پایگاه خبری صدای زنجان- پس از حدود دو هفته از رسانه‌ای شدن خروج پساب از شهرک روی که حاوی مقدار بالای سولفات (نمک اسیدسولفوریک) است، اظهارات ضدونقیض در خصوص منشأ این آلودگی بالاگرفته است! هرچند مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان که ظاهراً شهرک روی را مقصر می‌داند، می‌گوید که پس از صدور اخطاریه‌های متعدد، برای شرکت خدماتی شهرک روی زنجان در مراجع قانونی پرونده تشکیل‌شده است!

دوهفته‌ای است که موضوع خروج پساب از شهرک صنعتی روی که حاوی مقدار بالای سولفات بوده، رسانه‌ای شده است. محیط‌زیست استان زنجان می‌گوید هیچ واحد کلر شویی در اطراف این پساب وجود ندارد تا بگوییم مسبب آن‌ها باشند اما تعدادی از فعالان واحدهای تولیدی مستقر در شهرک روی که این اظهارات را قبول ندارند از مسئولان محیط‌زیست استان می‌خواهند، قبل از چنین اظهارنظرهایی بهتر است منطقه را خوب رصد کنند تا ببینند چه تعداد واحد کلر شویی وجود دارد!

محمد‌رضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان معتقد است که مدیریت شهرک روی دچار اشکال است، به عبارتی پساب‌های حاصل از تصفیه را که حاوی مقدار بالایی سولفات است را در محیط رها کرده‌اند.

ابهام در منشأ «کلر» موجود در پساب خروجی شهرک روی!

او هرگونه ارتباط مواد سفید موجود در پساب را که فیلم آن در فضای مجازی هم پخش‌شده است به کلر شویی را رد کرده و به رسانه‌ها گفته که ما در پایش‌هایمان واحدی را که کلر شویی انجام می‌دهد را شناسایی نکردیم اما قاطع نمی‌توانیم بگوییم که در پساب،‌ کلر (نمک) نیست!

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان در پاسخ به این سؤال مبنی بر اینکه «مگر محیط‌زیست استان زنجان به‌صورت دوره‌ای از خروجی پساب‌ها نمونه‌برداری انجام نمی‌دهد چرا در رابطه باوجود کلر در پساب خروجی شهرک روی به‌صورت قطعیت صحبت نمی‌کنید؟ آیا طی این 2 ماه نمونه‌برداری داشته‌اید؟» عنوان می‌کند: آخرین آنالیزی که انجام دادیم، بیشتر روی فلزات سنگین تصفیه‌خانه کار می‌کردیم! ازآنجایی‌که به هیچ صنعتی مجوز کلر شویی نداده‌ایم (البته به‌جز یک شرکت که مجوز آن را ما نداده‌ایم. این شرکت به علت مشخص نبودن فرآیند کار، اجازه تولید را دریافت نکرده است)، پیش‌فرضمان این بود که صنعتی که در حوزه کلر شویی فعالیت کند، وجود ندارد!

این مسئول اضافه می‌کند: قبل از احداث تصفیه‌خانه، پسابی که صنایع روی داشتند در مسیل‌ها رها می‌شد! فیلمی که در فضای مجازی منتشرشده است درواقع مربوط به مسیلی بوده که پیش از احداث تصفیه‌خانه، رهاسازی آب به‌طرف شهرک روی اتفاق افتاده بود که عمدتاً حاوی نمک‌های سولفاته بوده است! بیشترین محلول‌های تولیدی صنایع روی، سولفات است که البته طبیعتاً حاوی فلزات سنگین هم بوده است! یعنی بخشی که به شکل شوره‌زار است، عمدتاً مربوط به رهاسازی قبل از احداث تصفیه‌خانه است که البته آلوده است، ما نیز تذکرات لازم را داده‌ایم.

یافتیان در پاسخ به اینکه تذکرات ارائه‌شده مربوط به چه بازه زمانی است، تأکید می‌کند: این تذکرات حداقل مربوط به پیش از مدیریت بنده بوده (بیش از 8 ماه قبل) که البته تداوم نیز داشته است.

این مسئول با اشاره به الزام ایزوله کردن استخرها در مواقعی ضروری ادامه می‌دهد: مقررشده بود اگر زمانی مسئولان شهرک ناچار شوند که آب تصفیه‌خانه را رهاسازی کنند، آن را به سمت استخرهای (مخازن) ایزوله شده هدایت کنند نه در دشت‌های اطراف و محیط طبیعی! ما درگیر این مباحث بودیم که فیلم پساب خروجی شهرک روی در فضای مجازی منتشر شد.

