صدای زنجان/ زهره میرعیسی ‌خانی: متادون هیدرو کلراید که به‌اختصار به آن متادون گفته می‌شود یک ماده مخدر مصنوعی شبه افیونی است که از خشخاش و در آزمایشگاه تولید می‌شود و بانام تجاری Dolophine عرضه می‌شود. از متادون برای درمان اعتیاد و وابستگی به سایر مواد مخدر مانند مواد هروئین، کدئین و مورفین استفاده می‌شود.

میزان ماندگاری متادون در بدن چیزی بین 24 تا 72 ساعت است که نسبت به ماده مخدری مانند هروئین که حدود 2 ساعت در بدن باقی می‌ماند، ماندگاری بیشتری دارد درنتیجه فرد به تعداد دفعات مصرف کمتری در روز نیاز دارد. البته این زمان بسته به میزان مصرف و سوخت‌وساز بدن افراد متفاوت است.

برخی از افراد متادون درمانی را یکی از روش‌های منسوخ درمان اعتیاد می‌دانند و معتقدند که متادون درمانی یکی از روش‌هایی است که در این زمانه جوابگوی درمان بیمار مبتلا به اعتیاد نیست چراکه فرد از یک اعتیاد به یک ماده پرخطرتر به یک ماده کم عوارض تر دچار می‌شود. ضمن اینکه غالباً اعتیاد به متادون سخت‌تر از اعتیاد به سایر مواد درمان می‌شود.

مشکل اصلی درزمینهٔ ترک اعتیاد سطح جامعه عدم اطلاع از ماهیت علمی اعتیاد است

پاسخی که مسئول فنی درمانگاه اعتیاد بیمارستان شهید بهشتی به این شبهات می‌دهد اما این موضوع را رد می‌کند. در این زمینه سید رضا موسوی زاده اظهار کرد: در رابطه با اعتیاد با چند مشکل اساسی روبه‌رو هستیم، مشکل اصلی در سطح جامعه عدم اطلاع از ماهیت علمی اعتیاد است. چراکه به علت اینکه خانواده‌ها آشنایی کامل با مقوله اعتیاد ندارند. اعتیاد را با بیماری مثل «آپاندیسید» اشتباه می‌گیرند و تصور دارند که با یک مداخله سریع و قاطع و فوری می‌توانند بیمار را خوب کنند. درحالی‌که اعتیاد مؤلفه‌های مختلفی دارد و با بیماری‌های عفونی قابل‌مقایسه نیست. بنابراین ما باید به همه اقشار خانواده و جامعه در مورد ماهیت اعتیاد آموزش بدهیم.

 وی ادامه داد: مقوله دیگری که در این زمینه وجود دارد «مافیای» این حوزه است که در کل دنیا وجود دارد. «مافیا» این را به جامعه القا می‌کند که درزمینهٔ درمان دکتر و افراد متخصص را قبول نکنید و داروهایی که پزشکان تجویز می‌کنند مضر و بدتر از مواد مخدر است. نمونه واضح این موضوع «متادون» است که مافیا عنوان می‌کند که «متادون» از هروئین بدتر است.

آن‌قدر هم وسیع تبلیغ موزون و هماهنگ دارند که تا بخواهیم در مقابل آن‌ها بایستیم و عنوان کنیم که متادون دارو است و باید تحت نظارت پزشک و با یک اسلوب مشخصی تجویز شود، دیر شده است.

بیماری اعتیاد فراتر از مقوله مصرف مواد است

مسئول فنی درمانگاه اعتیاد بیمارستان شهید بهشتی خاطرنشان کرد: بسیاری از افراد معتقدند که بیماری اعتیاد ناشی از مواد است درحالی‌که این باور غلط است. «مصرف مواد» علامت بیماری اعتیاد است نه «علت» بیماری اعتیاد! یعنی این‌گونه نیست که فرد هروئین بکشد و معتاد شود. این تصور عامیانه جامعه است که اگر مواد نباشد بیماری فرد خوب می‌شود.

مصرف نکردن مواد شرط لازم ترک اعتیاد است ولی شرط کافی آن نیست! بنابراین بیماری اعتیاد فراتر از مقوله مصرف مواد است و فردی که ترامادول مصرف می‌کند صرفاً بیماری‌اش در ترامادول خلاصه نمی‌شود. این موضوع یک تصور غلط است که فرد یک‌بار به کمپ برود خوب می‌شود، چراکه اساساً این‌گونه نیست چون بیماری اعتیاد علامتش مصرف مواد است و قطع مصرف مواد شرط لازم ترک اعتیاد است ولی شرط کافی آن نیست.

