پایگاه خبری صدای زنجان- حذف ارز ترجیحی از دارو هم‌زمان با حذف آن از برخی اقلام اساسی مشکلات فراوانی در زنجیره تولید و توزیع دارو در صنعت داروسازی کشور ایجاد کرده و در همین اواخر نیز در سطح کشور شاهد کمبود برخی اقلام دارویی بودیم، به‌طوری‌که در استان زنجان آنتی‌بیوتیک اطفال کمیاب شده است و بیماران در این زمینه دچار مشکل هستند.

این در حالی است که وقتی پای صحبت تولیدکنندگان دارو می‌نشینیم اظهار دارند که مواد اولیه باقیمت بالایی به دست تولیدکنندگان می‌رسد و این درست نیست که همه اقلام مصرفی مردم افزایش قیمت داشته باشد ولی دارو همچنان با سیاست‌های دستوری حق هیچ‌گونه افزایش قیمتی نداشته باشد.

دولت سیزدهم با عنوان و ادعای تلاش برای اصلاح یارانه دارو و درواقع سیاست‌های ارزی دارو طرح «دارویار» را به اجرا گذاشته است تا ضمن جلوگیری از قاچاق معکوس دارو، مانع آسیب به حوزه صنعت داروسازی شود و چرخه تأمین و توزیع دارو نیز روند مطلوب‌تری داشته باشد.

در این میان سازمان غذا و دارو وظیفه برنامه‌ریزی، طراحی و تنظیم سازوکار این برنامه را به عهده داشته و سازمان برنامه‌وبودجه و بیمه‌ها به‌عنوان دو بازوی عملیاتی، برای تأمین منابع مالی و پوشش داروها ایفای نقش خواهند کرد.

ادعا می‌شود که با اجرای این طرح قرار است پرداخت از جیب مردم نسبت به قبل از اجرای طرح افزایش نداشته باشد، زیرا نقش بیمه‌ها در پوشش قیمت‌ها به‌خوبی تأثیرگذار خواهد بود تا مردم متحمل هزینه‌های اضافی در پرداخت دارو نشوند.

ضمن اینکه همه داروهای تولید داخل یعنی یک هزار و ۶۰۰ قلم کد ژنریک دارو مشمول اصلاح سیاست‌های ارزی قرار خواهند گرفت که افزایش قیمت یک هزار و ۴۰۰ کد ژنریک توسط بیمه‌ها پوشش داده می‌شود و ۲۰۰ قلم دیگر هیچ تغییری در نرخ نخواهند داشت. همچنین در راستای اصلاح سیاست‌های ارزی دارو، افزایش قیمت ۳۶۶ قلم داروی ضروری و پرمصرف بیماران که تاکنون تحت پوشش بیمه نبوده‌اند نیز تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.

از سویی دیگر، اجرای اصلاح یارانه دارو باعث شده است که ۴۲ داروی otc (داروهای بدون نسخه) شامل ۱۱۹ قلم دارو، که تاکنون تحت پوشش بیمه نبوده نیز در قالب این طرح با نسخه پزشک تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد و داروهای خارجی بدون افزایش قیمت طبق روال گذشته عرضه می‌شوند. با توجه به اینکه در راستای اجرای سیاست‌های ارزی دارو 5 میلیون و ۴۰۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه رایگان قرار گرفتند در این راستا بر لزوم مراجعه افراد فاقد بیمه به دفاتر پیشخوان دولت برای بهره‌مندی از این بیمه تأکید می‌شود.

کمبود داروها از زمان اختصاص ارز مبنا شروع شد

در این زمینه مهدی بیگدلی، رئیس انجمن داروسازان استان زنجان با اشاره به اینکه ریشه کمبود داروها از زمان اختصاص ارز مبنا شروع شد و اکنون چون آن ارز دیگر به شرکت‌های تولید دارو داده نمی‌شود برای این شرکت‌ها تولید دارو باقیمت آزاد صرفه اقتصادی ندارد، اظهار کرد: گروهی از قبل مواد اولیه برای تولید دارو تهیه‌کرده بودند که به‌ناچار برای اینکه گردش اقتصادی آن شرکت متوقف نشود، تا حدودی تولیدات خود را ادامه می‌دهند، ضمن اینکه هزینه تولید دارو بالا رفته  است.

