پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ سمیه محرمی: بیمارستان شهناز نخستین بیمارستان ساخته شده در شهر زنجان است که با توسعه این مجموعه، داخل مجموعه و محوطه بيمارستان شهيد بهشتی قرار گرفته است. این بیمارستان همچون بیشتر بناهای دوره پهلوی اول، سبک معماری تلفیقی سنتی ایران و معماری مدرن غربی دارد که با توجه به ظرفیت تاریخی خود، در سال 1395 در فهرست آثار ملی قرار گرفت و در آن سال‌ها مصوب شد با همکاری دستگاه‌های مختلف تبدیل به موزه سلامت استان زنجان شود.

در همان سال‌ها عليرضا شغلی معاون وقت تحقيقات و فناوری دانشگاه علوم پزشكی زنجان در گفت‌و‌گو با خبرنگار رسانه دولتی با بیان اینکه موزه سلامت اين استان با مشاركت خيران در ساختمان سابق بيمارستان شهيد بهشتی زنجان راه‌اندازی می‌شود، اظهار کرد: هم‌اكنون تعداد انگشت‌شماری از اين نوع موزه‌ها در كشور وجود دارد.

معاون وقت تحقيقات و فناوری دانشگاه علوم پزشكی زنجان با اشاره به اینکه ساختمان ياد شده توسط ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری به ثبت ملی رسيده است، اضافه کرد: انجام اين كار، گردشگری علمی، سلامت و جاذبه گردشگری برای استان را به دنبال خواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه با توجه به تفاهم‌نامه منعقد شده بين معاونت تحقيقات و فناوری دانشگاه علوم پزشكی و ميراث فرهنگی، گردشگری و صنايع دستی استان محوطه‌سازی اين طرح به اين اداره كل سپرده شده است، عنوان کرد: طبق برنامه‌ريزی انجام گرفته در موزه سلامت بخش‌های مختلفی از تجهيزات قديم مربوط به دندانپزشكی، آزمايشگاهی، جراحی و نسخ كتبی و در بخش عمومی نيز تاريخ فرهنگ و هنر شهر زنجان در نظر گرفته شده است.
وی با اشاره به اینکه تيم ديگری نسبت به بخش ثبت تاريخ شفاهی طب زنجان و افراد خير اين استان در اين موزه اقدام خواهند كرد، گفت: بخش طب ايرانی، گياهان دارویی و روش‌های درمان سنتی از ديگر بخش‌های آن خواهد بود.

**ثبت ملی بیمارستان بهشتی

یحیی رحمتی مديركل وقت ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری استان زنجان نیز در آن زمان در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها با اشاره به اینکه اين بنا از نظر ويژگی‌های معماری دارای اهميت زيادی است، اظهار کرد: این بنا از ديدگاه تاريخی نشان از نقش تاثيرگذار شهر زنجان در منطقه شمال‌غرب كشور در مورد بهداشت و سلامت ساكنان شهر دارد.

این مدیر پیشین استانی گفت: طبق كتيبه كاشی‌كاری سر در ورودی بيمارستان، اين بنا در سال 1316 در دوره رضا شاه پهلوی با عنوان بيمارستان در ضلع شمالی شهر قديم زنجان در خارج از محدوده باروی شهر و در ضلع شمالی دروازه ارک در محل قبرستان قديمی ساخته شد و شهناز نام گرفت.

وی افزود: اين بنا در زمان حضور روس‌ها در شمال‌غرب ايران، محل استقرار سربازان روس در زنجان بوده و پس از تخليه، بار ديگر در اختيار اداره بهداری وقت قرار گرفت و پس از انقلاب اسلامی نيز نام بيمارستان، به شهيد بهشتی تغيير يافت.

رحمتی عنوان کرد: از تاريخ ثبت، اين آثار تحت حفاظت و نظارت سازمان ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری است و هر گونه دخل و تصرف يا اقدام عملياتی كه منجر به تخريب يا تغيير هويت آن شود برابر مواد 558 تا 569 از كتاب پنجم قانون مجازات‌های اسلامی، تعزيرات و مجازات‌های بازدارنده، جرم محسوب شده و مرتكب مشمول مجازات‌های قانونی خواهد شد.

مديركل وقت ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به اینکه راه‌اندازی موزه پزشکی و سلامت در محل این بیمارستان برای آگاهی شهروندان از تاریخ بهداشت و درمان استان، در دستور کار است، گفت: سه نفر کار مرمت بنا را انجام می‌دهند.

**زنجان، دومین متقاضی احداث موزه سلامت در کشور

برای پیگیری آخرین اقدامات در مورد ساخت موزه سلامت در زنجان موضوع را از دانشگاه علوم پزشکی زنجان پیگیر می‌شویم که حسن رضایی دبیر موزه سلامت استان زنجان به صدای زنجان می‌گوید: بیمارستان شهناز سابق یا همان بیمارستان بهشتی اولین بیمارستان زنجان بوده که در  1316 دوره پهلوی اول ساخته شده و کابرد اولیه آن احتمالا با توجه به پلن‌بندی و نوع ساخت ، همان بیمارستان بوده است.

وی با اشاره به اینکه 3 تا 4 بیمارستان مشابه دارای همین پلن در کشور ساخته شده است، عنوان کرد: یکی از این موارد در شهر بندرانزلی قرار دارد که تبدیل به موزه اسلحه و مهمات شده است.

رضایی با بیان اینکه این بیمارستان در آن زمان در حومه شهر بوده و در کمربندی شمالی شهر زنجان قرار داشته است، اضافه کرد: اسناد نشان دهنده این موضوع بوده و عکاس هوایی 1335 نشان می‌دهد این بیمارستان در کمربندی شمالی ساخته شده است.

دبیر موزه سلامت استان زنجان با اشاره به اینکه این مجموعه بیمارستان باغی بوده است، عنوان کرد:این بدان معنا بوده است که این مرکز درمانی داخل یک باغ قرار داشته است.

وی با اشاره به اینکه تا سال 1377 این ساختمان مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت، گفت: سال 1378 در اثر آتش‌سوزی فعالیت این مجموعه و کاربری آن تغییر یافت.

رضایی با اشاه به اینکه این موزه از آن زمان متروکه بوده و به صورت انباری از آن استفاده می‌شد، ادامه داد: تابلوی در معرض تخریب بر روی این ساختمان قرار داشت.

دبیر موزه سلامت استان زنجان با اشاره به اینکه با همکاران میراث فرهنگی در سال 1395 این ساختمان بررسی شده و نتیجه بررسی‌ها آن شد که این ساختمان ارزش حفظ و مرمت دارد، بیان کرد: با توجه به استحکام این ساختمان ، رحمتی مدیر وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان پرونده این ساختمان را تکمیل و ساختمان به عنوان اثر ملی ثبت شد.

وی با اشاره به اینکه این ساختمان یکی از بناهای قدیمی زنجان بوده و به همین دلیل شغلی معاون وقت دانشگاه علوم پزشکی زنجان پیشنهاد داد اینجا موزه شود، ادامه داد: این موضوع در هیئت رئیسه دانشگاه علوم پزشکی هم تصویب شد تا با همکاری میراث فرهنگی و دانشگاه علوم پزشکی بعد از تهران، زنجان به عنوان دومین استان کشور دارای موزه سلامت شود.

رضایی با اشاره به اینکه مجوز موزه سلامت در آن زمان اخذ شد، اضافه کرد: مهلت این مجوز به پایان رسیده که به دلیل نبود جا تمدید نشده است.

دبیر موزه سلامت استان زنجان با اشاره به اینکه صفوی مدیر کل فعلی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان همکاری لازم را برای تکمیل موزه سلامت داشته است، گفت: با حمایت خیراین مجموعه که فوت کرده‌اند در زمان آغاز فعالیت ساخت موزه سلامت مرمت‌هایی انجام شده و ساختمان از وضعیت اورژانسی خارج شده است.

وی با اشاره به اینکه این موزه هم‌اکنون نیازمند کف‌سازی، بازسازی سقف داخل و مرمت در و پنجره است، بیان کرد: همزمان با این اقدام، اطلاعات اطبای قدیمی، پرستاران گذشته و تجهیزات پزشکی قدیمی جمع‌آوری شده است تا بلافاصله با تکمیل ساختمان، این مرکز راه‌اندازی شوند.

رضایی با اشاره به اینکه برخی مسئولان نگران تخریب موزه پس از ساخت و تکمیل موزه هستند و این موضوع را مطرح می‌کنند، گفت: کارشناسان نظام مهندسی و میراث فرهنگی استحکام بنا را بررسی کرده و نظر داده‌اند.

دبیر موزه سلامت استان زنجان اظهار کرد: اگر بنا زنده باشد و رفت و آمد در آن صورت گیرد پا برجا می‌ماند اما اگر متروکه شود، به مرور تخریب می گردد.

**تعلل مسئولان علوم پزشکی زنجان مانعی برای افتتاح موزه

همچنین یک منبع آگاه در این زمینه به صدای زنجان می‌گوید: با تغییر دولت و تغییر و تحولات سیاسی و به تبع آن تغییرات مدیران در استان پرونده ساخت موزه سلامت در زنجان راکد ماند.

وی با اشاره به اینکه تنها هزینه‌کردی که برای این پروژه انجام شده، توسط خیربوده است، گفت: بودجه‌ای از سوی متولیان امر برای این پروژه اختصاص نیافته است.

این منبع آگاه با بیان اینکه بودجه‌ای از سوی میراث فرهنگی اختصاص یافت و اعلام شد آماده اند هزینه‌ای برای این طرح اختصاص دهند، گفت: به دلیل بی‌توجهی از سوی دانشگاه این اعتبار جذب نشده و سرنوشت این بودجه هنوز مشخص نشده است.

وی با اشاره به اینکه این مجموعه اعلام کرده بود 2 میلیارد تومان به شرط حضور کارشناسان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان به این موزه اختصاص می‌یافت، گفت: عدم جذب این اعتبار ایراد از سوی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان است.

این منبع آگاه با بیان اینکه در صورت تکمیل این موزه یکی از بهترین موزه‌های استان زنجان خواهد بود، اضافه کرد: مردم نهایت همکاری را برای تجهیز موزه سلامت دارند و جویا هستند تا این تجهیزات را برای نگهداری مناسب به این مرکز ارائه دهند اما با توجه به عدم تکمیل موزه بلاتکلیف مانده‌اند.

وی با اشاره به اینکه متولیان اولویت خود را درمان اعلام می‌کنند ولی همه می‌دانند موزه یکی از ارکان پژوهش هر دانشگاه است، گفت: از سوی دیگر بخش قابل توجهی از اعتبارات برای ساخت این موزه از سوی میراث فرهنگی قرار بود تامین شود.

این منبع آگاه با اشاره به اینکه پس از استان تهران زنجان دومین استانی بود که مجوز موزه سلامت را اخذ کرد، گفت: موزه پزشکی تهران اصطبل دوره قاجار در زمان امیرکبیر بود که با کلی هزینه و بودجه، مناسب ایجاد موزه شد در حالی که بیمارستان شهناز دارای ارزش نما بوده و ساختمانی تاریخی است و جزو بهترین نمونه‌ها در کشور است.

وی با اشاره به اینه موزه سلامت زنجان می‌توان یکی از شکیل‌ترین موزه‌های کشور و استان شود، گفت: در فاصله تعلل مسئولان استانی زنجان، استان فارس، آذربایجان شرقی و بوشهر موزه سلامت استان خود را  افتتاح کرده اند.

** میراث فرهنگی : تمدید مجوز موزه، نیازمند رعایت نکات و موارد مورد تاکید میراث فرهنگی است

 سید سعید صفوی مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان نیز در زمینه آخرین وضعیت موزه سلامت به صدای زنجان گفت: با توجه به پایان مهلت مجوز موزه سلامت زنجان، تمدید این مجوز نیازمند رعایت نکات و موارد مورد تاکید میراث فرهنگی است.

صفوی با ارزشمند خواندن این بنای تاریخی برای استان زنجان عنوان کرد: با تبدیل این مجموعه به موزه امکان حفظ بنا و بهره‌مندی شهروندی از آن فراهم می‌شود.

وی با اشاره به اینکه با تکمیل و بهره‌برداری این مجموعه مردم با تاریخ و فرهنگ بهداشتی درمانی شهر خود آشنا می‌شوند، افزود: ساختمان بیمارستان بهشتی یا همان شهناز سابق یکی از ساختمان‌های با ارزش تاریخی و فرهنگی برای شهر زنجان است.

وی با اشاره به اینکه میراث فرهنگی استان زنجان از گذشته تاکنون برای مرمت و تکمیل این مجموعه اعلام آمادگی کرده است، اضافه کرد: در این زمینه در حدود وظایف و اختیارات میراث فرهنگی رایزنی و مکاتبات و همکاری‌ها انجام شده است.