پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ زهره میرعیسی خانی : زادروز «حسین منزوی» که از راه می‌رسد دسته‌ای از شاعران زنجانی سر مزار او خلوت کرده و همزمان با گرامیداشت یاد و خاطره او که تنها به سن برخی از دوستداران او قد می‌دهد، فضا را با خوانش برخی از غزل‌های او مهیای شاعری می‌کنند. این روز در یاد و خاطره کمتر شاعر زنجانی است که حک نشده باشد.

 مزار او در یک قطعه ساده در آرامستان پایین «بهشت فاطمه (س)» شهر زنجان قرار دارد که شاید کمتر چهره غیرفرهنگی آن را دیده باشد. حتی برخی از شاعران جوان و تازه کار برای یافتن مزار او باید اندکی تعلل کنند تا مزارش را پیدا کنند.

این در حالی است که اگر قرار باشد روزی از میان شاعران معاصر به‌اندازه انگشتان یک دست انتخابی داشته باشیم، بدون شک نام «حسین منزوی» دراین‌بین جای خواهد گرفت؛ چراکه به عقیده بسیاری از کارشناسان حسین منزوی در کنار سیمین بهبهانی و هوشنگ ابتهاج از نام‌های ماندگار غزل معاصر است؛ اما بااین‌حال امروز کمتر توجهی به این نام‌ها می‌شود.

سال‌هاست که این شاعر مورد کم‌لطفی مسئولان فرهنگی و شهری استان و حتی مدیران ملی قرارگرفته است. نمونه بارز این ماجرا بی‌توجهی به ساخت المانی که در سال‌های بین 96 تا 98 قرار برساخت و جایگذاری آن بود، هست. به‌طوری‌که از این المان که به گفته کرباسی، مدیرکل وقت فرهنگ و ارشاد بنا بود تا سال 98 کارهایش به اتمام برسد اکنون در سال 1402 یعنی حدود 4 سال پس‌ازاین ماجرا خبری نیست.

**المانی که فراموش‌شده است

موضوعی که «منصور مرادلو»، عضو شورای شهر و رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر در این زمینه اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید: من اولین بار است که از زمان شورای پنجم چنین مسئله‌ای را می‌شنوم و اگر در دوران گذشته بنا بوده است که المانی را برای مزار این شاعر بسازند، من در جریان نیستم. اگرچه مصوبات از یک شورا به شورای بعدی انتقال پیدا می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: یک سری تابلوهایی را از سایر مفاخر استان بنا بوده است که در سطح شهر جایگذاری شود؛ هرچند این موضوع قابل‌طرح است و می‌توان آن را بررسی کرد.

به گفته مرادلو، اگر پیشنهادی داده شود و یا از سوی افراد و یا ارگانی موضوع پیگیری شود، می‌توان اقداماتی انجام داد. هر چند اگر موضوعات در سالیان گذشته مطرح شده باشد، دوباره می‌توان پیگیر موضوع بود و می‌توان  اقداماتی انجام داد.

این عضو شورای شهر می‌افزاید: در زمان ورود به شورا، من تمام مصوبات و پیشنهادات دوره‌های قبل را خواندم و طرح‌های ارائه شده در این دوره را دیدم ومصوبه و یا لایحه‌ای در این زمینه ندیدم. ممکن است این موضوع از سوی شهرداری، خود رییس شورا و یا رییس کمیسیون پیشنهاد شده باشد، در حالی که این موضوع در سال‌های گذشته پیگیری نشده است.

وی در این زمینه ادامه می‌دهد: چنانچه  المان «غواصان دریا دل» به صورت مصوبه درآمده است و قانون شده است! این موضوع در شورای پنجم تصمیمش گرفته شده است و پس از سه سال تازه مقدمات آن در حال انجام است.