وی ادامه داد: اکنون در کشور ما تنها اقلام مصرفی که قیمتش افزایش پیدا نکرده، دارو است و این موضوع به‌واسطه استراتژیک بودن آن است. ضمن اینکه نمی‌شود این امر را ادامه داد و برای یک تولیدکننده که با ارز مرجع تولید دارد اصلاً این موضوع صرفه اقتصادی ندارد. ضمن اینکه پیش‌ازاین نیز دولت تنها برای خرید مواد اولیه ارز اختصاص می‌داد درحالی‌که بحث بسته‌بندی و حقوق کارکنان و هزینه جاری و توزیع و غیره هزینه‌ها افزایش‌یافته بود.

به گفته بیگدلی؛ از همین رو به جهت اینکه صنعت داروسازی معطل ارز بود نزدیک به 6 ماه در بحث تولید و توزیع برخی از اقلام مخصوصاً آنتی‌بیوتیک‌ها به‌خصوص برای کودکان دچار مشکل شد و هنوز این مشکل مرتفع نشده است و داروخانه‌ها به‌صورت سهمیه‌ای و در تعداد کم از این دارو دریافت می‌کنند و بسیاری از داروخانه‌ها در این زمینه به مشکل برخورده‌اند و تا 10 روز گذشته که طرح «دارویار» مطرح شد؛ این مشکل همچنان وجود داشت.

«دارویار» ازنظر تأمین منابع مالی کارشناسی نشده است

وی بابیان اینکه در این طرح نه‌تنها نظر نظام پزشکی و انجمن داروسازان گرفته نشد بلکه از یک داروسازی که در بخش آزاد فعالیت دارد نیز در این زمینه نظری گرفته نشده است، اظهار کرد: این موضوع نظر دولت بود و دولت نظرش این است که بیمه‌ها به این امر ورود داشته باشند. درواقع دولت پذیرفت که دارو افزایش قیمت پیدا کند و از محل تأمین ارز، اختلاف قیمت به داروخانه‌ها پرداخت شود و پرداختی بیمار افزایش نیابد.

وی بابیان ایرادات این طرح افزود: این طرح ازلحاظ خدماتی بسیار خوب است اما ازنظر تأمین منابع، کارشناسی نشده است یعنی در ابتدا به بیمه‌ها فشار وارد خواهد شد چراکه دولت هیچ موقع سر حرفش نایستاده است؛ چنانچه که بالای 100 هزار میلیارد تومان دولت به تأمین اجتماعی بدهکار است و همین اتفاق برای بیمه سلامت و سایر بیمه‌ها خواهد افتاد و باگذشت زمان بیمه‌ها بدهیشان به داروخانه‌ها بیشتر خواهد شد و بالطبع پشت این قضیه منابع مالی داروخانه‌ها تخلیه می‌شود.

امسال سال خوبی برای داروخانه‌ها نیست

این مسئول بابیان اینکه امسال سال خوبی برای داروخانه‌ها نیست و ممکن است برخی از داروخانه‌ها حتی تا مرز ورشکستگی پیش بروند، اظهار کرد: طرح دارویار در کل استان آغاز به کار کرده است و یک سری اقلام که قبلاً بیمه نبودند از قبیل برخی از داروهای بیماران دیابتی و فشارخون و غیره تحت پوشش بیمه قرار گرفتند و سایر اقلام هم افزایش قیمت دارند منوط به اینکه قیمت تمام‌شده برای مراجعه‌کننده ثابت بماند.

