پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ سمیه محرمی: ایران در دهه‌های اخیرهمواره یکی از مقاصد اصلی مهاجرت برای اتباع افغانستانی بوده است و طبق برآورد چند میلیون افغانستانی به شکل قانونی یا غیرقانونی در ایران زندگی می‌کنند که چالش‌ها و دغدغه‌هایی برای کشور به همراه داشته است، این چالش‌ها در جنگ 12 روزه خود را بیش از پیش نشان داد و همین موضوع موجب شده است که در سال‌جاری، بازگشت اجباری این افراد پررنگ‌تر شود.

از جمله مهم‌ترین چالش‌های این قشر برای کشور، چالش‌های اقتصادی چون فشار بر بازار کار غیررسمی، دستمزد پایین‌تر مهاجران و تمایل کارفرمایان به استفاده از نیروی کار ارزان‌تر مهاجر و ارسال ارز به خارج است، از سوی دیگر عدم انطباق فرهنگی، افزایش جمعیت و فشار بر زیرساخت‌ها و نگرش‌های تبعیض‌آمیز و کلیشه‌سازی نیز چالش‌های فرهنگی حضور این افراد در کشور است. در این میان چالش‌های امنیتی و حقوقی این افراد نیز نباید فراموش شود به نحوی که مسلم صالحی،عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، ورود مهاجران افغان به ایران را بی‌رویه خوانده و اعلام کرده که روزانه حدود ۴ تا ۵ هزار ویزا برای افغان‌ها صادر می‌شود که به نظر وی آمار بسیار زیادی است و بر ضرورت تنظیم مقررات برای ورود، اقامت و فعالیت اتباع افغان تأکید کرده است،وظیفه‌ای برای شناسایی نیاز بازار کار به اتباع خارجی نیز مطرح شده است تا آنها در مشاغلی که کمبود نیرو وجود دارد، به کار گرفته شوند.

در این میان در سال‌جاری در پی حوادث روی داده در کشور ضرورت خروج اتباع غیرقانونی بیش از پیش احساس می‌شود اما برخلاف روزهای نخست به نظر می‌رسد این ضرورت کمرنگ‌تر شده است.

 لایحه تشکیل سازمان مهاجرت به سرانجام برسد، افغانی‌ها تعیین تکلیف می‌شوند

احمد بیگدلی عضو کمیسیون اجتماعی در مجلس در این زمینه در گفت‌و‎‌گو با صدای زنجان با اشاره به اینکه موضوع قانون‌گذاری در زمینه ساماندهی اتباع افغانی در کشور در دستور کار دارد و به حال خود رها نشده است، اظهار کرد: حساسیت اولیه از بین رفته و موضوع با روندی معمولی در دست اقدام است.

عضو کمیسیون اجتماعی در مجلس با اشاره به اینکه در ابتدای هر کاری یک سری حساسیت، مقاومت و واکنش‌های به همراه دارد، بیان کرد: با فروکش کردن این التهابات موضوع در فضای آرامی در دست بررسی قرار دارد.

وی تاکید کرد: در آخرین پیگیری که داشتم موضوع از طریق کارشناسان در دست بررسی است.

نماینده خدابنده در مجلس با بیان اینکه اخراج اتباع غیر مجاز باید انجام می‌شد و این موضوع امری حتمی است، بیان کرد: اما این موضوع باید با دقت و حساسیت بیشتری انجام می‌شد، تعدادی از این اتباع توسط مردم ایران گزینش شدند و به عنوان نیرو مشغول به کار هستند.

وی با بیان اینکه در مورد اخراج و یا ماندگاری اتباع سهل‌انگاری شده است، تصریح کرد: بیشتر افرادی که جلوی چشم و افراد معلوم‌الحالی هستند، توسط وزارت کشور اخراج شدند و افرادی که در لایه‌های پنهان جامعه زندگی می‌کنند، همچنان در کشور باقی مانده‌اند.

عضو کمیسیون اجتماعی در مجلس با بیان اینکه اگر لایحه تشکیل سازمان مهاجرت به سرانجام برسد این افراد تعیین تکلیف می‌شوند، گفت: برآورد می‌شود این لایحه تا پایان سال تعیین تکلیف شود.

 شناسایی ۳۷۹ تبعه غیرمجاز شاغل در سال‌جاری

در استان زنجان با وجود ممنوعه بودن فعالیت اتباع افغانی، همچنان شاهد شناسایی و اخراج کارگران افغان از برخی کارگاه‌های زنجان نشان از پایین بودن سطح نظارت‌ها و تردد این اتباع در سطح کشور دارد.

اسماعیل آقاجانلو مدیر کارآفرینی و اشتغال اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان در این زمینه در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با اشاره به اینکه زنجان همچنان در فهرست استان‌های ممنوعه برای اشتغال اتباع خارجی قرار دارد و هیچ مجوزی برای فعالیت اتباع افغانستانی در این استان صادر نمی‌شود، اظهار کرد: اجازه فعالیت اتباع افغانستانی مگر در موارد خاص نظیر سرمایه‌گذاری در استان ممکن نیست.

مدیر کارآفرینی و اشتغال اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان با بیان اینکه در چهار ماهه ابتدایی امسال، تعداد ۳۷۹ تبعه غیرمجاز شاغل در استان شناسایی شدند، تصریح کرد: این افراد در ۱۷۰ کارگاه مختلف فعالیت داشتند و این افراد اغلب در کارگاه‌هایی با ظرفیت یک تا پنج نیروی کار اشتغال داشتند.

وی با بیان اینکه تمام این کارفرمایان طبق قانون مشمول جریمه شدند، تصریح کرد: جریمه قانونی برای هر تبعه خارجی غیرمجاز،به‌ازای هر روز اشتغال در سال‌جاری مبلغ ۱۷ میلیون و ۳۱۸ هزار ریال است که معادل پنج برابر حداقل دستمزد روزانه تعیین شده توسط شورای عالی کار است.

 افزایش آمار شناسایی اتباع غیرمجاز در سال‌جاری

وی با اشاره به اینکه برخی کارفرمایان اقدام به پرداخت جریمه کرده‌اند، افزود: با این حال، بخش قابل توجهی از آن‌ها از پرداخت سر باز زده‌اند. در این موارد، پرونده‌ها از طریق دادسراهای استان پیگیری شده و اقامه دعوا به‌صورت متمرکز از سوی اداره‌کل در حال انجام است.

آقاجانلو درباره افزایش آمار شناسایی اتباع غیرمجاز در سال‌جاری گفت: طبق طرحی تحت عنوان تخلیه استان از اتباع خارجی که با تأکید استاندار اجرایی شده، میزان شناسایی افزایش چشم‌گیری داشته است.

مدیر کارآفرینی و اشتغال اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان با بیان اینکه در حالی که در مجموع سال ۱۴۰۳، تعداد ۹۵۶ نفر تبعه غیرمجاز شناسایی شده بودند، گفت: در چهار ماهه ابتدایی امسال ۳۷۹ نفر شناسایی شده‌اند که نشان‌دهنده روند صعودی اجرای طرح و دقت بیشتر در نظارت‌ها است.

 طبق قانون، جرم به‌کارگیری تبعه بسیار پایین است

وی با اشاره به روند رسیدگی قضایی به تخلفات کارفرمایان افزود: به کارگیری اتباع خارجی در قانون جرم است و یک تخلف دو وجهی محسوب می‌شود اما دادگاه صرفا به تخلف از قانون را رسیدگی می‌کنند اما طبق قانون، جرم به‌کارگیری تبعه خارجی غیرمجاز قابل تبدیل به جریمه نقدی می‌داند و این جریمه‌ها در بسیاری از موارد بسیار پایین بوده و بازدارندگی کافی ندارد. برخی از این جرایم تنها سه تا پنج میلیون تومان برای کارفرما هزینه دارد که عملاً انگیزه رعایت قانون را کاهش می‌دهد.

آقاجانلو در ادامه گفت: برای وصول جریمه‌های اصلی که بعضاً تا ۵۰۰ میلیون تومان نیز برآورد می‌شود، نیاز به شکایت حقوقی مستقل از سوی اداره وجود دارد که این امر مستلزم تأمین منابع مالی برای پرداخت هزینه دادرسی و پیگیری قانونی است که فعالیت در این حوزه را با مشکل مواجه کرده است.

مدیر کارآفرینی و اشتغال اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان ضمن تقدیر از همراهی قوه قضاییه در رسیدگی به این پرونده‌ها، تأکید کرد: شعب ویژه‌ای در دادسراها برای پیگیری این تخلفات در نظر گرفته شده است، اما ادامه این روند منوط به تخصیص بودجه مشخص برای پیگیری‌های حقوقی است. انتظار می‌رود دستگاه‌های ذی‌ربط در سطح ملی این موضوع را در تخصیص منابع آتی مدنظر قرار دهند.

هر چند این آمار صرفا در مورد افغانی‌های فعال در واحدهای صنعتی و تولیدی بوده و جدای از آمار نیروهای فعال در باغات و مزارع استان زنجان است و همین موضوع ضرورت جلوگیری از ورود این افراد به استان را نشان می‌دهد.