وی با بیان اینکه پیگیری این موضوع در حال حاضر نیز ممکن است، خاطرنشان می‌کند: اگر استارت این کار اکنون زده شود، هم ایرادی ندارد و شورا می‌تواند پیگیر این مسئله شود. اکنون حتی ما پیگیر قطعه‌ی «نام آوران» هستیم که در همین راستا خواسته شده که ارگان‌های فرهنگی در این زمینه شاخص‌هایی را برای تعلق گرفتن یک قطعه برای هنرمندان مشخص کنند که اگر هنرمندی فوت شد با این شاخص‌ها بتوانند او را در قطعه هنرمندان به خاک بسپارند.

به گفته این مسئول، این موضوع قابلیت پیگیری دارد و قطعا شورای پنجم از این طرح استقبال می‌کند. ضمن اینکه بهتر است که مدیرکل فرهنگ و ارشاد پیگیر این موضوع باشند.

این عضو شورای شهر زنجان خاطرنشان می‌کند: فرزندان ما بسیاری از مفاخر استانی را نمی‌شناسند چراکه در این زمینه کار نکرده‌ایم باید در این زمینه نمادها و المان‌هایی ساخته شود و تلاش شود تا این چهره‌ها در سطح شهر شناخته شود.

**امید است بتوانیم همزمان با برگزاری دوسالانه غزل منزوی، ساخت المان مزار منزوی را هم محقق کنیم

این در حالی است که امر اله حسنی، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان در زمینه روند ساخت المان مزار منزوی اظهار می‌کند: برای ساخت یادمان، پی‌گیری‌های لازم با شهرداری و همچنین جلب رضایت خانواده مرحوم منزوی انجام گرفته که امید است بتوانیم همزمان با برگزاری دوسالانه غزل منزوی، این امر را هم محقق کنیم.

**زمان برگزاری دو سالانه نیز برای آذرماه پیش بینی شده است

 از موضوعات دیگری که مورد بی‌مهری مسئولان فرهنگی استان قرار دارد، مسئله دوسالانه غزل منزوی است که  اختتامیه اولین دوره آن با مشقتهای بسیار برگزار شد و به خانه پایانی خود رسید اما هنوز که هنوز است خبری از فراخوان مجدد دیگر این جشنواره نیست.

اولین دور این جشنواره که 28 دی ماه 1400 به پایان رسید، علیرغم همه کم و کاستی‌ها اولین گام برای شروع یک رویداد بود و باید گامهای بعدی محکمتری برای ادامه دار بودن این جشنواره برداشت. با این وجود اکنون شائبه هایی در زمینه برگزاری یا عدم برگزاری این جشنواره وجود دارد که برخی از هنرمندان را دغدغه‌مند کرده است.

موضوعی که «حسنی»، مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان زنجان در این رابطه به صدای زنجان می‌گوید: در خصوص جشنواره دوسالانه منزوی، رایزنی‌هایی با انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور و همچنین خانه کتاب انجام شده و بر حسب جلسات هماهنگی برای تعیین و تنظیم فراخوان انجام گرفته که امیدواریم طی هفته آینده به‌ طور رسمی اعلام شود. زمان برگزاری دو سالانه نیز برای آذرماه پیش بینی شده است.

**جشنواره دو سالانه غزل منزوی در سطح نام منزوی و غزل او در شعر فارسی نیست.

همچنین «اسماعیل امینی» دبیر نخستین جشنواره دو سالانه منزوی در خصوص نخستین دوره این جشنواره به صدای زنجان می‌گوید: این اندیشه که شهر زنجان را که زادگاه «حسین منزوی» است به عنوان پایتخت غزل ایران بشناسند، از اساس فکر خوبی بوده است.

وی ادامه می‌دهد: برگزاری این جشنواره و این امر که پس از برگزاری جشنواره بتوان در مراکز تحقیقاتی مثل دانشگاه زنجان یک مکانی فراهم آوردند که درباره شعر منزوی به ویژه درباره غزلش کار علمی و تحقیقاتی صورت بگیرد و منابع مربوط به شعرهای ایشان از جمله مقاله و یا پایان‌نامه‌ها گرد آورده شوند، اتفاق خوبی خواهد بود.