البته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان می‌گوید: در صنعت آب مورداستفاده باید به آب نرم تبدیل شود و سختی آن گرفته شود بنابراین اقدامی که انجام می‌شود این است که رزین به این آب اضافه می‌شود اما برای بازیابی دوباره رزین، از نمک طعام قوی استفاده می‌شود بنابراین اگر پساب واحدی نیز کلر داشته باشد صرفاً نمی‌توان به کلر شویی ارتباط داد.

به گفته یافتیان، «در صنایعی که سخت‌گیری وجود دارد، حتماً باید تصفیه‌خانه‌های آن‌ها نیز مجهز به کلرزدایی باشند، حالا چه صنایعی که دارای کلر شویی باشند که البته تخلف است چه نداشته باشد، باید فرآیند کلرزدایی اتفاق بیفتد! اما متولیان شهرک روی این مهم را انجام نداده است به همین دلیل در نامه ارسالی مربوط به رهاسازی پساب این شرکت، با آن موافقت نکردیم و اعلام کردیم قبل از رهاسازی باید میزان کلر را به زیر حد مجاز (که در استانداردها حدود 600 میلی‌گرم در لیتر) برسانند در غیر این صورت اجازه رهاسازی را نمی‌دهیم.»

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان در خصوص خطرات احتمالی کلر برای انسان و طبیعت تصریح می‌کند: کلر فی‌نفسه عنصر سمی نیست، درواقع کلر چیزی شبیه آب‌نمک است. اما وقتی وارد طبیعت می‌شود منجر به شور شدن خاک شده و کیفیت خاک کشاورزی و آب شیرین را کاهش می‌دهد. یعنی اگر وارد آب شود، از آب شیرین قابل شرب به آب‌شور غیرقابل‌شرب تبدیل می‌کند. با این اوصاف خطرات کلر مثل خطرات عناصر سنگین نیست اما به‌هرحال اثرات سوء زیست‌محیطی دارد که باید کنترل شود که امکان آن وجود داشته و فنّاوری مربوطه نیز فراهم است!

اظهارات ضدونقیض در رابطه با منشأ کلر پساب خروجی شهرک روی!

در شرایطی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان هرگونه استقرار و وجود واحد کلر شویی در اطراف پساب خروجی که وجود کلر در آن رد نشده، را تاکنون نپذیرفته است، تعدادی از فعالان واحدهای تولیدی مستقر در شهرک روی این اظهارات را قبول نکرده و از مسئولان محیط‌زیست استان می‌خواهند، قبل از چنین اظهارنظرهایی بهتر است منطقه را خوب رصد کنند تا ببینند چه تعداد واحد کلر شویی وجود دارد!

البته یافتیان، مدیرکل محیط‌زیست استان زنجان در این خصوص تأکید دارد که مدیریت شهرک صنعتی روی موظف است تا واحد‌هایی که کلر شویی انجام می‌دهد را به محیط‌زیست معرفی کند! اگر واحدی به محیط‌زیست معرفی شود که کلر شویی را انجام می‌دهد با حکمی که از دادستانی وجود دارد واحد پلمپ می‌شود!

یافتیان بابیان اینکه بررسی‌های ما نشان می‌دهد که پساب این شهرک دارای کلر است و شرکت خدماتی شهرک روی نیز به این امر اذعان می‌کند، می‌گوید: دوستان شهرک روی موضوع را به گونه دیگری مطرح کرده و معتقدند که تعدادی از واحدها کلر شویی می‌کنند! درحالی‌که در کنترل و پایش‌ها، بازرسان محیط‌زیست به این مهم دست نیافته‌اند و طبیعتاً نمی‌توانیم اعلام‌جرم کنیم. وقتی خود شرکت ادعا می‌کند که چنین واحدهایی وجود دارند، به ما معرفی کنند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، از طریق مسائل حقوقی واردشده و حتی واحد را پلمب کنیم.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا باید محیط‌زیست منتظر باشد تا مدیریت شهرک روی واحدهای فعال در شهرک را معرفی کند؟ آیا این وظیفه محیط‌زیست نیست که پایش‌هایش جدی باشد به صدای زنجان می‌گوید: سازمان صمت و شرکت شهرک‌های صنعتی و زیرمجموعه‌های آن‌ها ازجمله شهرک روی و حتی سایر ارگان‌ها باید در این حوزه با اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان بیش‌ازپیش همکاری کنند. اگر این دستگاه‌ها، اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان را همراهی نکنند طبیعتاً ما هرگز نمی‌توانیم در حفظ محیط طبیعی و زیست موفق شویم.

جای خالی فرآیند «کلرزدایی» در تصفیه‌خانه شهرک روی!

برخی  از مهندسان واحدهای تولیدی مستقر در شهرک روی‌ هم معتقدند: آبی که تصفیه می‌شود کوچک‌ترین آلودگی به لحاظ فلزات سنگین ندارد و می‌تواند مورداستفاده واحدهای دیگر قرار گیرد اما حدود دو ماهی است به علت وجود کلر امکان انتقال این آب به واحدها وجود ندارد!

