرهنگی باید تمهیدات ویژه را برای این
موضوع داشته باشد و به جهت اینکه نگهداری این بنا به عهده مالک هست و هر نوع اتفاقی
هم بیفتد بر عهده مالک است از این میراث فرهنگی بایستی از مالک تعهداتی را می‌گرفت
که این اقدامات توسط میراث فرهنگی صورت نگرفته است. هرچند در زمان مدیریت قبلی رضایت
مالک برای مرمت این بنا داده شد و بحث طرح مرمت برای این خانه مطرح بود ولی بعد از
تغییر مدیریت هیچ کاری در این زمینه صورت نگرفت و یک مرمت بسیار ناقص و غیراصولی
صورت گرفت که اصلاً کار اصولی نبود و قاعدتاً بایستی اصولی‌تر این بنا مرمت می‌شد.
در صورت تخریب این
بنا متولی هیچ‌گونه دخل و تصرفی
وی ادامه داد: اکنون که بنا
سوخته است باید بلافاصله میراث فرهنگی اکیپ‌های خود را مستقر و در راستای مرمت
اضطراری بنا و بازگرداندن بنا به شرایط قبلی اقدام می‌کرد که هیچ‌کدام از این
موضوعات اتفاق نیفتاده و همچنان بنا به همان شکل رهاشده است و هیچ تمهیداتی برای
ورود و خروج به این بنا صورت نگرفته است و وظیفه این موضوعات به عهده مدیرکل میراث
فرهنگی است.موضوع اصلی که وجود دارد این است که حتی اگر این بنا به‌طور کامل تخریب
شود متولی اجازه هیچ‌گونه ساخت‌وسازی در این محیط ندارد مثل اتفاقی که برای «گشا
حاماملار» اتفاق افتاد که این حمام توسط شهرداری در بازار پایین تخریب شد ولی قوانین
اجازه ساخت‌وساز در این منطقه را نداد و صرفاً یک سازه سبک برای استفاده میوه‌فروشان از این مکان ایجاد شد.
این مسئول بابیان اینکه در این مسئله دو فرد باید
قبول مسئولیت داشته باشند، گفت: یکی متولی که هر اتفاقی برای بنا بیفتد باید
پاسخگو باشد و دیگری میراث فرهنگی است که می‌تواند علیه متولی اعاده دعوا کند که
تاکنون این اتفاق نیفتاده است. میراث باید پس‌ازاین تخریب‌ها تمهیدات سخت‌تری را
برای حفاظت از این بنا ایجاد می‌کرد تا تخریب بیشتر صورت نگیرد و این اتفاق نیفتاده
است و میراث فرهنگی هیچ کاری در این زمینه نمی‌کند.
این منبع آگاه با اشاره به اینکه
واگذاری به پیمانکار این پروژه هیچ خللی در وظایف مدیرکل ایجاد نمی‌کند و متولی
اصلی این پروژه میراث فرهنگی است و وقتی برای اولین بار این آتش‌سوزی در اسفندماه
این اتفاق افتاده است و بنا سوخته و میراث فرهنگی که از عدم‌کفایت پیمانکار آگاهی
دارد و از آن‌هم شکایت کرده است آیا بازهم نگهداری از این مکان را به دوش همین پیمانکار
گذاشته یا اکنون این موضوع به عهده خود میراث فرهنگی است؟ این وظیفه از پیمانکار
خلع نشده است؟ پیمانکاری وجود دارد و دوباره این مکان می‌سوزد و قاعدتاً این موضوع
دوباره به اداره کل برمی‌گیرد. چرا پیمانکاری که کفایت لازم را ندارد همچنان بر سرکار
گذاشته است؟
وی اظهار کرد: درهرصورت چه
متولی این کار را انجام داده باشد و چه یک نفر گذری ، بازهم این وظیفه میراث فرهنگی
است که از این بنا نگهداری کند و مرمت اضطراری و بازسازی آن را به عهده بگیرد.
اگر این بنا
مرمت شود هرروزش برای من پول خواهد بود
امیر شریف خدیوی، مالک بنای خدیوی
نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان با
اشاره به اینکه این موقوفه، موقوفه خاصی است و متولی‌اش هم بنده هستم، اظهار کرد:
این ملک واقعاً ارزش مالی ندارد که من بخواهم آن را آتش بزنم و یا کاری در این زمینه
انجام بدهم و اگر مسئله‌ای هم در این زمینه داشتم چرا بایستی 15 سال به‌عنوان متولی
این بنا می‌بودم و اگر بنا بود که این خانه تخریب شود طی این سال‌ها این کار را می‌کردم
و اینکه این بنا را تا این نقطه نگهداشتیم به خاطر این است که این بنا برای ما
ارزش معنوی بالایی دارد.
