سوژه مردمی

لیلا محمدی- کارگران روغن‌نباتی جهان که معتقدند غزل خداحافظی با پیشرفت و تولید زنجانی‌ها پس از جریان خصوصی‌سازی خوانده شده است، می‌گویند: حتی حضور رئیس قوه قضائیه در استان و پیگیری مشکلات نتوانسته دردی از آن‌ها را دوا کند. آن‌ها ادعا می‌کنند قانون کشور در کارخانه جاری نیست و مدیران با اجرای دستورات مدیرعامل، نه تنها حق و حقوق کارگران را طبق قانون کار پرداخت نمی‌کنند بلکه از همه مهم‌تر اراده‌ای برای بازگشت به چرخه تولید با وجود تاکید دستگاه قضایی و اجرایی استان را ندارند.

جمعی از کارگران روغن نباتی جهان طی تماسی با صدای زنجان اعلام کردند: انتظار داشتند سفر رئیس قوه قضائیه به زنجان و حضور وی در جمع کارگران روغن نباتی جهان فرصتی فراهم آورد تا مشکلات این کارخانه در حوزه حقوق و معوقات کارگران و تولید به صورت تخصصی بررسی و رسیدگی‌ها برای رفع آن تا حدودی تسریع شود. اما به جز پرداخت 7 ماه حقوق معوق، کارگران بخش مهمی از طلب‌های خود را از کارفرما دریافت نکرده‌اند و از همه مهم‌تر، تولید در کارخانه روغن‌نباتی جهان همچنان خوابیده است.

آن‌ها می‌گویند: مسئولان استان و مدیران کارخانه فقط برای تبلیغ رسانه‌ای وعده و وعیدهایی برای رفع مشکلات داده‌اند اما دور از چشم دوربین و قلم رسانه‌ها در بین کارگران حضور یافته و گفته‌اند: «می‌خواهید کار کنید، نمی‌خواهید بروید. پشت در، متقاضیان بسیاری برای کار در این کارخانه صف کشیده‌اند!»

صبح پنج‌شنبه چهاردهم شهریورماه سال 98 یعنی حدود 7 ماه قبل هواپیمای رئیس قوه قضائیه که برای سفری یک‌روزه راهی استان شده بود در فرودگاه زنجان بر زمین نشست و سیدابراهیم رئیسی بلافاصله سراغ برنامه‌هایی که از قبل برنامه‌ریزی شده بودند رفت. وی در خلال این برنامه‌ها دیداری هر چند کوتاه با کارگران شرکت جهان داشت که منجر به صدور دستوری مهم در تاریخ «جهان» شد. دستور این بود که تکلیف کارگران جهان باید در سریع‌ترین زمان ممکن روشن شود و ۱۰ روز بعد از این دستور تصمیم‌های مهمی در جلسه مسئولان قضایی و اجرایی استان با مدیران جهان گرفته شد.

به گفته دادستان زنجان در این جلسه که در استانداری برگزار شد مقرر می‌شود تا پایان آبان‌ماه سال 98 تمامی معوقات و حقوق کارگران پراخت شود. کارخانه مکلف به آغاز دوباره کار است و در غیر این صورت برخورد قانونی انجام می‌شود.

به گفته استاندار زنجان نیز صاحب کارخانه باید یک مدیر تام‌الاختیار جدید معرفی کند. تا یکشنبه (۲۴ شهریورماه) باید یک ماه از حقوق‌های معوقه پرداخت شود و اگر مالک مجموعه مصوبه‌ها را اجرا کند مدیریت استان هم به او کمک می‌کند و در غیر این صورت از راه‌های قانونی وارد می‌شود. از طرفی کارخانه 2 هزار و 500 تن روغن خام دارد که اگر استفاده نشود فاسد می‌شود.

26 شهریورماه بود که منابع کارگری در کارخانه روغن نباتی جهان واقع در استان از تغییر مدیر داخلی این واحد تولیدی خبر دادند.

کارگران روغن نباتی جهان در واکنش به این تغییر با بیان اینکه تغییر متوالی مدیران مشکلی از ما حل نمی‌کند بلکه ما به دلیل مشکلات معیشتی خواستار دریافت بخش بیشتری از طلب‌های مزدی‌مان هستیم، افزودند: هر یک از کارگران دست‌کم ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان از کارفرما طلبکارند که بخش زیادی از آن مربوط به مطالبات مزدی‌ سال ۹۳ تا اسفند ۹۷ می‌شود که پرونده شکایت آن در اداره کار زنجان باز است.

کارگران روغن نباتی جهان در گفت‌وگو با رسانه‌ها تاکید کردند: مشکل کارگران روغن نباتی جهان فقط پرداخت ناقص یک ماه حقوق نیست بلکه آنها با مشکلات دیگری روبرو هستند که معوقات ۳۴ ماهه بیمه‌ای خود و خانواده‌هایشان بخشی از آن است و به همین دلیل از مسئولان انتظار رسیدگی داریم.

میان اتفاق‌های اخیر و اظهار نظرهای مسئولان مختلف شاید بهترین معیار برای سنجش کارهای انجام شده گفته‌های کارگرانی باشد که شش سالی است مشکلات جهان را بر دوش می‌کشند و وعده‌های بسیاری هم شنیده‌اند.

عدم اجرای قانون کار

یکی از کارگران روغن نباتی جهان در گفت‌وگو با صدای زنجان با بیان اینکه پس از حضور آیت الله رئیسی در زنجان و در این کارخانه، مشکلات همچنان به قوت خود باقی است، می‌گوید: مسئولان و متولیان امور قول دادند معوقات 83 کارگر را پرداخت کنند، هر یک از کارگران روغن نباتی جهان 4 تا 5 سال است که حکم قانونی داریم که بر اساس آن کارفرما موظف به پرداخت 50 تا 60 میلیون تومان به هر یک از ماست.

