بسیاری از صاحبنظران و تحلیل‌گران اقتصادی معتقدند کاهش نرخ بهره بانکی یکی از اقدامات کشورهای درگیر کرونا برای جبران خسارات اقتصادی این ویروس است که از این اقدام در جهت تشویق بیشتر افراد و کسب‌وکارها برای قرض از بانک‌ها و موسسات مالی انجام می‌شود. عباس بهنود، مدرس دانشگاه پیام نور بر این باور است: چاپ پول بهترین راهکار دولت در شرایط کنونی است، حتی اگر به قیمت ایجاد تورم تمام شود.

به گزارش روزنامه صدای زنجان از ابتدای اسفندماه سال 98 و با اعلام خبر رسمی ورود ویروس کرونا به کشور، تاکنون روند شیوع این ویروس صعودی بوده است، به گونه‌ای که با دستور رئیس جمهوری هر یک از دستگاه‌های اجرایی به منظور جلوگیری از شیوع کرونا ملزم به اتخاذ تمهیدات و تصمیماتی در راستای رسیدن به این هدف شدند.

اما با کاهش حضور مردم در اماکن عمومی، تعطیلی مشاغل دولتی، اعمال دورکاری و غیره، کرونا نه تنها سلامت جسم و روان انسان‌ها را تحت تاثیر قرار داد، بلکه به جان بدنه اقتصادی کشور افتاد و موجب شد بسیاری از مشاغل از جمله آژانس‌داران، رانندگان تاکسی و اتوبوس، تالاهای پذیرایی، هتل‌داران، رستوران‌ها، مراکز تفریحی و ورزشی به خصوص کسب‌وکارهای خرد و کارگران فصلی و ساختمانی آسیب ببینند یا تحت فشار مالی و درآمدی قرار گیرند.

نسخه‌های درمان اقتصاد در شرایط کرونایی

از آنجا که ویروس کرونا و خسارات آن به اقتصاد تنها مختص به کشور ما نبوده و بسیاری از اقتصادهای بزرگ جهان و بازارهای جهانی همچون نفت، دلار، بورس را با رکود بی‌سابقه‌ای مواجه کرده، هر یک از کشورها برای جبران خسارات اقتصادی کرونا دست به اقداماتی زدند که کاهش نرخ بهره یکی از این اقدامات است.

بسیاری از صاحبنظران و تحلیل‌گران اقتصادی معتقدند کاهش نرخ بهره بانکی یکی از اقدامات کشورهای درگیر کرونا برای جبران خسارات اقتصادی این ویروس است که از این اقدام در جهت تشویق بیشتر افراد و کسب‌وکارها برای قرض از بانک‌ها و موسسات مالی انجام می‌شود. البته در مقابل، برخی‌ها نیز عملیاتی شدن این اقدام در ایران را به دلیل تورم و تحریم‌ها غیرقابل تحقق می‌دانند.

عباس بهنود، مدرس دانشگاه پیام نور در گفت‌وگو با صدای زنجان جزو دسته نخست محسوب می‌شود، به باور او، چاپ پول بهترین راهکار دولت در شرایط کنونی است، حتی اگر به قیمت ایجاد تورم تمام شود.

این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی که معتقد است کاهش نرخ بهره بانکی در کاهش هزینه‌ بنگاه‌های اقتصادی تاثیرگذار است، عنوان می‌کند: کاهش نرخ بهره بانکی و حتی تنفس یک ماهه به دریافت‌کنندگان تسهیلات می‌تواند در توسعه بنگاه‌های اقتصادی تاثیر داشته باشد چه برسد تنفس 3 ماه تا یک ساله.

وی با بیان اینکه دولت چندین برنامه برای حمایت از واحدهای تولیدی و فعالان اقتصادی در دوره‌های مختلف سال ارائه کرده اما با توجه به تجربه‌ای که داشتیم عمده برنامه‌های مسئولان مربوطه در کاغذ مانده و عملیاتی نشده است، می‌گوید: البته این را هم باید گفت، نه تنها دولت ایران بلکه تمامی دولت‌های جهان به دلیل ابهامات موجود متاثر از کرونا و عدم اطلاع از حضور کرونا در کشورها، هنوز برنامه دقیقی برای برون‌رفت از مشکلاتشان ندارند. در شرایط فعلی دولت‌ها فقط به دنبال آرام کردن اذهان عمومی‌ جامعه هستند.

