پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ لیلا محمدی: معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان زنجان ماهنشان و طارم را از شهرستان‌های پُرفرسایش استان زنجان اعلام کرد و با اشاره به افت 1.5 متری سطح آب‌های زیرمینی استان زنجان نسبت به پدیدار شدن علائم فرونشست در دشت‌های «ابهر»، «خرم‌دره» و «سلطانیه» هشدار داد.

سیدحسن حسینی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان چهارشنبه (16 اسفندماه 1402) در نشست مطبوعاتی که به مناسبت هفته منابع طبیعی برگزار شد، در خصوص عملکرد استان زنجان در طرح ملی کاشت یک میلیارد درخت، ابراز کرد: این موضوع یک طرح مردمی است و استان زنجان نیز از برنامه عقب نیست. استان زنجان از مرز تولید ۵ میلیون نهال در سال عبور کرده و بر این مبنا استان از تعهد تولید عقب نیست.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان با بیان اینکه در بحث انتقال نهال به عرصه در استان مشکل وجود دارد، گفت: چراکه برخی از نهال‌ها دیر رشد هستند با این حال با احتساب بخش خصوصی حدود ۲.۵ میلیون اصله نهال امسال در سطح استان کاشته خواهد شد و ممکن است نیم میلیون نهال کمتری وارد عرصه کنیم.

وی تاکید کرد: البته در سال آینده تولید نهال احتمالا به ۳.۵ میلیون نهال برسد و کمبود کاشت نهال در عرصه جبران شود.

ثبت ۱۰۲ پرونده تخلف چرای دام در استان زنجان

حسینی با اشاره به اینکه در ۱۱ ماه سال جاری، ۱۰۲ فقره پرونده تخلف چرا دام در مراتع به ثبت رسیده است، اذعان کرد: این تعداد پرونده نسبت به سال گذشته ۲۴ درصد افزایش داشته است.

بسته شدن پرونده رفع تداخلات اراضی در زنجان

وی با اشاره به اینکه وزارت جهاد کشاورزی مکلف بود رفع تداخلات اراضی را انجام دهد، یادآور شد: با قدرت این اقدام از سال ۹۵ در استان آغاز شد و تا آذر ماه سال گذشته ۲۷۵ فقره پلاک مورد رسیدگی قرار گرفت اما از این تاریخ به بعد تاکنون اقدامات شدت گرفت و در نهایت طی پایان هفته جاری پرونده رفع تداخلات اراضی در زنجان با رسیدگی به ۲۴ پلاک بسته می‌شود.

اذعان به کمبود نیرو در یگان حفاظت منابع طبیعی استان زنجان

حسینی در خصوص قاچاق چوب و گلایه‌ها نسبت به عملکرد یگان حفاظت این اداره اظهار کرد: یادم نمی‌آید که جایی گفته باشم، اداره منابع طبیعی، مدینه فاضله است و هیچ ایرادی در عملکردش نیست، قاعدتا ایرادهایی نیز داریم که به کمبود اعتبارات و محدودیت منابع انسانی برمی‌گردد. طبق تعاریف جهانی، به ازای هر 10 هزار مرتع و هر 3 هزار هکتار جنگل؛ یک نیروی حفاطتی باشد، که این استاندارد در کشور و به تبع ان استان زنجان رعایت نشده است. 13 نیروی شرکتی بعلاوه 13 نیروی سازمانی به صورت دو شیفت و گاها در مواقع اضطراری نظیر آتش‌سوزی، نزدیک 2.2 میلیون هکتار عرصه استان را محافظت می‌کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان ادامه داد: البته با وجود کمبود نیرو، عملکرد یگان حفاظت اداره منابع طبیعی با وجود کافی نبودن حقوق و دستمزد؛ مطلوب است.

 حفاظت اصولی آب، خاک و گیاه با اجرای پروژه‌های آبخیزداری

جعفر بیات، معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان در ادامه این نشست نیز در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه پروژه‌های آب و راه از اولویت‌های استان هستند و بخش قابل توجهی از تامین اعتبارات مربوط به این بخش است، اما آیا پیشنهادی وجود دارد که نگاه مسئولان به پروژه‌های آبخیزداری معطوف شود؟ به صدای زنجان گفت: خوشبختانه برنامه‌ریزان کلان کشوری در تلاش هستند در کنار احداث سد‌های مخزنی بزرگ به سازه‌های کوچک تامین آب نیز توجه شود.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان ادامه داد: وزارت کشور، استانداران را موظف کرده کارگروه مدیریت آبخیز در استان‌ها تشکیل شود‌. البته نگاه استاندار زنجان نسبت به اجرای پروژه‌های آبخیزداری مثبت است.