وی با بیان اینکه حق بیمه 36 ماه کارگران به صورت معوق همچنان پابرجاست از عدم اجرای قانون کار در شرکت از سوی کارفرما گلایه کرده و اضافه می‌کند: 3 سال است که کارگران به مرخصی نمی‌روند. متاسفانه با وجود اطلاع قبلی به مسئول مربوطه جهت مرخصی‌ رفتن‌ها و موافقت وی، غیبت برای ما رد می‌شود و در آخر ماه مبلغی هم از دستمزدمان کاسته می‌شود.

یکی از کارگران با بیان اینکه برای هر مرخصی نزدیک 400 تا 500 هزار تومان از دستمزدشان کاسته می‌شود، ادامه می‌دهد: وقتی مشکلات کاری‌مان را به مسئولان اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی زنجان می‌گوئیم، آن‌ها به جای چاره‌جویی و پیگیری مسائل بحث‌های دیگری را مطرح می‌کنند.

قانون بیژن

کارگران می‌گویند معوقاتشان از سال 92 به بعد همچنان به قوت خود باقیست. طبق رای اداره کار هر یک از کارگران بیش از 50 میلیون تومان از شرکت طلبکارند که تاکنون نتوانسته‌اند آن را دریافت کنند تا ببینند رفتی‌اند یا ماندنی!

یکی از کارگران با بیان اینکه منظور مسئولان معوقات هشت ماه قبل از حضور آیت الله رئیسی در زنجان بود که افتان و خیزان پرداخت شد، بوده وگرنه هیچ تغییری در دریافت حقوق و معوقات مانده کارگران حاصل نشده است، عنوان می‌کند: وقتی به استانداری مراجعه می‌کنیم می‌گویند: «ول کنید! همین که حقوقتان را می‌گیرید، کلاهتان را بالا بیاندازید!»، 30 ماه بیمه کارگران که مربوط به سال 94 به بعد است هنوز تعیین تکلیف نشده است! در حال حاضر شیفت می‌مانیم اما بدون اضافه‌کاری! حقوق‌مان کمتر از قراردادهای کاری‌مان است! این را بگویم و تمام کنم، «قانون کار بیژن، جدای قانون کار کشور است».

ادعاهای کارگران را نمی‌پذیریم

علی کریمی، معاون روابط کار مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان با بیان اینکه اداره کل به عنوان مجری قانون و با هدف رصد وضعیت اجرای قانون کار بازرس ویژه‌ و معین را برای این شرکت به کار گرفته است به طوری که این بازرس هر هفته روغن نباتی جهان را بازدید و تمامی ایرادات و موارد را تحت نظر دارد، با رد اظهارات کارگران در عدم اجرای قوانین کار عنوان می‌کند: اگر قانون کار در کارخانه روغن نباتی جهان اجرا نمی‌شود، پس این 80 کارگر چگونه حقوق دریافت می‌کنند؟ اگر از وضعیت خود ناراضی هستند چرا با اتمام قراردادهای کاری مجددا با میل و اراده خودشان درخواست تمدید قرارداد کاری را می‌کنند؟ نمی‌توانیم بگوییم چون کار نیست، مجبورند، درست است که فرصت شغلی کم است اما بیکاری مطلق در شهر وجود ندارد.

کریمی با اشاره به پیگیری 6 ماه حقوق معوق کارگران در کمیسیون امنیت کارگری و جلسه رفع موانع تولید از سوی مسئولان استان که مشکلات مربوطه در این زمینه تا حدودی کاهش پیدا کرد و حل شد، تصریح می‌کند: در حال حاضر تمامی حقوق کارگران به جز اسفندماه سال 98 پرداخت شده، عیدی آن‌ها نیز به حسابشان واریز گردیده است. حقوق اسفندماه کارگران نیز طبق اظهارات مسئولان کارخانه بعد از پایان تعطیلات عید پرداخت می‌شود.

به منظور تعیین تکلیف 36 ماه بیمه معوق کارگران روغن نباتی جهان، با هماهنگی‌های انجام گرفته مسئولان مربوطه با دست‌اندرکاران تامین اجتماعی و توافقات صورت گرفته، کارفرما باید در قالب 50 قسط بدهی خود را پرداخت کند که این مهم آخرین مرحله تشریفات اداری را طی می‌کند.

کریمی با بیان اینکه کارگرانی که حکم‌ هیئت حل اختلاف اداره کار را در دست داشتند جهت اجرای احکام به دادگستری مراجعه کرده‌اند، عنوان می‌کند: حکم هیئت حل اختلاف قطعی و لازم‌الاجراست. هر که حکم قطعی داشته باشد می‌تواند برای اجرا به مرجع رسیدگی‌کننده مراجعه کند. رسیدگی به مطالبات و خواسته‌ها در دو مرحله انجام می‌گیرد، هیئت تشخیص و هیئت حل اختلاف، رای هیئت تشخیص قابل تجدیدنظرخواهی است، مگر اینکه پس از گذشت 15 روز هیچ اعتراضی به حکم نشود تا قطعی شود. کارگرانی که 15 روز از زمان صدور حکم هیئت تشخیص اداره کار آن‌ها گذشته اما اعتراضی به رای صادره نشده و یا حکم قطعی هیئت حل اختلاف را دارند می‌توانند برای طی روال اداری و اجرای حکم به مراجع ذی‌ربط مراجعه کنند.

