پایگاه خبری صدای زنجان نیوز / لیلا محمدی: انباشت پسماندهای صنعتی در اراضی کشاورزی روستای «کوسه‌لر» شهرستان ایجرود، آلودگی خاک اراضی منطقه ناشی از پسماندهای حاوی آرسنیک، خروجی غیراستاندارد یکی از دودکش‌ها از ایرادات زیست محیطی اعلامی برای «مجتمع آندیا فولاد» است که رفع آن‌ها شاید در عرض 7 ماه به طول انجامد. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان هم می‌گوید: شرط هر گونه فعالیت «مجتمع آندیا فولاد زنجان» را در وهله نخست، رفع ایرادات زیست محیطی قبلی اعلام می‌کند.

بر اساس اظهارات مسئولان اداره کل صمت، دادگاه به نفع یکی از دو شریک چینی رای داده و انتظار می‌رود دست‌اندرکاران و مدیران بخش تولید «مجتمع آندیا فولاد زنجان» در اسرع وقت برای حفظ نیروی کار و تولید، اقدامات مربوط به رفع مشکلات زیست محیطی را انجام و برای تولید هر محصولی که مشکل زیست محیطی نداشته باشد، انجام دهند.

کارخانه ریخته‌گری فولاد سهند ایجرود (مجتمع آندیا فولاد زنجان) که چندین بار به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی شده بود، ۹ آبان ماه سال ۱۳۹۲ با حضور معاون اول وقت رئیس‌جمهور و هیئت همراه، رسماً افتتاح و آغاز به کارکرد.

از تمامی حواشی‌های فعالیت این کارخانه که بگذریم، بهمن‌ماه 1401 بود که صدای زنجان در قالب گزارشی به وضعیت کارخانه ریخته‌گری فولاد سهند ایجرود که با نام فعلی «مجتمع آندیا فولاد زنجان» در اراضی روستای «کوسه‌لر» شهرستان ایجرود فعالیت دارد، در حوزه‌های «کارگری» و «تولید» پرداخت.

طبق گزارش منابع کارگری و اظهارات تعدادی از مسئولان و متولیان حوزه کار استان زنجان با گذشت نزدیک به 8 ماه، «تعدیل» و «اخراج» تعدادی از نیروهای شاغل در این مجموعه کماکان ادامه دارد و نگرانی کارگران و کارمندان فعال در دو حوزه خط تولید و بخش اداری برای از دست دادن شغلشان هنوز رفع نشده است.

**بی‌قانونی چینی‌ها در ایجرود

در بخش «تولید» هم که فعالیت در حوزه «فرومنگنز» بدون توجه به استانداردهای زیست محیطی در حال انجام بود متوقف شده اما سرمایه‌گذار یا سرمایه‌گذاران این مجموعه هیچ اقدامی در رفع مشکلات زیست محیطی منطقه نکرده‌اند و همچنان پسماندهای کارخانه در اراضی کشاورزی به حالت دپوشده باقی مانده است!

گفتنی است که اواخر سال 1401 منابع خبری به صدای زنجان اعلام کرده بودند که «مجتمع آندیا فولاد زنجان» فاقد مجوز زیست‌محیطی درزمینه تولید «فرو منگنز» بوده اما بااین‌حال و باوجود جریمه‌های سنگین حفاظت محیط‌زیست استان، به تولید غیرقانونی خود را ادامه داده بودند.

برخی از منابع آگاه دولتی بلاتکلیفی در دو بخش «کارگری» و «تولید» را به اختلاف شرکای چینی کارخانه نسبت داده و می‌گویند پس از ماه‌ها اخیرا حکم مراجع ذی‌صلاح صادر شده و زمان زیادی برای رفع مسائل و نگرانی‌ها چه از بابت نیروی انسانی شاغل در کارخانه و چه از نظر مخاطرات زیست محیطی باقی نمانده است و همه این موارد به تدریج حل می‌شود. 

گفته می‌شود علت اختلاف شرکای چینی به موضوع کلاه‌برداری ۴۲ میلیارد تومانی در شرکت برمی‌گردد.

