پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ فاطمه شمشیرگر: طبق اظهارات مسئولان ذیربط، مقرر شده تا 28 دی‌ماه 1402، جشنواره دوسالانه منزوی به میزبانی زنجان برگزار شود، جشنواره‌ای که به گفته مدیرکل ارشاد استان زنجان با توجه به آثار ارسالی، این جشنواره کم از جشنواره فجر ندارد اما برخی از هنرمندان با توجه به جایگاه «حسین منزوی» در عرصه غزل، معتقدند علاوه بر برگزاری جشنواره‌های ملی، باید فکری هم به غربت مزار او کرد!

طبق اظهارات مسئولین اجرایی، جشنواره دوسالانه حسین منزوی 28 دی‌ماه 1402 در محل فرهنگسرای امام خمینی(ره) زنجان برگزار می‌شود.

گفته می‌شود؛ بخش‌های دومین جایزه ملی غزل حسین منزوی شامل غزل فارسی و ترکی در قالب تک اثر و مجموعه غزل (کتاب) است.

 به جز حسین منزوی، منزوی‌های دیگری نیز وجود دارند که اکنون منزوی شده‌اند

ابوالفضل ایمانی یکی از هنرمندان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان با ادعای اینکه جشنواره دوسالانه منزوی در سال نخست خود دارای حواشی متعددی بود، عنوان می‌کند: البته امسال این حواشی برداشته شده و خود هنرمندان پای کار آمده‌اند.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار صدای زنجان پیرامون اینکه مسئولیت زنجان در قبال این شاعر بزرگ چیست و آیا مراسم دوسالانه منزوی برای گرامی‌داشت این شاعر بزرگ کافیست یا خیر، می‌گوید؛ مسئولیت زنجان در قبال منزوی بسیار سنگین است، چرا که به جز حسین منزوی، منزوی‌های (هنرمندانی که نظیر منزوی هستند) دیگری نیز وجود دارند که اکنون منزوی و گوشه‌گیر شده‌اند و علت این است که در زنجان تقدیر و تجلیل از هنرمندان پس از وفات آنها صورت می‌گیرد.

 هنرمندان بسیاری به دلیل ترس از انتقاد، منزوی شده‌اند

این هنرمند ضمن ابراز اینکه چنانچه استاد منزوی در حال حیات بود، برای بسیاری از حرکت‌ها و اتفاقات فرهنگی و هنری می‌توانست منتقد باشد، اما اکنون چون درقید حیات نیست، طبیعتا نمی‌توانند انتقادی کند، مدعی است: هنرمندان بسیاری به دلیل ترس از انتقاد، منزوی شده‌اند. زیرا به جای نقد برخی از آثار، خود هنرمند است که مورد انتقاد قرار می‌گیرد و همین موضوع موجب آزرده خاطر شدن بسیاری از هنرمندان و کنار رفتن آنها از جامعه هنری می‌شود. لذا می‌بایست منزوی‌های دیگری را به غیر از حسین منزوی در نظرشوند.

وی با اشاره به اینکه حسین منزوی در تاریخ ۱ مهر ماه ۱۳۲۵ در شهر زنجان دیده به جهان گشوده است و در طول مسیر زندگی خود به خاطر مسائل سیاسی روز آن دوران وارد چالش‌هایی شده است، می‌گوید: این چالش‌ها در اشعار وی مشخص و مشهود است و به عبارتی اشعار ایشان جلوه‌گر این چالش‌ها می‌باشد اما هیچگاه در اشعار خود تعصبات خشک نداشته است.

جشنواره اگر در شان منزوی، اسطوره غزل، باشد عالی ‌است

ایمانی با بیان اینکه این شاعر بزرگ سبک‌های مختلف را داشته است و ایشان را نباید تنها غزلسرا دانست، چراکه شعرهای نیمایی و سپید نیز داشته و ترانه سرایی نیز کرده است، افزود: اما از آنجایی که غزلیات وی بر دیگر اشعارش غالب می‌باشد، به همین جهت در سطح جامعه و در میان هنرمندان به عنوان شاعر غزلسرا مطرح می‌شود.

وی با اشاره به کتاب‌های نیمایی و سپید ایشان همچون با عشق تاب می‌آورم، به همین سادگی یا کتب ترجمه حیدربابا به نیمایی عنوان‌می‌کند: منزوی کتاب‌های دیگری از این دست دارد که اساساً جزو غزلیات به شمار نمی‌آیند.

به گفته این هنرمند در سابقه فعالیت‌های هنری حسین منزوی غزلیات بسیار زیبایی اعم از با عشق در حوالی فاجعه‌، با سیاوش از آتش، نگاه زیتونی یا اشعار ترکی همچون مجموعه دومان رویت می‌شود.