وضعیت جهان، بحرانی است

معاون روابط کار مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان، شرکت روغن نباتی جهان را یکی از واحدهای بحرانی استان اعلام می‌کند و با اشاره به فعالیت روزانه با ظرفیت 5 درصد آن تصریح می‌کند: این شرکت وضعیت خوبی ندارد، پس اگر مشکلی هم در حوزه کار و وضعیت کارگران وجود داشته باشد طبیعی است، ما چه انتظاری از کارخانه روغن نباتی باید داشته باشیم که با کمترین توان تولید فعالیت می‌کند؟ مسئولان هدفشان حفظ بنگاه‌های تولیدی و بازگرداندن آن‌ها به چرخه تولید است‌. مشکل فعلی نیز مختص شرکت روغن نباتی جهان نیست، بهترین شرکت‌های ایران هم‌ در شرایط اقتصادی و تحریم چنین مشکلاتی را دارند.

مجری قانونیم، ذی‌نفع نیستیم

این مسئول با بیان اینکه برخلاف ادعای برخی کارگران روغن نباتی جهان اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی و حتی سایر دستگاه‌ها و ارگان‌های اجرایی ذیربط استان در رابطه با حل یا حل نشدن مشکلات موجود این واحد ذی‌نفع نیستند، اظهار می‌کند: اداره کار، مجری قانون است، برای این دستگاه چه نفعی دارد تا ذی‌نفع باشد. حکم بالای ۵۰ تا ۶۰ میلیونی کارگران چه ضرر یا نفعی برای ما دارد؟

معاون روابط کار مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان در واکنش به اظهارات یکی از کارگران روغن نباتی جهان که یکی از کارمندان اداره کار و هدیه‌های غیرمتعارف کارفرما به کارکنان این دستگاه هم می‌گوید: تکذیب می‌کنم! اصلا چنین چیزی نداریم، هیچ کارمندی حق ندارد خارج از ضوابط را ارباب رجوع صحبت کند، کارگران و مراجعه‌کنندگان به اداره کار برای ثبت شکایت و بررسی آن به برخورد نامناسب کارمندان می‌توانند به واحد بازرسی سلامت اداری و حراست مستقر در اداره کار مراجعه کنند تا در نخستین فرصت به آن رسیدگی شود.

گریختن از قانون آسان نیست

مسعود علیاری، مدیرکل تامین اجتماعی استان نیز در پاسخ به سؤالی در رابطه با اقدامات این دستگاه برای تعیین تکلیف بیمه‌های معوق کارگران روغن نباتی جهان با بیان اینکه الان عمده تمرکز ما بیشتر بر روی موضوع کرونا و سلامتی کارمندان و ارباب رجوع است، می‌گوید: قرار شده بدهی کارفرما در قالب چند قسط پرداخت شود، انشالله با واریز این قسط‌ها از سوی کارفرما که تاکنون انجام نشده است، سوابق کارگران محاسبه می‌شود، اما باز هم می‌گویم موضوع اصلی فعلی فقط کروناست، در این روزها که کشور با کرونا درگیر است، شما روغن نباتی جهان را از کجا پیدا کردید؟! مشکل کارگران روغن نباتی جهان هم انشالله حل می‌شود! کرونا تمام شود، عمری باشد، حتما برای پیگیری بیمه معوق کارگران برنامه داریم!

علیاری در مورد تکلیف کارگران در صورت عدم واریز حق بیمه از سوی کارفرما تصریح می‌کند: کارفرما به هیچ عنوان نمی‌تواند از عدم واریز حق بیمه امتناع کند، قانون هست، مقررات هست، قانون حتما جایی یقه‌اش را می‌گیرد.

از اول پیگیریم

محمدرضا آبی‌پور، مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری نیز اواخر اسفندماه سال 98 در گفت‌وگو با صدای زنجان در واکنش به اظهارات و ادعاهای مطرح شده با اشاره به اهمیت پیگیری وضعیت کارخانه روغن نباتی جهان از سوی مسئول ارشد استان و مدیران دستگاه‌های اجرایی می‌گوید: مشکلات این شرکت در حوزه بدهی به سیستم بانکی و تامین اجتماعی از سوی استانداری مورد بررسی قرار گرفت. در دیدار استاندار زنجان با مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی، مقرر شد کل بدهی حدود 6 میلیارد تومان کارخانه به این سازمان تقسیط شده و از حالت بدهی خارج شود تا سایر تسهیلات را بتواند از منابع مدنظر دریافت کند.

آبی‌پور با اشاره به پیگیری حقوق‌های معوق (نزدیک به 7 ماه) کارگران تصریح می‌کند: در حال حاضر کارگران با یک ماه حقوق عقب افتاده مواجهند که در وضعیت فعلی کارخانه که با کمترین ظرفیت کار می‌کند، تقریبا نرمال است.

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری زنجان مشکلات کارگران در حوزه عدم صدور فیش حقوقی برای کارگران و عدم ارائه قراردادهای کاری به آنان را از اشکالات درون‌سازمانی روغن نباتی جهان اعلام می‌کند و می‌گوید: این واحد فاقد واحد اداری بوده و تمامی امور اداری آن به صورت متمرکز در تهران انجام می‌گیرد. البته قرار شد انتهای سال که عقب‌مانده‌ها را حساب می‌کنند، فیش حقوقی و قرارداد کاری را به کارگران تحویل دهند.

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری در پاسخ به سؤالی مربوط به عدم رعایت قوانین کار از سوی کارفرما و عدم واریز حق شیفت، ثبت غیبت برای کارگرانی که با مرخصی آن‌ها موافقت شده و تعیین تکلیف معوقات مربوط به سال 92 تا 97 کارگران بر اساس حکم اداره کار تاکید می‌کند: به لحاظ قانون کار نیز عدم حضور در محل کار حتی اگر کاری به هر دلیلی از جمله نقص فنی ماشین‌آلات در کارخانه وجود نداشته باشد، غیبت محسوب می‌شود، پس تعطیلی خودسرانه کار از سوی کارگر مطمئنا مرخصی محسوب نمی‌شود، مگر اینکه بین کارگر و کارفرما توافقی وجود داشته باشد. اگر مرخصی با کسب موافقت کارفرما و مدیر مربوطه باشد طبق قانون باید با حقوق باشد مگر اینکه ثبت غیبت و مرخصی بدون حقوق یا باحقوق توافق بین کارفرما و کارگر باشد.

آبی‌پور با بیان اینکه معترضان مطمئن باشند حقوق آن‌ها از سوی هیئت حل تشخیص و حل اختلاف استیفا می‌شود، عنوان می‌کند: تا آنجایی که اطلاع دارم، پرونده حدود 29 نفر از کارگران به اجرای احکام دادگستری رفته، پول‌ها نیز به حساب دادگستری واریز شده و 20 نفر پول خود را گرفته‌اند و از این میزان تنها 9 نفر باقی مانده است. اگر این تعداد باقی‌مانده نیز مطالبات خود را دریافت کنند، دیگر هیچ مطالبه‌ای مربوط به کارگران روغن نباتی جهان در حوزه اجرای احکام دادگستری وجود نخواهد داشت.

آغاز روزهای سخت پس از خصوصی‌سازی

یک روز کارگران هپکو اعتراض می‌کنند، روز دیگر هم کارگران کمباین‌سازی‌ تبریز، کارگران فولاد اهواز، هفت‌تپه شوش و روغن نباتی جهان! و این داستانی است که ادامه دارد. اگر بخواهیم همه کارخانه‌هایی که کارد به استخوان کارگرانشان رسیده را نام‌ببریم، یک طومار بلند می‌شود. فرقی نمی‌کند که کارگران در کدام کارخانه و در کجای ایران کار کنند، آنها همیشه یک حرف مشترک دارند: چندین سال است که برای دریافت هرکدام از مطالباتمان اعتراض می‌کنیم، مرتبا وعده تحقق حقوق صنفی‌مان را از سوی مسئولان می‌شنویم، اما داستان همچنان ادامه دارد.

البته بسیاری اعتقاد دارند ریشه بیشتر مشکلات کارخانه‌ها، خصوصی‌سازی‌ است و مشکلاتشان عمیق‌تر و فراتر از حقوق معوقه است. در سال‌های اخیر خیلی از بنگاه‌های اقتصادی و کارخانه‌ها به افرادی واگذار شدند که نه فقط مشکلات کارخانه‌ها را بهتر نکردند بلکه به ورشکستگی و گاه بیکاری کارگران آنها منجر شدند. برخی هم بیشتر مشکل را متوجه دولت می‌دانند به عقد آن‌ها دولت با خصوصی‌سازی این کارخانجات خواسته از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند. در حقیقت خصوصی‌سازی‌ به اشتباه تعبیر شد و نباید رهاسازی کامل شرکت‌ها از سوی دولت، بی‌توجهی به شایسته‌سالاری در مدیریت این شرکت‌ها و بی‌خیالی در مورد کارگران اتفاق می‌افتاد. کارگران روغن نباتی جهان واگذاری دوباره کارخانه‌ها از بخش خصوصی به بخش دولتی را به‌عنوان یکی از مطالبات اصلی خود بیان می‌کنند.

روغن نباتی جهان زیرمجموعه هلدینگ داروگر محسوب می‌شود که اواخر کار دولت دهم «به بهانه خصوصی‌سازی بنابر اصل ۴۴ قانون اساسی» بدون حضور سازمان خصوصی‌سازی به بیژن اسماعیلی سپرده شد تا دور جدیدی از حیات خود را آغاز کند.

بهمن‌ماه سال ۹۵ که اعتراض‌های کارگران شرکت روغن نباتی جهان بار دیگر و جدی‌تر از گذشته بالا گرفت و ساختمان استانداری زنجان بارها شاهد تجمع کارگران بود. مسئولان به منظور پیگیری مشکلات و رسیدگی به اعتراض کارگران با برگزاری چند جلسه توانستند تا حدودی این سر و صداها را بخوابانند. حتی به نظر می‌رسید جهان جان دوباره می‌گیرد و کارگرها هم علاوه بر دریافت مطالبات، صدای ماشین‌‌آلات را پس از مدت‌ها می‌شنوند.

در آن روزها که همه تصور می‌کردند مشکل اصلی کارخانه نبود مواد اولیه و مطالبات کارگران است، رسول بیات، فرماندار وقت زنجان از منشأ بروز مشکلات برای جهان و کارگرانش گفت. به گفته بیات مجموعه روغن جهان با پایین‌ترین قیمت به فردی فروخته شده که با توجه به پشتوانه‌هایی که دارد و بخشی از آن‌ها محسوس هستند، ۱۶ تا ۱۸ واحد تولیدی دیگر را هم مانند روغن جهان خریده و به تعطیلی کشانده است.

از سویی دیگر حکم جلب مالک کارخانه گرفته شده اما تا آن زمان کسی اقدامی برای جلب وی نکرده است. هم‌چنین نحوه واگذاری جهان ابهام‌ها و پیچیدگی‌های زیادی دارد و مالک با شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت، همه مسئولیت‌ها را بر دوش مجموعه استان می‌اندازد.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان هم در یکی از جلسه‌های ستاد اطلاع‌رسانی استان که دی‌ماه سال 97 برگزار شد، اظهار کرد که مشکلات مجموعه جهان میراث استان از واگذاری‌هاست، هرچند این واگذاری بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی نبوده و یک توافق بین «گروه شاهد» و خریدار آن یعنی «بیژن اسماعیلی» است. به عبارت دیگر واگذاری یا فروش روغن جهان زیر نظر سازمان خصوصی‌سازی کشور انجام نشده است.

بیژن اسماعیلی، مدیرعامل شرکت کف (داروگر) و هلدینگی متشکل از ۱۸ شرکت فعال در صنایع بهداشتی – شوینده و غذایی است. هلدینگی که اسماعیلی مدیرعامل آن را برعهده دارد شرکت‌هایی چون تولی‌پرس، کیوان، ارزش آفرینان ، تولیددارو، یاس‌خرمشهر، کیمیاایران، هومن‌شیمی، کف (داروگر) و صنایع بسته‌بندی داروگر و ۲ شرکت عمده پخش سراسری محصولات این هلدینگ را در برمی‌گیرد که برندهای معتبر و مشهوری چون ریکا، خمیر دندان پاوه، صابون نخل زیتون، شامپو پاوه، شوما، دریا، جام و غیره را به بازار و مغازه ها عرضه می‌کنند. هلدینگ تحت مدیریت اسماعیلی نزدیک به نیمی از بازار شوینده‌ها در ایران را تحت سیطره خود دارد.

سرنوشت برند ملی داروگر با تعدیل نیروی گسترده و زیان انباشته ۲۲۸ میلیارد تومانی در کنار به زمین خوردن برند های خوش نام دیگر این شرکت از جمله تولی پرس و کیوان که هر سه پیش از این در تابلو معاملات بورس تهران حضور داشته اند بسیار غم انگیز است.

 چطور اعتماد کردید؟

یکی از کارگران روغن نباتی جهان با اشاره به تجمع کارگران مقابل استانداری و اعتراض آنان نسبت به وضعیت کارخانه عنوان می‌کند: ما رفته بودیم حق‌مان را بگیریم، دردمان را فریاد بزنیم اما با شوکر از ما استقبال کردند. چرا نباید کارخانه به این بزرگی دارای تجهیزات میلیاردی که در کشور مطرح است در سال تولید، برنامه‌ای برای تولید داشته باشد؟ ما نمی‌دانیم درد مدیرعامل و دست‌اندرکاران کارخانه روغن نباتی جهان ‌چیست، آن‌ها دقیقا چه چیزی را می‌خواهند ثابت کنند؟ علیه دولت‌اند؟ خائن‌اند؟ یا با نظام مشکل دارند؟

این کارگر با اعتراض نسبت به اقدام مسئولان و صاحب‌نظران در واگذاری شرکت به بیژن اسماعیلی، مدیر تاکید می‌کند: شما که می‌دانستید وی صلاحیت اداره کارخانه را ندارد چرا کارخانه را به او سپردید؟ مگر رزومه او را مطالعه نکردید؟ اصلا چطور صلاحیت وی از سوی آقایان مسئول تائید شد؟ او برای تولی‌پرس چه کرده بود که جهان را به او سپردید؟ چه گلی به سر یاس خرمشهر و کیوان زده بود؟ در حال حاضر تولی‌پرس، کف و داروگر با ظرفیت 5 درصد فعال هستند! آیا واقعا تصور می‌کنید با واگذاری شرکت به بیژن اسماعیلی، به کلیات خصوصی‌سازی عمل کرده‌اید؟ کجای این واگذاری اصل 44 را در نظر گرفته است؟

مدیرعامل کارخانه قصد تولید ندارد

در جلسه‌ای که با حضور رئیس قوه قضائیه برگزار شده بود، مقرر شد تا پایان آبان‌ماه سال 98 تمامی معوقات و حقوق کارگران پراخت و کارخانه مکلف به آغاز دوباره کار شد، اما اگر چنانچه این اتفاق نیفتد برخورد قانونی انجام می‌شود.

هم‌چنین رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در حاشیه جلسه اقتصاد مقاومتی سی‌ام شهریورماه 98 اعلام کرد که فعالیت تولیدی شرکت روغن نباتی در زنجان بعد از یک وقفه چندین ماهه آغاز و دیگ بخار شرکت روغن نباتی روشن شده است.

ناصر فغفوری در این جلسه اعلام کرد که قطعات جدید خریداری‌شده نیز نصب و دیگ بخار راه‌اندازی شده تا این شرکت تولید کننده روغن نباتی که توانایی تولید روزانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ تن روغن نباتی را دارد رسما کار خود را از سر گیرد.

کارگران می‌گویند: مسئولان کارخانه هیچ برنامه‌ای برای تولید ندارند، کارخانه‌ای که ظرفیت اشتغال مستقیم برای حداقل یک هزار و 200 نفر را دارد نباید حال روزش این گونه باشد. در این کارخانه بزرگ تولید روغن در حال حاضر ۸۰ کارگر مشغول به کار هستند که به دلیل متوقف شدن فعالیت خطوط تولیدی کارخانه، کاری برای انجام ندارند.

دریغ از تولید 100 تن روغن در جهان

دغدغه اصلی کارگران روغن نباتی جهان با وجود تمامی مشکلات مربوط به حوزه کار و کارگری، نبود تولید در این شرکت است. آن‌ها ادعا می‌کنند در عرض دو سال هنوز 100 تن روغن تولید نشده است.

یکی از کارگران با بیان این مطلب معتقد است: مدیرعامل و کارفرمای این شرکت به هیچ عنوان قصد تولید نداشته و با وجود داشتن منبع مالی خوب، تمایلی جهت خرید یک پیچ معمولی برای دستگاه خط تولید هم ندارد تا به بهانه نبود پیچ، تولید را متوقف کند. تا به امروز هم هدفش را اجرایی کرده است.

وی با بیان اینکه زمانی در زنجان برندهای فامیلا، شیرین عسل، اویلا و محسن را ما می‌زدیم و تنها رقیب‌مان، لادن طلایی بود، تصریح می‌کند: متولیان کاری کردند که نزدیک به 5 سال است از عرصه تولید رسما خارج شده‌ایم.

وی با بیان اینکه پس از حضور رئیسی در محل کارخانه شاید 40 تن روغن تولید و به مقاصد هدف بارگیری شده است، ادعای تولید در روغن نباتی جهان را کذب محض می‌داند و می‌گوید: دو سال است که روغن‌های تولیدی در انبار شرکت موجود است و اداره کل استاندارد هم آن‌ها را تائید نکرده است.