وی در بخشی دیگر با بیان اینکه چندین پروژه اثربخش آبخوانداری در استان اجرا شده و نمونه موفق آن پروژه آبخوانداری چهرآباد است، گفت: در ماه‌های اخیر با بارش شدیدی که در استان رخ داد تقریبا مخزن پروژه چهرآباد پر شد.

بیات با بیان اینکه پروژه‌های کوچک زودبازده و اثر بخش هستند، گفت: این پروژه‌ها در کاهش فرسایش خاک، تقویت منابع آب موثر باشند و گاها توانستند ۱.۵ تا ۳ برابر دبی آب را افزایش و ۷۰ درصد اثرات سیلاب را کاهش دهند و در نهایت نقش موثر در اقتصاد جوامع روستایی داشته باشند.

بیات تصریح کرد: با اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری می‌توان با کنترل، مهار و بهره‌وری از سیلاب‌ها اثر پدیده‌هایی نظیر خشکسالی را به شدت کاهش و از خسارات سیلاب جلوگیری کرد. البته یکی از نتایج و ویژگی‌های اجرای پروژه‌های آبخیزداری اشتغال‌زایی و تثبیت شغل برای بومیان به ویژه در بخش کشاورزی و منابع طبیعی است.

 پدیدار شدن علائم فرونشست زمین در برخی از نقاط استان زنجان

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان در بخش دیگری از اظهارات خود از آغاز پدیدار شدن علائم فرونشست زمین در دشت‌های «ابهر»_«خرمدره» و «سلطانیه» خبر داد و گفت: برداشت‌های بی‌رویه در حدود 40 الی 50 سال اخیر سبب شده تا سالانه با افت 1.40 تا 1.5 متری سطح آب‌های زیرزمینی مواجه شویم.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان زنجان عنوان کرد: اهمیت پروژه‌های آبخیزداری را در کنترل سیل و هرزآب در بالادست شهرها و استفاده بهینه از آنها، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی با اجرای پروژه پخش سیلاب و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی ملی، گسترش فضای سبز و تفرجگاه‌های طبیعی، احداث مخازن ذخیره آب، بانکت زنی، جنگل‌کاری، بذرکاری و کودپاشی مراتع، احداث بندهای رسوب‌گیر و غیره می‌توان دید اما با توجه به محدودیت منابع دولتی میزان تزریق اعتبارات کافی نیست.

1300 هکتار از مساحت چمن طبیعی سلطانیه قرق شد

بیات همچنین با اشاره به اینکه حوزه آبخیز زنجانرود ۴۶۰ هزار هکتار مساحت دارد و به عنوان پایلوت در استان انتخاب شده است، تصریح کرد: مقرر شد از دیدگاه‌های مختلف مشکلات و مسائل در این حوزه احصا شود.

وی با بیان اینکه در اولین اقدام در حوزه آبخیز زنجانرود، یک هزار و ۳۰۰ هکتار از چمن سلطانیه با جلب مشارکت چند روستا مورد قرق چرا دام قرار گرفت، گفت: این امر سبب شد تا میزان ریزگردها به حداقل برسد.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان گفت: مقرر شد حق‌آبه‌ای به چمن سلطانیه اختصاص داده شود و با راهکارهای دیگر بتوانیم این چمن را حفظ نماییم.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از مسائل وجود خود شهر و کارکردها، شهرک روی، پسماندها، احداث تفرجگاه‌ها در جامعه شهری است، خاطرنشان کرد: مسائل شهرک‌های صنعتی، چاه‌های غیر مجاز، آلاینده‌ها و موضوعات دیگر مطرح است.

 اجرای طرح مدیریت جامع حوزه آبخیز «قزل‌تپه» زنجان

به گزارش صدای زنجان؛ طرح مدیریت یکپارچه در حوزه‌های آبخیز از جمله حوزه آبخیز قزل تپه زنجان اجرا می‌شود، این حوزه آبخیز در قالب طرح ملی مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز کشور به منظور اعمال مدیریت جامع و یکپارچه در استان زنجان انتخاب شده است.