وی بابیان اینکه این طرح، طرح حمایتی خوبی است منتهی تأمین منابع مالی آن مسئله‌ است، اظهار کرد: اثرات این امر خود را 6 تا 7 ماه بعد نشان می‌دهد. ما هیچ سالی درزمینهٔ دارو دچار مشکل نشده بودیم اگرچه کمبودهای دارویی داشتیم که مقطعی بود ولی اکنون این اتفاق افتاده است و مشکلاتی در تأمین برخی از اقلام دارویی داریم، به‌ویژه در  آنتی‌بیوتیک اطفال که واقعاً دچار مشکل هستیم. این امر می‌طلبد که دولت از تولیدکننده حمایت کند اما متأسفانه این موضوع نیز اتفاق نمی‌افتد.

این مسئول با اشاره به اینکه ما داروسازان به‌نوعی مخالف این طرح هستیم چراکه چندان علمی و کارشناسی شده نیست، افزود: معتقدم کسی که در این زمینه فعالیت داشته است در داروخانه و فضای اقتصادی حال فعالیتی نداشته است، نتیجه این خواهد شد که مشابه طرح بیمه سلامت که هزینه بالایی را به بیمه تحمیل کرد و بدهی‌های بالایی را ایجاد نمود. پرداختی داروخانه‌ها نیز از دو ماه و سه ماه بدهکاری  تبدیل به 8 تا 9 ماه شود.

دانشگاه‌ها دخالتی در بحث تولید و یا واردات دارو ندارند

 در ادامه علیرضا حقیقت، معاون غذا و داروی رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان با اشاره به اینکه برنامه واردات و تولید محصولات دارویی و همین‌طور مواد اولیه دارویی از طرف سازمان غذا و دارو و اداره کل امور دارو و مواد تحت کنترل پیگیری می‌شود، اظهار کرد: به‌طورکلی دانشگاه‌ها دخالتی در بحث تولید و یا واردات دارو ندارند که بتوانند تنظیم‌کننده و یا تعیین‌کننده شرایط کمبودهای دارویی باشند.

وی ادامه داد: بحث تنظیم حجم تولید و واردات هم به‌هرحال؛ طی فرآیندهایی با هماهنگی و نظارت و مداخله اداره کل دارو صورت می‌گیرد. طبیعی است در جریان تأمین دارو ممکن است گاها اختلالاتی رخ دهد که شرایط را تحت تأثیر قرار بدهد و ما را با کمبودهای طولانی‌مدت و یا مقطعی مواجه کند (مثلاً مسائلی از قبیل اختلالات فنی در خط تولید محصولاتی که تولیدکننده منحصربه‌فردی دارند که گاها اگر این شرایط به‌صورت غیرمنتظره رخ دهد و یا اینکه فرصت بیشتری برای برطرف کردن اختلال لازم باشد). طبیعتاً نتیجه این دست از اتفاقات می‌تواند به شکل کمبود آن محصول در سطح عرضه نمود پیدا کند و نیازمند پیگیری‌های بعدی باشد تا بتوان در آینده این کمبود را جبران کرد.

این مسئول افزود: اگر از اشکالات فنی تولید بگذریم، می‌توانیم به اشکالات تأمین مواد اولیه اشاره‌کنیم که پیش‌ازاین کاملاً شفاف مطرح‌شده بود. بحث اینکه مواد اولیه با ارز ترجیحی تأمین می‌شود و اختصاص این ارز ترجیحی مشکلاتی را نظیر بروکراسی و زمان‌بری که برای کارخانه‌ها ایجاد می‌کرد، به وجود می‌آورد که احیاناً می‌توانست در مواقعی نیز باعث شود که علیرغم وجود ظرفیت تولید، به دلیل مشکل تأمین دیرهنگام ارز و مواد اولیه برای کارخانه‌ها، شاهد رکود تولید و یا وقفه در تولید یک محصول باشیم. هرچند مسائل دیگری نیز از قبیل سو استفاده‌های ارزی و قاچاق معکوس نیز وجود داشت و در این شرایط به‌عنوان عواملی که منجر به کمبود می‌شدند مطرح بود.