این کارگر فعالیت کمیته رصد برای پایش و بررسی مشکلات روغن نباتی جهان را اقدامی تبلیغاتی و رسانه‌ای دانسته و ادامه می‌دهد: بدون هیچ واهمه‌ای می‌گویم مسئولان دولتی که می‌توانند مشکلات کارخانه را حل کنند، به دلیل ذی‌نفع بودن دست روی دست گذاشته‌اند. آقای استاندار، در حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه گفت «برای پشتیبانی و راه‌اندازی خط تولید کارخانه همه کار را انجام دادم اما نشد، الان دو راه پیش رو داریم، یا مدیر دولتی برای اداره روغن نباتی جهان می‌آورم یا کارخانه را از مدیریت فعلی گرفته و به خریدار می‌سپارم». اظهارات ایشان در رسانه‌ها نیز منعکس شد. 

وی با بیان اینکه کارگران شرکت به هیچ عنوان امنیت شغلی ندارند و پس از هر اعتراضی از سوی مسئولان و متولیان امر اخطاریه دریافت می‌کنند، عنوان می‌کند: باور کنید اوضاع و شرایط پس از حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه در کارخانه بدتر شد، برای پیگیری امور رفاهی کارگران شرکت موضوع را از طریق یکی از مسئولان استانداری پیگیری کردم، وی پس از کلی دعوا و ناراحتی مشکل را رفع کرد اما مدیر کارخانه را علیه من اجیر کرد تا از کار بی‌کار شوم.

جهان برای حضور در تولید، به فرصت نیاز دارد

ناصر فغفوری، رئیس سازمان صمت استان با بیان اینکه در حوزه تولید به هیچ عنوان مشکلی وجود ندارد، تاکید می‌کند: مواد اولیه به اندازه کافی موجود است، تاسیسات فعال است، دستگاه پرکن نسبت به ظرفیت خط تا 300 تن در روز توانایی فعالیت دارد. اما میزان تولید در شرکت 25 تن در روز است، این دستگاه یک مدت کار می‌کند سپس خاموش می‌شود و کارگران منتظر می‌مانند تا روغن تصفیه برسد. در حال حاضر بیش از 200 تن روغن تولیدی در انبار موجود است. 7 ماه حقوق معوق بعلاوه حقوق جاری و عیدی واریز شده است. بدهی کارگرانی که دیگر در کارخانه فعال نیستند نیز از طریق دستگاه قضایی پیگیری و در مجموع 500 میلیون به حسابشان پول واریز شده است.

فغفوری در واکنش به اظهارات برخی کارگران مبنی بر غیرفعال بودن کارخانه تصریح می‌کند: برخی نیز در مجموعه عادت به کار نکردن دارند و دوست دارند چنین اظهاراتی کنند. جدای از دغدغه تولیدی و توجیه اقتصادی فعالیت این شرکت که داریم، هدف ما دستیابی کارگران این شرکت به حق و حقوشان است که تا به امروز دستاوردهای خوبی داشته‌ایم، کجا سابقه داشت که بیژن اسماعیلی که سایر شرکت‌های تحت مدیریت خارج از استان بیش از 3 ماه حقوق معوق کارگرانش را پرداخت نکرده است، 7 ماه حقوق معوق کارگران روغن نباتی جهان بعلاوه عیدی و حقوق بهمن 98 را پرداخت کند؟، فکر می‌کنم چنین چیزی در تاریخ فعالیتش وجود نداشته است. نبود تولید را نمی‌توانم بپذیرم، اسفندماه سال 98 همراه با معاون دادگستری و مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری زنجان به صورت سرزده و در اوج برف و کوران در محل شرکت حضور یافتیم و این شرکت فعال بود.

مدیریت جهان، تا بهبود وضعیت کار و تولید حق جذب نیروی جدید را ندارد

رئیس سازمان صمت استان خطاب به کارگران معترض که می‌گویند کارفرمای شرکت دغدغه تولید ندارد، عنوان می‌کند: شما حقوق‌ و عیدی‌تان را بگیرید، تولید این کارخانه نیز به سیاست صاحب شرکت، استاندار و مسئولان انتظامی، قضایی و امنیتی استان برمی‌گردد که آیا فعالیت این شرکت توجیه اقتصادی دارد یا نه. مسئولان استان به مدیرعامل کارخانه تاکید کرده‌اند تا زمانی که کارخانه به روال نیفتاده است اجازه جذب نیروی جدید را ندارد. هدف اصلی ما دریافت دستمزد ماهانه 80 کارگر فعال در این کارخانه است که در این زمینه مشکلی وجود ندارد. حتی اواخر سال، مدیریت کارخانه تصمیم به جذب نیرو گرفته بود اما استاندار محترم گفتند تا زمانی که شرایط بهبود نیافته است، هیچ نیرویی جذب نشود، پس از رو به راه شدن وضعیت تولید، هر چقدر که می‌خواهند نیرو جذب کنند.

فغفوری تعطیلی ناشی از وجود نواقص در ماشین‌آلات کارخانه را از سیاست‌های داخلی هر شرکت خصوصی می‌داند و معتقد است: حفظ 80 کارگر روغن نباتی جهان همواره برای ما مهم بوده است، اگر چنین نبود مسئولان می‌توانستند این تعداد نیرو را برای دریافت بیمه بیکاری به مراجع ذیربط معرفی کرده و درِ شرکت را تا زمان تسویه کامل بدهی کارخانه از سوی مدیریت ببندند. این کارگران دارای سابقه‌های بالا هستند و در صورت بیکاری هیچ یک از کارخانجات نیز آن‌ها را به کار نمی‌گیرند. ما به هیچ عنوان نمی‌خواهیم به ضرر این کارگران کاری را انجام دهیم تا به امروز هم اجازه جذب نیرو به مدیرعامل کارخانه قبل از بهبود شرایط و وضعیت تولید و کار را نداده‌ایم.