این حوزه آبخیز که دارای مساحتی 9 هزار هکتاری بوده در حدود 30 کیلومتری سمت غرب شهر زنجان قرار داشته و دارای ظرفیتهای طبیعی و جاذبه‌های گردشگری است.

طبق اظهارات معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان زنجان؛ حوضه آبخیز قزل تپه شامل 6 روستای آقبلاغ، حاجی‌کندی، قزل تپه، یامچی، گلجیک و ابدال که طرح‌های یاد شده در آن مکان اجرا می‌شود.

بیات با بیان اینکه اجرای این طرح با هدف ارتقای سطح معیشت حوزه‌نشینان و حفظ، احیا و توسعه و بهره‌برداری اصولی از منابع طبیعی با مشارکت روستائیان انجام گرفته است، اظهار کرد: بر اساس برنامه‌ها، مقرر شده تا با همکاری فرمانداری شهرستان زنجان علاوه بر تمرکز فعالیت‌های اداره‌کل منابع طبیعی، تمامی ادارات این شهرستان اقدامات خود را به این حوزه سوق دهند تا با هماهنگی و هم‌سویی دست اندرکاران بخش دولتی و مشارکت حوضه نشینان اهداف مدیریت جامع در آن تحقق پیدا کند.

وی با بیان اینکه از حدود ۱۵ سال گذشته با تلاش جامعه دانشگاهی طرح مدیریت جامع حوزه آبخیز در حال انجام است، گفت: اجزای تشکیل دهنده حوزه آبخیز یا سیستم به عنوان جز واقعی با هم در ارتباط هستند و تغییر این جز می‌تواند اثرات منفی یا مثبت داشته باشد.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان با بیان اینکه اجزای تشکیل دهنده سیستم آبخیز دو دسته هستند گفت: از عوامل غیرطبیعی عامل انسانی، عشایری، جامعه روستایی، مسائل جوامع انسانی، صنعت و معدن و گردشگری است.

ماهنشان و طارم؛ از شهرستان‌های پُرفرسایش استان زنجان

بیات در بخش دیگری از اظهارات خود نسبت به اقدامات صورت گرفته برای پیشگیری از فرسایش اظهار کرد: به علت توپوگرافی و شیب‌های تند؛ طارم و به ویژه ماهنشان از شهرستان‌های پرفرسایش استان زنجان محسوب می‌شود. در این مناطق اقدامات آبخیزداری نظیر اجرای پروژه‌های چندمنظوره با هدف کنترل سیل و جلوگیری از فرسایش در حوزه مغانلو، خیرآباد، قره قشلاق و میراخور، حوزه مراش 1، 2 و 3، کنترل رسوبات وارده به مخزن ورودی سد مراش در راستای افزایش عمر مفید سد در شهرستان ماهنشان در دستور کار قرار گرفته است.

بیات «مطالعه آبخیز شهری ماهنشان» را برای کنترل سیلاب مهم دانست و گفت: از سال 1390 این موضوع را پیگیری کردیم که مبلغ تخصیص آن وصول نشد اما خوشبختانه در سال‌های 1401 و 1402 قرارداد 2 ساله منعقد شد که در راستای آن مشاور در حال بررسی است و قرار شده سازه‌هایی را در محل‌های هدف جانمایی کند. در حوزه طارم نیز در حوزه شهری آب‌بر، بررسی‌هایی در دستور کار قرار گرفته است.

وی ابراز امیدواری کرد تا در صورت تامین اعتبار موردنیاز، با همکاری قرارگاه امام حسن (ع) پروژه‌های کنترل سیلاب در حدود 4 حوزه اجرایی شود.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان با اشاره به اقدامات و حساسیت مسئولان شهرستان طارم نسبت به سیل در مرکز این شهرستان در سال 1395 یادآور شد: در این راستا از سال 1397 اقدامات مربوط به کنترل سیلاب را در دستور کار قرار گرفت به طوری که در حال حاضر 18 سازه کنترل سیلاب در بالادست شهر آب‌بر مستقر شده اما نیاز است در کنار اقدامات مکانیکی، در حوزه بیولوژیک نیز برنامه‌های اداره منابع طبیعی رنگ اجرا بگیرد. در حوزه ولیدر طارم نیز در سال 1394 پروژه‌های کنترل سیلاب در دستور کار اداره منابع طبیعی قرار گرفت. در حوزه گیلوان، هزاررود و تشویر نیز اقداماتی صورت گرفته است.