هنر عکاس پس از ابداع روشی علمی در عکاسی به نام داگرئوتیپ که توسط لووئی ژاک مانده داگر در سال ۱۸۳۰ پایه گزاری شد؛خیلی زود برای هنرمندان رشتههای گوناگون هنری مورد توجه قرار گرفت و از اهمیت خاص و ویژهای برخوردار شد. بر این اساس هنرمندان علاقهمند به مکتب امپرسیونیسم نیز با روی آوردن به روش ابداعی داگر؛ شیوه جدیدی را در عکاسی پایه گذاری کردند که بعدها به بنیان مکتب وین منتهی شد
زهره میرعیسیخانی- مکتب
امپرسیونیسم یکی از مکاتب و سبکهای هنری در تاریخ هنر به شمار میرود که برای
اولین بار از عنوان نقاشی «کلود مونه» با نام «دریافت (امپرسیون) طلوع آفتاب»
اقتباس شده است. این مکتب در لغت به معنای دریافتگری؛ دریافت آنی؛ یا دریافت حسی
است. مکتبی که برنامه و اصول معین ندارد؛ بلکه تشکل آزادانه هنرمندانی است که به
سبب برخی نظرات مشترک و به منظور عرضه مستقل آثارشان در کنار هم قرار گرفتند.
امپرسیونیسم صرفا یک سبک نقاشی نبود بلکه یک رویکرد نوین به هنر و زندگی بود. آثار
نقاشی امپرسیونیسمها ثبت تغییرات گذرا و ناپایدار در طبیعت بود. نخستین هستهی
این جنبش توسط مونه؛ رنوار؛ سیسلی و پیسارو بود که وجه اشترا کشان گسست از آموزشهای
رسمی فرهنگستانی بود. این هنرمندان ابتدا نام خود را « انجمن هنرمندان نقاش مجسمه
ساز و گراور گمنام » گذاشتند. اما بعدا نام یکی از تابلوهای مونه به نام امپرسیون
طلوع آفتاب منتقد جوان لوئیس لروی ( لویی لروا) را واداشت تا در مجله ( charivari شاری واری ) کل گروه را امپرسیونیستها نام نهد و این نام که با
لحنی تمسخر آمیز ابداع شده بود؛ بعداً از سوی خود هنرمندان گروه به عنوان گواهی بر
حداقل یکی از جنبههای برجسته اهداف آنان پذیرفته شد.
هنر عکاس پس از ابداع روشی
علمی در عکاسی به نام داگرئوتیپ که توسط لووئی ژاک مانده داگر در سال ۱۸۳۰ پایه
گزاری شد؛خیلی زود برای هنرمندان رشتههای گوناگون هنری مورد توجه قرار گرفت و از
اهمیت خاص و ویژهای برخوردار شد. بر این اساس هنرمندان علاقهمند به مکتب
امپرسیونیسم نیز با روی آوردن به روش ابداعی داگر؛ شیوه جدیدی را در عکاسی پایه
گذاری کردند که بعدها به بنیان مکتب وین منتهی شد.
برای بررسی سیر تاریخی این
رشته در عکاسی باید به سبک هنری نقاشان امپرسیونیسم اشاره کرد که تاثیر دوسویهای
را در عکاسی و نقاشی ایجاد کرد. باید در ابتدا به این نکته اشاره کرد که « با
عکاسی میتوان مهمترین و غیره مترقبهترین امور را ثبت کرد و در این راستا است
برای مشاهدهی دقیقتر محیط پیرامون عکاسی به کمک چشم میآید.» و ازاین رهگذر است
که ما میتوانیم تاثیر این جنبه هنر عکاسی را بر امپرسیونیسمهای نقاشی مشاهده
کنیم. برای ملموس شدن مفهموم امپرسیونیسم در هنر باید گفت که دریافتگری یا
امپراسونیسم شیوه هنری گروه بزرگی از نقاشان آزاد اندیش و نوآور فرانسه در نیمه
دوم سده نوزدهم بود که مبتنی بر نشان دادن دریافت و برداشت مستقیم هنرمند از دیدههای
زودگذر است؛ در این سبک نقاشان از ضربات شکسته کوتاه قلم مو آغشته به رنگهای خالص
و نامخلوط به جای ترکیبهای ظریف رنگها استفاده میکنند. از این رو امپرسیونیستها
برای نشان دادن دریافت و برداشت مستقیم خود از دیدههای زود گذر به سراغ هنر عکاسی
رفتند؛ آنان قصد داشتن همانند عکاسی؛ بیان زود گذر و آنی را از سوژه نشان دهند.
برای همین آنان با ضربات ممتد قلم مو نقاشی میکردند طوریکه جزییات غیر واضح میشد.
آنها توانستند به کمک عکاسی تغییرات زیادی را در عرصهی نقاشی امپرسیون بوجود
آورند. آن دسته از عکاسان تصویری نیز که پیرو مکتب امپرسیونیسم بودند نوعی ایده آل
هنری را در نظر داشتند مایل بودند که خود را از ویژگیهای خاص عکاسی برهانند واین
گرایش در نحوهی عکس گرفتن آنها ظاهر شد. سادهترین روش این دسته از عکاسان خارج
کردن لنز از حالت فوکوس بود. روش دیگر استفاده از سه پایه بود که عکاس میتوانست
قبل از اینکه عکسبرداری کند آن را به نرمی به حرکت در بیاورد. و یا یک صفحهی
شیشهای جلو لنز میگرفتند و به رو غن یا مادهی چرب آغشته میکردند تا تصویر را
کمی محو کنند و یا برای رسیدن به مقصود خود از چاپهای
مختلفی از جمله چاپ بیکرومات - چاپ تیزابی سایه دار - چاپ صمغی و چاپ رنگدانهی روغنی برای حالتی نرم و فولو استفاده میکردند
تا بدین وسیله هم عمق و ژرفای تصویر تاثیر گذاشته و هم در نور و سایههای آن تا
بتوانند حالتی نقاشیوار و هنری به عکس بدهند. در این میان چاپ عکس؛ آنچنان در
نتیجه عکسهای عکاسان تاثیر داشت که بسیار از عکاسان نگاتیو چاپ را به مثابه زیر
بنا و طرح اولیهی یک نقاش رنگ و روغن میدانستند و فقط هنگامی به اثر خلاق خود مینگریستند
که آن را روی کاغذ چاپ کرده باشند. طی مراحل چاپ گاهی دخل تصرفاتی هم در کار صورت
میگرفت مثلا قسمتهایی از نگاتیو که بدان نیازی نبود را با رنگ قرمز میپوشاندند.
یا بر روی قسمتهایی از تصویر بوسیلهی قلم؛ اشکالی را برای تاکید بر آن قسمت ها
ترسیم میکردند. کارهایی که در آن با کوشش بسیار نور را تلطیف شده و نرم مینمودند.
عکاسان اغلب اوقات در مطالعات
اولیه در مورد طبیعت بیجان اشیای شیشهای مختلف را به عنوان اجزای تصویر انتخاب
میکردند این اشیا نور را به دلیل بازتاب؛ نرمتر میساخت. همچنین مناظر و چشماندازهای
خیابانها در نورهای غبارآلود و مه گرفته مورد توجه بود.
در ادامه، محمد هادی، با اشاره
به برگزاری نمکایشگاه انفرادی عکس نگاره، اظهارکرد: این نمایشگاه با همکاری اداره
فرهنگ و ارشاد و سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری در فرهنگسرای «زندگی» در پارک
بانوان برگزار میشود.
وی ادامه داد: این نمایشگاه
عکس با سبکی جدید ارائه شده است به طوری که وقتی مخاطب این عکسها را میبیند فکر
میکند که این کار ترکیب عکاسی و نقاشی است و برای اولین بار این سبک را در زنجان
به نمایش خواهیم گذاشت.
وی با اشاره به اینکه 25 اثر
در این نمایشگاه در دید عموم گذاشته میشود، گفت: موضوع عکسهای این نمایشگاه در
واقع طبیعت است و در واقع طبیعت و فرمالیست است یعنی فرمهای طبیعت را ما به شکل
خلاقانه در فرم عکس ثبت کردهایم.
وی با اشاره به اینکه این سبک پیش از این در زنجان کار نشده است، اظهار
کرد: پیش از این به همین روش یک نمایشگاه در فرهنگسرای امام خمینی (ره) برگزار
کردهام و این در واقع دومین نمایشگاهی است که به همین روش در استان برگزار میکنم.
هادی با اشاره به اینکه از سال
93 به صورت حرفهای عکاسی را شروع کردهام، افزود: فارغ التحصیل هنرستان هنرهای
زیبا هستم و در حال حاضر هم رشته روانشناسی میخوانم.
این هنرمند با اشاره به اینکه
استقبال مردم از این نوع سبک بسیار بالا بود، گفت: من خودم توقع چنین استقبالی
نداشتم اما در نمایشگاه اولی که در این سبک برگزار کردم استقبال مردم بالا بود و
مردم به واسطه اینکه یک سبک جدیدی را میبینند بسیار به آن علاقهمند میشوند و در
واقع این نمایشگاه بسیار با نمایشگاههای دیگر فرق دارد و همین موضوع باعث جذب
مخاطب میشود.
وی با اشاره به اینکه ما بدون
فتوشاپ و دستکاری نرمافزاری این عکسها را به ثبت میرسانیم منتهی خلاقیت را وقتی
مخاطب میبیند، فکر میکند که به عکس نقاشی است و برخی دیگر مثل سیاه قلم است.
هادی با اشاره به اینکه این
نمایشگاه از 3 تا 6 اسفند ماه برقرار است به مدت 3روز بر قرار است، افزود: تمام
آثار در واقع همه عکس هستند ولی وقتی مخاطب به آن نگاه میکند، فکر میکند که نصف
این آثار نقاشی و نصف دیگر عکس هستند.
وی ادامه داد: با وجود اینکه
با موبایل نیز میتوان عکس خوب ثبت کرد و فرد مورد نظر باید حتما موارد هنر را
بداند و دادههای عکاسی را رعایت کند. من خود به شخصه با موبایل هم زیاد موافق نیستم
منتهی نکتهای که وجود دارد این است که دوربینهای حرفهای زیادی با کیفیتهای
بالا اگر بتوانیم عکسی را به ثبت برسانیم بهتر است و عکسی که با موبایل گرفته میشود
را نمیتوان در هیچ فراخوانی شرکت داد و معمولا در جشنوارههای معتبر چندان شرکت
داده نمیشود مگر در جشنوارههای شهری کوتاه که موضوعات شهری داشته باشند.
وی افزود: مدتی است که همه
عکاسان سبکهای همدیگر را تقلید میکنند و اکثرا دارند از هم کپی میکنند در حالی
که هر عکاس به نظر من باید سبک خود را تولید کند و سبکهای قدیمی و تکراری دیگر به
درد نمیخورد و هنرمندان اغلب سبک اساتید خود را تکرار میکنند و یا سبک 20 سال
پیش را تکرار میکنند که این موضوع چندان جوابگو نیست و جواب نمیدهد و هر چه قدر
هم که نمایشگاه در یک گالری شیک صورت بگیرد و ارزشمند باشد وقتی مخاطب نباشد به
درد نمیخورد.
وی افزود: من همین عکسها را
با کمترین امکانات در فرهنگسرای امام خمینی (ره) برای اولین بار به نمایش گذاشتم
که استقبال بسیار خوب بود و برخی از مخاطبین این نمایشگاه اعلام میکردند که دوست
دارند دانشآموزان خود را به این نمایشگاه بیاورند تا عکسها را ببیند چرا یک سبک
جدیدی است و دوست داریم که دیده شود و در واقع محتوای آموزشی هم دارد.