رئیس سازمان صمت استان با بیان اینکه این کارخانه نهایتا با 10 درصد ظرفیت کار می‌کند، اضافه می‌کند: مسئولان این کارخانه به دنبال دریافت مجوز تولید روغن غنی‌شده با ویتامین E و D که قیمت آن برای صاحب کارخانه اقتصادی‌تر است، هستند. به نظر می‌رسد اگر شرایط مهیا باشد، تا اواسط اردیبهشت‌ماه سال جاری به نتیجه برسد.

فغفوری با بیان اینکه با 80 کارگر فعال، ظرفیت تولید کارخانه همین مقدار باید باشد، ادامه می‌دهد: کارخانه در حال حاضر تنها می‌تواند دستمزد 80 نیرو را پرداخت کرده و در کنار آن بدهی‌هایش را بپردازد. از این 80 نفر شاید 50 نفر در حوزه تولید و بسته‌بندی فعالیت می‌کنند که در هر شیفت شاید 15 نفر فعال هستند و مابقی در بخش اداری، حراست و امور نگهبانی مشغول به کارند.

3 مورد نمونه‌برداری طی 2 ماه آخر سال

بر اساس اظهارات میترا حمزه‌لویی، رئیس اداره نظارت بر اجرای استاندارد اداره کل استاندارد استان آخرین حضور بازرسان این اداره کل در محل شرکت مربوط به دی ماه سال 98 بوده و پس از آن درمراجعات متعدد کارخانه روغن نباتی جهان غیرفعال بوده است. حمزه‌لویی در این رابطه تاکید می‌کند: در مراجعات حضوری کارشناسان اداره کل نیز، این واحد آنچنان فعالیتی نداشته است. در سال ۹۸، ۸ بار به این واحد مراجعه شده و تعداد نمونه که گرفته شده یا در محل تولید بوده یا در ازمایشگاه موجود بوده تنها ۳ مورد نمونه‌ تهیه شده است که ۲ مورد آن مربوط به برج ۹ و یک مورد نیز مربوط به برج ۱۰ بوده است. لازم به ذکر است این نمونه‌های تهیه شده برای کنترل، مربوط به محصولات نهایی بسته بندی بوده نه روغن‌های فله‌ای.

مدیریت فعلی به فکر تولید نیست

یکی از کارگران جهان هم در واکنش به اظهارات رئیس سازمان صمت استان مبنی بر اینکه در حوزه تولید به هیچ عنوان مشکلی وجود ندارد با بیان اینکه دست‌اندرکاران کارخانه اصلا به دنبال تولید نیستند و به هنگام اطلاع از حضور مسئولان استان و بازدید از خط تولید نسبت به راه‌اندازی شوی تولید اقدام می‌کنند، تصریح می‌کند: هر وقت بازدید باشد، روزانه 5 تا 10 تن تولید می‌کنیم و دیگر هیچ! البته ظرفیت تولید روزانه کارخانه 200 تا 300 تن است.

وی با بیان اینکه طی یک سال اخیر به زور ۱۰۰ تن روغن بسته‌بندی شده در کارخانه تولید شده است، تصریح می‌کند: مدیرعامل کارخانه قصد تولید روغن مصرفی خانوارها را ندارد، او در تلاش است روغن موردنیاز واحدهای شوینده تحت مدیریت خود را تامین کند.

این کارگر با بیان اینکه اگر به مدیریت کارخانه باشد 40 نفر از 82 کارگر فعلی را نگه می‌دارد و مابقی را مثل نزدیک به 500 کارگر قبلی اخراج می‌کند، تا این تعداد فقط روغن موردنیاز شرکت‌های تابعه خود را تامین کند، می‌گوید: الان هم با سخت کردن شرایط و عدم اجرای قانون کار می‌خواهد کارگران را خسته کند تا آن‌ها خودشان از ادامه کار انصراف دهند، بیژن اسماعیلی نمی‌خواهد با تعدیل کارگران فعلی به مسئولان دولتی بهانه بدهد.

شوی تولید

وی می‌گوید: احساس می‌کنم با دروغ‌هایی که در حوزه تولید و فعالیت کارخانه به مسئولان دولتی تحویل می‌دهند، صرفا به دنبال خریدن وقت هستند، اصلا شو بازی می‌کنند که وقت بخرند. یا مسئولان هم با دست‌اندرکاران کارخانه هم‌دست‌اند.

دیگر کارگر مشغول در این کارخانه نیز با بیان اینکه پس از حضور آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه در این واحد شاید یک هفته تا 10 روز شرکت فعال بوده و تولیدات داشته است، از سوء‌استفاده برخی مدیران و مسئولان از وضعیت اشتغال کشور و استان انتقاد کرده و می‌گوید: مدیران مربوطه می‌دانند کارگر به حقوق چندرغازی که می‌گیرد مجبور است راضی باشد. به همین میزان کفایت کرده و سایر حقوق کارگر از جمله حق شیفت، اضافه کاری مرخصی را محاسبه نمی‌کنند.

وی با بیان اینکه مسئولان وابسته به دولت و غیره کاری به جز تهدید و تحقیر کارگر بلد نیستند، اضافه می‌کند: زمانی در این کارخانه بیش از 700 نفر کار می‌کردند با همین تهدیدها و تحقیرها این تعداد به 80 نفر رسیده، باز هم دست از این تهدیدها برنمی‌دارند. ما از مسئولان قضایی به ویژه سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه تشکر می‌کنیم، کاری که باید دولتی‌ها انجام می‌دادند را پیگیر شدند.