ایمانی یادآور شد: حسین منزوی در اردیبهشت ماه ۱۳۸۳ دار فانی را ترک گفته و اکنون در جوار مزار پدرشان که ایشان نیز شاعر بودند، دفن شده است.

ارسال 1500 اثر به جشنواره دوسالانه منزوی امسال

 مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان هم در گفت‌وگو صدای زنجان در خصوص تعداد ثبت نام کنندگان جشنواره دوسالانه منزوی اعلام می‌کند: تعداد ثبت نام کنندگان در سایت تا شب گذشته، معادل ۵۰۰ نفر بوده که از این تعداد، ۴۱۳ نفر موفق به ارسال آثار خود شده‌اند، که این رقم بی‌سابقه بوده است. از میان این شرکت کنندگان، تعداد ۲۷۱ نفر آقا و ۱۴۹ نفر خانم بوده اند. حدود ۸۰ نفر باقیمانده از شرکت کنندگان به علت اتمام مهلت، موفق به ارسال اثار خود نشدند.

امرالله حسنی با اعلام اینکه برای نخستین بار تمام کشور در این جشنواره شرکت کرده‌اند و از ۳۱ استان ارسال اثر به این جشنواره صورت پذیرفته است، ابراز می‌کند: جشنواره دوسالانه منزوی امسال در حد جشنواره فجر بوده و تمامی استان‌ها در آن شرکت کردند و تعداد ۱۵۰۰ اثر ارسال شده است.

وی در ارتباط با بخش‌های این جشنواره می‌گوید: بخش اصلی این جشنواره، تک اثر فارسی، تک اثر ترکی و غزل بوده، در حوزه پژوهش نیز کتاب، مقاله و پایان‌نامه می‌باشد. بخش ویژه‌ای نیز در رابطه با خانواده و هویت ایرانی داشته که آن هم تک اثر ترکی و تک اثر فارسی داشته است.

 مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان در پاسخ به سوال صدای زنجان در مورد اینکه چه اقداماتی برای کاهش حواشی در این جشنواره صورت پذیرفته، می‌گوید: برای جلوگیری از ایجاد حواشی در این جشنواره تبلیغات خوب و گسترده‌ای صورت گرفته، همچنین برای کاهش حواشی تلاش شده است که از داورانی استفاده شود که سطح ملی داشته باشند تا بتوانند در این خصوص به ما کمک کنند.

 حسنی در خصوص تعداد داورها بیان می‌کند: تعداد ۱۵ نفر داور در حوزه‌های مختلف شعر فارسی، شعر ترکی، کتاب، مقاله و پژوهش در این جشنواره حضور داشتند.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان در مورد جوایز جشنواره عنوان می‌کند: جوایز مذکور با توجه به موضوعات مختلف، متفاوت است.

 جایزه نفر اول در حوزه مجموعه کتاب، مبلغ ۱۰ میلیون تومان، جایزه برگزیده دوم ۷ میلیون تومان و برگزیده سوم ۵ میلیون تومان و جایزه شایسته تقدیر ۲ میلیون تومان می‌باشد.

همچنین در حوزه جوایز بخش تکثر، نفر اول ۸ میلیون تومان، نفر دوم ۶ میلیون و نفر سوم ۴ میلیون تومان خواهد بود. البته سعی بر این است که در صورت اختصاص اعتبار کافی، میزان جوایز بالاتر رود.

 افسوس که بزرگی و شکوه این کوه شعر و ادب را هرگز درک نکردیم

رضا قاسم پور دیگر هنرمند زنجانی نیز به صدای زنجان می‌گوید: اوایل دهه هفتاد، هشت ماه با استاد حسین منزوی در نشریه وزین امید زنجان همکار بودیم. استاد دبیر صفحه ادبی بودند و من هم یادداشت‌های فرهنگی اجتماعی می‌نگاشتم. پس از انتشار هر شماره، استاد جلسات نقد ادبی در دفتر نشریه برگزار می‌کردند.

قاسم پور با اشاره به اینکه بدون شک فرهنگ و ادبیات زنجان مدیون سلطان غزل معاصر استاد حسین منزوی است، ابراز می‌کند: در این راستا برگزاری جشنواره دوسالانه شعر منزوی حرکت پسندیده و نیکویی در جهت ارج نهادن بر خدمات استاد است و بدون شک باید روند اجرایی دو

سالانه منزوی در شان و شوکت این قله قاف غزل صورت گیرد.

وی با بیان اینکه متاسفانه چون شش سالی است که زنجان نیستم ارزیابی میدانی مشخصی از روند اجرایی جشنواره دوسالانه ندارم می‌افزاید: ولی ذات و فلسفه این دوسالانه قطعا حرکتی مثبت و سازنده می‌باشد.

این هنرمند ادامه می‌دهد: جا دارد بنیاد منزوی در زنجان تاسیس شده و این بنیاد همانند بنیاد استاد شهریار فعال، چند بعدی و مستمر فعالیت نماید.

 رد پای اسطوره‌ها و سمبل‌های ترکی در جای جای اشعار فارسی «منزوی»

قاسم‌پور با اشاره به اینکه منزوی پیشنهادهایی به غزل امروز داد، می‌گوید: او همانند نیما که تحولی شگرف در شعر به وجود آورد، انقلابی در غزل معاصر به وجود آورد و در دوره‌ای غزل سرود که همه منتقدان گمان می‌کردند عمر شعر کلاسیک و غزل به پایان رسیده است. اما منزوی ثابت کرد که غزل از پتانسیل بالایی برخوردار است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

وی افزود: منزوی در کتاب دیدار در متن یک شعر، که در آن به بررسی ۳۶ شاعر معاصر پارسی‌گوی پرداخته است، وجهی ممتاز از خود، یعنی یک منتقد ادبی را به نمایش گذاشته است.

وجه مغفول مانده‌ای از منزوی، وجه علاقه و ارتباط او با فرهنگ و ادبیات ترکی_آذربایجانی است

این هنرمند وجه مغفول مانده‌ای از منزوی را وجه علاقه و ارتباط او با فرهنگ و ادبیات ترکی_آذربایجانی اعلام و ابراز می‌کند: علاوه بر رد پای اسطوره‌ها و سمبل‌های ترکی در جای جای اشعار فارسی او همچون شعر او خطاب به کوراوغلو یا تلمیح افسانه ترکی پلنگ در غزلِ خیال خام پلنگ من...، کتاب‌های تیغ زنگ زده «برگردان افسانه های آذربایجانی به فارسی»، این ترک پارسی‌گوی، ترجمه نیمایی حیدربابایه سلام شهریار به فارسی، منظومه صفرخان و غیره نشانه عشق دیرینه وی به زبان و ادبیات مادری است.

قاسم‌پور می‌گوید: بزرگ‌ترین بارقه شعر منزوی ضمن وفاداری و حفظ دستاوردهای غزل کلاسیک، رسیدن به افق‌های روشن و توجه دقیق به زندگی انسان معاصر بود و بیان تعابیر عامیانه با توجه به فراز و نشیب روزگاری که در آن می‌زیست.

وی با بیان اینکه منزوی همان کاری را با ادبیات کلاسیک فارسی و خصوصا اسب چموش غزل کرده که نیما در برهه‌ای برای نجات ادبیات فارسی کرد، عنوان می‌کند: به باور صاحب‌نظران، منزوی نیمای غزل است. او با آفرینش غزل نو فارسی، جانی دوباره به غزل بخشید که خیلی‌ها آن را مرده می‌پنداشتند و حتی هنوز نیز می‌پندارند!

هنرمندان خواهان اختصاص مقبره ویژه‌ای برای منزوی هستند

حسین منزوی در تاریخ ۱ مهر ماه ۱۳۲۵ در شهر زنجان دیده به جهان گشود و در اردیبهشت ماه ۱۳۸۳ دار فانی را ترک گفته و اکنون در جوار مزار پدرشان که ایشان نیز شاعر بودند، دفن شده است.

به گفته ی ابوالفضل ایمانی یکی از هنرمندان زنجان، درخواست‌های مکرر از سوی هنرمندان دغدغه‌مند وجود داشت که منزوی در مزار دفن نشود، بلکه مقبره و جایگاه ویژه‌ای به این شاعر بنام اختصاص یابد، اما در نهایت در مکانی نامناسب برای یک هنرمند به خاک سپرده می‌شود.

وی با بیان اینکه هنرمندان دغدغه‌مند درخواست مکرر داشتند که منزوی در مزار دفن نشود، بلکه مقبره و جایگاه ویژه‌ای به این شاعر بنام اختصاص یابد، ادعا می‌کند: به علت وجود ملایمت‌هایی از جانب نزدیکان این استاد و گاهاً ناملایمات‌هایی از جانب مسئولانی که درک چندانی از هنر نداشته‌اند، در مکانی نامناسب برای یک هنرمند به خاک سپرده می‌شود.

 این هنرمند با ابراز ناراحتی از اینکه از آن روز تا به امروز تلاش هایی برای طراحی المان‌هایی ویژه حسین منزوی صورت گرفته تا کاستی‌هایی که در این خصوص بر جای مانده است به نوعی جبران شود اما هنوز هم موفق به یافتن المان مناسب و نصب آن در آن مکان نشده‌اند، تصریح کرد: علت پیدا نکردن المان این است که هنوز هم ارزش واقعی استاد شناخته نشده و سعی شده که با هزینه‌های ناچیز المان‌های ساده، پیش پا افتاده و بی‌ربطی نصب شود.