این شاعر می‌افزاید: فراهم شدن این موضوع، باعث خواهد شد تا کتابخانه متمرکزی ایجاد شود که اسناد و مدارک علمی مربوط به غزل معاصر و اشعار منزوی در دسترس است. اکنون چنین امکاناتی فراهم نیست. غزل از ابتدا سرآمد قالب‌های شعر فارسی است و از دوران رودکی تا به امروز این موضوع ادامه داشته است.

وی می‌افزاید: با اینکه بارها هم عنوان شده است که دوره غزل سرآمده است اما هنوز هم شاهد هستیم که غزل فارسی همواره غزل بوده و هنوز هم همین طور است! در هر دوره‌ای بزرگانی آمده‌اند و با شعرشان ثابت کردند که غزل هیچ وقت کهنه نمی‌شود و به این جهت من فکر می‌کنم که فراهم آمدن چنین شرایطی کار خوبی است و این دست از کارها به نظر من باید با هم انجام شود و دوستانی که در زنجان هستند و یا خانواده خود استاد منزوی که دلسوزانه پیگیر این ماجرا هستند.

وی ادامه می‌دهد: به هر حال جشنواره‌ها برگزار میشوند و به اتمام می‌رسند! با این حال پیشنهادم این است که یک واحد درس اختیاری در دانشکده ادبیات دانشگاه‌ها در زمینه غزل ارائه شود و این درس به عنوان واحد درسی غزل معاصر در دانشگاه‌ها تدریس شود تا جوانان امروز با غزل و شاعرانی نظیر منزوی آشنا شوند که این جور کارها پایدارتر است و اثرگذاری بیشتری دارند.

امینی با توجه به کم و کاستی‌های نخستین جشنواره دو سالانه غزل منزوی اظهار کرد: متاسفانه در جامعه به شعر چنان که باید و شاید اعتنا نمی‌کنند. چنانچه اگر بنا بود یک هنرمند و یا فوتبالیست درجه سه به شهری بیاید برایش بیشتر از زمان برگزاری اولین جشنواره دوسالانه غزل منزوی هزینه می‌کردند. این موضوع نیازمند یک پشتیبانی مالی است و حتی نیازمند این است که پشتیبانی  جمعی شود. یعنی وقتی حرکت فرهنگی انجام می‌شود کسانی که می‌توانند به این حرکت فرهنگی کمک کنند خود را کنار می‌کشند.  بنابراین اولین دو سالانه شعر منزوی با زحمت برگزار شد و اگر چه به لحاظ حضور شاعران و استقبالی که شاعران داشتند بسیار خوب بود. ولی جشنواره دو سالانه غزل منزوی در سطح نام منزوی و غزل او در شعر فارسی نیست. کار دست بالاتری باید برای این جشنواره برگزار شود.

وی با بیان اینکه در این جشنواره نباید تنها به آثار محدود ارسال شده در جشنواره اکتفا کرد و بهتر است آثار منتشر شده در طی مدت جشنواره نیز رصد شود، اظهار می‎کند :اگر تنها آثار رسیده به جشنواره را بررسی کنیم ممکن است برخی از شاعران برجسته  را کنار بگذاریم و یا بسیاری از شاعران اصلا متوجه این جشنواره نشوند بنابر این ما نمی‌توانیم بگوییم که شعرهای رسیده کارنامه شعری دوسال گذشته است و اگر بنا است که کاری در این زمینه انجام شود، خود دبیرخانه باید این موضوعات را رصد کند تا غزل‌های سروده شده در طی این دو سال را رصد کنیم.

به گفته این شاعر، از دیگر موضوعاتی که میشود برای ارتقای این جشنواره پیشنهاد کرد برگزاری میزگرد و جلسات گفت‌وگویی در مضمون غزل است تا موافقین و مخالفین و تحلیگران گردهم آیند و پیرامون غزل صحبت کنند و توجه جامعه را به موضوع جلب کنند. چون اصل حرف و هدف از این جشنواره این است و در حقیقت درصدد اهمیت بخشیدن به قالب شعری غزل در شعر فارسی هستیم که به نظرم این موضوع به ارتقای جشنواره نیز کمک می‌کند.