اما مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان می‌گوید: تصفیه‌خانه شهرک روی علی‌رغم زحمت زیاد کشیده شده و سرمایه‌گذاری انجام‌شده دارای اشکال اساسی است و حذف کلر در دستور کار واحد‌ها قرار نگرفته است.

برخی از فعالان واحدهای تولیدی مستقر در شهرک روی معتقدند «مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان» در حالی تصفیه‌خانه شهرک روی را خالی از اشکال ندانسته و بر لزوم کلرزدایی تأکید دارد که از یک‌سو وجود کلر در پساب را به‌صورت قطعی اعلام نمی‌کند. آیا بهتر نیست قبل از استقرار واحد تصفیه‌خانه و صرف مبالغ هنگفت چند صد میلیاردی، منبع انتشار کلر و سولفات را شناسایی کرد؟

 از سوی دیگر مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان جای خالی کلرزدایی در تصفیه‌خانه شهرک روی را یکی از اشکالات می‌داند. اما اگر این تصفیه‌خانه اشکالاتی داشته است چرا در افتتاح این واحد مسئولان حفاظت محیط‌زیست استان که می‌تواند مهر تائیدی بر رعایت اصول زیست‌محیطی بکار برده شده در ایجاد تصفیه‌خانه باشد، حضورداشته‌اند؟

اما مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان در رابطه بااینکه اگر تصفیه‌خانه شهرک روی مورد تائید مسئولان محیط‌زیست نبوده است چرا حدود 3 ماه قبل در مراسم افتتاح آن حضورداشته‌اند، می‌گوید: اگر دقت کرده باشید در مراسم افتتاح تصفیه‌خانه‌ای شرکت نکرده‌ و آن را اعلام هم نکرده‌ایم درصورتی‌که به‌عنوان فعالیت و عملکرد در هفته دولت مطرح شود. تصفیه‌خانه از جهت اینکه می‌تواند فلزات سنگین را حذف کند، خوب است اما مسئولان شهرک روی، اشتباه یا بگوییم سهل‌انگاری یا بی‌تفاوتی داشته و به موضوع «حذف کلر» در تصفیه‌خانه توجهی نکرده‌اند!

یافتیان در واکنش به برخی اظهارات مبنی بر اینکه تصاویر مربوط به حضور تعدادی از مسئولان اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان در مراسم تصفیه‌خانه شهرک موجود است، ادامه داد: به‌شخصه من در مدت 7 الی 8 ماهی که به‌عنوان مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مشغول هستم، هرگز حضور نداشته‌ام! البته برای بازدید در محل حضور یافته‌ام! ما هرگز اقدامات صورت گرفته درروند تصفیه خروجی واحدهای شهرک روی را تائید نکرده‌ایم!

یافتیان بابیان اینکه باید حتماً واحد حذف کلر در تصفیه‌خانه شهرک روی ایجاد شود، عنوان می‌کند: این موضوع باید پیگیری شود، بااین‌حال آبی که قرار است در طبیعت رها شود اگر بالای 250 میلی‌گرم در لیتر کلر داشته باشد قابل رهاسازی در طبیعت نیست بنابراین تصفیه‌خانه برای تصفیه همین پساب‌ها و قابلیت رهاسازی در طبیعت ایجادشده است.

پیگیری حقوقی پرونده شرکت خدماتی شهرک روی زنجان!

وی در واکنش به برخی اظهارنظرها تصریح می‌کند: مدیران شهرک روی زیر بار نمی‌روند و مسئولیت خود را نمی‌پذیرند، حتی آلودگی هوا را نیز قبول نمی‌کنند اما پیشنهاد ما این است که یک واحد کنترل آلودگی هوا در شهرک روی به کار گذاشته شود تا محیط‌زیست پایش را انجام دهد و داده‌ها را در اختیار مردم قرار دهد.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان در ادامه اظهاراتش به صدای زنجان می‌گوید: وقتی مشخص شد که با نامه‌نگاری‌ها به‌جایی نمی‌رسیم، تصمیم قطعی گرفتیم تا پرونده شرکت خدماتی شهرک روی را وارد مسیر حقوقی کردیم تا همه‌چیز به نفع مردم تمام شود!

پساب را رها نکردیم، از برکه‌ها سرریز شده است!