قرنطینه باشد یا نباشد؟

بهنود با تاکید بر اینکه در رابطه با کرونا اوضاع ما متفاوت از سایر کشورهاست، اضافه می‌کند: ایران به شرایط این چنینی عادت دارد، در شرایط کنونی، بحث ما مقوله تولید و موضوع سر کار رفتن یا نرفتن کارگران است که اگر این اتفاق بیفتد با توجه به پائین بودن نقدینگی باید منتظر حجم بالایی از بیکاری و ورشکستگی باشیم. در این زمینه باز هم باید منتظر بمانیم و ببینیم که بازه قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی که از سوی دولت اجرایی می‌شود تا چه زمانی ادامه می‌یابد.

این کارشناس ادامه می‌دهد: بسیاری از سیاسیون جهان و حتی کشورهای توسعه‌یافته به دلیل احتمال وررشکستگی، بروز ناملایمات و اعتراض‌های اجتماعی، نمی‌خواهند که بحث قرنطنیه ادامه‌دار باشد.

بهنود با بیان اینکه «چاپ پول بدون پشتوانه» می‌تواند یکی از گزینه‌های مؤثر برای برون رفت از مشکلات فعلی دولت باشد، تصریح می‌کند: دولت مشکلی در این باره نداشته و می‌تواند با چاپ پول و تزریق آن به بنگاه‌‌های تولیدی مشکل مالی آن‌ها را حل کند. می‌پذیریم که تورم می‌تواند مشکل جدی ناشی از این اقدام باشد اما در شرایط کنونی به نظر می‌رسد، بهترین راهکار است.

این مدرس دانشگاه که معتقد است امپراطوری آمریکا ناشی از قدرت دلار است نه قدرت نظامی، می‌گوید: بسیاری از کشورها بدون اینکه جامعه خبردار شود به صورت کاملا محرمانه برای کسری بودجه و بدهی دولتی نسبت به چاپ پول اقدام می‌کنند، به نظرم این اتفاق می‌تواند در ایران هم بیفتد.

بهنود با اشاره به قیمت پائین نفت و شیطنت‌های عربستان و تحریم‌های غرب که سبب شده ایران در جنگ اقتصادی قرار گیرد، عنوان می‌کند: شیوع کروناویروس شرایط کشور را سخت‌تر کرده است. معتقدم می‌توان برای کنترل تورم ناشی از چاپ پول کاری کرد اما اگر شخصی در وضعیت کنونی کشور، بیکار شود و درآمدی هم نداشته نباشد، مطمئن باشید تبعات آن بیش‌تر از تورم است. من اگر سیاسی باشم تورم را به جان می‌خرم و نمی‌گذارم کارگری بیکار شود.

این تحلیل‌گر با بیان اینکه فارغ از نگاه سیاسی و جناحی باید بگویم وضعیتی که دولت در آن قرار گرفته بسیار حساس است چرا که از یک سو باید به سلامت مردم و جلوگیری از ابتلای آنان به کرونا و ارائه خدمات درمانی توجه داشته باشد و از سوی دیگر اجازه تعطیلی به واحدها و کارخانجات (با اعطای تسهیلات به صاحبان کسب و کار) و بیکاری را ندهد، تاکید می‌کند: دولت باید برای حفظ جایگاه سیاسی و حفظ آرامش جامعه و جلوگیری از آشوب اجتماعی، تصمیمات جدی که قابلیت اجرایی داشته باشند را در دستور کار قرار دهد.

اخبار مربوط به نظام بانکی از تصمیم شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی برای کاهش نرخ سود بانکی از اول اردیبهشت ماه پیش رو، حکایت دارد. بر اساس اطلاعات دریافتی از مدیران بانکی، در جلساتی که از سوی عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی با مدیران عامل نظام بانکی برگزار شده، موضوع کاهش نرخ سود بانکی مطرح و تا حدود زیادی مورد توافق واقع شده است.

با این تفاسیر باید دید که آیا دولت و به خصوص بانک مرکزی برای جبران خسارات اقتصادی کرونا، به سمت کاهش نرخ بهره بانکی می‌رود و تبعات آن را به جان می‌خرد تا کسب‌وکارها برای قرض از بانک‌ها تشویق شوند یا تنها به تعویق انداختن اقساط بانک‌ها آن هم تنها اقساط قرض‌الحسنه در سه ماه (اسفند، فروردین و اردیبهشت) و اختصاص بسته‌های حمایتی که در روند شناسایی افراد مستحق این بسته‌ها طبق تجربه‌هایی همچون یارانه و کمک معیشتی، تردید وجود دارد، کفایت می‌کند یا برنامه‌های دیگری برای بهبود وضعیت فعلی دارد.