پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ سمیه محرمی: هفتمین اثر از  کتب و رسالات تاریخی و جغرافیایی دوره قاجار استان زنجان با عنوان ولایت زنجان شامل صورت عدد خانوار و تفصیل آب و هوا و طبیعت زمین و عدد سرباز و غیره محال و قراء ولایت زنجان با مساعدت مالی بهمن بیات فرزند مرحوم عزیزالله خان بیات توسط انتشارات نیکان کتاب زنجان منتشر شد.

این اثر به معرفی ۸۸۶ آبادی ولایت «خمسه» یا «زنجان» پرداخته که شامل یک شهر (زنجان)، دو قصبه ( ابهر و سلطانیه)، ۷۷۸ روستا، ۲۷ مزرعه (به استثنای مزارع غیر مستقل) و ۷۸ قشلاق در ذیل ۲۰ بلوک و محال و قشلاق پرداخته است. تالیف اثر مذکور توسط نویسندگان گمنام مختلف از سال ۱۲۹۱ هجری قمری شروع شده و در اوایل ۱۲۹۶ هجری قمری نهایی شده است.

این کتاب هفتمین اثر از کتب و رسائل تاریخی و جغرافیای زنجان دوره ی قاجار است که منتشر شده و پس از  نشر و چاپ تاریخ دارالعرفان خمسه، دارالسعاده‌ی زنجان، جغرافیای خمسه، تاریخ و جغرافیای خمسه و توابع آن، ولایت خمسه، شرح برخی منازل خمسه منتشر شده است.

این کتاب براساس نسخه منحصر به فرد کاخ گلستان و طی تفاهم‌نامه سال ۹۵ نگارنده با امور حقوقی مجموعه کاخ گلستان منتشر شد.

حسن حسینعلی، نویسنده و پژوهشگر زنجانی در تشریح جزئیات این کتاب با اشاره به انتشار جدیدترین اثر خود درباره تاریخ و جغرافیای ولایت زنجان گفت: احیای متون کهن تاریخ و جغرافیای حوزه زنجان از آرزوهای دیرینه من بود که از بیش از ۳۰ سال پیش آغاز شد.

نویسنده و پژوهشگر زنجانی با بیان اینکه نخستین آشنایی من با متون تاریخی زنجان از مجموعه آثار تاریخی ناصری آغاز شد که اکنون در کاخ گلستان نگهداری می‌شود، عنوان کرد: در آن زمان با معرفی‌نامه‌ای از اداره امور اقتصادی و دارایی استان زنجان برای امانت گرفتن نسخه‌ها اقدام کردم، اما به دلیل سن و مدرک تحصیلی پایین، همکاری لازم صورت نگرفت.

وی با بیان اینکه با این وجود، موفق به شناسایی و احیای چند متن تاریخی از منابع دیگر شدم؛ تصریح کرد: از جمله قدیمی‌ترین متن تاریخی زنجان با عنوان تاریخ دارالعرفان خمسه که در دوره علی‌شاه تألیف و در سال ۱۳۸۷ منتشر شد.

حسینعلی با بیان اینکه پس از آن، کتاب دارالسعاده زنجان مربوط به سرشماری زنجان در دوره ناصرالدین‌شاه، در سال ۱۳۹۵ چاپ شد، اضافه کرد: همچنین دو رساله با موضوع جغرافیای خمسه و تاریخ و جغرافیای خمسه در سال‌های ۹۵ و ۹۶ در فصلنامه فرهنگ زنجان انتشار یافت.

حسینعلی درباره تازه‌ترین اثر خود گفت: کتاب جدید با عنوان «صورت و مالیات و سوار ولایت زنجان» هفتمین کتاب من در این حوزه است که به معرفی تمام آبادی‌ها، شهرها، قصبات و قشلاقات زنجان در دوره ناصرالدین‌شاه می‌پردازد.

نویسنده و پژوهشگر زنجانی خاطر نشان کرد: این اثر بر پایه متنی از سال ۱۲۹۶ قمری تنظیم شده و شامل اطلاعات دقیق ۲۸۸ روستا، یک شهر و دو قصبه (ابهر و سلطانیه) است.

وی با بیان اینکه این کتاب در قطع وزیری و با تیراژ ۳۰۰ نسخه به همت انتشارات نیکان و با سرمایه‌گذاری کامل دکتر بهمن بیات منتشر شده است، تاکید کرد: این کتاب به همت علاقه‌مندان به فرهنگ زنجان و بدون دریافت رقمی از مجموعه‌های دولتی تهیه و چاپ شده است.

بودجه کتاب در محل دیگری هزینه شد

به گفته حسینعلی، نسخه اولیه کتاب سال ۱۳۹۵ آماده چاپ بود و حتی بودجه‌ای ۳۰ میلیون تومانی نیز برای انتشار آن از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تخصیص یافته بود، اما این اعتبار در نهایت صرف امور دیگری شد و کتاب تا امسال به چاپ نرسید.

این پژوهشگر حوزه تاریخ زنجان با اشاره به چالش‌های حوزه پژوهشگری در تاریخ زنجان بیان اینکه تاکنون بیش از ۲۲ نسخه خطی تاریخی از زنجان را شناسایی کرده است، گفت: تنها یکی از آن‌ها با عنوان جهان‌شاهنامه توسط پژوهشگران دیگر منتشر شده و بقیه هنوز در قالب نسخه‌های خطی باقی مانده‌اند.

حسینعلی خاطر نشان کرد: بخشی از این متون نیز در کتابخانه‌های خارج از کشور مانند بریتیش‌میوزیوم لندن و دانشگاه توبینگن آلمان نگهداری می‌شود که انتشارشان نیازمند توافق‌نامه‌های حقوقی است.

این نویسنده زنجانی همچنین از نبود حمایت مادی و معنوی نهادهای فرهنگی گلایه کرد و گفت: متأسفانه در طول سال‌ها هیچ پشتیبانی مؤثری از سوی نهادهای فرهنگی برای چاپ و حفظ این متون صورت نگرفته و تقریباً همه آثارم با هزینه شخصی و حمایت زنجان‌دوستان منتشر شده است.

انتهای پیام/