پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ سمیه محرمی: در حالی که زنجان به عنوان شهر جهانی ملیله شناخته شده است اما برخی از هنرمندان این هنر از جمله خانواده انصاری معتقد هستند این هنر بدون ویترین و امکان نمایش مانده است.

روز هشتم بهمن‌ماه سال 1398 بود که امیر ارجمند سرپرست وقت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان در جمع خبرنگاران حضور یافت و از ثبت زنجان به نام شهر جهانی ملیله خبر داد.                      

وی در این گفت‌و‌گو با اشاره به اینکه در آن زمان براساس اعلام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شورای جهانی صنایع‌دستی ۳ شهر و یک روستای ایران را در فهرست شهرها و روستاهای جهانی صنایع‌دستی ثبت کرده است، اضافه کرده است: با ثبت این چهار شهر و روستا، تعداد شهرها و روستاهای جهانی ایران در این فهرست از ۱۰ به ۱۴ مورد رساند تا همچنان ایران رتبه اول جهان را از این لحاظ دارا باشد.

امیر ارجمند اضافه کرده است: براین اساس «زنجان به‌عنوان شهر جهانی ملیله، شیراز به عنوان شهر جهانی صنایع‌دستی، ملایر از استان همدان به عنوان شهر جهانی مبلمان منبت و روستای قاسم آباد از استان گیلان به عنوان روستای جهانی چادرشب‌بافی در فهرست شهرها و روستاهای جهانی صنایع‌دستی قرار گرفته است.

همین خبر توجه‌ها را به این صنعت دستی استان زنجان که پس از چاقو و مس و چاروق به عنوان زیباترین اثر دست صنعت‌کاران شناخته می‌شود جلب کند، در این هنر که یکی از اصیل‌ترین صنایع دستی استان زنجان است با استفاده از مفتول‌ها و نوارهای ظریف نقره و به کارگیری طرح‌های اسلیمی و منظم، مصنوعاتی شامل شمعدان، گلدان، سرویس چای‌خوری، شکلات‌خوری، قاب عکس و انواع زیورآلات ساخته می‌شود.

زنجان به عنوان خاستگاه اولیه هنر ملیله کاری با قدمت و پیشینه تاریخی چند هزار ساله، هنوز نام خود را در میان بهترین‌های این صنعت دستی حفظ کرده و برای احیای جایگاه اصلی خود تلاش می‌کند در آن سال بنا به گزارش خبرگزاری وابسته به دولت بیش از ۵۰ کارگاه و حدود ۲۳۰ هنرمند در رشته ملیله کاری در زنجان فعالیت داشتند.

این هنر به دلیل گران بودن و پایه نقره داشتن چندان که باید و شاید نتوانسته است به عنوان یک صنعت دستی پرفروش و پرکاربرد در شهر زنجان و کشور شناخته شود. در این بین هستند هنرمندانی که سعی دارند با تلفیق این هنر با سایر هنرهای دستی آن را به سبد کالای خانوارهای ایرانی اضافه کنند. خانواده انصاری از جمله این هنرمندان است این خانواده این روزها در محل دانشگاه آزاد زنجان کارگاهی به پا کرده و در حال ساخت محصولاتی نوین با تلفیق هنر ملیله و سایر هنرها هستند.

خیلی‌ها دوست دارند، ملیله را به نام خود تمام کنند

خواهر بزرگتر این خانواده که استارت کار را زده است کیمیا انصاری نام دارد وی دانشجوی ارشد دانشگاه هنر اسلامی گرایش فلز بوده و لیسانس خود را هم در همین حوزه اخذ کرده است، وی در گفت‌و‌گو با صدای زنجان می‌گوید: این رشته شاخه‌های مختلفی داشت و من بعد از دانشگاه میناکاری را ادامه دادم.

انصاری با اشاره به اینکه هنر مینای خانه‌بندی را با خواهرم شروع کردیم، اضافه می‌کند: یک پیج فروش زدیم و شروع به کار کردیم.

