#سوژه_مردمی

پایگاه خبری صدای زنجان- برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها، معضلی است که از سال‌های گذشته تاکنون در مناطق مختلف استان زنجان وجود داشته و خسارت‌های جبران‌ناپذیری به محیط زیست و حتی تأسیسات زیربنایی وارد کرده است.

یکی از مخاطبان صدای زنجان با ارسال‌ عکس‌هایی از برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه قزل‌اوزن بر موضوع برداشت بی‌رویه و یا تخریب بستر رودخانه و برهم زدن اکوسیستم طبیعی آن اشاره داشته و تقاضای پیگیری موضوع بودند.

علاوه بر گله‌مندی اهالی برخی از مناطق استان که شاهد برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها و سیلاب‌ها هستند محیط زیست نیز از این موضوع دل خوشی نداشته و مدعی است که در چرخه برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها و صدور مجوز به بهره‌برداران، محیط زیست استان کاره‌ای نبوده و هیچ استعلامی از آن‌ها انجام نمی‌شود.

محیط زیست در روند صدور مجوز کاره‌ای نیست

 حسین آبسالان، مدیرکل محیط زیست استان ضمن انتقاد از این موضوع که وقتی سازمان‌های متولی نظیر صنعت و معدن و یا شرکت آب‌ منطقه‌ای در زمان صدور مجوز برای برداشت شن و ماسه از محیط زیست استان استعلامی نگیرند مشخص است که ضابطه‌ای برای بهره‌بردار تعیین نمی‌شود از همین رو وقتی بهره‌بردار بدون ضابطه فعالیت کند آلودگی، تخریب، از بین رفتن گونه‌های گیاهی و موارد دیگر را به همراه دارد.

این مسئول معتقد است برخی سازمان‌ها با توجه به قوانین خودشان می‌گویند احتیاج به استعلام نیست ولی در نهایت باز به محیط زیست برمی‌گردند، سوال اینجاست که بعد از تخریب طبیعت ورود محیط زیست به چه دردی می‌خورد؟ تأکید ما بر پیشگیری از تخریب و به هم خوردن مناسبات زیست محیطی است.

به گفته آبسالان ورود محیط زیست به موضوع برداشت‌های بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها به شرط شکایت از بهره‌بردار است در حالی که در بسیاری از موارد با وجود تخریب شکایتی هم انجام نمی‌شود که محیط زیست به واسطه آن به موضوع ورود پیدا کند.

وی بر این باور است که محیط زیست استان به هیچ عنوان مجوز برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها در داخل مناطق حفاظت شده را نمی‌دهد در مورد دیگر مناطق نیز در زمان صدور مجوز اصلاً از محیط زیست استعلامی انجام نمی‌شود که بخواهیم نظر و یا ضابطه‌ای را تعیین کنیم فقط می‌توانیم به صورت موردی شکایات را بررسی کرده و در صورت برداشت غیرمجاز متخلف به دادگاه معرفی ‌شود.

چون مجوز نمی‌دهیم خبر نداریم در کدام مناطق برداشت شن و ماسه است

این مسئول با تأکید بر این‌که ضابطه برداشت در ابتدای کار و قبل از صدور مجوز باید تعیین شده و به بهره‌بردار ارائه شود تا در صورت برداشت خارج از ضابطه تعیین شده برخورد لازم انجام شود، بیان کرد: چون در زمان صدور مجوز استعلامی از محیط زیست اخذ نمی‌شود خبر نداریم کدام واحد از کدام منطقه برداشت شن و ماسه را دارد.

وی در مورد جریمه‌های اتخاذ شده برای متخلفانی که به صورت غیرقانونی و خارج از ضابطه اقدام به برداشت شن و ماسه دارند، گفت: با دریافت شکایت موردی و یا متخلفانی که در طول پایش‌های محیط زیست شناسایی می شوند به دادگاه معرفی شده و در صورت وجود مشکلات در دانه بندی و غیره می توان در بحث مالیات بر ارزش افزوده و اعمال جرایم ورود پیدا کرد.

مدیرکل محیط زیست استان در پاسخ به این سوال که آیا جریمه‌های اعمال شده به متخلفان بازدارندگی لازم را دارد یا خیر؟ گفت: به طور یقین جریمه‌های در نظر گرفته شده موثر است.

صنعت و معدن به میزان برداشت‌ها و تخریب‌ها رسیدگی نمی‌کند

نظر مدیرکل محیط زیست استان در مورد وضعیت برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها بر این است که متأسفانه در این حوزه تخلفاتی وجود دارد و از سوی صنعت و معدن میزان برداشت و تخریب نیز مورد رسیدگی قرار نمی‌گیرد از همین رو محیط زیست هم برحسب وظیفه از برخی تخلفاتی که در طول بازرسی‌های خود آگاه می‌شود برخوردهای لازم را اعمال می‌کند.

