پایگاه خبری صدای زنجان- منابع آگاه دولتی می‌گویند گسل‌های شناسایی‌شده در شهر زنجان و شهرستان‌های جنوبی استان اعم از ایجرود و ماهنشان به علت غیرفعال بودنشان آن‌چنان اهمیت ندارند اما گسل‌های شناسایی‌شده در شهرستان طارم به‌ویژه گیلوان خطرناک به نظر می‌رسند!

ساعت 4 صبح یکم اردیبهشت‌ماه سال جاری، زلزله‌ای به بزرگی 3.9 ریشتر در منطقه‌ای مابین ماسوله گیلان، درام طارم و کلور اردبیل رخ داد که بلافاصله گروه‌های ارزیاب به محل اعزام شدند. این حادثه در عمق 20 کیلومتری زمین رخ داد و خوشبختانه در منطقه طارم زنجان تنها شاهد ریزش مختصر کوه در محور تهم - چورزق بودیم که خسارت مالی و جانی در پی نداشت.

گرچه این زمین‌لرزه خسارت مال و جانی در پی نداشت اما با توجه به خاطره تلخ مردم منطقه از زلزله 7.4 ریشتری سال 1369، این سؤال پیش آمد که آیا پتانسیل رخ دادن زمین‌لرزه‌ای در حد زلزله سال 69 در این منطقه وجود دارد؟

صفی اله کرامتی، مدیرکل بحران استان زنجان، زنجان را از استان‌های زلزله‌خیز معرفی می‌کند، به‌طوری‌که 42 گسل پیرامون و داخل استان را تهدید کرده و با توجه به همین موضوع حفظ آمادگی باید همواره موردتوجه اعضا و مدیران بحران قرار گیرد.

به گفته کرامتی، 2 گسل از داخل و 40 گسل از پیرامون، استان زنجان را تحت تأثیر قرار داده که تنها جزئی از بخش گرماب و شهرستان ماهنشان تحت تأثیر آن نیستند.

او با اشاره به قرارگیری استان زنجان روی گسل زلزله و تهدید زنجان توسط 2 گسل داخلی تصریح می‌کند: نه‌تنها زنجان بلکه کشور روی گسل قرار دارد، اینکه بگوییم ساخت و سازی در هیچ‌یک از مناطق استان صورت نگیرد، اصلاً امکان‌پذیر نیست اما می‌توانیم با ساخت ساختمان‌های مقاوم به زلزله و رعایت ایمنی از بروز چالش بیشتر جلوگیری کرد که وظیفه راه و شهرسازی، نظام‌مهندسی و شهرداری در این حوزه بسیار اهمیت دارد.

کرامتی که اعتقاد دارد هر چه سطح آموزش‌ها و مانورها بیشتر باشد، سطح آمادگی‌ها نیز بیشتر خواهد بود، می‌گوید: تمهیدات دهیاران در روستاها تأثیر به سزایی در مدیریت بحران در این مناطق دارد، به همین خاطر توجیه دهیاران و ارائه آموزش‌های لازم به آنان باید موردتوجه جدی قرار گیرد تا در زمان حادثه کمتر دچار خسارت‌های جانی و مالی خواهیم شد.

52 درصد روستاهای استان مقابل زلزله مقاوم‌اند!

گفته می‌شود بیش از 52 درصد خانه‌های روستائیان استان زنجان در مقابل زلزله مقاوم‌سازی شده‌اند و به گفته رضا خواجه‌ای، مدیرکل بنیاد مسکن استان، زنجان از حیث مقاوم‌سازی مسکن‌های روستایی جزو استان‌های پیشرو در کشور محسوب می‌شود به‌طوری‌که در این زمینه از متوسط کشوری بالاتر است.

بنا بر آخرین آمار ارائه‌شده به رسانه‌ها در تیرماه سال جاری از سوی اداره کل بنیاد مسکن استان زنجان، میزان کمک‌های بلاعوض از سوی حساب 100 امام (ره) برای تکمیل واحدهای مسکونی نیمه‌تمام روستایی در سال گذشته برای 874 فقره به مبلغ 64 میلیارد ریال بوده، در سه‌ماهه اول سال جاری نیز تعداد 28 فقره تسهیلات به مبلغ 2420 میلیون ریال از این محل برای تکمیل واحدهای مسکونی نیمه‌تمام روستایی پرداخت‌شده است.

بر این اساس، تسهیلات طرح ویژه بهسازی و نوسازی مسکن روستایی اعتبار سال 1400 در استان زنجان با سهمیه تخصیصی 5 هزار فقره و تعداد سهمیه ابلاغی 4 هزار و 320 واحد است، که از این تعداد 4 هزار و 42 فقره به بانک معرفی و تعداد 3 هزار و 364 فقره، معادل 86 درصد انعقاد قرارداد شده است.

