پایگاه صدای زنجان نیوز / زهره میرعیسی‌خانی : بانوی مترجم زنجانی که بیشتر کارهای علمی ترجمه کرده است، دلیل عدم ورود خود را به ترجمه متون ادبی دید کمالگرایانه خود دانسته و در این زمینه می‌گوید: دید کمالگرایانه‌ام،  مانع از ورودم به سمت ترجمه متون ادبی شده است!

«سمیرا سعیدی» که کسانی که بیشتر با نام «صبا» شناخته می‌شود، شاعر و مترجم زنجانی است. او متولد یکی از روزهای سرد بهمن ماه (14 بهمن) در زنجان است.  در ابتدا در رشته مهندسی «بهداشت محیط» تحصیل کرده  و سپس کارشناسی ارشد «محیط زیست» را در گرایش «آلودگی هوا» در دانشگاه علوم تحقیقات تهران دنبال کرده است.

اما به جهت اینکه از سال‌های دور در زمینه ترجمه و یادگیری زبان انگلیسی به صورت خودخوان  فعالیت داشته است، بعد از تحصیل در رشته‎های ذکر شده به سمت «ادبیات انگلیسی» گرایش پیدا کرده و این رشته را به شکل آکادمیک در دانشگاه زنجان  دنبال کرده است و اکنون  دانشجوی ارشد ادبیات انگلیسی از دانشگاه تبریز است.

او  از سال 1382 جزواعضای فعال  انجمن ادبی «اشراق» بوده است و در زمینه ادبیات فعالیت داشته است.  از او دو کتاب ترجمه به انتشار رسیده است که هر دو کتاب، در زمره کتب علمی محسوب می‌شوند. کتاب ترجمه او با عنوان  «راهنمای استفاده از مدل عددی سه بعدی به منظور شبیه سازی رسوبات در آبگیرها» و کتاب «فرهنگ لغت انگلیسی به فارسی ورزشی آکسفورد» به چاپ رسیده است.  

**پذیرش و ترجمه هر دو کار به شکل پیشنهاد برای من اتفاق افتاد

او در گفت و گو با صدای زنجان در مورد کتب ترجمه شده خود می‌گوید: کتاب«راهنمای استفاده از مدل عددی سه بعدی به منظور شبیه سازی رسوبات در آبگیرها»  یکی از کتبی است که در زمینه  مسائل آموزشی زیست محیطی است. یکی از دوستان «جعفر جعفری» پیشنهاد  ترجمه این کتاب را به من دادند و چون من به موضوعات محیط زیستی علاقه داشتم، ترجمه این کار را پذیرفتم!

 وی در مورد کتب دوم خود که یک کتاب دیکشنری است، اذعان می‌کند: ترجمه و فراهم سازی این کتاب هم مجددا از سمت  آقای «فرهاد مردانی» پیشنهاد داده شد و چون ایشان هم رشته آسیب شناسی و اصلاح حرکات ورزشی را خوانده بودند و دکترای زبان انگلیسی داشتند، من پیشنهاد ایشان را هم پذیرفتم . در واقع پذیرش و ترجمه هر دو کار به شکل پیشنهاد برای من اتفاق افتاد.

**مترجم متون ادبی باید به فرهنگ زبان مقصد آشنایی داشته باشد

سعیدی در مورد تشابه و تفاوت ترجمه متون «ادبی» و «علمی»اظهار می‌کند:  اگر در مورد تشابه این نوع از ترجمه متون بخواهم حرف بزنم، «تبحر مترجم» و «آشنایی با ساختار متون ادبی و علمی» و «داشتن مطالعه در این زمینه» اهمیت دارد! چرا که برای ترجمه؛ مترجم نیازمند درک و دریافت  مفاهیم  متون ادبی و علمی است.

وی می افزاید: بدیهی است که در زبان علمی یک سری ساختارها و چارچوب‌هایی وجود دارد! در مقاله نویسی و یا کتب علمی‌نویسی غالبا پیچیدگی‌های ادبی چندانی وجود ندارد و سعی می‌شود با فصیح‌ترین و سریع‌ترین روش ممکن مطالب علمی به زبان مقصد انتقال یابد، اما وقتی کار به متن ادبی می‌رسد  با یک دنیای ادبی مواجه هستیم، چرا که ادبیات خود با معانی پنهانی روبه رو است و مترجم برای درک این معانی باید به  فرهنگی که مولف اصلی دارد، آشنایی داشته باشد.