به گفته این مسئول در زمان صدور مجوز برای برداشت شن و ماسه اگر استعلامی از محیط زیست انجام شود ضوابط برداشت را اعلام می‌کنیم به طوری که سهمیه برداشت را تعیین کرده و ممنوعیت برداشت شن و ماسه در جوار روستا و باغات را برای بهره‌بردار در نظر گرفته و بر همین اساس در طول بازدیدهای دوره‌ای هم در صورت تخطی از این مقررات می‌توانیم برخوردهای لازم را اعمال کنیم.

زنجان وضعیت خوبی در برداشت شن و ماسه از رودخانه‌ها ندارد

وی بر این باور است که وقتی از محیط زیست استعلامی انجام نشده و شرایط و ضوابط زیست محیطی برای برداشت شن و ماسه به بهره‌بردار داده نشود چطور می‌توان انتظار رعایت آن‌ ضوابط را داشت؟ در حال حاضر برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها در وضعیت خوبی قرار ندارد.

آبسالان معتقد است برداشت شن و ماسه به صورت غیراصولی سبب به هم خوردن اکوسیستم و نظم طبیعت می‌شوند از همین رو محیط زیست استان با هرگونه کار عمرانی به ویژه در بحث رودخانه‌ها که پس از برداشت نیز مورد بازسازی قرار نگرفته و در نهایت در پایین دست منجر به آلودگی شده و یا ایجاد گرد و خاک در باغات و ساکنان اطراف آن شود با توجه به گزارشات مردمی و یا استعلام دادگستری برای برخی پرونده‌ها نظرات کارشناسی خود را مبنی بر رعایت و یا عدم رعایت مسائل زیست محیطی اعلام می‌کنیم.

وی با تأکید بر این‌که وقتی به یک بهره‌برداری طبق ضوابط زیست محیطی اجازه داده نمی‌شود به طور یقین بدون ضابطه در حال فعالیت است وقتی کار بهره‌برداری از هر معدنی بدون ضابطه انجام شود حتماً تخریب بیش از اندازه، آلودگی و غیره را به همراه دارد.

ایرادات قانونی در عدم ضرورت استعلام از محیط زیست

این مسئول در پاسخ به این سوال که آیا طبق قانون نباید در روند صدور مجوز برای برداشت شن و ماسه از محیط زیست استعلام شود؟ افزود: طبق قانون نظر محیط زیست بر این است که هر فعالیتی که سبب به هم خوردن نظم طبیعت می‌شود باید از این نهاد استعلام لازم انجام شود هر چند در قانون معادن، بندی مبنی بر عدم استعلام از محیط زیست برای برداشت‌های خارج از مناطق حفاظت شده قید شده است ولی ما معتقدیم این بند ایرادات قانونی دارد.

وی متذکر شد: از آنجایی که محیط زیست وظیفه حفظ مناسبات زیست محیطی را دارد به همین دلیل برای انجام تمامی فعالیت‌هایی که بر طبیعت تأثیر می‌گذارد باید از محیط زیست استعلام شود.

با وجود گلایه‌مندی برخی اهالی و محیط زیست بر برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها، شرکت آب منطقه‌ای بر این باور است که استفاده از کلمه «بی‌رویه» درست نبوده چرا که تمامی برداشت‌های انجام شده از بستر رودخانه طبق اصول و دستورالعمل‌های تعریف شده است.

مدیر دفتر رودخانه‌ها و سواحل شرکت آب منطقه‌ای استان زنجان بر این باور است که برداشت بی‌رویه در صورتی است که برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها بدون اطلاع شرکت آب منطقه‌ای و صنعت و معدن انجام شود یا این‌که بیش از حجم تعیین شده برداشت کند.

ثاقب عزیزخانی ضمن اشاره به بازدیدها و رصدهای دوره‌ای شرکت آب منطقه‌ای از وضعیت برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها این‌گونه عنوان کرد که ممکن است بهره‌‌بردار به صورت شبانه برداشت را انجام دهد و ما بی‌اطلاع باشیم.

به گفته این مسئول در طول چند سال گذشته برداشت غیرقانونی نداشتیم ولی ممکن است اضافه برداشت بوده که ما آن را کتمان نکرده و موارد تخلفی را به دادگاه معرفی می‌کنیم.

قانوناً ملزم نیستیم در فرآیند صدور مجوز از محیط زیست استعلام بگیریم

در واکنش به اعتراض محیط زیست بر عدم استعلام از این سازمان برای صدور مجوز برداشت شن و ماسه با تأکید کرد بر این موضوع که طبق قانون ما ملزم نیستیم در فرایند صدور مجوز از محیط زیست استعلام کنیم.

به گفته عزیزخانی صدور مجوز برداشت شن و ماسه بر این روال است که صنعت و معدن و تجارت استان از شرکت آب منطقه‌ای استعلام می‌کند و ما نیز پاسخ استعلام آن‌ها را می‌دهیم این وسط محیط زیست در چرخه صدور مجوز قرار نداشته و جایگاهی ندارد.