مدیرکل بحران استان زنجان بابیان اینکه حدود 52 درصد روستاهای کل استان مقاوم‌سازی شده‌اند در مورد قابل‌قبول بودن اقدامات صورت گرفته برای مقاوم‌سازی منازل به صدای زنجان می‌گوید: وضعیت مقاوم‌سازی در روستاها مطلوب است، به‌هرحال در برخی مناطق پیشرو هستیم و در برخی مناطق در حوزه انجام دستورالعمل‌های برای مقاوم‌سازی عقب‌تر هستیم.

بافت‌های فرسوده شهری؛ ناایمن در مقابل زلزله!

او در ادامه می‌گوید که آمار دقیقی از مقاوم‌سازی خانه‌های شهری استان ندارد و اداره کل راه و شهرسازی بهتر می‌توانند گزارش دهند اما ساختمان‌هایی که بعد از سال 80 در زنجان ساخته‌شده است استحکام لازم را دارند.

به گفته او، در بافت فرسوده نیاز به مقاوم‌سازی دارند که اعطای تخفیف لازم در تهیه نقشه، صدور پروانه و اعطای تسهیلات در دستور کار است، نتیجه‌بخش بودن آن مستلزم همراهی و استقبال مردم است.

کرامتی بابیان اینکه 90 درصد بافت منطقه سه شهر زنجان فرسوده است و باید مسئولان فکری به حال آن کنند، تصریح می‌کند: به‌جز ضلع شمالی خیابان سعدی شمالی تقریباً باقی منازل موجود در این منطقه فرسوده است و نیازمند بازسازی است.

کرامتی بابیان اینکه هرچقدر ساختمان‌ها بهسازی شوند در مواقع حوادث کمترین چالش را خواهیم داشت، عنوان می‌کند: خوشبختانه در شهر زنجان حرایم گسل‌ها مطالعه و مشخص و به شهرداری ابلاغ‌شده است که کارشناسان مربوطه نیز بر اساس آن عمل کرده و ساختمان‌هایی که نباید در حریم گسل‌ها ساخته شود را به‌صورت جدی پیگیری می‌‌کنند.

مدیرکل بحران استان زنجان می‌گوید: با پیگیری مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی، مدیریت بحران استانداری و اداره کل راه و شهرسازی استان تعداد پنج ایستگاه شتاب‌نگار برخط دیگر در شهرهای قیدار، زرین‌آباد، چورزق، گیلوان و سلطان‌آباد، 15 تیرماه نصب و راه‌اندازی شد. با آماده‌سازی زیرساخت ایستگاه شتاب‌نگار در شهر گیلوان شهرستان طارم توسط اداره کل راه و شهرسازی استان این دستگاه راه‌اندازی و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

نصب 35 دستگاه شتاب‌نگار در استان زنجان

منابع آگاه دولتی می‌گویند گسل‌های شناسایی‌شده در شهر زنجان و شهرستان‌های جنوبی استان اعم از ایجرود و ماهنشان به علت غیرفعال بودنشان آن‌چنان اهمیت ندارند اما گسل‌های شناسایی‌شده در شهرستان طارم به‌ویژه گیلوان که ابتدای سال جاری نیز فعال شدند، خطرناک به نظر می‌رسد!

هرچند مسلم کرمی، سرپرست اداره مدیریت بحران و پدافند غیرعامل اداره کل راه و شهرسازی استان زنجان ترجیح می‌دهد در این رابطه اظهارنظری نداشته و گزارش‌هایش معطوف به اقدامات اجرایی صورت گرفته برای استقرار تجهیزات نصب‌شده برای ثبت دقیق زلزله و موارد مؤثر برای پیشگیری و مقابله با آن باشد.

او می‌گوید نصب ایستگاه‌های شتاب‌نگار در کشور به دهه 40 برمی‌گردد و در استان زنجان برای نخستین بار، در سال 1353 این تجهیزات مستقرشده‌اند و در حال حاضر 35 ایستگاه شتاب‌نگار در استان وجود دارد که از این میزان 11 شتاب‌نگار در شهرستان زنجان، 7 مورد در شهرستان طارم، 2 مورد شهرستان ماهنشان، 2 مورد سلطانیه، 4 مورد ابهر، 2 مورد شهرستان ایجرود و یک مورد شهرستان خرمدره نصب و راه‌اندازی شده است.

سرپرست اداره مدیریت بحران و پدافند غیرعامل اداره کل راه و شهرسازی استان زنجان هزینه فعلی هر دستگاه را حدود یک میلیارد تومان اعلام کرده و می‌گوید: 3 نسل از دستگاه‌های شتاب‌نگار در استان زنجان مستقر هستند که نسل اول در سال 1353 تحت عنوان SM1 راه‌اندازی شده‌اند. نسل دوم نیز مربوط به دستگاه‌های SSA2 در سال 1372 و درنهایت دستگاه «گورالپ مینیموس» نسل سوم در سال 99 وارد استان شدند.