 در این میان برخی از شاعران معتقدند که برگزاری این جشنواره توسط ارگان‌های دولتی نمی‌تواند حق مطلب را برای این جشنواره را ادا کند. موضوعی که ورود بخش خصوصی و یک سرمایه‌گذار بزرگ را می‌طلبد!

**منزوی؛ سایه‌ی بزرگ و هم آفتاب بزرگی است

با این وجود منزوی شاعری است که بسیاری از علاقه مندان به شعر را به سمت خود کشیده است و آنها را با مفهوم و معنای واقعی شعر آشنا کرده است.  حتی بسیاری از شاعران جوان استان بر این موضوع تکیه دارند که تحت تاثیر منزوی هستند و از او در سرودن شعر وام می‌گیرند.

پیش از این «جواد چراغی»، شاعر جوان زنجانی، در گفت‌وگو با صدای زنجان گفته بود که منزوی سایه‌ی بزرگی است و هم آفتاب بزرگی است و در غزل معاصر ایران اتفاق بزرگی است و موهبتی برای شهر زنجان است. بسیاری ادامه‌دهنده و متاثر از سبک و سیاق منزوی‌اند. دلیلش هم این است که منزوی یک شاعر صاحب سبک جریان‌ساز است طبیعتا خیلی‌ها در ابتدای شروع شاعری در این جریان قرار می‌گیرند. اما آنهایی موفق هستند که بتوانند در این جریان موج‌سواری کرده و راهشان را جدا هم نکنند وحداقل غرق نشوند.

وی اذعان کرد: در زنجان هم منزوی تاثیر بسزایی دارد چون وقتی یک شاعر وارد دنیای شعر می‌شود باید هویت خود را پیدا کند. این مهم است که هویت شعری یک شاعر چگونه و در چه محیط و شرایطی شکل می‌گیرد. در زنجان بخاطر وجود منزوی و در ابتدا مسئله تعصب هویت اکثر شاعران تحت تاثیر منزوی شکل می‌گیرد و تنها تعداد بسیار اندکی پس از مدتی امضای خود را پیدا می‌کنند و از منزوی درست می‌آموزند. تعدادی نیز دچار تکرار و تقلید‌های بی‌مصرف شده و البته بعد از مدتی از فضای شعر خارج می‌شوند و به نوعی شعر آنها را پس می‌زنند.

**تحت تاثیر منزوی هستیم و خواهیم ماند

همچنین «ضیا موسوی»، دیگر شاعر جوان زنجانی، گفت: ما خواسته یا ناخواسته ملت جوگیری هستیم و این موضوع را در تمام ابعاد جامعه نشان داده‌ایم و در شعر نیز با توجه به اینکه در زنجان تحت تاثیر غزل‌های منزوی هستیم و خواهیم بود و این شاعر بسیار نقش مهمی در شعر استان به ویژه غزل دارد، از همین رو است که بسیاری از شاعران زنجانی به این قالب علاقه‎مند می‌شوند، همان طور که یکی از دلایل گرایش من نیز به سمت قالب شعری غزل رفتم، همین موضوع بوده است. ضمن اینکه باید پذیرفت که استاد منزوی به خوبی توانسته است زیبایی‌های غزل را بیشتر از سایر قالب‌ها ارایه دهد و ما به همین دلیل بسیار بیشتر از سایر قالبها با غزل انس پیدا کرده‌ایم.

صدای زنجان برای نگارش این گزارش با برخی از اعضای خانواده مرحوم  منزوی، برخی از دوستان و آشنایان  از جمله «علیرضا بازرگان»، «عاصم اسدی»، «هادی وحیدی»، «علیرضا سلطانی»، «غلامرضا طریقی»، « حامد صمدی»،  و «مصدق آقاجانلو» تماس گرفت که برخی از آنها به دلایلی از صحبت کردن در این مورد خودداری کردند و همچنین ارتباط با برخی دیگر نیز میسر نشد.