شقايق هورشيد سرپرست هيات باستان‌شناسي کاوش‌هاي نجات‌بخشي سد مَراش گفت: بقاياي پيکر چهار انسان در کاوش‌هاي سد مراش و شواهدي از بنايي آرامگاهي و تدفين‌هاي انساني در کاوش‌هاي نجات‌بخشي سد مَراش ماه‌نشان زنجان کشف شد.

وي با اعلام اين خبر تصريح کرد: در زمستان سال 1393 و پس از موافقت‌هاي اوليه بين پژوهشگاه و شرکت سهامي آب منطقه‌اي استان زنجان، حوضه آبگير سد مَراش به سرپرستي لاله عبدي‌کيا و با هدف نجات‌بخشي مورد بررسي و شناسايي باستان‌شناختي قرار گرفت.

سرپرست هيات باستان‌شناسي کاوش‌هاي نجات‌بخشي سد مراش خاطرنشان کرد: در مجموع 16 محوطه از دوره‌هاي پارينه‌سنگي مياني، مس و سنگ، هزاره اول پ.م.، اشکاني، ساساني تا اوايل اسلام و سده‌هاي مياني و متأخر اسلامي در اين محدوده شناسايي شده است.

وي گفت: پيرو توافقات پيشين و تفاهم‌نامه منعقده، نخستين کاوش نجات‌بخشي در اين حوضه پس از گذشت 5 سال از بررسي ياد شده در زمستان 1398 در محوطه شماره 6 به سرپرستي نگارنده انجام شد. وي ادامه داد: در نتيجه آن بقاياي استقراري فصلي مربوط به دوره اشکاني کاوش و مستندنگاري شد. هورشيد افزود: در ادامه اين پژوهش‌هاي ميداني اين‌بار پس از گذشت چهار سال مجدداً در ماه‌هاي آذر و دي، کاوش نجات‌بخشي محوطه شماره 5 در دستور کار تيم باستان‌شناس به سرپرستي نگارنده قرار گرفت.

وي اذعان کرد: پس از ارزيابي‌هاي اوليه و ميزان پراکنش سفال‌هاي سطحي، محل ايجاد اولين گمانه در جنوب شرق محوطه مشخص شد که با برداشت خاک‌هاي سطحي بقاياي ديواري آجري نمايان و سپس با ادامه کاوش و پيگردي ديوار سرانجام يک بناي هشت‌‍ضلعي آشکار شد.

سرپرست هيات باستان‌شناسي اظهار کرد: در ادامه و براي تشخيص کاربري بنا، کاوش در مرکز آن ادامه يافت که در نتيجه در عمق 130 سانتي‌متري نسبت به کف بنا، بقاياي اسکلتي چهار تدفين انساني روي يک کف گچي آشکار شد.

وي در ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به بقاياي چوب، ميخ و بست‌هاي فلزي فرسوده به نظر مي‌رسد اين تدفين‌ها درون صندوقي چوبي قرار داشته‌اند. بخشي از گورستاني بزرگ با گورهاي ساخته‌شده از سنگ و ملات گچ در کارگاه ديگري نمايان شد.

اين باستان‌شناس تصريح‌ کرد: در بخش شمالي محوطه، پس از بررسي‌هاي آرکئوژئوفيزيک که توسط کوروش محمدخاني انجام شد، بقاياي دو زباله‌داني بزرگ مربوط به کوره سفال‌پزي شناسايي و کاوش شد. وي گفت: در نتيجه اين کاوش بيش از 16 هزار قطعه سفال که اغلب داراي لعاب سوخته، ذوب‌ شده و در کل دگرشکل شده بودند، مستندنگاري شد. هورشيد بيان کرد: در کل با توجه به مجموعه سفال‌ها، کاشي‌ها و آجرهاي لعابدار به‌دست‌آمده از اين کاوش باستان‌شناسي، به نظر مي‌رسد بناي هشت ضلعي (آرامگاه)، گورستان پيرامون آن و دو زباله‌داني مربوط به کوره سفال‌پزي، متعلق به سده‌هاي 9-7 هجري قمري و به احتمال بيشتر متعلق به دوره ايلخاني باشند.