کرمی بابیان اینکه اتخاذ تدابیر ویژه برای شرایط بحرانی در اولین لحظات وقوع بحران و ایجاد آمادگی لازم از طریق آموزش و مانورهای همگانی از اولین ضروریات ایجاد آمادگی همگانی در کاهش اثر بلایای طبیعی است، اضافه می‌کند: اولین شرط مدیریت موفق بحران اطلاع دقیق از محل وقوع و شدت آن است که در این راستا مرکز تحقیقات وزارت راه، مسکن و شهرسازی وابسته به وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان متولی شبکه شتاب‌نگاری زلزله در کشور درصدد توسعه شبکه شتاب‌نگاری آنلاین در استان زنجان، قدم برداشته است که با پیگیری‌های صورت گرفته توسط اداره کل راه و شهرسازی استان و با همکاری مدیریت بحران استانداری و اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان، آماده‌سازی زیرساخت و نصب 5 ایستگاه شتاب‌نگار نسل جدید در خردادماه سال جاری در استان اجرایی شد.

کرمی با اشاره به نصب 5 ایستگاه شتاب‌نگار نسل جدید توسط کارشناسان مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی در زرین‌آباد، قیدار، گیلوان، خرمدره و چورزق در خردادماه سال جاری ابراز می‌کند: درمجموع 11 دستگاه نسل جدید در استان زنجان فعالیت دارد که به‌صورت آنلاین به مرکز متصل شده و در صورت وقوع زلزله داده‌ها را به‌صورت لحظه‌ای، به‌صورت دقیق ثبت و ارسال می‌کنند.

لزوم ارتقای «تاب‌آوری» مناطق مسکونی با استفاده از مصالح استاندارد و باکیفیت

سرپرست اداره مدیریت بحران و پدافند غیرعامل اداره کل راه و شهرسازی استان زنجان همچنین با اشاره به موضوع «افزایش تاب‌آوری شهرها و مناطق مسکونی» در بلایای طبیعی افزود ارتقای «تاب‌آوری» در مواقع بروز حوادث و بلایای طبیعی منجر به کاهش خسارت و عبور سریع از مرحله بحرانی و بازگشت به شرایط عادی می‌شود. ازاین‌رو است که مدیریت و برنامه‌ریزی شهری از اهمیت بالایی برخوردار بوده و دراین‌بین شهرداری و راه و شهرسازی به‌عنوان 2 ارگان در این امر مهم می‌توانند دخیل باشند.

کرمی افزود کیفیت مصالح ساختمانی، توجه به استفاده از مصالح استاندارد برای ساخت‌وساز، نقش نظارتی مهندسان ناظر و صنعتی سازی نقش ویژه‌ای در کاهش اثر زلزله در مناطق مسکونی دارا هستند.

وی با اشاره به مناطق بافت فرسوده و سکونتگاه‌های رسمی که بعضاً دارای تراکم جمعیت بالایی هستند عنوان می‌کند: بهسازی و نوسازی این بافت‌ها چه از جانب مردم و چه از جانب مسئولین (با ایفای نقش‌های حمایتی و اعطای تسهیلات ویژه) کمک شایانی به نوسازی بافت و درنتیجه کاهش اثر بلایا می‌کند.

لزوم توجه به کیفیت ساخت‌وسازها در سکونتگاه‌های رسمی و بافت‌های فرسوده!

او در پاسخ به این سؤال که در حال حاضر میزان تاب‌آوری شهرهای استان زنجان در برابر حوادث طبیعی ازجمله زلزله با توجه به توضیحات ارائه‌شده چقدر است به صدای زنجان می‌گوید: نمی‌توان پاسخ دقیقی به این سؤال داد چراکه هر چه ساختمان‌سازی ما  با اصول و مقررات ملی ساختمان منطبق باشد به هدف نزدیک‌تریم ولی آنچه امروزه در سکونتگاه‌های غیررسمی و بعضاً در بافت‌های فرسوده با آن مواجهیم با اهداف ما قدری فاصله دارد.

این مسئول موضوع اعطای تسهیلات ویژه ساکنان مناطق بافت فرسوده را فرصتی برای مردم دانسته و عنوان می‌کند: دولت و مردم در قبال مقاوم‌سازی خانه‌ها به یک اندازه مسئولیت دارند، دولت در این زمینه نسبت به اعطای تسهیلات و ارائه تخفیف صدور پروانه ساختمانی اقدام می‌نماید من از مردم می‌خواهم از این فرصت استفاده کرده و برای مقاوم‌سازی منازلشان پیش‌قدم شوند هرچند وضعیت گرانی مصالح و مشکلات اقتصادی عاملی برای عدم استقبال مردم می‌توان باشد اما به‌هرحال امنیت جانی بسیار مهم‌تر است.

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی