زهره میرعیسی‌خانی- 95 درصد از شهروندان ایرانی، بهترین فرصت سفر را روزهای آغازین سال و فصل تابستان می‌دانند و اگر از آنها بپرسید به کجا سفر می‌کنید یقیناً یکی از مناطق شمالی کشور را به عنوان مقصد خود ذکر می‌کنند. دلیل آن هم روشن است؛ چرا که ایام تعطیل با شروع سال نو آغاز می‌شود و پس از آن، شهروندان فقط در فصل تابستان مجال سفر دارند. به عبارت دیگر، ما تنها کشوری هستیم که تعطیلات زمستانی نداریم. ما ایرانی‌ها به این ویژگی کشورمان می‌گوییم «چهار فصل داشتن» در یک زمان! خیلی ساده است؛ یعنی اینکه تنوع آب و هوایی در ایران به گونه‌ای است که هر سلیقه آب و هوایی را سیراب می‌کند. شمال، جنوب، شرق و غرب.

ایران بدلیل گستردگی و تنوع بوم‌شناختی و بلندی‌های متنوع، دارای شرایط آب و هوایی بسیار متفاوت است که این شرایط سبب شده تا مسافرت در این کشور در چهارفصل سال رونق داشته باشد. تمامی جاده‌های کشور آخر هفته‌ها شاهد تردد خانواده‌هایی است که برای دیدن جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی بار سفر را بسته‌اند و فرهنگ سفر در ایرانیان فرهنگ جا افتاده‌ای است. نکته‌ای که نه مسئولان و نه شهروندان آن را باور ندارند این‌که زمستان هم مثل تابستان فصل سفر است، فصل خانه‌نشینی و پناه‌بردن به گوشه دنج و خلوت خانه نیست.

امروزه گردشگری زمستانی در بسیاری از کشورها آن‌قدر رونق گرفته است که علاوه بر ساخت انواع تاسیسات اقامتی، پذیرایی و تفریحی از سوی سرمایه‌گذاران، سالانه هزاران شغل فصلی در مناطق گردشگری ایجاد می‌شود. به همین دلیل هم برخی از ایرانیان در فصل سرد برای گردش و تفریح راهی کشورهای دیگر می‌شوند یا به کل دور سفر کردن در فصل سرما را خط می‌کشند، غافل از اینکه بسیاری از مناطق کوهستانی و سردسیر کشور از جاذبه‌های منحصر به‌فردی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی برخوردارند که شاید هنوز عده‌ای از وجود این جاذبه‌ها بی‌خبر باشند.

استان زنجان نیز با داشتن کوه‌های سر به فلک کشیده و موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی که دارد از پتانسیل و ظرفیت خوبی در زمینه گردشگری برخوردار است اما متاسفانه هیچ برنامه‌ریزی خاصی در این زمینه نمی‌شود.

در این خصوص اویس کیانی، رییس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان با اشاره به اینکه گردشگری زمستانی برای استان حرف بزرگی است، گفت: برای این موضوع هیچ برنامه‌ای در استان تدوین نشده است و همه چیز در حد حرف‌هایی است که وقتی که به فصل زمستان نزدیک می‌شویم، مطرح می‌شود و این مساله در واقع نه گردشگری زمستانی محسوب می‌شود و نه برنامه ریزی برای رسیدن به آن.

وی ادامه داد: اگر ما بخواهیم یک کاری در این زمینه انجام بدهیم و از پتانسیل خوبی که استان در این زمینه دارد بهره ببریم، بایستی مطالعه‌ای دقیق راجع به پتانسل‌های موجود کنیم و برای جذب مخاطب زیر ساخت‌های لازم را فراهم آوریم ضمن اینکه این امر یک پروسه طولانی مدت است و همت عالی استانی می‌خواهد و نیازمند سرمایه مادی و نیروی متخصص انسانی است تا روی این داستان متمرکز شوند.

کیانی با اشاره به اینکه این موضوع، موضوعی است که به آن نپرداخته‌ایم و در دستور کار دستگاه‌ها  قرار ندادیم، گفت: متاسفانه به نظر می‌رسد اصلا این موضوع را باور نداریم و ظرفیت‌های استان را در این زمینه نادیده می‌گیریم.

این راهنما و فعال‌گردشگری افزود: کشورهای حاشیه خلیج فارس کشورهایی هستند که جزو کشورهای کویری هستند و وقتی این کشورها بر روی گردشگری زمستانی سرمایه گذاری می‌کنند و یک برنامه پنج تا هفت ساله می‌ریزند تا پیست اسکی بزنند ما که ظرفیت‌های طبیعی این موضوع را داریم چرا نباید بر روی این موضوع سرمایه‌گذاری کنیم؟

وی افزود: اگر به آن بپردازیم می‌توانیم ادعا کنیم که در مسیر توسعه گردشگری زمستانه هستیم. چیزی که در حال حاضر در حال اتفاق افتادن است، این است که برخی شهروندان، هر چند ماه یک بار به سمت مقصد مربوطه که پیست پاپایی هست، می‌روند و آنجا یک ساعتی یک دور می‌زنند و به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها چند نفری هم دست و پایشان می‌شکند و این اتفاق می‌افتد تا سال آینده همین اتفاق‌ها از سر بیفتد و وقتی خروجی را نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که چیز چندانی وجود ندارد که آن را آنالیز و تحلیل کنیم و بایستی یک چیزی را به وجود بیاوریم و بعد بنشینیم آن را تجزیه و تحلیل کنیم.

