لیلا محمدی- صدور مجوز خرید توافقی گوجه‌فرنگی به نرخ هزار و 150 تومان، دوم مهر ماه سال جاری پس از انتظار طولانی‌مدت عملی شد، اما الزامی شدن دریافت حواله و پیمودن مراحل متعدد برای تحویل آن به مراکز خرید محصول که صرفا مختص زنجان نه کل کشور، سبب شد تا کشاورزان که از صف‌های طولانی‌مدت در مقابل کارخانه خسته شده‌اند از دولت بخواهند قبل از اینکه تمامی محصول‌شان به ضایعات تبدیل شود سریعا مجوز خرید توافقی گوجه‌فرنگی را متوقف کند.

کشاورزان می‌گویند: محصول‌مان را قبلا 500 تومان می‌فروختیم اما در حال حاضر به دلیل بحث مربوط به حواله و خرید توافقی گوجه‌فرنگی، نمی‌توانیم بفروشیم و ممکن است به دلیل انتظار بیش از حد در پشت درهای کارخانه، کیفیت محصول افت کند.

یکی از کشاورزان خدابنده‌ای با اشاره به درگیری کشاورزان با مسئولان جهاد کشاورزی و دست‌اندرکاران خرید توافقی به دلیل صدور حواله گوجه‌فرنگی از دولت خواست تا مجوز خرید توافقی این محصول را متوقف کند.

دست‌کاری‌های بیش از حدی که سبب ناکارآمدی سیستم شد

کارشناسان معتقدند مدیریت بازار به این معناست که دولت با توجه به انواع شیوه‌های مختلف دخالت در بازار، بهترین سیاست یا بسته سیاستی را انتخاب کند تا تنظیم بازار کند با این هدف که رفتار عاملان اقتصادی تغییر یافته و در نهایت به رقابت‌پذیری منجر شود.

آنان می‌گویند: اگر سیاست‌های تنظیم بازار به تغییر رفتار عاملان اقتصادی و رقابت‌پذیری منجر نشود، ناکارآمدی سیاست‌ها را نشان می‌دهد. متخصصان امر بر این باورند: در بازار محصولات کشاورزی انواع سیاست‌های مداخله ‌گرانه دولت از جمله سیاست قیمتی، سیاست کنترل عرضه، سیاست یارانه و سیاست مرزی انجام گرفته اما برآیند و حاصل آن در بازار باعث تغییر رفتار عاملان اقتصادی نشده است.

مشکلات گوجه‌فرنگی‌کاران پس از صدور مجوز خرید توافقی

عضو هیئت مدیره خبرگان کشاورزی و رئیس هیئت مدیره تعاونی تامین نیاز باغداران استان ضمن ابراز ناراحتی از وضعیت اسفناک گوجه‌فرنگی‌کاران پس از انتظار آنان برای عملی شدن مجوز خرید توافقی محصول تولیدی‌شان گفت: در این باره با مسئولان استانداری صحبت‌ کردم و وضعیت ناگوار کشاورزان را برای‌شان یادآور شدم، قرار بود مشکل کشاورزان را با این مجوز حل کنیم نه اینکه برای آنان هزینه‌ بتراشیم.

علی خان‌محمدی با بیان اینکه گوجه‌فرنگی‌کاران علاقمند به تحویل محصول خود به مراکز خرید توافقی محصول باید حواله‌هایی که جهاد کشاورزی در اختیار آنان می‌گذارد را دریافت کنند، عنوان کرد: بر این اساس کشاورز باید برای دریافت حواله گوجه‌فرنگی (به میزان مشخص ثبت شده) به جهاد کشاورزی مراجعه و پس از تائید شورای روستا، حواله را به کارخانه و محل دریافت محصول ارائه و سپس تولیدات خود را به نرخ توافقی بفروشد.

مسئولان از سر بیکاری دریافت حواله را مُد کردند

خان‌محمدی مراجعه‌های بی‌مورد برای دریافت حواله را موجب دلسردی گوجه‌فرنگی‌کاران دانست و افزود: وزیر جهاد کشاورزی مجوز خرید توافقی را صادر کرد تا گوجه‌فرنگی دست کشاورز نماند و تبدیل به ضایعات نشود، این عرصه‌ای که جهاد کشاورزی استان با الزام کشاورز به دریافت حواله درست کرده، بهترین جولان‌گاه برای دلالان و کارخانجات است. به نظرم مسئولان از سر بی‌کاری اخذ حواله را مد کرده‌اند و مختص زنجان است.

عضو هیئت مدیره خبرگان کشاورزی اضافه کرد: مسئولان جهاد کشاورزی که از آن‌ها انتظار می‌رفت مدافع کشاورزان باشند با این کار بی‌اساس خود دلال را دلال‌تر کرده‌اند، در حال حاضر دلال هم شریک مال کشاورز است و هم یارانه‌ای را که دولت برای خرید توافقی گوجه‌فرنگی اختصاص داده را از چنگ کشاورز درمی‌آورد.

خان‌محمدی با بیان اینکه در شرایط کنونی کشاورز به اموالش آتش زده و عده‌ای محصول خود را به قیمت پائین‌تر از حد متعارف می‌فروشند و یا ترجیح می‌دهند به دلیل بالا بودن هزینه‌های دستمزد نیروی کار محصول خود را برداشت نکنند، به خلاهای موجود در نظام کشاورزی کشور اشاره کرد و گفت: در حال حاضر هیچ آماری از سطح کشت و میزان تولید محصولات کشاورزی در سطح کشور وجود ندارد و متاسفانه برنامه‌ریزان در این باره هیچ تلاش برای احصا و استخراج آمارهای مربوطه نکرده‌اند تا الگوی کشت مناسب هر منطقه را تدوین کنند تا وضعیت معیشتی کشاورز هر روز بدتر از دیروز نشود.

