لیلا محمدی- پایش افراد بهره‌مند از بیمه کارگران ساختمانی و قالیبافان و صنایع دستی از سوی اداره کل تامین اجتماعی، اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت، اتحادیه‌های ذی‌ربط و  انجمن صنفی کارگران ساختمانی استان همچنان ادامه دارد و به گفته مسئولان تا به امروز اسامی حدود 4 هزار نفر از چرخه بیمه کارگران ساختمانی حذف شده و به تدریج افراد ذی‌صلاح جایگزین آن‌ها می‌شوند، در بیمه قالیبافان پایش افراد به دلیل نبودآمار صحیح از تعداد فعالان این حرفه دشوار است اما با این حال بازرسان تامین اجتماعی و اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت به همراه اتحادیه‌های ذیربط تمامی تلاش خود را برای عدم ضایع شدن حق افراد بکار گرفته‌اند.

از سال ۱۳۸۹ که موضوع بیمه کارگران ساختمانی اجرایی شد، امید در این قشر از جامعه افزایش پیدا کرده است و هر هفته شاهد بازنشسته شدن تعدادی از آنها هستیم، در حال حاضر هر کارگر ساختمانی باید ماهانه مبلغی را به عنوان حق بیمه پرداخت کند و زمانی که به سن بازنشستگی برسد بستگی به تعداد سال‌هایی که بیمه پرداخت کرده است از مزایای بازنشستگی بهره‌مند می‌شود.

به گفته مدیرکل تامین اجتماعی استان در حال حاضر بیش از 20 هزار نفر به عنوان کارگر ساختمانی جذب شده‌اند.

جدیت تامین اجتماعی در پایش بیمه‌ کارگران ساختمانی

مسعود علیاری در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به تاکید سازمان متبوع نسبت به لزوم پایش دقیق افراد برخوردار از بیمه کارگران ساختمانی اضافه کرد: در این بین اسامی کارگرانی که به دلیل مشکلات اقتصادی گاهی اوقات به ناچار نسبت به جمع‌آوری نان خشک و زباله و پلاستیک اقدام می‌کنند به هیچ عنوان حذف نمی‌شود چرا که این افراد برای گذران زندگی خود و خانواده‌شان در فصول سرد سال که ساخت و سازها تقریبا متوقف می‌شود به صورت موقتی به این کارها گرایش پیدا می‌کنند.

علیاری ادامه داد: افراد احتمالی فعال در اصناف و مغازه‌دارها که تحت پوشش بیمه کارگران ساختمانی هستند به صورت دقیق پایش می‌شوند.

بیمه کارگران ساختمانی یکی از برنامه‌های دولت در جهت حمایت از این قشر آسیب‌پذیر بوده است. سازمان تامین اجتماعی با فراهم کردن زمینه بیمه‌پردازی این قشر، خدمت‌رسانی خود را به جامعه هدف گسترش داده است.

این سامانه با هدف ثبت و پایش اطلاعات کارگران ساختمانی ایجاد شده و روند کار سامانه به این شکل است که افراد اطلاعات خود و افراد تحت تکفلشان را در این سامانه به ثبت برسانند.

سامانه ثبت و پایش کارگران ساختمانی از سوی وزارت کار راه‌اندازی شد، این طرح برای شناسایی کارگران ساختمانی است. اما کارکرد دو جانبه دارد، یکی بررسی و ظرفیت آن دسته از کارگرانی که متقاضی بیمه هستند، قسمت دوم پایش متقاضیان جدید و بیمه شدگان قبلی است. بخشی  از افرادی که در گذشته تحت پوشش بیمه کارگران ساختمانی بودند در اصل کارگر ساختمانی نبودند. به نوعی فساد در بیمه به وجود آوردند. با این روش کارگر از غیر کارگر شناسایی و متقاضیان واقعی به حق و حقوق خود می رسند.

برخی از کارخانه‌داران و اصناف خود را به عنوان کارگر ساختمانی جا زده بودند

رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی با اشاره به ثبت حدود 19 هزار نفر به عنوان کارگر ساختمانی جهت بهره‌مندی از بیمه حمایتی و پیگیری اداره کل تامین اجتماعی جهت پایش این افراد در راستای اجرای عدالت و ایجاد رضایتمندی عمومی اعلام کرد: تاکنون اسامی 4 هزار فرد که کارگر ساختمانی نبودند اما از بیمه کارگران ساختمانی بهره‌مند شده بودند استخراج و حذف شده‌اند. در بین این افراد، مکانیکی، صافکار و فعال در اصناف و حتی کارخانه‌دار به چشم می‌خورد.

رزاق محمدی با بیان اینکه متاسفانه برخی‌ها با سوء‌استفاده از جایگاه خود نسبت به ثبت اسامی نزدیکان و اقوام خود در لیست بیمه کارگران ساختمانی در حق اشخاص ذی‌حق جفا کرده بودند، تصریح کرد: با نامه‌نگاری‌های مکرر و پیگیری‌های انجمن صنفی کارگران ساختمانی زنجان، حدود 5 سال است که افرادی که برای دریافت خدمت بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی در سامانه خدمات حمایتی جمهوری اسلامی ایران ثبت نام کرده‌ و برای دریافت خدمت حائز شرایط شده‌اند با ارائه تائیدیه از انجمن‌ صنفی کارگران ساختمانی تحت پوشش بیمه کارگران ساختمانی قرار می‌گیرند.

محمدی با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از 5 هزار کارگر ساختمانی جهت بهره‌مندی از خدمات بیمه حمایتی در صف انتظار ایستاده‌اند، عنوان کرد: این افراد جایگزین 4 هزار فرد شناسایی شده که دارای شغلی غیر از کارگر ساختمانی بودند می‌شوند.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر ظرفیت بهره‌مندی از خدمات بیمه‌ای به صدای زنجان گفت: حدود 1100 نفر از افراد منتظر در صف بیمه کارگران ساختمانی نیز پس از موافقت مسئولان جهت تخصیص اعتبار، تحت پوشش قرار می‌گیرند

رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی با بیان اینکه به دلیل متمرکز نبودن کارگران در محل کار خود موضوع بیمه بیکاری آنان حل‌نشدنی است، اضافه کرد: تمامی تلاشمان را به کار می‌گیریم تا شاغلان مشمول سختی کار شده و پس از فعالیت 20 ساله بازنشسته شوند.

به گفته کارشناسان بیمه یکی از چالش‌های اصلی برای صنعت فرش و قالی‌بافان نبود بیمه و امنیت شغلی است به طوری که در سطح کشور در سال ۸۷ قرار شد ظرف ۱۰ سال یک میلیون نفر از قالیبافان تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار گیرند. این روند تا سال ۹۳ ادامه پیدا کرد و سالی ۸۰ هزار نفر بیمه شدند و به این ترتیب جمعیت بیمه‌شدگان قالی‌باف به ۴۵۰ هزار نفر رسید.

 از سال 89 که طرح بیمه قالی‌بافان به اجرا درآمد، به دلیل بی‌دقتی و انجام نشدن بازرسی‌های کارشناسی، افراد زیادی به ناحق و با استفاده از حمایت‌های قانونی، خود را به عنوان قالی‌باف بیمه کردند و این تعداد در استان زنجان به 22 هزار نفر رسید که عددی غیر منطقی بود.

بر همین اساس مسئولان و دستگاه‌های ذیربط با بازرسی‌های دقیق توانستند افرادی را که به ناحق از این حمایت قانونی سوء استفاده می‌کردند، شناسایی و تعداد بیمه‌شدگان قالی‌باف را به 7000 نفر کاهش دهند.

مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با بیان اینکه اگر فضا مهیا باشد نزدیک به 10 هزار نفر می‌توانند از این بیمه بهره‌مند شوند اما بنا به اظهارات مدیرکل تامین در سال جدید دولت تا به امروز بودجه‌ای برای تزریق به این بخش پیش‌بینی نکرده است.

بهره‌مندی 5 هزار و 600 قالی‌باف از بیمه تامین اجتماعی

سیدمحسن جعفری با بیان اینکه به دلیل پراکندگی بافنده‌ها در نقاط شهری و روستایی و فعالیت اکثریت آنها در منازل شخصی که استخراج آمار دقیق از تعداد فعالان این عرصه و پایش دقیق را به مراتب دشوارتر می‌کند، اضافه کرد: طبق برآوردها حدود 7 هزار نفر تحت پوشش بیمه قالیبافان و صنایع دستی هستند که از این میزان حدود 5600 نفر بافنده و بیش از 1100 نفر نیز هنرمند صنایع دستی هستند.

جعفری با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود 60 هزار بافنده به صورت تمام وقت و نیمه وقت در این حرفه مشغول به فعالیت باشند، در مورد وضعیت بیمه شاغلان حقیقی نیز گفت: قبل از سال 94 به جرات می‌توان گفت که 25 درصد بهره‌مندان از بیمه قالیبافان افراد غیرواقعی بودند اما با تشدید بازرسی‌ها این میزان به سمت صفر میل کرده است. البته ممکن است یک درصدی هم خطا وجود داشته باشد.

این مسئول با اشاره به اسامی 5600 متقاضی بیمه قالیبافان در راستای ارائه فراخوان تحت پوشش قرار دادن فعالان این حرفه از طریق تشکل‌های فرش در سرتاسر استان نیز افزود: پیش‌بینی می‌شود این رقم به 10 هزار نفر برسد.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر پایین بودن میزان بهره‌مندان از بیمه قالیبافان در مقایسه با تعداد 60 هزار نفری بافنده‌ها به صدای زنجان گفت: بسیاری از بافنده‌ها به دو دلیل عمده از جمله طولانی بودن روال اداری از بیمه شدن صرف نظر می‌کنند و از سویی دیگر برخی خانوارها نیز به دلیل مشکلات مالی تنها به بیمه شدن سرپرست خانوار اکتفا کرده و تنها از دفترچه‌های درمانی استفاده می‌کنند.

با توجه به اینکه جمعیت کثیری از بافنده‌ها در روستا قرار دارند طبق هماهنگی بنیاد ملی فرش ایران عمده بافنده‌ها تحت پوشش بیمه روستایی قرار گرفته‌اند. چرا که به گفته مدیرکل تامین اجتماعی استان میزان مبالغ واریزی در هر ماه توسط بیمه‌گذار نسبت به بیمه قالیبافان نیز کمتر است.