گفتیم که تولید نداریم

این کارگر با اشاره به بازدید استاندار و اظهارات مدیریت کارخانه که کارگران را تنها عامل توقف تولید روغن نباتی جهان دانسته بود، خاطرنشان می‌کند: مانور نیم ساعته که در همه جا رسم است توسط استاندار زنجان انجام شد، متاسفانه در این بازدید مدیریت کارخانه گفتند، تولید داشتیم و کارگران تولید را نگه داشته‌اند! اظهارات وی به هیچ عنوان واقعیت نداشت. استاندار هم پس از شنیدن صحبت‌های مدیر کارخانه خط و نشان کشید، نماینده کارگر هم در دفاع از حقوق کارگران حرف‌هایی که واقعیت داشت را زد اما چند روز بعد او را هم اخراج کردند!

وی با دعوت از استاندار زنجان جهت بررسی میزان تولیدات انجام گرفته در شرکت روغن نباتی جهان تاکید می‌کند: به صراحت می‌گوییم آن زمان هم تولید نداشتیم، الان هم تولید نداریم. علت آن کارگران نیستند، مدیرعامل و متولیان کارخانه نمی‌خواهند این واحد سرپا باشد و تولید کند.

وی با بیان اینکه اگر تا به امروز مشکل کارخانه روغن نباتی جهان حل نشده است، فقط و فقط به دلیل ارتباطات نزدیک مدیرعامل این شرکت با مسئولان دولتی بوده تا آقایان به هر نحوی شده بیژن اسماعیلی را به هدفش برسانند، عنوان می‌کند: ما کارگران، هر جا اعتراض کردیم سیاسی‌اش کردند. مسئولان ذیربط استانی توانایی این را ندارند که کارفرمای ما را موظف به اجرای قانون کار کنند، در این 6 سال حتی یک نسخه از فیش‌های حقوقی‌مان را به دست‌مان نداده‌اند! ۳۶ ماه بیمه ما روی هواست. با کم کاری‌های دولت، کارفرماهایی نظیر مدیریت فعلی کارخانه روغن نباتی جهان روی کار آمده‌اند تا خون کارگر را بمکند. چرا رئیسی با حضور یک روزه‌اش کاری کرد که شما ۶ ساله نتوانستید؟

ما نصف حقوق قانونی‌مان را دریافت می‌کنیم، از سال ۹۲ تا ۹۷ حکم اداره کار را داریم برای هر کدام‌مان ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان است اما نمی‌توانیم آن را نقد کنیم. می‌گویند باید اخراج‌تان کنیم تا پولتان را بدهیم. مشکل اصلی ما این است. در راهروهای اداره کار منتظر گرفتن حق‌مان می‌مانیم نوبت که به ما می‌رسد ۳۰ تا ۴۰ درصد حق‌مان را نمی‌دهند، ۱۵ تا ۲۰ درصد را به خاطر نبود مدرک صلوات می‌فرستند، بقیه را هم پس از گذشت سال‌ها دیگر نمی‌توانیم بگیریم! ما از رئیس کل دادگستری استان تقاضا داریم مشکل‌مان را ریشه‌ای حل کنند، استانداری فقط شعار می‌دهد و می‌رود.

روغن تولیدی شرکت‌های شوینده زیرنظر مدیریت کارخانه در این واحد به صورت فله‌ای تولید می‌شود. اگر نمی‌تواند حق شیفت بدهد چرا کارگر را دو شیف ۱۲ ساعته موظف می‌کند که کار کند اما حقوقش را نمی‌دهد؟، امسال عیدی هم ناقص گرفتیم، یک سوم عیدی را ندادند، حقوق اسفندماه‌ ما مانده است، افزایش حقوق سالانه هم طبق قانون خودش است. مسئولان دقیقا چه کار می‌کنند؟

جهان؛ به تدریج وارد عرصه تولید می‌شود

محمدرضا آبی‌پور، مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری زنجان در این رابطه با اشاره به تامین مواداولیه به میزان 3 هزار تن و قرارگیری آن در خط تولید در مورد عوامل تاثیرگذار در ایجاد مشکلات فعلی کارخانه در حوزه تولید می‌گوید: کارخانه طی سال‌های قبل تعطیل بوده، حدود 1.5 سال پیش احیا شده است، در نتیجه باید مجوزهای مربوطه را از ارگان‌ها و سازمان‌های مربوطه از جمله استاندارد، غذا و دارو و غیره اخذ کند، و همزمان با آن تولید می‌کند. ویتامینه، روغن هیدروژنه (جامد) را به تدریج دریافت و وارد خط تولید می‌کند. در آخرین بازدیدی که از شرکت داشتیم، خط تولید فعال است و محصولات تولیدی هم در بازار بود و به محض اخذ مجوز، تولیدات از انبار شرکت خارج می‌شود.

تهدید نکرده‌ایم

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری زنجان با رد ادعاهای کارگران روغن نباتی جهان مبنی بر تهدید آنان از سوی مقامات ارشد استانی تاکید می‌کند: هیچ مقام دولتی با ارعاب و تهدید کار را پیش نمی‌برد بلکه با استناد به قانون و جایگاه قانونی کار می‌کند.

آبی‌پور با بیان اینکه مسئولان دولتی موضوع کارخانه روغن نباتی جهان و مشکلات آن را از ابتدای امر در دستور کار قرار داده بودند به امضای تفاهم‌نامه بین استانداری و کارخانه در رابطه با تامین مواد اولیه از طریق شرکت بازرگانی ایران با وجود بدهی این واحد، مدت‌ها قبل از حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه در زنجان اشاره کرده و می‌گوید: حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه در زنجان و بازدید از کارخانه روغن نباتی جهان و پیگیری‌های ایشان موضوع را تسهیل کرد.