با وجود این‌که محیط زیست بر تخریب طبیعت و عدم توجه به بازسازی محل توسط برداشت‌کنندگان شن و ماسه اشاره دارد ولی عزیزخانی بر این باور است که پیمانکار بعد از برداشت محل را تسطیح می‌کند در عین حال سیلاب بر اثر وقوع سیل و در طول زمان رسوب‌گذاری کرده و حفره‌ها را پر می‌کند ولی در صورت تخلف دادگاه پیمانکار را ملزم به بازسازی محل برداشت کرده و نظر نهایی را از شرکت‌ آب منطقه‌ای می‌خواهند که آیا محل همانند قبل شده یا نه؟

وی بر این باور است مخروط‌هایی که به کارگاه‌های ماسه‌شویی می‌دهیم و برداشت مجاز و قانونی دارند نیاز به پرشدن حفره‌ها توسط شخص نداشته و سیل آن‌ها را پر می‌کند ولی در موارد تخلف قانون فرد بهر‌ه‌بردار را ملزم به بازسازی و پر کردن حفره‌ها می‌کند.

به گفته مدیر دفتر رودخانه‌ها و سواحل شرکت آب منطقه‌ای استان زنجان سال گذشته یک مورد تخلف در حوزه برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها و سیلاب‌ها در استان گزارش شده و برخورد لازم نیز انجام شد ولی امسال تخلفی به ثبت نرسیده است.

صنعت و معدن فعلاً مجوز بهره‌برداری صادر نمی‌کند

وی با تأکید بر این‌که چون فعلاً صنعت و معدن مجوز بهره‌برداری صادر نمی‌کند کارگاه جدید در استان احداث نشده ولی درخواست کارگاه‌ها با توجه به افزایش مصرف زیاد شده است.

این مسئول در توضیح گزارشات مردمی از برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه قزل‌اوزن در روستای ابراهیم‌آباد ضمن تأیید این موضوع بر برداشت اصولی آن طبق تصاویر ارسالی اشاره داشته و بیان کرد: برداشت شن و ماسه از بستر این رودخانه در منطقه ابراهیم‌آباد به درخواست فرماندار ماهنشان و بخشدار دندی در حال انجام است.

به گفته این مسئول به گفته فرماندار ماهنشان و بخشدار دندی سال گذشته به دلیل وقوع سیل ارتفاع سیلاب بالا آمده از همین رو نیاز به لایروبی دارد از همین رو شرکت آب منطقه‌ای نیز کارخانه آسفالت را مجبور به برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه مذکور کرد.

تناقض‌گویی مسئولان

در حالی شرکت آب منطقه‌ای بر این باور است که صدور مجوز برای برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها از سوی صنعت و معدن صادر شده و در همین راستا از شرکت آب منطقه‌ای استعلام می‌کنند که صنعت و معدن استان نظر دیگری داشته و در پیگیری صدای زنجان محمد قربانلو، مسئول روابط عمومی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان متذکر شد که موضوع صدور مجوز برای برداشت شن و ماسه به واحد دفتر فنی استانداری محول شده است.

با وجود مباحث عنوان شده از سوی مسئولان شرکت آب منطقه‌ای بر برداشت اصولی شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها فعالان محیط زیست و کارشناسان از جمله اثرات مستقیم تجاوز و برداشت شن و ماسه در بستر رودخانه را تغییر مسیر آبرسانی رودخانه و تجمع رسوب در بستر آن عنوان می‌کنند.

تغییر در محیط زیست رودخانه‌ها افزایش آلودگی‌های مکانیکی را در پی دارد

دوستداران محیط زیست بر این باورند که هرگونه تغییر در محیط زیست رودخانه‌ها روی آبزیان آن هم تأثیرات بسیاری بر جای می‌گذارد، بهره‌برداری از شن و ماسه همانند تخلیه هر پسابی یک نوع آلودگی برای رودخانه‌ها به شمار می‌رود و سطح زیان‌بار آلودگی‌های مکانیکی را افزایش می‌دهد.

از مجموع نظرات کارشناسان می‌توان دریافت کاهش موجودی شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها منجر به پایین افتادن سطح بستر می‌شود و در بیشتر موارد نیز محل برداشت شن و ماسه بر اثر حفاری‌های بی‌رویه و گودبرداری با گذشت زمان بزرگ‌تر شده و در نتیجه مسیر آب بیش از حد بزرگ می‌شود و غلظت اکسیژن نیز در محلی که شن و ماسه فراوان برداشت شده است کمتر می‌شود که این امر نابودی و ناپایداری زیستگاه‌های اصلی را به دنبال دارد و ثبات آن‌ها را از بین می‌برد./ روزنامه صدای زنجان

انتهای پیام