هر چند عباس ورقایی، رئیس اداره صنایع فلزی اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان اشاره‌ای به دلیل اختلاف دو شریک چینی نمی‌کند اما در گفت‌وگو با صدای زنجان از صدور رای قضایی به نفع یکی از دو شریک چینی کارخانه مذکور آن هم بعد از ماه‌ها بررسی و پیگیری، خبر می‌دهد.

**چینی‌ها به قانون ایران متعهد می‌شوند؟

به گفته رئیس اداره صنایع فلزی اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان، این سهام‌دار چینی متعهد شده تا با آورده 2 هزار میلیارد تومانی اقدامات مربوط به بازسازی و نوسازی بعلاوه خواسته‌های زیست محیطی دستگاه اجرایی ذیربط را انجام دهد. بر همین اساس نیز 10 الی 20 روز آینده دفتر مرکزی این کارخانه در شهر زنجان راه‌اندازی می‌شود تا برنامه‌های مربوط به نوسازی و بازسازی به ارگان دولتی ذیربط ارائه شود.

پروانه بهره‌برداری کارخانه «شمش چدن» بوده اما به علت مقرون‌به‌صرفه نبودن، صاحبان صنایع تصمیم به تولید «فرو منگنز» که مجوز محیط‌زیست را دریافت نکرده بااین‌وجود به‌صورت غیرقانونی تاکنون به این امر اقدام کرده که البته با ورود ارگان‌های ذیربط قانونی، فرآیند کار متوقف شده است.

**ازسرگیری فعالیت «مجتمع آندیا فولاد زنجان» منوط به نظر اداره محیط زیست است

عباس ورقایی، رئیس اداره صنایع فلزی اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در مورد میزان جریمه‌های پرداخت شده زیست محیطی به علت تولید «فرومنگنز» به صدای زنجان می‌گوید: کلیه جرایم توسط ای کارخانه پرداخت شده است و قرار است تمامی فعالیت‌ها در «مجتمع آندیا فولاد زنجان» طبق مجوز و با الزامات زیست محیطی باشد.

ورقایی با تاکید بر اینکه «مجتمع آندیا فولاد زنجان» مجوز تولید فرومنگنز را نداشته است، در خصوص برنامه تولید این مجموعه ادامه می‌دهد: تولید فرومنگنز در این واحد به علت نبود مجوز، متوقف شده است. قرار شده در زنجیره تولید فولاد هر آنچه که طبق اصول زیست محیطی باشد و مورد تائید محیط زیست استان زنجان؛ در دستور کار دست اندکاران کارخانه قرار گیرد. مثلا اگر محیط زیست، صلاح بداند، فرآیند تولید از میانه زنجیره صورت گیرد، این کارخانه موظف به تمکین است تا اداره صمت مجوز لازم را صادر کند.

**«مجتمع آندیا فولاد زنجان» اول ایرادات زیست محیطی در فعالیت قبلی را رفع کند بعدا در مورد فعالیت بعدی این واحد اعلام نظر می‌کنیم

محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان یادآور می‌شود: با توجه به درخواست‌های «مجتمع آندیا فولاد زنجان»، اداره محیط زیست مجوزی برای فعالیت این کارخانه نداد چرا که شرط ما این است قبل از آغاز هر نوع فعالیت جدید، واحدها باید مشکلات زیست محیطی ناشی از فعالیت قبلی خود را به طور کامل رفع کنند. اما به دلیل اینکه این واحد مشکل مذکور را رفع نکرده بود در کمیسیون ماده 11 درخواست مسئولان کارخانه مورد موافقت قرار نگرفت.

یافتیان در خصوص مشکلات قبلی زیست محیطیِ «مجتمع آندیا فولاد زنجان» عنوان می‌کند: این مسئله مربوط به پسماندهای حاوی آرسنیک و آلایندگی خاک ناشی از آن بوده است.

بر اساس اظهارات مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان، این اداره بخش عظیمی از پسماندهای صنعتی در اراضی کشاورزی دپو و انباشت کرده‌اند که هنوز این مورد از سوی مسئولان واحد رفع نشده است.

ایراد دوم زیست محیطی «مجتمع آندیا فولاد زنجان» نیز به خروجی غیراستاندارد یکی از دودکش‌ها برمی‌گردد.