 وی بابیان اینکه یک برنامه جامع ترک اعتیاد دارای سه ضلع است، گفت: یکی از اضلاع این مثلث «درمان وابستگی به ماده مخدر مشخص» است. یعنی اگر فردی تریاک و هروئین مصرف می‌کند ما باید برای این ماده یک درمان مشخصی را انجام بدهیم. این ضلع کوچک قضیه است ولی ضلع مهم‌تر از آن درمان بیماری زمینه‌ای پیش از اعتیاد و باز اجتماعی کردن فرد معتاد است.

موسوی زاده در این خصوص ادامه داد: ضلع بزرگ‌تر از وابستگی به ماده «درمان بیماری‌های زمینه‌ای» فرد معتاد است و علت اینکه ما موفق می‌شویم تا یک فرد را از اعتیاد ترک بدهیم وابسته به این قصه است که آیا بیماری زمینه‌ای او را درمان می‌کنیم یا خیر؟ فرض کنید که فردی به علت مشکل «جنسی» سراغ مصرف ترامادول می‌رود؛ تا زمانی که مشکل جنسی او را حل نشود. فرد به ترامادول وابستگی دارد! ممکن است برای مدتی این ماده را ترک کند اما به دلیل وجود بیماری زمینه‌ای قطع به‌یقین به بیماری بازمی‌گردد.

کمپ‌های ترک اعتیاد ساختار درمان پزشکی ندارند

 وی در پاسخ به سؤال اینکه «چرا برخی از افراد با مراجعه متعدد به کمپ همچنان به اعتیاد مبتلا هستند؟» اظهار کرد: دلیل این موضوع این است که در کمپ تنها به «علامت درمانی» اقدام می‌کنند یعنی مصرف مواد را قطع می‌گردد ولی به بیماری زمینه‌ای فرد توجه نمی‌‌شود چراکه کمپ‌های ترک اعتیاد ساختار درمان پزشکی ندارند و یک سری افراد با تصور سنتی غلط و قدیمی که هرکسی مواد مصرف نکند بهبودیافته است، عمل می‌کنند.

این مسئول افزود: اگر آماری از میزان مصرف‌کنندگان مواد مخدر در کمپ‌ها را بررسی کنیم، مشاهده می‌کنیم که این افراد بارها و بارها به کمپ‌های ترک اعتیاد مراجعه کرده‌اند و نتیجه نگرفته‌اند. به‌طوری‌که در برخی از مواقع افرادی هستند که بالای ده بار به کمپ‌ها مراجعه کردند و هر بار که رفتند بالغ‌بر چند ماه پاک ماندند و سپس بعد 6 ماه دوباره به سمت مواد مخدر کشیده شده‌اند؛ علت این امر عدم توجه به بیماری‌های زمینه‌ای جسمی و روحی بیمار مبتلا به اعتیاد است چراکه توجه به بیماری‌های زمینه‌ای یک کاردرمانی است که متأسفانه در اغلب کمپ‌های ترک اعتیاد به آن توجه نمی‌شود.

 وی ادامه داد: در این زمینه به خانواده‌ها تأکید می‌کنیم که قبل از اینکه فرد را برای ترک به کمپ اعتیاد ببرند، حتماً بیمار توسط پزشک ویزیت شوند و بیماری زمینه‌ای او مشخص شود و بر اساس این بیماری زمینه‌ای پزشک اقدامات بعدی را جهت درمان او انجام دهد.

قدم بسیار مهم ترک اعتیاد بازگرداندن فرد به اجتماع سالم است

این مسئول افزود: یکی از اضلاع دیگر ترک بیماری اعتیاد توجه به «سرمایه‌های اجتماعی و باز اجتماعی کردن» فرد معتاد است. در حقیقت با فرض اینکه دو ضلع مثلث ترک اعتیاد اعم از ترک وابستگی به ماده مشخص مخدر و درمان بیماری زمینه‌ای برطرف شده باشد. قدم بسیار مهم دیگر بازگرداندن این فرد به اجتماع سالم است. در حقیقت اگر دو ضلع ترک بیماری اعتیاد صورت بگیرد ولی ضلع سوم به هر دلیلی  صورت نگیرد این بیماری پس از مدتی دوباره بازمی‌گردد.

مسئول فنی درمانگاه اعتیاد بیمارستان شهید بهشتی اذعان کرد: بازگشت بیماری اعتیاد دو دلیل عمده دارد یکی اینکه بیماری زمینه‌ای آن‌ها درمان‌نشده است و دیگری اینکه در باز اجتماعی شدن فرد عوامل اجتماعی نتوانستند کار خود را انجام بدهند مثلاً اداره کار و خود جامعه و حرفه‌آموزی و انگ زدایی صورت نگرفته است. علت اینکه یک معتاد از جامعه گریزان است به این دلیل است که همه به او به چشم بد نگاه می‌کنند که این نگاه باید نسبت به این فرد برداشته شود.