طرح «دارویار» به دنبال حل مشکلات در حوزه دارو است

حقیقت بابیان اینکه یکی از مزایا و اهدافی که در طرح «دارویار» وجود دارد، حل همین مشکلات است، افزود: کارخانه‌های تولیدی اکنون با سرعت بیشتری می‌توانند مواد اولیه را به دارو تبدیل کنند و هدر رفت سرمایه ملی نیز در جریان غیرمجاز ارزی حذف می‌شود و تا حدود زیادی می‌توان انگیزه قاچاق معکوس را کم کرد و قطعاً یکی از مزایای اصلی و عمده طرح دارویار، رونق بیشتر در صنایع دارویی و دسترسی بهتر فرآورده‌های دارویی این کارخانه‌ها است.

این مسئول در خصوص برخی از کمبودهای دارویی در استان، خاطرنشان کرد: به‌طورکلی وقتی با یک کمبود مواجه می‌شویم از طرف سازمان ممکن است هماهنگی‌هایی در سطح توزیع رخ دهد و این هماهنگی‌ها بسته به میزان جمعیت هر استان و میزان داروی مربوطه است که از طرف شرکت‌های تولیدکننده دارو این شرایط اعمال می‌شود و به یک شرایط متوازن در کل کشور ازلحاظ دسترسی به دارو ایجاد می‌شود که اگر دارو موجود است در همه استان‌ها به یک شرایط و اگر کمبودی هست به‌صورت متوازن دارو توزیع گردد. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که بالطبع تجویزهای منطقی به سمت استفاده از منابع دارویی جایگزین حرکت می‌کنند تا مشکلی در این زمینه وجود نداشته باشد.

دارویار یک طرح ملی است و قطعاً پشتوانه‌های مالی آن نیز دیده و لحاظ شده است

وی در پاسخ به این سؤال که «آیا منابع طرح دارویار پیش‌بینی‌شده است تا مشابه طرح بیمه سلامت در ادامه دچار مشکل نشود؟» اظهار کرد: اگر بخواهیم بیمه سلامت را مقیاس قرار بدهیم اتفاقاً باید به میزان بیشتری به این طرح امیدوار باشیم چراکه تحت پوشش درآوردن فردی که پیش‌ازاین سابقه بیمه نداشته است حرکت جدیدی بود، آن‌هم درزمانی که تصور بر این است که این طرح به شکست منتهی خواهد شد؛ اما با توجه به اینکه این بحث یک طرح ملی است قطعاً پشتوانه‌های آن نیز دیده و لحاظ شده است. درواقع دولت با پرداخت یارانه در این زمینه خدمت‌رسانی می‌کند.

معاون غذا و داروی رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان ادامه داد: در مورد طرح دارویار هم به همین طریق است و هزینه‌ای که پیش‌ازاین صرف پرداخت یارانه به شرکت‌های تولیدی می‌شد تا مواد اولیه ارزان‌تری را دریافت کنند آن یارانه حذف می‌شود و به زنجیره آخر تولید دارو تا مصرف آن (یعنی بیمه) تزریق می‌شود. در اصل بیمه‌ها این یارانه را به‌صورت غیرمستقیم در اختیار مردم قرار می‌دهند، بنابراین امیدوارم که این طرح یک طرح موفقی باشد و به اهداف خود برسد چراکه مزایای زیادی از طریق این طرح متصور هستیم.

وی افزود: به‌هرحال رفته‌رفته هماهنگی‌ها و همراهی‌های لازم هم توسط مراکز پزشکی و داروخانه اتفاق خواهد افتاد و هم مردم شرایط خود را وفق خواهند داد تا از خدمات این طرح  و یارانه در نظر شده در این زمینه بهره ببرند.

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میرعیسی‌خانی