وی افزود: وقتی این بنا را از
ما تحویل گرفتند، تمام لمبه‌کاری‌ها و دسته‌های برنجی و مسی درها و همه‌چیز در صحت
کامل به میراث فرهنگی تحویل داده شد و تنها در طبقه بالا در سقف، 5 مورد کنده‌کاری
افتاده بود و طبقه پایین هم همین‌طور که آن‌هم لمبه‌کاری‌هایش موجود است و ما فقط
نمی‌توانستیم آن‌ها را به سقف بچسبانیم چون دسترسی نداشتیم که این کار را بکنیم و
با توجه به این موضوعات فکر می‌کنم عجیب باشد که در این زمینه اتهاماتی به مالک
زده شود چراکه این‌همه تلاش کردیم که این بنا را مرمت کنیم و به‌عنوان کسی که تمایل
دارد که این خانه را به‌عنوان یک آثار تاریخی از خانواده خود نگه دارد دور از عقل
است که بخواهد این کار را انجام بدهد و خود اقدام به آتش زدن به این بنا بکند.
خدیوی بابیان اینکه ما این بنا
را در زمان آقای رحمتی به میراث فرهنگی دادیم، اظهار کرد: ما با آقای رحمتی صحبت
کردیم و گفتیم که یک سری از هزینه‌ها را خودمان تقبل کنیم و ایشان گفتند که ما
تمام بودجه را از میراث فرهنگی می‌گیریم و ملکی هست که ثبت ملی کردیم و باید از آن
درآمد داشته باشیم. ما طرح‌های اولیه آن را برای هتل بوتیک و یا خانه کتاب ریختیم
و با چندین مشاور هم در این زمینه حرف زدیم و حتی تا پارسال که بنا شد این بنا
مرمت شود، گفتیم که خدا رو شکر با توجه به اینکه قراردادشان رو به پایان است آمده‌اند
این بنا را مرمت کنند و این خانه بالاخره یک‌شکلی می‌گیرد.
این مالک بابیان اینکه سپس با
پیمانکار حرف زدیم که گفتند به من 150 میلیون تومان پول دادند و به من گفتند که کل
بنا را مرمت کن و تمام مدارکش را هم دارم که الوارهایی که از پایین خانه آورده‌اند؛
روی سقف چیده‌اند که با این الوارهای قدیمی می‌خواستند خانه را مرمت کنند
که ما فیلم را گرفته‌ایم.
وی با ابراز نارضایتی از
عملکرد میراث فرهنگی افزود: حداقل چیزی که هست، این است که این خانه را بایستی همان‌طور
که تحویل گرفته‌اند به من بازگردانند. ضمن اینکه دنبال بخش مالی این قضیه نیستم که
بخواهم چیزی از این اداره بگیرم.
خدیوی خاطرنشان کرد: بعدازاینکه
آقای رحمتی رفتند دو سه سالی، این خانه به همین حالت ماند و هر دفعه که ما می‌رفتیم
می‌دیدیم کلید برق و پریز و سردرهایش را دزدیده‌اند و وسایلش را برده‌اند و هرچه
قدر پیگیری کردیم نتیجه نگرفتیم و سپس من به دیدار آقای ارجمند رفتم و اولین کلامی
که من به ایشان گفتم این بود که آقای ارجمند موقعی که من خانه را به شما تحویل
دادم آقای عسگریان معاون شما تور گردشگری از این بنا گذاشت. (تمام فیلم‌ها و
مدارکش تا یک ماه پیش روی سایت میراث فرهنگی موجود بود که اکنون از روی سایت پاک
کردند) آیا من خانه را به شما این‌طور تحویل دادم؟ که صحبت‌های این جلسه منجر به
درگیری شد و حراست میراث فرهنگی وارد عمل شد.
وی افزود: دو سال گذشته یک بودجه برای مرمت این خانه آمد و پارسال دوباره یک
بودجه دیگر و هزار تومان این بودجه خرج نشده است. من از شخص خود آقای ارجمند و
اداره کل میراث فرهنگی شکایت خواهم کرد چراکه دو ماه دیگر قرارداد میراث فرهنگی در
قبال این پروژه تمام می‌شود و باید آن خانه را مرمت‌شده و یا به شکل روز اول به من
تحویل دهند که هیچ‌کدام را انجام نداده‌اند.
این مالک بابیان اینکه معاون ایشان
دفعه اولی که این اتفاق افتاد موضوع را رسانه‌ای کرد که این موضوع کم‌کاری پیمانکار
بوده است، گفت: پس‌ازاین ادعاها آیا مالک دیوانه است که بیاید این بنا را آتش
بزند؟ کسی که چنین ملکی را در آنجا دارد آن را مرمت می‌کند و از آن بهره می‌برد چراکه اگر این بنا مرمت شود هرروزش برای من پول خواهد
بود.
انتهای پیام/
خبرنگار : زهره میر عیسی خانی