**دید کمالگرایانه مانع از ورودم به سمت ترجمه متون ادبی شده است

این شاعر خاطرنشان می‌کند: در ترجمه متون ادبی نه تنها ساختار و معانی پنهان، بلکه باید تکنیک‌های ادبی و پارامترهای خیلی پیچیده‌تری هم  در نظر بگیریم. در حقیقت ترجمه متون ادبی زمان بیشتری می‌برد و مترجمین  نیازمند مطالعه در حیطه موضوع ترجمه هستند. ضمن اینکه وقتی اینکه در ترجمه بتوان برای واژه ها معادل‌یابی مناسبی داشته باشیم، کار دشواری است و نیازمند تسلط بالا به فرهنگ و زبان مقصد مترجم است.

وی در پاسخ به سوالی در زمینه عدم ورود خود به ترجمه کتب ادبی ، اظهار می‌کند: عدم ورود من به این حوزه شاید به جهت این بوده است که  فرصتی برایم پیش نیامده است، چون همواره مشغله بالایی داشته‌ام و . گرچه همیشه گوشه ذهنم بوده است و برخی از اساتید و دوستان، متونی را به من پیشنهاد داده‌اند؛ اما دید کمالگرایانه من به مسائل مانع این کار شده است.

سعیدی در مورد وفادار ماندن به متن اصلی نویسنده ، می‌گوید: وفادار ماندن به متن نویسنده، یک اصل اساسی و اختصاصی است؛ باید گفت که تسلط قابل قبول مترجم  به زبان مبدا و مقصد حرف اول و آخر را در ترجمه می‌زند. ضمن اینکه مترجم باید در این زمینه  مطالعه بسیار داشته باشد.

 وی ادامه می‌دهد: باید  بگویم که ما در امر ترجمه باید امانت فرمی و امانت معنایی را رعایت کنیم. گرچه امانت به معنا به دلیل وفاداری به کلمات یک مقدار سخت است و معادل یابی کلمات در این زمینه باعث می‌شود تا آن معنایی که در زبان مبدا به مقصد انتقال می‌یابد به درستی شکل نگیرد  و در گاهی موارد معنا از دست برود، اما امانت به فرم  در مقایسه با امانت معنا آسیب‌پذیرتر است؛ چون در  برخی از موارد برخی از فرم‌ها در زبان‌ها اصلا تعریف نشده‌اند! بنابراین فکر می‌کنم  مترجمین در بین امانت به فرم و معنا سعی می‌کنند امانت به معنا را داشته باشند تا مفهوم از دست نرود.

به گفته این شاعر؛ در انتخاب کتاب برای ترجمه، معمولا به بدیع و بکر بودنش اهمیت می‌دهم! یعنی کتابی را انتخاب میکنم که ترجمه نشده باشد و اثر جدیدی باشد و حرفی برای گفتن  داشته باشد!

**اگر مترجمی به ترجمه  به عنوان شغل نگاه کند؛ در خدمت سفارش ناشر است

وی در پاسخ به اینکه  «مترجم چگونه یک اثر  را برای ترجمه انتخاب کند؟ آیا  بر اساس سلایق خود این اتفاق صورت بگیرد یا نظر ناشر ؟» اظهار می‌کند: در پاسخ به این سوال باید گفت که این امر بستگی دارد به اینکه مترجم  به چه عنوان دارد به  آن نگاه می‌کند؟ آیا به شکل شغل نگاه می‌کند و یا  به عنوان یک فعالیت جنبی و فرعی در این حیطه مشغول به کار است  و شغل او نیست!  اگر مترجمی به ترجمه  به عنوان شغل نگاه کند در خدمت سفارش ناشر است و  ناگریز آنچه ناشر می‌خواهد را ترجمه می‌کند. اما اگر مترجم مستقل باشد قطعا به سمت علایق شخصی خود می‌رود که البته گاهی اوقات هم آشنایی با خط  فکری متفاوت برای خود مترجم انگیزه‌بخش است و ممکن است که ناشر اثری را پیشنهاد بدهد و مترجم پا به  پای ترجمه پیش م‌یرود و برایش انگیزه ایجاد می‌کند .