تعصب فرهنگی وجود ندارد

 وی ادامه می‌دهد: بسیاری از هنرمندان در سطح کشور از زنجانی بودن حسین منزوی و استقرار مزار ایشان در این شهر اطلاعی ندارند، چرا که هنوز هم عده‌ای از نام ایشان هراس دارند و در قبال این هنرمند و دیگر هنرمندان کوتاهی می‌شود و حسین منزوی باید المان این شهر باشد.

 ایمانی به برداشتن و تعویض سردر کارخانه کبریت و سردر مسجد جامع به جای بازسازی آنها اشاره و اظهار می‌کند: اماکن تاریخی بسیاری اینگونه از بین رفته است. این در حالی است که در ارتباط با فرهنگ نیز همین گونه است. چرا که تعصب فرهنگی وجود ندارد و به فرهنگ، تاریخ و تمدن آنگونه که باید و شاید ارزش گذاری نمی‌شود.

برنامه‌ریزی برای ایجاد مقبره‌الشعرا در زنجان

امرالله حسنی، مدیرکل ارشاد استان زنجان نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان در خصوص اینکه آیا برگزاری جشنواره دو سالانه منزوی برای گرامی‌داشت این شاعر بزرگ کفایت می‌کند، اظهار می‌کند: ما در حد توان در خصوص شناسایی این شاعر بزرگوار گام برداشته‌ایم اما نیاز هست که بیش از این به این شخصیت بزرگ پرداخته شود.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان با اعلام اینکه قسمتی به عنوان مقبره الشعرا برای مرحوم منزوی جانمایی شده و در دست پیگیری می‌باشد، ابراز کرد: البته ملاحظاتی در این خصوص وجود دارد که باید به همت یکدیگر حل شود.

وی با بیان اینکه از جمله این ملاحظات مزارهایی است که در اطراف مزار ایشان واقع شده‌اند و مرتبط با افرادی دیگر هستند، اظهار کرد: به همین جهت باید اقداماتی در این رابطه صورت پذیرد و رضایت بازماندگان این افراد جلب شود.

 حسنی دررابطه با جانمایی صورت گرفته برای مقبره الشعرا می‌گوید: این جانمایی در قسمت مزار مرحوم میرزایی، نرسیده به میدان ۱۵ خرداد و پشت دبیرستان ولیعصر می‌باشد.

وی می‌افزاید: البته صحبت‌های اولیه در این خصوص انجام شده است و پیگیری‌ها در دست اقدام است تا در صورت امکان و رفع مشکلات و ملاحظات، قطعی شود.

حسین منزوی به غزل ایران جانی دوباره بخشید

اما هنرمندان زنجانی از مسئولان می‌خواهند تا برای بزرگداشت «منزوی» و حفظ جایگاه او باید بیش از پیش وقت گذاشت.

هوشنگ جعفری با در گفت‌وگو با صدای زنجان می‌گوید: ایشان به غزل که گردوغبار رویش را پوشانده بود و کم کم داشت جای خود را به سپید و نیمایی و سبک‌های دیگر می‌داد، جان دوباره داد و غبار از ان بزدود و غزل را به جدیدترین سبک و شیوه احیا کرد و به حق سلطان غزل ایران شد و به همین سبب اکثر جوانان شاعر امروز من جمله آقای مصدق و غلامرضا طریقی و دیگران راه او را ادامه دادند و شکر خدا برای خودشان اسم و رسمی پیدا کردند.

جعفری با بیان اینکه جشنواره چنانچه در شان این اسطوره غزل باشد، بسیار عالی‌است، ادامه می‌دهد: البته نباید مثل فیلم مستندش کسانی نظردهند که ایشان را نمی شناسند.

به ادعای وی زنجان متاسفانه ستارگانش را می بلعد یعنی اگر ستارگان از میان رفتند، خواهند درخشید و اگر ماندند به سرگذشت بسیاری از استعدادها که ماندند و فنا شدند، دچار می‌شوند.

این هنرمند تصریح می‌کند: زنجان ماهی را در تنگ کوچک پرورش می‌دهند، اما زمانی که تبدیل به نهنگ شد، تنگش را عوض نمی‌کنند، بلکه دمش را می‌زند، تا در تنگ جا بگیرد. البته ناگفته نماند که این خصلت ارام ارام از بین می‌رود و جوانان می‌آیند تا به سرمایه‌هاشان صاحب شوند.