رییس مرکز متخصصین راهنمایان گردشگری کشور با اشاره به اینکه الگویی که می‌توانیم به آن در این زمینه توجه داشته باشیم، پیست سرعین است، گفت: وقتی پیست اسکی در کنار سرعین ایجاد شد و رشد کرد، در واقع زیرساخت‌های گردشگری زمستانی را فراهم می اورد و در حال حاضراین منطقه به‌ منطقه‌ای تبدیل شده است که به نوعی مقصد گردشگری شناخته می‌شود.

کیانی با اشاره به اینکه وقتی صحبت از گردشگری زمستانی به میان می‌آید این موضوع بیشتر در ذهن مخاطب متبادر می‌شود که هر چه به عنوان گردشگری زمستانه معطوف می‌شود در ارتباط با برف و یخ است، گفت: برف و سرما تنها بخشی از گردشگری زمستانی را در بر‌می‌گیرد و یک ریشه آن مربوط به مکان‌هایی است که برف خیز است و این امر جزو بدیهیات است و یک سری موارد انتخاب رویدادهای ما است که اگر بتوانیم در بحث گردشگری زمستان یک سری رویدادها و محیط‌های جانبی را ایجاد کنیم می‌توانیم از آن هم  در جهت جذب گردشگر بهره ببریم.

وی افزود: یک بخش دیگر از پتانسیل‌های گردشگری زمستانی به فضای طبیعی زنجان معطوف می‌شود که اگر از این ظرفیتها هم بتوانیم نهایت بهره را ببریم، می‌توانیم جذب گردشگر را افزایش دهیم.برای مثال در زمستان محور ماه نشان زیبای خاص خود را دارد. همچنین جاده دندی تا تخت سلیمان را اگر در همین فصل با حفظ نکات ایمنی بروید شما می‌توانید چهار فصل را ببینید و از زیبایی آن بهره ببرید یا تپه‌های رنگی ماهنشان که در این فصل رنگ و لعاب بسیار جذابی دارد.

وی خاطرنشان کرد: یک سری روستاها هم هستند که در زمستان بسیار زیبا هستند و می‌شود به آنها برای جذب گردشگر فکر کرد اما همه این ظرفیت‌ها منوط به ایجاد مکش است و ایجاد این مکش نیازمند برنامه‌ریزی است و برنامه‌ریزی نیازمند فکر و تخیلی است که بایستی در ذهن مسئولین وجود داشته باشد و به این باوربرسند که چنین فضایی در استان وجود دارد وقتی مسئولین به همچین فضایی فکر نمی‌کنند و اگر هم فکر می‌کنند  از پتانسیلهای استان بی‌خبرند. مسلما اگر در این زمینه برنامه ریزی شود، می‌شود در کنار یک سری جاذبه های اصلی، جاذبه‌های فرعی هم ایجاد کرد و زمینه و زیر ساخت‌های لازم را برای گردشگری زمستانی فراهم آورد .

این مسئول با اشاره به اینکه اکثریت مردم تصور می‌کنند که زمستان سرد است و کسی مسافرت نمی‌کند، گفت: همواره حوادث رویدادی می‌تواند کمک‌کننده فصل‌های کم مسافر باشد که یک نمونه موفق آن «کیش» است که «کیش» در تابستان که اوج رطوبت و شرجی بودن هوا است جشنواره‌های مختلف تابستانه می‌گذارد که حالا به این قسمت قضیه که چند سال است این جشنواره‌ها رکود پیدا کرده است اما به هر حال این داستان‌ها بود که کیش را به یک مقصد گردشگری تبدیل کرد و جذب مسافر را افزایش داد. زنجان هم همین طور با توجه به اینکه به تهران نزدیک است می‌تواند فرصت و زمینه خوبی را برای مسافرت ایجاد کند و با توجه به اینکه یک هفته‌ای بود مدارس تهران به دلیل آلودگی هوا تعطیل بود که می‌توانست فرصت خوبی برای گردشگری باشد و وقتی ما از آن فرصتها استفاده نمی‌کنیم معنی‌اش این است که نمی‌خواهیم به خودمان زحمت زیادی بدهیم.

رییس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان افزود: زنجان یک منطقه کوهستانی است که فضای جذب مسافرش زیاد است ولی فعلا بایستی مطالعه ژئومورفولوژی بر روی انجام شود تا نقاط دیگری را مثل پاپایی در این منطقه شناسایی کرد و اسکی، اقامتگاه‌های زمستانی و چیزهایی ازدست را ایجاد کند تا استان به یک منطقه برای جذب گردشگر در ایام سرد سال تبدیل شود و همان‌طور که بارها و بارها گفتم این نیازمند مشارکت مسئولین و توجه آنها به این مساله است.