مدیرعامل سازمان تعاون روستایی استان نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان صدور حواله گوجه‌فرنگی را از اشتباهات سازمان جهاد کشاورزی دانست و گفت: طب دستورالعمل خرید توافقی، جهاد کشاورزی موظف است به منظور جلوگیری از سوء استفاده دلالان در بانک اطلاعاتی خود اسامی گوجه‌فرنگی‌کاران واقعی را وارد و مواد را قبل از خرید تضمینی توسط کارخانجات بررسی کند اما در این زمینه اشتباه کرده و به جای بررسی این موارد نسبت به صدور حواله اقدام کرده که سازمان تعاون روستایی را نیز با مشکل مواجه کرده است.

محمود نوری با بیان اینکه این حواله‌ها به هیچ عنوان سقف ندارد، تاکید کرد: طبق دستورالعمل ابلاغی تا زمان اصلاح قیمت‌ها خرید در مراکز هدف انجام می‌شود، در داخل استان نیز کارخانه رب پایا به عنوان تنها کارخانه رب‌گوجه‌فرنگی نسبت به این مهم اقدام کرده است. اخیرا با دو کارخانه خارج از استان نیز برای خرید توافقی وارد مذاکره شده‌ایم تا از بار عرضه بکاهیم.

نوری با بیان اینکه گفته شده تا صدور حواله‌ها و تعیین سقف نیز متوقف شود، ابراز کرد: تعیین سقف در این حواله‌ها نیز در راستای حفظ حقوق گوجه‌فرنگی‌کاران و جلوگیری از تضییع حقوق آنان و نوبت‌دهی به آنان برای جلوگیری از ازدحام جمعیت در محل درب کارخانه‌ها بوده است.

مدیرعامل سازمان تعاون روستایی استان از کشاورزان تقاضا کرد تا قبل از کشت محصول موردنظر در اراضی خود از نظرات و مشاوره‌های کارشناسان جهاد کشاورزی بهره‌مند شوند.

مشکل فعلی گوجه‌فرنگی‌کاران دور از نتظار نبود

در حال حاضر روزانه 5 هزار تن محصول گوجه‌فرنگی از اراضی کشاورزی برداشت و برای فروش روانه بازار می‌شود، سازمان جهاد کشاورزی استان به منظور کنترل بازار این محصول الگوی تولید سال جاری را 300 هزار تن اعلام کرده بود اما کشاورزان بدون توجه به هشدارهای کارشناسان مربوطه و با تصور اینکه قیمت این محصول همانند سال قبل کمتر از 3 هزار تومان نمی‌شود سطح قبال توجهی از زمین خود را به کشت گوجه‌فرنگی اختصاص دادند، بنا بر برآوردها به نظر می‌رسد بیش از 430 تا 500 هزار تن محصول گوجه‎فرنگی در زنجان توسط کشاورزان تولید شده باشد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هم در گفت‌گو با صدای زنجان با اشاره به آمارهای یاد شده اعلام کرد: وقتی کشاورزان به هشدارهای سازمان جهاد کشاورزی توجهی نمی‌کنند حتما در فصل برداشت با مشکل مواجه می‌شوند. در حال حاضر دولت چگونه می‌تواند با منابع مالی محدود خود با حداکثر توان وارد شود؟

جواد تاراسی با اشاره به برداشت روزانه 5 هزار تن محصول گوجه‌فرنگی در استان تصریح کرد: ظرفیت فعلی تنها کارخانه رب مستقر در زنجان بیش از 900 تن نیست، برای مدیریت بازار محصول، سعی می‌کنیم با کارخانه‌هایی که مشکلی کمی در پذیرش محصول گوجه‌فرنگی دارند هماهنگ شویم.

تاراسی در پاسخ به انتقادات مبنی بر الزامات جهاد کشاورزی به گوجه‌فرنگی‌کاران برای دریافت حواله نیز گفت: صدور حواله با درنظر گرفتن سهم شهرستان‌ها و میزان تولید و کاملا کار کارشناسی شده، بوده است. در حال حاضر سهم ثبت شده درحواله برای هر کشاورز با توجه به میزان کشت و برداشت محصول گوجه‌فرنگی از سوی کارشناسان ثبت شده و برای فروش محصول به مرکز خرید ارائه می‌شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان ادامه داد: حواله فقط برای بهره‌مندی منصفانه گوجه‌فرنگی‌کاران از خرید حمایتی بوده است.

کشاورزان، سهم کشت را رعایت کنند شاید سال بعد تضمینی نباشد

تاراسی در پاسخ به برخی اظهارات مبنی بر اشتباه تاکتیکی جهاد کشاورزی استان در صدور حواله گوجه‌فرنگی و احتمال حذف آن طی روزهای آتی عنوان کرد: به هیچ عنوان اشتباهی صورت نگرفته است، اما موضوع مربوط به حذف حواله گوجه‌فرنگی و رصد مراحل تحویل و خرید محصول در محل کارخانه نیز یکی از راه‌حل‌هایی است که مطرح شده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اعلام کرد: تقاضا داریم تا کشاورزان سهم کشت را برای سال‌های آتی رعایت کنند چرا که هیچ تضمینی نیست که سال بعد دولت همین حمایت را از کشاورزان داشته باشد یا نه.