وی با اشاره به اینکه در ادامه تدریس طلاسازی کرده و کار صنایع دستی را به صورت حرفه‌ای‌تر انجام دادم، اضافه می‌کند: در مسیر این فعالیت با مینای سرد آشنا شدم و ایده‌ها را تغییر دادیم.

هنرمند زنجانی با اشاره به اینکه مینا خانه‌بندی به خاطر ویژگی‌های خاص خود قابلیت اجرا بر روی طلا را نداشت، بیان می‌کند: به همین دلیل میناکاری بر روی نقره را آغاز کردیم.

وی با اشاره به اینکه با همکاری و حمایت برادرم کارگاه طلا و نقره را راه‌اندازی کردیم، می‌گوید: الان کار اصلی این مجموعه تولید نقره است.

انصاری با اشاره به اینکه کار تلفیق ملیله با میناکاری یک هنر قدیمی است و باید آن را با نگاهی نو ساخت، اضافه می‌کند:  در این مسیر به فکر میناکاری روی زیورآلات افتادیم.

این هنرمند زنجانی با اشاره به اینکه تلفیق ملیله با هنر میناکاری یک کار قدیمی و از نظر پایه ایرانی است، ادامه می‌دهد: شاید یک یا دو نفر در ایران به صورت حرفه‌ای این کار را انجام می‌دهند.

وی با اشاره به اینکه علاقه به توسعه و گسترش کارگاه را داریم، عنوان می‌کند: به دلیل بالا بودن هزینه‌ها کار سخت است ولی ما تلاش داریم این هنر را احیا کنیم.

این هنرمند زنجانی با اشاره به اینکه به دلیل تامین هزینه‌ها، خیلی از کارها تولیدی این مجموعه بازاری است، خاطر نشان می‌کند: سعی داریم برای بازار زنجان و شهرستان‌ها نقره تولید و می‌فروشیم.

وی با اشاره به اینکه چشم ما به دیدن زیبایی عادت کرده و برای همین چاقو و ملیله برای ما موضوعی عادی شده است، اظهار می‌کند: در حالی که وقتی مسافری به زنجان سفر می‌کند مبهوت این زیبایی می‌شود.

انصاری با اشاره به اینکه هیچ نسل جوانی حاضر نیست از ملیله به عنوان یک زیورآلات استفاده کند چون طرح‌های آن سنتی است، عنوان می‌کند: در همه دنیا تلاش شده در صنایع دستی مدرینیته شود که این مهم نیازمند سرمایه و حمایت از سوی مسئولان بوده و نگاه مثبت به مدرنیته را می‌طلبد.

این هنرمند زنجانی با اشاره به اینکه خیلی‌ها تلاش دارند ملیله را به نام خود تمام کنند و در این مسیر با دریافت آموزش این هنر سعی در نشر آن دارند، تاکید می‌کند: ما برای حفظ این عنوان باید خیلی تلاش کنیم.

با حمایت می‌توان این هنر را توسعه داد

زهره انصاری هم که هنرمند است و فوق لیسانس نقاشی دارد با اشاره به اینکه ملیله با توجه به هزینه بالا در بازار فروش سختی دارد، اظهار می‌کند: فروش به شرطی خوب است که در نمایشگاه‌هایی شرکت کنیم که سطح بالایی دارد برای نمونه در نمایشگاه‌های تهران استقبال از این هنر خوب است.

وی همچنین در مورد ارتباط خود با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان نیز با اشاره به اینکه ارتباط معمولی داشته و تعامل خاصی ندارند، علت این موضوع را اینگونه توضیح داد: چند باری برای دریافت تسهیلات از معاونت صنایع دستی اقدام کردیم که چندان مثمر ثمر نبود برای همین خیلی سراغ این مجموعه نرفتیم.

این هنرمند زنجانی با اشاره به اینکه هنر دست این تیم جزو صنایع خلاق است، به همین دلیل از دانشگاه آزاد زنجان محلی دریافت کرده است، اضافه می‌کند: البته این مکان را بیشتر به دلیل تعامل با مدیران و حضور د  برنامه‌ها اجاره کرده‌ایم.

انصاری با اشاره به اینکه برای راه‌اندازی این کارگاه روی پای خود ایستاده‌ایم، عنوان کرد: با توجه به اینکه سرمایه در گردش از خود این مجموعه است و به دلیل توان پایین مالی، قدرت ریسک پایین نداریم در حالی که ایده‌های زیادی برای حرکت ملیله سنتی به سمت ملیله مدرن داریم.

این هنرمند زنجانی با اشاره به اینکه برای حضور در برخی نمایشگاه‌ها هزینه بالایی نیاز داریم و هزینه میلیونی غرفه‌ها مانعی برای حضور در نمایشگاه‌های بزرگ است، تصریح می‌کند: ما انتظار حمایت از میراث فرهنگی به دلیل متفاوت بودن و کار نو بودن این هنر را داریم.

وی با اشاره به اینکه برای تبلیغات در فضای مجازی فعال هستند، اضافه می‌کند: بازاریابی حضوری هم انجام می‌دهیم و در نمایشگاه‌ها حضور داریم اما خیلی از مواقع رقم‌های میلیونی اجاره غرفه ما را از به نمایش گذاشتن هنر خود منصرف می‌کند.

از میراث فرهنگی استان انتظار حمایت داریم

محسن انصاری هم به عنوان سرمایه‌گذار این مجوعه و بازاریاب فعالیت دارد که به صدای زنجان می‌گوید: در سفر روح‌الله دهقانی فیروزآبادی مدیر اجرایی و معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، وی بازدیدی از تولیدات این مجموعه داشت که در ادامه پیگیر تسهیلات شدیم ولی از دفتر معاون رئیس جمهور اعلام شد، باید طرح بسیار خاص و متفاوتی داشته باشید که مورد حمایت قرار گیریم و ما به دنبال همین موضوع هستیم هر چند در این قبیل هنرها این موضوع بسیار سخت و تقریبا غیر ممکن است.

این ملیله‌کار زنجانی با اشاره به اینکه زنجان چند سالی است به عنوان شهر ملیله معرفی شده است، اضافه می‌کند: انتظار می‌رود میراث فرهنگی استان چند غرفه برای نمایش هنر هنرمندان در نظر بگیرد تا ویترینی برای نمایش این هنر باشد.

وی با اشاره به اینکه قرار است طرح‌ها و ایده‌های نو را با هنر سنتی ترکیب کنیم، اضافه می‌کند: دوست دارم زنجانم رشد کند و این عنوان برای شهر حفظ شود.

انصاری با اشاره به اینکه در دوران خلاقیت استفاده از ظروف مسی و تغییر تولید این کالا از قابلمه به سمت سرویس پذیرایی تاثیر بسیار زیادی بر فروش مس در استان داشت، بیان می‌کند: این موضوع شکل شهر و مغازه‌های صنایع دستی را عوض کرد.

وی با اشاره به اینکه هنرمندان شهرهای دیگر به طرق مختلف مورد حمایت قرار می‌گیرند برای نمونه یکی از همکاران نقره‌کار مشهدیمان می‌گوید نقره یارانه‌ای از معاونت صنایع دستی اداره میراث فرهنگی دریافت می‌کنند، این در حالی است که ما نقره را به قیمت روز خرید می‌کنیم، اضافه می‌کند: در نمایشگاه‌ها نیز میراث فرهنگی اصفهان به صورت کاملا رسمی برای هنرمندان خود غرفه‌هایی برای معرفی صنایع دستی این استان پیش‌بینی می‌کند که ما در زنجان از این حمایت‌ها محروم هستیم.