**وضعیت اقتصادی در ترجمه اهمیت دارد

وی در پاسخ به سوال اینکه «آیا مترجم باید به حوزه اختصاصی خود ورود کند یا نه میتواند در هر حوزه ای ورود داشته باشد ؟» اظهار می‌کند: مشخص است که اگرمترجم در حوزه  خاصی کار خود را انجام بدهد، رفته رفته در آن حوزه تبحر پیدا می‌کند!  معتقدم که تبحر در یک رشته  بهتر از تبحر در چند رشته است. مترجم وقتی  بخواهد در چندین حوزه فعالیت کند، زمان و فرصت و مطالعه بیشتری می‌خواهد تا یک کار را خوب از کار در بیاورند! بنابراین  فکر می‌کنم نتواند آن قدری که در یک  حوزه خاص فعالیت می‌کند، خوب کار کند، چرا که به هر حال ما انسان هستیم و  متاسفانه محدودیت‌های اقتصادی و عملکردی داریم و در طول زندگی فقط مشغول ترجمه نیستیم .

سعیدی می‌افزاید: وضعیت ترجمه در کشور را  از دو دیدگاه می‌توان نگاه کرد. ترجمه در جامعه خیلی تحت تاثیر اقتصاد است و من فکر می‌کنم که ترجمه هم  یک حرفه  و هنر است. بنابراین همانطور که ما  در زمینه‌های مختلف یک نهاد و موسسه خاصی داریم و هنرمندان بر اساس زمینه و پیشینه خود در آن حیطه فعالیت دارد و وزارتخانه‌هایی از آن‌ها حمایت مالی می‌کنند، ترجمه هم می‌تواند چنین نهادی داشته باشد تا از آن‌ها در زمینه  اقتصادی حمایت کند و باعث رشد و شکوفایی مترجمانی که در سطح کشور کم هم نیستند، شود! بنابراین شرایط اقتصادی اهمیت دارد و یک مترجم تلاش می‌کند که کارهای کوچکی را انجام  بدهد و بابت آن هزینه دریافت کند.

وی ادامه می‌دهد: در ادامه وضعیت ترجمه در کشور باید گفت که گاهی ما در نمایشگاه‌های کتاب، با چندین ترجمه از یک کتاب روبه رو هستیم که گاها به درستی ترجمه نشده اند و این موضوعات بیشتر به جهت عدم حمایت از مترجمین است که باعث می‌شود که  ترجمه‌های ضعیفی را از کارها بینیم .

وی خاطرنشان  می‌کند: ما مترجمانی داریم که در زمینه علمی و یا ادبی متبحر هستند. اگر بخواهم چند تن از بهترین‌های ترجمه ادبی را نام ببرم بهمن فرزانه ، نجف دریا بندزی ، محمد قاضی ، پیمان خاکسار،  امر الله امرایی و بسیاری دیگر که در این زمینه فعالیت دارند که کتاب‌های مولفین را به بهترین شکل ترجمه کرده‌اند.

**خوشحالم که مترجم متبحری در استان زنجان داریم

سعیدی می افزاید: در جلسه نقدی که برای اولین بار در زنجان  در زمینه ترجمه برگزار شد، بنده به بررسی سه رمان از کارهای «هاروکی موراکامی» به ترجمه آقای «محمود مرادی»  پرداختم. پیشنهادهایی در این زمینه داشتم   لی بسیار خوشحال بودم که آقای «محمود مرادی» بسیار ترجمه قدرتمندی ارائه کرده بودند و علیرغم اینکه در ترجمه محدودیت‌هایی وجود دارد، از پس ترجمه بر آمده بودند.

 وی در پاسخ به سوال اینکه «چه توصیه‌ای به مترجمین تازه کار دارید؟»، عنوان می‌کند: قطعا کسانی که به تازگی به این حیطه ورود کرده‌اند نیز می‌دانند که کسب مهارت در حوزه زبان شناسی با مطالعه میسر است و کسب تجربه از طریق شرکت در محافل ترجمه و کارگاه‌های  مرتبط و داشتن  یک دید انتقادی به کارهای ترجمه‌ای که انجام می‌دهند، می‌تواند به آنها کمک کند. بهتر است آنها دیدگاه‌های انتقادی را بپذیرند چون با پذیرش انتقاد است  که می‌توانند رشد و پیشرفت کنند.

انتهای پیام