مدیرکل محیط زیست استان زنجان با بیان اینکه تمامی فرآیندهای حقوقی و زیست محیطی طبق قانون تا به امروز در دستور کار قرار گرفته است، تاکید می‌کند که «کلیه فعالیت‌های مجتمع آندیا فولاد زنجان از نظر اداره محیط زیست غیرمجاز است و در صورت فعالیت قطعا برخوردهای حقوقی نیز با متولیان امر صورت خواهد گرفت.»

یک منبع آگاه که نامش نزد صدای زنجان محفوظ است، می‌گوید: دست‌اندرکاران «مجتمع آندیا فولاد زنجان» که هنوز موفق نشده‌اند نظر اداره محیط زیست را برای فعالیت مدنظرشان را جلب کنند، در نظر دارند تا در حوزه «تولید آگلومره» فعالیت داشته باشند.

گفتنی است، فرایند پیش پخت و کلوخه‌سازی سنگ آهن قبل از شارژ به کوره بلند در کارخانه‌های فولادسازی آگلومراسیون نامیده می‌شود. آگلومراسیون شامل مراحل آماده‌سازی مواد، پخت و سرد کردن می‌باشد. مرحله آماده‌سازی مواد شامل مخلوط کردن سنگ آهن، کک، آهک، آگلومره برگشتی و سایر مواد افزودنی می‌باشد.

محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان در خصوص مسائل زیست محیطی احتمالی آگلومره به صدای زنجان می‌گوید: به هر حال تولید این کارخانه در حوزه صنایع غیرفلزی است و ما ترجیح می‌دهیم وارد این موضوع نشویم تا زمانی که مشکلات زیست محیطی تولید قبلی را رفع نکنند! حقوق اولیه مردم در مشکلات زیست محیطی ناشی از تولید قبل در این کارخانه باید استیفا کنیم بعد در خصوص بررسی تولید مدنظر متولیان کارخانه که تولید «آگلومره» باشد یا هر چیزی، فکر کنیم.

یافتیان در مورد بازه زمانی رفع مشکلات زیست محیطی ناشی از فعالیت قبلی و آغاز فرآیند اخذ موافقت زیست محیطی با فعالیت جدید مورد تائید این اداره به صدای زنجان می‌گوید: متاسفانه طبق شنیده‌ها بین دو شریک چینی این کارخانه، مباحثی وجود داشت که امیدوارم حل شود. تملک اراضی کشاورزی و روند پاکسازی طبق اصول زیست محیطی زمان‌بر است و ظرف 6 الی 7 ماه به نظرم رفع شدنی است. می‌خواهم عرض کنم که رفع مسائل مربوط به فعالیت کارخانه، شق‌القمر نیست و تعیین تکلیف پسماندهای موجود در اراضی کشاورزی از سوی مسئولان کارخانه و رعایت ضوابط در دودکش‌ها و جلوگیری از ورود هر گونه گردوغبار و ممانعت از بروز مزاحمت برای محیط اطراف و غیره به متولیان کارخانه برمی‌گردد و حتی نمی‌توان زمان دقیقی برای آن اعلام کرد.

**حرکت چینی‌ها در سرمایه‌گذاری، مثبت است، البته اگر به خوبی از سوی مشاوران خود توجیه شوند

یافتیان در خصوص نحوه تعامل سرمایه‌گذاران چینی از جمله «مجتمع آندیا فولاد زنجان» با اداره محیط زیست زنجان عنوان می‌کند: طبیعتا اقدام چینی‌ها برای سرمایه‌گذاری حرکت مثبتی است، در حال حاضر 2 مجموعه کنستانتره آهن با سرمایه‌گذاری چینی در استان استقرار یافته که یکی مربوط به کارخانه مذکور بوده و دیگری نیز در جاده ماهنشان مستقر است. ماهیت این صنایع، سر و کار داشتن با حجم بالایی از مواد است. کار مشکل است اما به هر حال باید استانداردهای زیست محیطی کشور را بپذیرند و شاید در مواقعی هم توجیه شوند. چین دومین اقتصاد دنیاست و قطعا دارای چارچوب هستند و ضروری است کسانی که مشاوران سرمایه‌گذاران چینی هستند باید این افراد را توجیه کرده و اطلاعات دقیقی را در اختیارشان قرار دهند.