بااین‌حال برخی از فعالان و مهندسان واحدهای مستقر در شهرک روی به صدای زنجان می‌گویند: پساب به‌هیچ‌عنوان رها نشده است بلکه از برکه‌ها سرریز و به پائین‌دست هدایت‌شده است. از طرفی پساب در تصفیه‌خانه، تصفیه و قابل‌استفاده در واحدهای شهرک می‌شود. در حال حاضر اگر پساب، حاوی کلر شده است به‌واسطه فعالیت واحدهای کلر شویی در نواحی اطراف است! سفیدک‌های موجود در فیلم انتشاریافته همان کلر است وگرنه آب تصفیه‌شده حاصل پساب خروجی تمیز است!

ادعا می‌شود، موضوع سرریز پساب از برکه‌ها و احتمال اختلاط کلر با پساب خروجی حدود 2 ماه قبل به اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان اعلام و در قالب ارسال نامه کتبی از آن‌ها خواسته‌شده تا واحدهای کلر شویی را جمع‌آوری کنند! حتی در این خصوص دستور دادستانی نیز صادرشده است اما مشخص نیست چرا اداره کل حفاظت محیط‌زیست پیگیر شناسایی این واحدها نشده است.

فرافکنی نکنید!

محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان در واکنش به این ادعاها به صدای زنجان می‌گوید: به نظرم این اظهارات «فرافکنی» است! ما از متولیان در شهرک روی خواسته‌ایم که حوضچه‌ها (استخر یا مخازن) را ایزوله کنند اما به حرف ما توجهی نکرده‌اند!

یافتیان ادامه می‌دهد: مسئولان شهرک روی حتی نخواسته‌اند اسامی واحد یا واحدهایی که کلر شویی می‌کنند را به ما اعلام کنند. حتی من شنیده‌ام که برخی مدیران شهرک گفته‌اند که تمایلی به این ندارند که خود را مقابل واحدهای فعال در حوزه کلر شویی (مستقر در شهرک) قرار دهند! این چه دیدگاهی است؟ بارها عرض کرده‌ام برای اعلام‌جرم باید سند داشته باشم. چندین بار به واحدهایی که گمان می‌کردیم کلر شویی داشته باشند مراجعه و بازرسی‌هایی را انجام دادیم اما به چیزی نرسیدیم! مدیریت تصفیه‌خانه با شهرک روی است، چرا باید این مدیران منتظر باشند تا پساب خروجی دچار آلودگی شود و اداره کل حفاظت محیط‌زیست یقه متخلف را بگیرد؟ آیا این‌ها مسئولیتی ندارند؟ این‌گونه فرافکنی‌ها را نوعی خودزنی می‌دانم. اگر متخلف را می‌شناسید چرا طبق وظیفه‌تان با آن برخورد نمی‌کنید؟ با حداقل اسامی را به ما اعلام نمی‌کنید تا بازرسی‌های مربوطه را انجام دهیم؟

فعلاً حرف نمی‌زنیم! بعد از تکمیل مستنداتمان با «صدای زنجان» مصاحبه می‌کنیم!

یافتیان بابیان اینکه فقط در طول مدیریت بنده حداقل 2 الی 3 بار تذکر به شهرک روی بابت اجرای دقیق دستورالعمل‌های زیست‌محیطی در رابطه با پساب خروجی صادرشده است، عنوان می‌کند: اداره کل محیط‌زیست استان زنجان در آخرین اقدام به‌ناچار این پرونده را در مراجع قانونی پیگیری می‌کند.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان بابیان اینکه ما به‌هیچ‌عنوان منکر وظیفه خود در قبال شناسایی واحدهای متخلف نیستیم اما انتظار داریم تمامی ارگان‌های دولتی و زیرمجموعه‌های آن‌ها در بخش خصوصی و دولتی ما در حفظ محیط طبیعی و زیست همراهی کنند، تأکید می‌کند: اگر بگویم مشکلی در صنایع وجود ندارد، دروغ محض است! محیط‌زیست استان زنجان در این مدت برای شرکت‌های بزرگ استان در محاکم قضایی پرونده تشکیل و مجازات سنگینی را برای آن‌ها صادرشده است.

یافتیان با اشاره به حجم قابل‌توجهی از پرونده‌های تشکیل‌شده در مراجع قانونی در رابطه با واحدهای صنعتی و معدنی، صید و شکار و قطع درختان که انرژی زیادی از همکاران گرفته است، عنوان می‌کند: ما به‌هیچ‌عنوان مخالف تولید نیستیم اما انتظار داریم واحدها به‌تمامی اصول زیست‌محیطی توجه کرده و ما را در تغییر شرایط محیط‌زیستی فعلی به نفع محیط طبیعی و زیست همراهی کنند.

به دنبال ابهامات مطروحه صدای زنجان موضوع را از طریق «عسگری، مدیرعامل شرکت خدماتی شهرک روی» پیگیری کرد اما او گفت: پس از تکمیل مدارک و مستندات خود برای پاسخ به ابهامات و ادعاهای مطرح‌شده با صدای زنجان مصاحبه می‌کند!

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی