الهام احمدی- سبزه‌میدان منطقه‌ای واقع در بافت مرکزی شهر و محل بازار تاریخی، مسجد جامع، خانه‌های تاریخی ذوالفقاری که می‌توان از آن به‌عنوان حافظه تاریخی شهروندان زنجانی یاد کرد، سال‌هاست که در فهرست پروژه‌های راکد جا خوش کرده است.

سال 67 وقتی اجرای پروژه سبزه‌میدان در مرکز شهر برای نخستین بار توسط مدیران وقت به تصویب می‌رسید شاید گمان نمی‌کردند که مشهور شدن این میدان نه به دلیل خاصیت معماری و ویژگی‌های منحصر به فرد آن بلکه صرفاً به دلیل استفاده ابزاری برخی افراد در تبلیغات انتخاباتیشان و زخم‌هایی که کلنگ‌های‌ مسئولان بر جانش به جا گذاشته‌اند، باشد.

ششمین و آخرین کلنگ پروژه سبزه‌میدان در دولت یازدهم توسط آخوندی وزیر اسبق راه و شهرسازی بر زمین زده شد و گمان می‌رفت این آخرین کلنگ بتواند گره کور سبزه‌میدان را پس از سال‌ها باز کند.

آخوندی در آن زمان تنها به کلنگ زدن بسنده نکرد و پا را فراتر گذاشت و از مردم خواست هرگونه توقف در روند اجرای پروژه را به وی اطلاع دهند و حال با گذشت پنج سال از آن زمان، زمزمه‌های آغاز پروژه به گوش می‌رسد چرا که شهردار چند روز پیش خبر از آغاز پروژه در چند روز آینده را داده است.

پروژه سبزه‌میدان علاوه بر این‌که بیش از پنج بار عملیات اجرایی آن در زمان‌ها و به دست مسئولان مختلف آغاز شده است، طراحی‌های مختلفی را هم به خود دیده است.  سوالی که ذهن هر مخاطبی را به خود مشغول می‌کند این است که از ابتدا چه تعداد طرح برای پروژه سبزه‌میدان طراحی شده و هزینه‌هایی که برای شهرداری و به تبع برای شهروندان داشته است چه میزان بوده است و توانسته در پیشبرد پروژه و طرح فعلی تأثیرگذار باشد یا خیر؟

با مروری بر آنچه در طول چند سال گذشته در پروژه سبزه‌میدان رخ داده و تصمیم‌هایی که در حوزه طرح مذکور گرفته شده است، نمایشگاه طرح‌های مختلف سبزه‌میدان در ذهن تداعی می‌کند که چند سال پیش در کارخانه کبریت برگزار شد و گفته‌ها چنین حکایت داشت که هزینه‌های زیادی نیز بر آن صرف شده بود که به دلیل عدم تمایل سرمایه‌گذار برای انجام پروژه، بدون هیچ استفاده‌ای طرح کنار گذاشته شد.

نکته قابل تأمل این‌که دو بار طراحی پروژه سبزمیدان به یک شرکت واگذار شده و کلاً به جز شرکت مذکور به هیچ مشاور دیگری، طراحی سبزه‌میدان واگذار نشده است چرا که در دوره شورای چهارم که قرار بود شرکت «کهن‌دژ میلاد» به عنوان سرمایه‌گذار، پروژه سبزه‌میدان را اجرایی کند، "گروه ایجاد" طراحی پروژه را برعهده داشت و در حال حاضر هم که شرکت پیشگامان نوین پیمانکاری سبزه‌میدان را در دست دارد همان گروه کار طراحی را انجام داده است.

یک پروژه با چهار بار طراحی

اسماعیل دویران که سابقه حضور در شورای چهارم و پنجم را در کارنامه کاری خود داشته و در جریان روند پروژه سبزه‌میدان قرار دارد معتقد است که برای پروژه سبزه‌میدان از ابتدا تاکنون چهار بار طراحی انجام شده است که غالباً طرح‌های انتزاعی بوده‌اند.

به گفته این عضو شورا در ابتدا دانشجویان دانشگاه علم و صنعت طرحی را برای سبزه‌میدان ارائه داده بودند. وی افزود: یک طرح نیز توسط مجموعه شهرداری طراحی شده بود.

دویران به طراحی "گروه ایجاد" برای پروژه سبزه‌میدان نیز اشاره داشته و عنوان کرد: در شورای چهارم طرحی توسط «گروه ایجاد» به عنوان شرکت مشاور سرمایه‌گذار پروژه که در آن زمان کهن دژمیلاد بود ارائه شد و آخرین طراحی نیز در دوره شورای پنجم است که توسط همین شرکت انجام شد و مورد تصویب نیز قرار گرفت.

شهرداری ریالی پرداخت نکرد

این عضو شورای شهر تأکید کرد: هزینه‌های طراحی در دوره گذشته و در زمانی که سرمایه‌گذار پروژه کهن‌دژمیلاد بود بر عهده شهرداری نبود و مسابقه کشوری هم که برای انتخاب بهترین طرح در آن سال برگزار شد از سوی سرمایه‌گذار بود و به تبع هزینه طراحی نیز توسط کهن‌دژ میلاد پرداخت شد و شرکت طراح با شهرداری قرارداد منعقد نکرده بود.

وی با بیان این‌که از کم و کیف و هزینه‌های طرحی که دانشگاه علم و صنعت انجام داده بود، اطلاع دقیقی ندارم و نمی‌دانم از سوی شهرداری پرداخت شده است یا خیر، افزود: در حال حاضر نیز طراحی پروژه سبزه‌میدان توسط شرکت "گروه ایجاد" انجام شده است.

300 میلیون برای طراحی هزینه شده است

دویران در پاسخ به میزان هزینه‌های صرف شده برای طراحی پروژه سبزه‌میدان که در حال حاضر انجام شده است، خاطرنشان کرد: هزینه زیادی برای طرح فعلی که به عنوان طرح نهایی در نظر گرفته شده و مورد تصویب قرار گرفته است، صرف نشده و شهرداری تاکنون برای طرح اولیه که در مناقصه مطرح شده 300 میلیون تومان هزینه داده است و مابقی هزینه‌های طراحی از این پس بر عهده شرکت برنده مناقصه است.

وی با اشاره به این‌که در حال حاضر پروژه سبزه‌میدان به صورت پیمانکاری به روش EPC انجام می‌شود، تصریح کرد: در این روش هزینه طراحی نیز بر عهده شرکت برنده مناقصه است.

این عضو شورای شهر در پاسخ به این سوال که چرا در این دو دوره، طراحی پروژه سبزه‌میدان فقط به یک شرکت آن هم «گروه ایجاد» واگذار شده است، بیان کرد: در دور نخست شرکت کهن‌دژمیلاد طراحی پروژه‌ای را به گروه ایجاد واگذار کرده بود چرا که شرکت گروه ایجاد از بین 10 شرکت‌کننده در مسابقه کشوری برای طرح سبزه‌میدان، برتر شده بود و شهرداری در این بین هیچ دخالتی نداشت چون هیچ قراردادی با کهن‌دژ منعقد نکرده بود.

وی با بیان این‌که پس از کناره‌گیری کهن‌دژمیلاد به عنوان سرمایه‌گذار پروژه سبزه‌میدان از انجام این پروژه، شیوه کار عوض شد، بیان کرد: تمام اطلاعات پروژه در دست این شرکت بود و از سوی دیگر برای تهیه طرح فعلی نیز از چند شرکت دعوت به همکاری کردیم ولی شرکت گروه ایجاد با داشتن اطلاعات پروژه، طراحی را به صورت مطلوب انجام داده و هیئت داوران طراحی اولیه را پسندیدند.

دویران با تأکید بر این‌که فعلاً مشخص نیست که شرکت پیشگامان نوین به عنوان برنده مناقصه سبزه‌میدان آیا در ادامه کار با شرکت گروه ایجاد فعالیت خواهد کرد یا شرکت دیگری را جایگزین می‌کند، افزود: به لحاظ کاری شرکت برنده مناقصه باید مشاور طراح خود را برای تهیه نقشه اجرایی انتخاب کند نه شهرداری.

مجوز هزینه 200 میلیون برای طراحی را دادیم

اما عباس راشاد که سابقه چند دوره حضور در شورای شهر را دارد نظر متفاوتی در مورد هزینه‌های طراحی داشته و بر این باور است که هزینه انجام شده برای طراحی پروژه سبزه‌میدان در شورای دوره چهارم 400 میلیون تومان بود که فقط بخش کوچکی از آن پرداخت شد و در زمان شورای پنجم نیز شهردار مجوز پرداخت 200 میلیون تومان بابت طراحی پروژه را از شورا اخذ کرد.

این عضو شورا درگفت‌وگو با صدای زنجان با بیان این‌که در حال حاضر گروه ایجاد با شهرداری و شرکت برنده مناقصه به عنوان شرکت مشاوری همکاری می‌کند، گفت: از زمان آغاز به کار شورای پنجم و براساس طرح قبلی، پروژه سبزه‌میدان پیش‌رفت و شرکت گروه ایجاد به دلیل دارا بودن اطلاعات کافی و اسناد و مدارک در مورد پروژه سبزه‌میدان، طراحی معماری، سازه‌ای و طراحی‌های بعدی را در اختیار گرفته است.

اقدامات سال‌های گذشته برای سبزه‌میدان نمایشی بود

به گفته راشاد در زمانی که شرکت کهن‌دژ میلاد به عنوان سرمایه‌گذار پروژه سبزه‌میدان مطرح بود، گروه ایجاد به عنوان شرکت مشاوره‌ای این سرمایه‌گذار معرفی شد ولی پس از انصراف سرمایه‌گذار از ادامه انجام پروژه و برنده شدن شرکت پیمانکاری پیشگامان نوین در مناقصه، گروه ایجاد مجدد به عنوان شرکت مشاوری پیشگامان معرفی شد و در همه این‌ها یک شرکت و آن هم گروه ایجاد طراحی را بر عهده داشت.

وی در واکنش به این موضوع که به دلیل انصراف سرمایه‌گذار از انجام پروژه در دوره شورای چهارم، مبلغی بابت طراحی به شرکت مذکور پرداخت نشده است، گفت: « اولین طرحی که گروه ایجاد طراحی کرد به تصویب نرسیده بود از سوی دیگر تلقی ما بر این است که وقتی قراردادی بسته شده و طرحی برای پروژه کشیده می‌شود به اجرا در خواهد آمد از همین رو بنده به گمانم پیش از این اقدامات در مورد پروژه سبزه‌میدان صرفاً یک نمایش بوده و نمی‌دانم چرا این کار را انجام می‌دادند چرا که وقتی ما در شورای پنجم به شهردار معصومی گفتیم که پروژه سبزه‌میدان را سریعاً آغاز کنند ایشان در پاسخ عنوان کردند که این پروژه اصلاً طرح مصوب ندارد تا براساس آن پروژه به صورت پلکانی پیش رود.»

سبزه‌میدان تا 10 روز آینده تجهیز کارگاه می‌شود

این عضو شورای شهر زنجان با تأکید بر این‌که تلقی بنده این بود که در دوره‌های گذشته برای پروژه سبزه‌میدان اراده‌ای بود که وقت تلف کنند و مرکز شهر را معطل نگه ‌دارند، بیان کرد:  در یک و نیم سال گذشته، شهردار مصوبه طرح سبزه‌میدان و اقدامات جانبی آن از قبیل طرح‌های ترافیکی  را در کمیته کار و کمیسیون ماده 5 به تصویب رساند و تا 10 روز آینده با تجهیز کارگاه رسماً پروژه آغاز می‌شود.

وی با اشاره به این‌که در سال‌های گذشته مشکل عمده‌ای که در مسیر پروژه سبزه‌میدان قرار داشت دیدگاه‌های مسئولانی بود که به گمانشان باید در این پروژه فضاهای متعدد تجاری و پارکینگ‌های طبقاتی ساخته می‌شد در حالی که این دیدگاه با طرح جامع و تفصیلی مغایرت داشت، بیان کرد: در اصل سبزه‌میدان باید به میدان عمومی و تفرجگاهی برای استفاده شهروندان تبدیل می‌شد ولی متأسفانه سال‌های گذشته اراده‌ای بود که با این قضیه مخالفت می‌کرد.

مخالف کاربری تجاری برای سبزه‌میدان بودم

 راشاد با تأکید بر این‌که بنده از همان ابتدا با ساخت مرکز تجاری حتی در مقیاس کوچک در مرکز شهر مخالف بودم، تصریح کرد: طرحی که در شورای چهارم برای سبزه‌میدان در نظر گرفته شده بود بافت مرکزی شهر را نابود می‌کرد از همین رو بنده از همان ابتدا مخالف بودم.

وی با بیان این‌که متأسفانه در شورای چهارم برای پروژه سبزه‌میدان کارها براساس روال منطقی پیش نرفت، خاطرنشان کرد: پس از استقرار شورای دور پنجم، پروژه به حالت اصلی خود بازگشت و در قالب یک میدان عمومی و پیاده‌محور و مردم‌محور تعریف شد.

این عضو شورای شهر با اشاره به این‌که طرح سبزه‌میدان جدید شامل پنج هزار متر زیربناست؛ گفت: در طرح سبزه‌میدان فرهنگ و معماری اصیل زنجانی و احیای باغ ایرانی و همچنین ساخت اتاق مشاهیر مد نظر قرار گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: در طراحی اصل فضای باز شهری (میدان شهری- پلازا) بدون استقرار ساختمان در کف میدان و محدود کردن آن به شمال زمین در نظر بوده است.