متادون فاصله بین «نشئگی» و «خماری» را زیاد کند

وی بابیان اینکه سؤالی که بسیار مطرح است این است که متادون چه فرقی با سایر مواد دارد و اگر بنا است تا فرد به همان متادون معتاد شود همان به مواد مخدر معتاد باشد بهتر است، اظهار می‌کند: در پاسخ به این سؤال باید اذعان کرد که مصرف مواد فرد را بلافاصله «نشئه» و بلافاصله «خمار» می‌کند یعنی فردی که مصرف مواد می‌کند دائم در فاز نشئگی و خماری در حال چرخش است و. آدمی که در این دو فاز در حال چرخش است  نمی‌تواند به زندگی عادی برگردد بنابراین از زندگی فاصله می‌گیرد.

به گفته این متخصص، اساساً متادون برای این اختراع شد که ماده‌ای باشد که علاوه بر اینکه عوارضش از مواد بسیار پایین‌تر است فاصله بین «نشئگی» و «خماری» را زیاد کند. برای توضیح بیشتر فردی را فرض کنید که هروئین مصرف می‌کند. فرد بلافاصله پس از مصرف هروئین نشئه می‌شود و  یکتا دو ساعت بعد باز خمار است و این فرد در طول روز هیچ کاری را نمی‌تواند انجام بدهد و ما با تجویز متادون فاصله نشئگی و خماری را بالای 24 ساعت می‌بریم. یعنی این فرد فرصت پیدا می‌کند که به زندگی خود بازگردد. ضمن اینکه عوارض متادون بسیار پایین‌تر از هروئین است .

موسوی زاده مدعی است که عوارض هروئین و تریاک و هر ماده دیگر به خود آن ماده بستگی دارد و عامل بعدی ناخالصی‌هایی که در این زمینه وجود دارد یعنی ما علاوه بر اینکه نگران مصرف خود مواد هستیم، نگران ناخالصی‌های خود مواد هم هستیم.

فردی که مصرف‌کننده مواد است روزبه‌روز تضعیف می‌شود و از اوج به ذلت می‌رود ولی فردی که مصرف‌کننده متادون هست ثابت می‌ماند و زندگی‌اش می‌رسد و هرروز بهتر می‌شود. اما توصیه اکیدی که ما به مصرف‌کنندگان متادون داریم این است که افراد حق ندارند دز متادون را خودتنظیم کنند و حتماً بایستی در این زمینه پزشک متخصص ورود داشته باشد. همچنین همه معتادین قرار نیست که متادون مصرف کنند کسانی که شیشه مصرف می‌کنند نباید متادون مصرف کنند و مصرف متادون برای این دسته از افراد ممنوع است.

وی بابیان اینکه مافیا این وسط نقش مهمی دارد و گاها مافیا مطرح می‌کند که متادون از همه مواد بدتر است، اظهار کرد: اگرچه خماری متادون سنگین‌تر از خماری هروئین است و در حقیقت فردی که می‌خواهد هروئین را ترک کند دو ساعت درد می‌کشد و فردی که متادون را ترک می‌کند دو تا سه روز اما باید توجه داشت که عوارض هروئین بسیار بالاتر از متادون است. ضمن اینکه نبایستی مفهوم این دو جمله را باهم اشتباه بگیریم. خماری ناشی قطع متادون بالاتر است ولی عوارض ناشی از هروئین به‌مراتب بالاتر از متادون است.

این مسئول اظهار کرد: مصرف متادون تنها ضلع کوچکی از درمان است و دو ضلع دیگری که درمان بیماری زمینه‌ای و باز اجتماعی کردن فرد است، اساس کار هستند. در حقیقت ابتدا باید فرد متادون درمانی کند و بیماری زمینه‌ای او حل شود و سپس در قالب گروه‌های آموزشی باید باز اجتماعی  گردد (فلسفه گروه‌درمانی اساساً باز اجتماعی کردن افراد است) تا فرد بهبودی کامل یابد. بنابراین متادون اگر خودسرانه، با دز غیرعلمی و برای درمان غیر مؤثر مثل شیشه استفاده شود عوارض دارد ولی اگر تحت نظر پزشک و با دز مشخص و برای بیماری که مناسب است تجویز شود بیمار سود خواهد برد. ضمن اینکه در 60 در صد بیماران باید داروی کمکی برای درمان مصرف تجویز شود

انتهای پیام/